Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 35.
Zaterdag 25 November 10»
tiende Jaargang.
DE EEMBIDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Uooglano,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drio a
Franco per post
Afzonderlijke aummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prfjs d
Van 1 tot 6 regelt
Voor iedere» regel moi
f 0.05
n uiterlijk Vrijdagavond
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegael.
Het militaire vraagstuk.
I.
Of het gelegen heeft aan den inhoud
der Troonrede, die zooveel te bespreken
en te denken gaf, dat de zinsnede be
treffende het militaire vraagstuk niet
dadelijk de algemeene aandacht bezig
hield, is een vraag, die moeilijk te beant
woorden valt; maar dat ze evenzeer
als andere quaeslies, in de Troonrede
vervat, de algemeene belangstelling ver
dient is zeker. Want overweegt men
wel, dat ook in ons vaderland de mili-
tairislen niot schijnen te kunnen rusten
vóór dat zij hun ideaalAlgemeene
dienstplicht hebben bereikt, dan is het
waarlijk geen onnut werk, nu het mili
taire vraagstuk weer aan de orde is
gesteld, dat daaraan rok de noodige
aandacht worde geschonken.
De bedoelde zinsnede in de Troon
rede luidt:
„Bepalingen zullen worden ontworpen
betreffende voor-oefening der jeugd, ten
einde de mogelijkheid te openen om op
den duur, door eene verkorting van den
diensttijd onder de wapenen, te geraken
tot verhooging vsn het militie-contingent
geleidelijk voerend tot weerbaarheid van
het geheele volk. Eene regeling wordt
voorbereid om het daarheen te leiden,
dat steeds over een jong en krachtig
kader kan worden beschikt."
Dus alweer sprake van „te geraken
tot verhooging san het militie-contingent
geleidelijk voerend totweerbaarheid
van het geheele volk."
Derhalve naast het begeerde blanco-
artikel om te komen tot algemeen stem
recht is streven naar algemeenen dienst
plicht door de Regeering ophaarprogram
geplaatst.
Nu heeft men reeds gehoord, et
men nog heel wat moeten verne
over de pure vaderlandsliefde, die in
het streven der Regeering en haar aan
hang moet gezocht worden. Maar juist
daarom achten wij hel wenscheljjlc hier
aan te balen een artikel betreffende de
defensie-quaestie, uit het Katholiek pro
gram vóór 9 jaren door de katholieke
Leden der Tweede Kamer ontworpen
in eene vergadering te Utrecht door
katholieke algevaardigden uit alle oorden
des lands vastgesteld, derhalve door
ren, wier vaderlandsliefde verte
boven verdenking staat. Welnu, artikel
111 van bedoeld program luidt:
„Vermindering van financieele en per
soonlijke lasten moet richtsnoer en doel
blijven.
„De vraag moet worden onderzocht
of bjj den tegenwoordigen stand van
zaken een uitgave van meer dan twintig
millioen 's jaars voor het leger gewet
tigd is."
Door het Staatsbestuur werd, helaas,
een ander richtsnoer gekozen. Het
niilitairisme heeft er voor gezorgd, dat
we thans reeds geplaatst slaan voor het
feit dat jaarlijks in stede van twintig
millioen ruim zeven en twintig milli
oen voor het leger wordt geëischt en
deze uilgaven zullen nog aanzienlijk z\jn
gestegen, als de militiewet van 1901
geheel zal zjjn uitgevoerd. En dat niet
verlichting maar verzwaring van persoon
lijke lasten richtsnoer is geweest, bewijst
het geval, dat jaarlijks in plaats van
11000 niet minder dan 17500jongelingen
bij het leger worden ingelijfd. En zoo
moest men het aanzien, dat het tegen
overgestelde plaats vond van hetgeen
te Utrecht van katholieke zijde zoo met
aandrang werd verlangd in 't welbegrepen
belang van geheel het Nederlandsche volk.
Militiewet van 1901 geheel in werking
is getreden, zoodat thans het juiste cjjfcr
slechts bjj benadering is op te geven van
de som, die dan jaarlijks voor het leger
op de staatsbegrooting zal moeten worden
uitgetrokken, zou men toch mogen veron
derstellen, dat afwachten de boodschap
Niet zoo evenwel denken de heeren
militairisten er over. En bedenkelijker
wordt het geval nu hun ideaalAlge-
e dienstplicht ook dat der Regee
ring schijnt te zjjn.
Waakzaamheid is derhalve dringend
noodig. Wie slechts terug denkt aan de
middelen, die bij vorige gelegenheden
door de militairisten werden toegepast,
weet maar al te zeer, wat weder te
wachten staal. Mot valsche voorstellingen
eooie woorden zal men andermaal
trachten de onnoozelen te verblinden, f
de zienswijze in zake het militairisme is
gelukkig reeds danig gewijzigd. De per
soonlijke druk door het militarisme het
volk opgelegd, wordt steeds meer alge
meen met weerzin gatorschL Do toe
passing van de nieuwe Militiewet er
de Landweerwei heeft de oogen geopend
ook van degenen, die door de fraaie
voorstelling van korten oefeningstjjd etc.
zich een zekere illusie hadden gevormd;
deze allen zjjn tot de werkelijkheid terug
gebracht. De bezorgdheid van belang
hebbenden bjj iedere loting zegt meer
dan door woorden kan vertolkt worden.
De „Standaard" mocht dezer dagen
terecht opmerken, dat de heeren Picrson
en Eland ons in 1901 door onbetrouw
bare cijfers hebben misleid. De uitvoe
ring van de toen aangenomen Militiewet
is gebleken ontzaglijk veel duurder te
zjjn dan geraamd werden ofschoon
destjjds daartegen met klem en kracht
gewaarschuwd werd, het heeft niet
mogen baten. De militairisten kregen
gewonnen spel en het volk werd er de
dupe van.
Met het oog op de plannen der Re
geering betreffende het militaire vraag
stuk in de Troonrede aangegeven is
daarom de vraag zeker gewettigdzal
het nu weder als in 1901 op misleiding
moeten uitloopen Nu nog verscheidene
jaren moeten verloopen, vooraleer de
BUITENLAND.
De Oostenrijksche Katholiekendag heeft
een prachtig verloop gehad. Uit alle
deelen des rjjks waren drie duizend
katholieken bijeengekomen, allen ma
van naam, invloed en kunde. De grootste
helft der Oostenrjjksche bisschoppen,
onder wie niet minder dan vier kardi
nalen, waren aanwezig. Onder de aan
wezigen telde men ook dun Oostenrijk-
schen minister-president graaf Thun.
Nadat in de eerste bijeenkomst
een paar leden der Commissie de
moeilijkheden hadden geschetst, die het
samenkomen van dit congres steeds
hadden verhinderd en vervolgens de
richting was aangegeven van
nieuwe katholieko organisatie, nat
grjjze kardinaal Gruscha het woord en
hield een indrukwekkende rede, over
de noodzakelijkheid zich met kracht te
verzetten tegen de aanvallen, die op de
jeugd, op het huweljjk, op het geloof
worden gericht. Daarop liet ZEm.
schrjjven des Pausen voorlezen, waarin
de II. Vader aandrong op éénheid in
de corste plaats.
Toen de man der Katholieke actie in
Oostenrijk, dr. Lueger, de burgemeester
van Weenon, daarna als spreker optrad
werd hjj daverend toegejuicht. Spr. be
groette dezen Katholiekendag uit naam
der stad Weencn en noemde dien een
historisch feit. Vroeger waren er wel
Katholiekendagen geweest, maar dan
waren het in meerdorheid priesters, die
bjjaenkwamen thans was ook de leeken-
wcreld uit haar slaap van onverschillig
heid opgestaan. Betreffende de Los-van-
Kome-bcweging zeide hjj o.a.
„Wy, Katholieken verlangen niets
vuriger, dan in vrede met onze pro-
tcstantsche medeburgers te leven. Wjj
achten en eeren iederon geloovigen
protestant."
Pater Kolb S.J. hield eene schoone
rode ovor de pers. Ah resolutie werd
aangenomen de verklaring, dat het de
plicht van ieder Christen en patriot is
den stryd tegen de leugen-pers aan te
binden e.i de katholieke pers materieel
en moreel te steunen.
De uitslag der volksstemming in
Noorwegen heeft met 259,563 tegen
62,264 stemmen zich vóór hot koning
schap verklaard. Dezo uitslag had ten
gevolge, dat het Noordsche Storthing
met algemeene stommen prins Karei
van Denemarken tol koning van Noor
wegen heeft gekozen.
Onmiddellijk nadat de beslissing in
het Storthing gevallen was, werd van
de vesting Akershus het koninklijk
saluut gegeven.
Den voorzitter word opgedragen het
besluit van het Storthing ter kennisse
van koning Christiaan vsn Denemarken
en prins Karei fe brengen.
Later op den avond werd de verga-
during van het Storthing weer geopend.
De voorzitter las het volgende ant
woord van prins Karei van Deneraar
ken voor:
„Met toestemming van den koning,
mjjnen doorlurhtigen grootvader, aan
vaard ik do verkiezing tot koning van
Noorwegen, terw(jl ik den naam Hakon
de Zevende aanneem, en rajjn zoon
den naam Olaf toevoeg.
.Mjjne gemalin en ik smeeken Gods
besten zegen over hot Nuorsche volk
af. Wjj willen ons toekomstig leven
aan Zijn eer en Zjjn grootheid wijden."
De voorzitter stelde daarop een „Hoch"
op den koning van Noorwegen in
waarmede de leden slaande instemden.
Heden, 25 November houdt het konink
lijk paar zjjn intocht in Christiania.
De Fransche Senaat heeft hel wets
ontwerp tot scheiding van Kerk en Staat
behandeling genomen, en zet het
werk mot haastigen spoed voort. Maan
dag hooft do Senaat reeds artikel I van
dit wetsontwerp met 214 tegen 46 stem
men aangenomen. Dus in beginsel met
verpletterendo meerderheid van stommen
goedgekeurd.
Tal van leden der rechtcrz(jdo, Riou,
admiraal de Cuverville, de Lamerzelle,
do Chemaillard hadden tegen de urgentie
geproiosteerd. Niets, zei dezo laatste
terecht, kan de urgentioverklaring recht
vaardigen. Wat men wil, is, het land
voor het voldong9U feit plaatsen. Indien
dit niet zoo ware, waarom zou men
dan weigeren, het kiezerskorps te raad
plegen. De meerderheid wil steeds snel
handelen als het den oorlog tegen de
Kutholieken betreft.
De geestelijkheid van Parijs heeft aan
kardinaal Richard, hun aartsbisschop,
een adres gericht, waarin zjj hom de
verzekering geeft van haar gehoorzaam
heid aan zjjn gezag en aan do voor
schriften van den Paus, zoowel vóór
als na de scheiding. ,ln onze priester
lijke zielen," zoo zeggen de onderteeke-
naars van het adres aan het slot,
„zullen nooit andere gevoelens gevonden
worden, dan die van toewjjding aan
Kerk en vaderland."
Do algemeene staking, door het Russi
sche sinkings comité bevolen, is mislukt.
Toon de mislukking niet meer te voor
komen was, word fluks door het comité
het besluit genomen, dat legen Maandag
middag 12 uur de staking zou worden
opgehevon. Do revolutionnaire partjjen
zijn dus gezwicht voor het krachtdadig
optreden dor regeering. Zy zyn weer
aan hut werk gegaan, zonder dat zy
hun oischen door de regeering zagen
ingewilligd.
De houding der Russische rogeoring
schünt dan ook in de laatste dagen
vastberaden te zqn; het schünt, dat graaf
Witte zich zoo beslist mogelijk wil ver
zetten tegon de eischen van de geavan
ceerde elementen, die al te radicale her
vormingen eischten, en een party te
vormen, die men een constitutionneele
zou kunnen noemen. In meerdere steden
vormen zich groepen van die party, die
naast het behoud van de „groote cen
trale macht" meerdere liberale hervor
mingen op haar programma schreven.
Inderdaad schjjnt dit ook de goede weg
om een bevolking, die zich zoo weinig rgp
betoond hoeft voor groote concessie»,
langzaam voor te bereiden tot deelname
aan do moeilijke taak der regeering.
In een gehouden ministerraad, onder
voorzitterschap van den Tsaar, verklaarde
Witte, dat het noodzakoiyk was, om
van (Ie eene gyde zoo spoedig mogeiyk
wetten uit te vaardigen gebaseerd op
FEUILLETON.
Het gevonden schip.
bleef doodstil. Nieta dan het eeotoooig kJolaen
van 'l water en 't koereen der looweo.
Ik lag in diepe duisternis, daar ik mj)D lan
taarn niet durtde aansteken. Ik vreesde name
lijk, dat de kapitein ieder oogenblik binneo zon
komeo, om naar mjj ta komen kjjkeo, en ala
hjj dan licht bjj mjj vond, mjj op een matras aag
Uggeo, en in 't bezit van boeken eo ruimschoots
levensmiddelen, bjjna net als in rnjjo eigen kajuit,
dsn zoo bjj ongetwijfeld terstond maatregelen
nomen, die bet heele plan in dnigeo zonden
doen valleo. Ik hoorde het vier nor slaan.
Daar kwam de tweede stuurman nit sjjne kajuit
en bega! zleh op dek, om de wacht af to fotsen.
Torwjjl tg voorbijging klopte hg tweemaal aan
mjjno door, een teeken, dst ik wel begreep.
Indien 't gesprek met den matroos Diion nog
ceoigeo twijfel had achtergelaten, dan was die
nn geheel verdwenen. Weer volgde een doodsche
itUte. De iwakke nachtwind scheen geheel te
ggan l'IIM, dat kon lk opmakeo uit den zwakken
zeileo. De scheepsklok sloeg half vjjf, en i
ljjks was de klank weggestorven, ot ik hoorde
een gesprek. Een sleutel werd in 't slot geslokt
en mijn door snel geopeod.
„Hebt geen liclitf" vroeg DixoD.
,Ja," sprak ik, ,beo js alleen?"
„Ja, ja. Om Godswil, staurman, help mft wat
en steek ganw licht opl Boven is alles in orde.'"
Ik osm mjjn lantaarn en slak die aan. Ter
stond knielde Dixoo naait mg, stak dsn
in 't slot van de boeien en maakte mg vrg.
Ik had gaan Igd om vragen ta stelieo.
ging zwijgend in zjjn werk. Hij legde de boeien
zachtjes op du matras, wierp do lantaarn
't veniter in zee en gaf mg een teeken
„Is de kspiteir^op?" fluisterde ik.
„Een aar geledea was bg op 't dek, doch
ca diea tg-1 is hg beaedea gebleven. Kom,
Io de ksjait brandde geen licht. Wg slopen
als geesten nssr de trap en zoodra
bereikt hadden, aloot Dixon de denr der kajall
ea draaide den elenlel om, soodat de kapitein
Watson stond bg den grooten msst.
„Waar is staurman P.lerson?" vroeg Ik.
Dixoo wees oaar euo hoek, waar ik, niettegen
staande de duisternis de gestultb vnn don twee
don stuurman juist nog ond-rtcheiden kou.
Vlug giog ik oaar hom toe. Een prop zat in
ago mond, armoo en beeoeo waren mot oen
duo tonw gebonden en ten overvloede bad men
hem ook nog aen de verachansing vastgemaakt.
„God zegens a voor al aw goedheid, beste
vriend," fluisterde ik hem toe. „Ik geloof, dat
er voor mg gem aodere redding mogeigk is
on ik zal uw goedheid nooit vergeten." Dizou
riep. Ik drukte Patersoua hand hartoigk ton
afscheid eo met oea bezwaard hart klom ik
over de verachansing lo de boot.
.Is alles in orde?" vroeg Ik.
„Js, alles I"
.Water, mondvoorraad, rajjo sextant, en
kompas?"
Ik overxsg ganw slier. Zoo zscht mogeigk
lieten wg do boot lo zee eo eenlgo miouten
wg hem voor
En toch wta lk vreemd genoeg self uiet
op die gedachte gekomen, een bewpe
hoezeer ik door kommer ea leed oiu
gevallene geheel de klats kwjt wis. De matroos
■preken sloegen wg de riemen onhoorbaar in
't water en zoo diep, dat niet 'i mioate gelold
den opgesloten ktplleln kon bereiken. Zoodra
wg meenden niet meer geboord to kannen
worden, begonnen wg krachtig te roeien en do
boot school pijlsnel door do golven. I of hg sr niuts vsn boorde eo h-
Zoo voeren wg een hnlf uur lang; toen stalt doeo, wsol Tom moest sgn dien
or een windje op en bmoht ons een llnerigk' t,„m
op de Kanarische eilanden aao.
Nu konden wg vrg ademhalen en wat praten
Nog waa de morgenschemering oiet aangebroken
en de vaart, Welke wg voerden, zon ons weldri
alt 't gezicht brengen, al zonden dan ook oot
de tellen te tien tgn.
,Diar zitten we no," sprak Dixon. .Vriezet
wo dood, dan vriesen we dood, aou m||n groot-
tneoder zeggen, maar daarvoor ia 't bier ooi
„Ik geloof, dat we nu wel batten ago bereil
tgo," meende Wataon."
,Wg moeten niet te ganw juichen," sprat
Dizoo. „Veronderstel eens, dal de onde er of
rekent, det wq naar de Kanarische eilanden
varen, en dat hg 'I io 't hoofd krUgl ons te
achtervolgen? Wat dan?"
.Ouain I" riep da ander. „HU heelt geen wind
genoeg, h(j kan ona oiet inhalon. Zooveel om-
baal maken om een boot eo drie xcelnl Nsen,
kameraad, daaraan valt niet te deaken."
„Hoe lang zon stuurman Peterson wel io
dien toeetsod moeten bigven?" vroeg ik.
„Ja, dat hangt er van at," antwoordde Dixoo.
,De onde Tom aloud aan hel roer, Alt do
kapitein aan ijjn dear rammelde son Tom doeo
