Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 3.
Zaterdag 15 April 1905.
Negentiende Jaargang.
DE EEIBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Ëemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnemnntnprijn p«r dri* maanden
Franco per post
Afzonderlijke
10,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prlj» dar Advortoutiin i
Van 1 tot 6 regels(0.30
Voor iedere» regel meerf 0,05
Dit nummer bestaat uit
twee Bladen.
Een belangrijke raadszitting en
bare gevolgen.
De Amersfoortsche Gemeenteraad hield
Maandag jl. een hoogst gewichtige zitting.
Nadat een paar ondergeschikte punten
waren afgehandeld, kwam een netelige
quaeslie aan de orde. Van het Bestuur
der Amersfoortsche .Industrie- en Huis
houdschool" was ingekomen een ver
zoek otn subsidie. De meerderheid van
het Dageljjksch Bestuur stelde hierbij
voor, lot wederopzegging, uit de Ge
meentekas een jaarlijksche subsidie van
f 1750, te verleenen, waarvan I
deelte, f 1312,50 over het jaar 1905.
Dit voorstel, voor onze Gemeente zeker
van zeer groot belang met het oog op
de steeds stijgende gemeente-uitgaven,
werd zonder eenige bespreking in de
aldeelingen aan de orde gesteld. Als bij
verrassing werden vele der raadsleden
t feit g
steld ii
Ingen geenszins noodig De zaak is roods
breed in on liniton don Rand behandeld,
meest klemmend motief voor nnmiddcl-
afdoening is. dat vóór li. April liet
ig, gevleugelde woorden to bozigon of
vragen of men i(
gold nog op ver
nionws op bot getouw mag
•el ouds door gebrek aan
tering wacht. Spr. goloolt,
ig aal doen door ile zaak
din do mindei
:u van B. on W
it hij de bnhoolti
een beslissing te nemen, waartegen zij,
natuurlijk, krachtig in verzet kwamen.
Het belangrijke verslag over de behande
ling dezer quaestie in den Raad meenen
wij in zijn geheel uit de „Amersfoortsche
Courant* te moeten releveeren, aldus
luidende
Do heer Hamers stelde voor renvooy
naar do afdeelingende hoor JorisBon
steunde dit voorstel.
De heer Gerritsen zou dit bojammeron
nu de zaak feitelijk al twee jaar in behan
deling en bij allen overbekend is. Spr. acht
renvoov naar de aldeelingen gelijkstaande
met in den doofpot doen. want het Rijks
subsidie moet uiterlijk 1 Mei worden aan
vaard anders wordt het niet meer ter dis
positie gesteld. Spr. is stork tegen uilelel.
De heer Plomp wilde do zaak toch wel
eens wat meer op zijn gemak in de afdee
lingen bekijken. Weliswaar is zij ook iu
1903 hier in den brcede besproken, doch de
financieele draagkracht dor Gemeente is er
sedert lang niet op vooruitgegaan, hetgeen
spr. met cijfers slaaft.
De heer JoriBsen protesteert ef tegen,
dat renvooy gelijk zou staan metfndendoot-
pot stoppen. Dat zijn praatjes van den heer
Gerritsen, niets meer dan praatj»s en als de
heer Gerritsen niet met betere argumenten
den dag komt, deed hij beter te zwijgen.
Nu
n heeft de heer Gerritsen n
Br naar gevraagd?
X"l°Ï
Do heer J o r i s e n protesteert er logon,
dat, ovenals bij de Bouwverordening in
Novomber de Raad voor oon lait-accompli
wordt gesteld.
De heer Veis Hoyn vraagt waarom B.
on W. dan sodorl October hebben gewacht.
Do lieer Gerritsen antwoordt dat eerst
sedert tien dogen hot plan is teruggekomen
met do goedkeuring door don mir'
Binnonlandseho Zeken.
Do heer Vnn Duinen heelt
geren strijd niet meegemaakt, doch
zich gelezen te hebben, dat de Rand in prin- j
clpc besloot tot heigeen nu wordt voorgesteld.
De grootste oppositio in 1903 gold bet zoo
genaamde grooto plan, doch men was zeer
met de stichting eencr dusdanige
nu wordt voorgesteld.
Plomp: Niet waar. Omdat Visser
on Van Beek or niet waren, is 't er toen
Dtfhcer Van Duinen verklaart zich
tegen uitstel.
De heer K1 e b e r zal stemmen voor ren
vooy. Spr. zal den hoor Gerritsen niet volgen,
die Vel meer iels beweert, wat hij niet kan
bewijzen. Men bedenke bovenal, dat hel niet
gaat om f1750: dat is nog maar een begin.
Spr. vindt het een zeer zonderlinge handeling
van B. en W. dat zij er nn zoo n haast mco
■naken. Donderdag kwam de oproeping; eerst
Vrijdag ontving men de stukken.
Do Voorzittor, do sprekers beantwoor
dend, zegt dat de school in Mei in werking
moet tredenB. en W. meenden aanvanke-
Hfk, dat er niet zulk een haast by was. De
zaak is overigens in 1903 zeer breedvoerig
bcBprokon en B. en W. verwezen in hun
prie-advies opzettelijk naar die besprekingen.
De heer Oosterveen vindt geen vrij
moedigheid om de zaak weer te renvovee-
ren naar de afdeelingen fin omdat het Pro
vinciaal subsidie zoo spoedig moet aange
vraagd èn omdat de Minister van Binnon-
landsche. Zaken 1 Mei als termijn stolde
voor het al dan niet aanvaarden van liet
Rijks-subsidie. Waarde Regeering vakonder
wijs wil, kunnen en mogen we dat niet
tegenhouden, te meer waar gegoeden zoowel
als mindergegoeden er profijt van kunnen
trekken. Ook de meisjes moeten kunnen
concurreeren in den lovenssfriid.
Do heer Jorissen zegt dat, als hij don
lieer Gerritsen goed heelt begropon, de schuld
van het talmen niet is te wijten aan B. en
W. doch aan den Minister. Maar boe dan
afdcelingeo en daardoor uitstel niet ver
standig.
Het voorstel-Hamers (renvooy) wordt nu
verworpen met 9 tegen 7 stommen (vóór do
heerenKieber. Plomp, van Kalken, Veis Hcyn,
dezer school
eelo draagkracht dor Gemeente sedert 1903
zêo belangrijk is achteruitgegaan, dat de
bate.i der Gasfabriek reeds onder do gewone
ontvangsten moeten pnraisseeren.
Spr. eindigt mot te waarschuwen tegen
4*/„ Inkomstenbelasting.
De I
r Ge
zal liet
De Voorzitter
de orde het prte advi
De heer Van K.
brengt n
3 uur, san
in W„
ht het niet
vakonderwijs ook
Uiteenzetten, doch wil alleen
Ainerstoorc door uitstekend onderwijs voor
meisjes zoowel als jongens een toevoer van
belastiughetntendon krijgt. Spr. gooit den
heer Van Kalken in overweging hntscliitte
rond liotong eens te herlezen hetwelk dnzo iu
'903 afstak ton voorden e van do school,
raar hij nu zoo tegen is. Uct gold. hiervoor
lilgcgeven, is productief; men zie de resut-
aien dor Ambachtsschool.
De beer Plomp, stelde in de vorige, zitting
oil voor op onderwijsgebied slechts 'lallur-
lestn te geven nil liet 't meisje geld, is hij
°rDe"lieer Van Kalken wil den heer
Gerritsen, dio zoo bclceld is de tank van
den Voorzitter op zich te nemen en de sprekers
seven doen opmerken, dat
ar geleden kon toegestaan,
mi nu.-» san urn den achteruitgang der Ge
meente-financiën.
Do beer Plomp merkt op, dat hij het
hoogste bedrag voor het herhalingsondorwijs
protest,
i het Hoofd
hetgeen twee j
verpachting jachtvelden, Rijksbij-
De lieer Gerritsen verklRnrt geenszins
do bedoeling te hebben gehud, te. insinu-
in, doch eenvoudig gezegd te heblion,
,r bet opstaat. Ia 't werkelijk do bcdoe-
vae do liooren Hamers on Kieber, geen
t voor de school uit te geven, welnu,
Hteiiimon dnn tegen, doch schuiven de
Wei_.v._ r
om do lasten, die op de GcnicentcnAren
worden geworpen. Buitenkansjes, als waarop
Wethouder Celosso doolde, zijn buitenge
wone ontvangsten: spr. citoorilc juist gc-
wono ontvangsten en gowono uitgaven, allo
vaste, telken jarc terugkcerondc posten.
De hoor Van Kalken heelt ai meer
gohoortl van dergelijke rooskleurige voor
stellingen tol de Begrooting aan de ordo
kwamdan was Leiden in lnst. Welnu, spr,
hoopt, dat bij de aanstaande Begrooting
Wethouder Visser moge blijken ongelijk --
hebben. Spr. goloolt dat echter niet
De Voorzitter bepleit nogmaals het
nut der school en zou hot bejammeren als
door hot uitstel do substdidn van Rijk ou
Provincie zouden vervallen. Spr. wil nu hot
onlworp-bCBluit in stemming brongen.
De h o e r J o r i s s o n Waar stemmen we
over? Over alles?
Do hoor Plomp: Laat gaan, lantloopen.
De lieer Jorissen zou toch wel willen
uitlichten het gedeolto sub. a; in b lozen:
mits liet Rijk minstens f3500 on de Provin
cie niinstoiis f700 subsidie rorleenc
b ,1 Mei 1905" vervangen door ,t
do opening der school."
eken van hel advies v
Mr. Hoy 1 igcra zal voorslommen ook
om de indirecte voordeelon welke do school
zal alworpen en wol door liet wegnemen der
gcvolgon van liet verdwijnen der hand-
weverij. Voor de jongens bobben we nu de
Ambacliisschool: den meisjes geve men do
de Industrie- en huishoudschool. Hoo meer
men de minderbedeelden verheit, des te
meer handelt men in hot belang iler Ge-
De I
sn. doch niét
over deze zaken niet lucht-
do ontvaugston
digen cn mogen
hanig besluiten, .nonr ai xni opr. legeuBieur
men, dan heelt bij daarmee nog volstrekt
niet gezegd, dat hij een tegenstander ia van
dit onderwijs aan mindergegoeden, gelijk de
Wat do indirecte voordeelon on hol
stroouien van belasiingbotalendon botrelt,
wil spr. opmerken, dat te Baarn, waar 0,6"/,
belasting is, huizen wordon aangopreson-
toerd uiet de vermelding ,tinn mimitCn
sporens van Amersfoort met zijn uitsteken
de scholen." Commentaar is hier overbodig.
I'oort weleena Klein Parijs is genoemd
welnu, het bohoudo dier naam door z'y
uitstekend onderwijs op olk gebied.
Tegenover do pessimists beschouwingen
on alarmeerende mededeeliugen van Wet
houder Vissor Btol spr. moer optimiste (gas-
De I.
rits
Dan ir
akt u
ïogelijk.
De lieer J or issenIk zit hier niet ah
verdediger van de school, docli als voorstan
dor dor belangen van do gemconienaren. De
hooi' Gerritsen keert dat juist om.
Do hoor Van Es void: U mankt lie!
onmogelijk voor de school.
De lieer Jorissen: Daarvoor moet hoi
Bestuur dnn maar zorgen.
De hoor O o s t e r v o o n acht liet door der
heor Jorrissnn voorgestclddo onnanceemlijk
Do heor Jorissen: Dsn stemt u tegen
betalen?
Hot voorstel Jorissen wordt vorworpet
met 9 togen 7 stemmen (voor do heeren, di(
voor renvooy stemden).
De heor Jorissen: En al9 volgend jaar
het Rijk niet subsidieert, wat dan?
De lieer Gerritsen.- Dan kan de Raad
nog zien.
De Voorzitter: Mynheer Jorissen trekt
u uw voorstel in
Dc heer Jorissen; Jn; 't kan mij niet
De heor Jorissen stolt voor aan sub.
4 toe te voegen handwerken, rekenen, enz.
WcthouderCelosse: Alios kosteloos?
Do lieer Van Esvold: Indien dit wordt
aangenomen, geeft niet do Gemeente aub-
sidio aan de school, doch verleent do school
subsidie aan de Gemeente.
Wethouder Vissor vraagt don lieer
Jorissen zijn voorstel in to trekken doch
inorkt op. dat liet kookondorwya veel duurder
Do heor Jorissen wil zfjn voorstel wol
intrekken en ook wol het kookonderwijs
afvoeren.
Do lieer Plomp: Eu tóch mocht dn zaak
iot bekeken in do nldeelingmi.
Do lieer J o r I b h o n stolt voor, srt. 4 to
schrappenhetgeen wordt verworpon met
en 7 stomuien (vóór dezelfde lioorcn).
lieer Jorissen stelt voor, in sub. d.
.door B. en W." te lezen.door don
RRnd".
Mr. Hoy 1 igers acht dit een bewijs
van wantrouwen tegenover B. en W.
Hot voorstel-Jorisson wordt verworpen met
10 togon li stemmen (viiorde hoeren Kieber,
Plomp, Hamers, Van Kalken, Veis Hoyn on
Hot voorstel van B. on W. wordt hlorn»
aangenomen mot 9 togon 7 stommen (tegen
do hoeren: Vnn Kalken,VeisHovn,Jorissen,
Kieber, Plomp, Hamers cn Wethouder Visser)
Hierop werd de vorgadering gesloten.
Het slot ran deze minder verkwikkelijke
historie is, dat vijf raadsleden, nl. de
heeren: A, A. Hamers, J. Ger. Kieber,
C. .1, Plomp, J. W. Jorissen en N. Veis
Heyn, het brutale drijven iu den Raad
moede, als zoodanig ontslag hebben ge
nomen. Dit moet ten zeerste betreurd
worden. Wel kunnen wij ons zeer goed
voorstellen, dat de wijze van handelen in
onzen Gemeenteraad een reehtgeaard ge
moed tegen de borst moet stuiten. Als o.a.
een man als de heer Plomp, een speciali
teit in zake belastingen, met cijfers en
feiten aantoont, dat de bedenkelijke staat
onzer gemeente-financiën volstrekt niet
gedoogt weelde-uitgaven te doen, zooals
met het verleenen van subsidie aan een
.Industrie- en Huishoudschool* geschiedt,
als zoo 'n man, die met eerlijk gemoed
en erkende bekwaamheid voor de be
langen der belasting-betalende burgerij
opkomt, ais een nulliteit terzijde wordt
geduwd, dan moet er verbittering ont
staan en komen van zelf de belangen
der burgerij in 't gedrang. Maar de
belangen der burgerij, door ontslagneming
aan de grillen en luimen eener zwakke
en wisselvallige meerderheid in den Raad
over te laten, achten wij bedenkelijk.
Mannen, zooals nu als raadsleden be
dankt hebben, zijn in één woord in onzen
Gemeenteraad onmisbaar. Nu de be
lastingdruk steeds moeilijker gedragen
wordt, is het allernoodzakelijkst, dat er
in dit lichaam mannen zetelen, die iedere
noodelooze uitgave met kracht bestrijden
lot er eindelijk een geest wakker wordt,
die ons voor verdere verkwisting onzer
gemeente-financiën behoedt.
Gelukkig intusschen, dat het laatste
woord in dit geding nog moet gesproken
worden
FEUILLETON.
Op 't goede pad teruggekeerd.
(Slot.)
4) Een dankbare blik van den zieke viel op
het kruisbeeld aan den moor, lerwgl Meriot
slechts met eeu diepe zocht antwoordde. Da
zieke sprak echter: „Maar ik wist, dat ik n,
voor mgn verlrek naar God, nog eens zon zien.
Terwjjl icdeteen n voor ongodsdienstig nitmaakl,
wien het booger sljjgen op do regeeringsladder
gut boven God en Godsdienst, boven alle
^meoschelgk gevoel, hield ik, die u beter
ken dan anderen, steeds vsst aan nw goed
hart ea nwe godsdienstige principes. Want ik
su overtuigd, dat er slechts een kleinigheid
noodig wu. om bet vernis weg Ie nemen, door
tgffjke omgeving op owe ziel gedrukt."
Meriot verborg zgn gelaat in de banden
bet rotevute vertrouwen zjjos vriendt trof hem
even diep als de omstandigheid, dat deze edele
rnensch van zjjn eigen beklagenswaardigen
toestand geen woord «prak, maar geheel ver
vuld wu met zorg voor zj)n tot nn toe ontrou
wen vriend en slechten «oon der kerk.
„Nn," sprak pater Gonzaga, „ben Ik zeer
verheugd en zie haast blijde mijn afsterven
tegemoet, nn ik n weer heb gezien en de over
tuiging mede in 't graf mag nemen, dat mijn
vriend Kogtae in de toekomst geen vijand,
doch evenals voorbeen een vriend der Kerk
Uitgepat zweeg hjj, maar zjjne oogen, die
door z(jne ziekte verzwakt waren, doch nog
altijd de nildrnkkiog van trouw en hartelijk
heid hadden behouden, spraken terder. Meriot
deed moeite, om te spreken; eindelijk zeide
hjj„O, Jeaooot, Jeannot, waarom knot gil
niet altijd bjj mjj xjjn, om mg door de toover-
macht ower persoonlijkheid en voorbeeld op
den vroegereo weg van godsvrucht terug te
voeren? Maar ik wil lerugkeeren co wil u en
nw edtle vriendschap uwer waardig worden 1"
„Spreek zoo niet. Eugèoe!" sprak de zieke
met vnnr. „Gods wegeo zijn wonderbaar, en
miascbieo heeft God uwe dwalingen slechts
daarom toegelaten, opdat gg zoo nn en dan
de zware slagen vao het noodlot, waarmede
onzen vijanden ons treffen, xoudl kunnen
Meriot Bproog op en zgne oogen fonkelden.
.Waarlijkriep bjj uit, .dat is een grool-
sche gedachte, Jeannot I Wel acht ik mg veel
le gering, een werktuig in Gods haod te zijn
maar ik zal tenminste beproeven, doorgverig
werkzaam te zjjn io den door a aangedniden
zin eenigezin9 weer goed te maken, wat ik
legen God en de Kerk misdaan heb."
Hartelijk drukte paler Gonzaga zijn vriend
de band.
.Zoo boor ik n gaarne spreken, Eog4ne!
Nn zgt ge weer geheel do ondel
Beiden begonnen nn te praten en te verhalen
van hun vroeger verleden. De eerwaarde paler
overtuiging in de orde getreden, doch had zich
door le veel slndecreo eo ondomc'" geven een
slepende ziekte op den hals gehaald, welke
hem weldra ten grave zou slepen
„Gaarne verlaat ik dit Iranendsl," zoo ein
digde hjj, „want mjjo vaderland, dat ik zoo
lief heb, woedt tegen zjjn trouwste kinderen
en legen zjjn besle vrienden vao altijdtegen
ODze heilige Kerk. Hierboven geen slrgd oo
lijden meer; ik hoop het eeuwig geluk te ver-
krijgen van mjjoen Heiland, Dien ik tjjdens
mijn leven met mjjo besle willen gediend heb."
Een straal van hemelscbeo luister vloog over
de trekken van den doodzieke bjj deze woordeo.
Diep geroerd boog Meriot zich over de rech-
terhaod van zjjn vriend, en raakte die even
met zjjn lippen aan.
.Gelukkige I" sprak bjj lovendig tot zjjn
vriend,, gelnkkig, niettegeoatannde uw lijden I
Gjj toch hebt alle aardsche beslommering van
u afgezet en geniet thans reeds den vrede,
welken de wereld niet geven kan, eo die hier
beneden slechts len deel valt aan de nilver-
korenen Gods. Hoe geheel aoders ziet hel er
io injjo binnenste uitl Wereld en eer gingen bjj
mjj boven gelool en Kerk; ja, ik zonk zelf zoo
diep, dat ik vervolgde, wat my zoo dierbaar en
heilig was. zoodat ik omwille der wereld mgo
heiligen godsdienst verwaarloosde."
En al* aan zgn biechtvader deelde Meriot zijn
vriend zgn afval uitvoerig mede, zjjn steeds
grootere xni-hl naar waardigheden en eerbe
wijzen cn zgn steeds diepereo val in zgn gods
dienst eo geloof. Toen bjj geëindigd had. slaakle
hjj een diepe zucht, nis van een zwaren
last bevrjjd, en dankte zijn vriend uil den
grond des harten, dat b|j de analeidende oor
zaak was van zjjne bekeering. Eerst last namen
xjj van elkaar afscheid.
Meriot voerde ago voornemen met energie
en taaie volhardiog nil, en daarom deed hg
ook thaos al het mogelijke, om zjjn vorige
tekortkomingen weer goed te makeo. Menig
klooster, getroffen door het nilzettiogsbevel,
bezorgde bjj opschorting der harde maatrege
len; aan vele ordesgeesleiykeo schonk hjj ver
lichting :'n hun 'toestand als uitgebanoeDen of
verzachting der ergerlgke maatregelen bij bnnne
Vooral bijzonder gverig toonde hjj zich by
de bezcherming der onschuldig vervolgde paters
na den dood van zgn dierbaren vriend, dien
by in de laatele dagen van zgn ziekte eiken
avond bezoebt en hem gelnkkig maakte met
de tastbare bewijzen van zjjn bekoering.
Pater Gonzaga mocht sterven io zgn ge
field klooster, in de trmen van zjjn oom eo
vriend, zyo laatete woord wu een bede tot
den Heiland om genadige opname in den hemel
en zyo laatste blik gold zgn vriend.
Intusschen kon den ellendlgen aanbaogera der
tegen de Kerk vjjaadige regeering en ook der
regeering zelf de ommekeer in Meriots ziens-
wjjze oiet langer verborgen blijveo. Eerst gingen
zjj zi|n doen en laten met een geheime baat
na en bespiedden zgne wegen daarna, toen er
geen twgfel meer overbleef over zgn bedoelingen,
vielen zjj, als een troep honden op een edel
wild, op hem aan. Zy noemden hem een af
valligen „priesterknecht", wien thans de fabel
tjes der Kerk weer meer golden dan ontwikke
ling en wetenschap; die weder gemeens zoak
mankte met de ergste vganden van den Slaat,
en mol wild gelier vorderden zg zyo ont
slag.
Meriot liet hen razen en lieren; bg vervolgde
kalm zgn edel doel, tot hy tot alstaadgedwon-
Hg keerde aaar zgn geboorteplaats terng,
om weer advokaat te worden. Als zoodanig
was bg een even degelijk als moedig voorvechter
vao de reehton der Kerk en hare gelronwe
bedienarenzelf bleef bg een gehoorzaam en
offervaardig dieoaar van zgaen godsdienst.
Deo laster der kerkbatere liet hg lachend
over zich heengaan, als eene straf voor zjjn
vroegere afdwaÜDgen van de heilige Kerk; bjj
wu en bleef voortaan een voorlichting en
steunpilaar der Kerk, niet alleen in zgn eigen
geboorteland, Bretagne, maar ook in geheel
Frankrijk.
De nagedachtenis xjjaa vrieods wu hsm
steeds heilig, ja zella een soort van talisman
op zgn levenspad.
