Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 37.
Zaterda
Negentiende Jaargang.
DEE
ODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprija par drln mtudai
10,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniglng De Eembode.
PriJa d
Va* 1 tot 6 regel»(0.80
Voor iedore* regel meer(0.05
BIJ dit nnmmer behoort
eea Bijvoegsel.
Het militaire vraagstuk.
ui.
Geheel onverwachts kwam dezer dagen
de president van het vorig Ministerie,
Dr. Kuyper, van uit Roemenië ons
verrassen met een beschouwing over het
legerslelsel daar te lande. Nu het mili
tairisme in ons vaderland blijft hunkeren
naar algemeenen dienstplicht en daarom
een volksleger komt aanprijzen volgens
Zwitsersch model om te komen tot zijn
doel, heelt Dr. Kuyper zich eenigszins
nauwkeurig op de hoogte gesteld omtrent
het Roemeensche leger en verklaart hij
in ,De Standaard" daarvan, dat hier
eerst in den vollen zin des woords van
een volksleger mag gesproken worden.
De bevolking van Roemenië overtreft
de onze met slechts één millioen. Volgens
onze Militiewet moeten, zooals
weet, jaarlijks voor volledige en voor
korte oe(ening samen 17,500 man onder
de wapens komen. Voor Roemenië
daarentegen is het cijfer van volledige
oefening 20,000 en voor de korte oefe
ning 22,000 man, saam alzoo 42,000.
„Men kan hier veilig zeggen," aldus,
Dr. Kuyper, ,dat zoo goed als ieder
valiede jonge man, hetzij bij het perma
nente, hetzij bjj het half permanente
leger, gelijk in Roemenië de onderschei
ding heet, in dienst treedt. Het karakter
van een Volksleger is alzoo onbetwistbaar."
Na een verdere uitvoerige uiteenzetting
omtrent de legerverhoudiag in Roemenië
en de opmerking, dat het Volksleger
daar te lande met dat van Zwitserland
slechts op één punt overeenkomt, te
weten in zijn goedkoopte, zegt Dr.
Kuyper
.Nu men ten onzent van Regeerings-
wego zich in de richting van het Volks
leger schjjnt te willen bewegen, en tege
lijk onze legeruilgaven wil doen slinken,
schijnt mjj daarom de nadere bestudee
ring van de legers in de Balkanstaten
van het hoogste aanbelang.
,Op de vraag hoe men in Roemenië
een permanent leger van 60,000 man
onderhouden, en zóó is ingericht,
men in Ijjd van oorlog, buiten de
Gloaté, een leger van 500,000 man kan uit
brengen, met een budget, dat nog bijna
een derde beneden het onze bljjft, is
mij op dit oogenblik een nog onopge
lost raadsel.
.Naar Bucharest en Jassy te oordee-
len, is de levensstandaard niet veel
lager dan bij ons, en al leeft de land
bevolking in kleinere woningen, en meest
uitsluitend van maïs, toch is het ver
schil van 42 millioen francs voor 60.000
man daar, en van 56 millioen francs
voor 16,000 man ten onzent, mjj te
machtig, om alleen daaruit verklaard
te worden.
,In Zwitserland vindt alles zjjn ver
klaring in den uiterst korten ocfenings-
tjjd, maar in Roemenië is de eerste
oefeningstjjd 3 jaar voor 20,000 man.
„Alleen nader onderzoek kan dit ophel
deren.
„Moge het licht hierover van ons Depar
tement van Oorlog uitgaan."
Waar een staatsman als'.Dr. Kuyper
zich op die wjjze mengt in de militaire
quaeBtie, is het zeker niet ongewenscht
daaraan het oor te leenen. Zooals men
ontwaart, heeft Dr. Kuyper hier allen
lof voor het Roemeenscho Volksleger
en staat alleen maar als mot open mond
te wachten op de oplossing van het
raadsel, hoe daar te lande zoo groot
een leger met zoo weinig kosten kan
onderhouden worden. Ook wij
benieuwd naar het licht, dat van
Departement van Oorlog hierover moge
uitgaan. Maar Dr. Kuyper, die vier volle
jaren in de gelegenheid is geweest, zich
daaromtrent eenig licht te verschaffen,
weel evengoed als ieder ander, dat dit
licht nimmer in vollen glans zal uitstralen
en wjj dus vrij wel dienaangaande in
het duister zullen blijven rondtasten.
Dit punt kunnen wij dus veilig laten
rusten.
Rest echter de vraag of Dr. Kuyper,
bijaldien ons Departement van Oorlog
de kunst verstond een Volksleger naar
Roemeensch mode! te kunnen onderhou
den, voor de matige kosten daarvoor
jaarljjks besteed, ook een zoodanig Volks
leger voor ons land wenschen zou, zoo
ja, dnn staan wjj in deze quaestie Ijjn-
recht tegenover de meening van Dr.
Kuyper. Voor ons is do flnancicele zjjde,
hoe bezwaarlijk ook, toch de minst
pijnljjke van het militairisme. De per-
soonljjko bezwaren zjjn van een heel
anderen, veel ernstiger aard. Nu reeds
hoort men weeklagen, en terecht, dat
de helft der manneljjke personen uit
een gezin, en bjj een oneven getal de
grootste helft, voor het leger wordt
opgeëischt. En wanneer men overweegt
hoeveel tranen daarover gestort, hoeveel
verzuchtingen daarover reeds geslaakt
worden, dan bljjve men ons met een
Volksleger, zelfs naar Roemeensch model
xi 't Ijjf.
Is dit ook de meening van Dr. Kuyper?
Is het alleen de bedoeling van den
gevierden staatsman geweest aan te
toonen hoe verkwistend do hulshouding
van Oorlog in ons land gevoerd wordt?
Zoo ja, dan gaan wjj geheel accoord,
want ook dit euvel kan niet genoeg
bestreden worden. Doch dit bezwaar
blijft altijd slechts van stoffeljjkcn aard.
De persoonlijke, godsdienstige en zedeljjke
bezwaren wegen heel wat zwaarder,
en moeion het zwaarst wegen. Immers,
Dr. Kuyper, die sinds jaren reeds voor
godsdienstige en zedeljjke verbetering
van het kazerneleven met zjjn scherp
zinnig talent gejjverd heeft, weet bjj
ondervinding uit do vierjarige periode
van zjjn ministerschap maar al Ie zeer,
hoe machteloos zelfs een minister-presi
dent zich gevoelt, wanneer hjj op mili
tair terrein godsdienstige of zedeljjke
verbetering beoogt. En dat een
als Dr. Kuyper, die zich ten aanzie
bjjzondere school met onvergankelijke
eere overladen heeft, die voor het ziele-
heil des kinds een school verlangt,
waarin een onderwjjs gegeven wordt
doortrokken van godsdienstzin, dat zulk
een man klakkeloos kan aanzien, dat nog
meer jongelieden in hel gevaarlijkste
tjjdperk huns levens aan de gevaren
van het kazerneleven worden blootge
steld, is moeilijk aan te nemen.
Doch hoe het zjj, men late zich niet
andermaal misleiden met schoonschij
nende doch valsche voorstellingen zoo
als thans van een Volksleger, door het
militairisme weder gegeven worden. Pal
staan tegenover dit gevaar zjj de leuze.
BUITENLAND.
De nieuwo koning van Noorwegen
heeft het plan, een bezoek te brengen
aan de voornaamste hoven van Europa.
Bjj zjjn aankomst te Rome zal hjj naar
't Quirinaal gaan, en van uit de woning
van zjjn gezant aldaar zal koning Haa
kon zich naar het Vaticaan begeven,
waarmee hjj reeds betrekkingen onder
houdt dooi de tusschenkomsl van Mgr.
Fallize, apostolisch-vicaris van Noor-
wegén.
De H. Stoel zou gelukkig zjjn, schrjjft
de „Notes romanes," geregeld in betrek
king te staan met de Scandinavische
landen Zweden, Denemarken en Noor
wegen zjjn doel zou zjjn, in die drie
landen een apostolisch afgevaardigde
een internuntius te hebben.
Reuters Agentschap deelt op verzoek
ee, dat de aankondiging van de ver
loving van den koning van Spanjo met
prinses Victoria van Battenberg (door
de Standard) zonder eenig gezag gedaan
is. Hieruit wordt afgeleid, dat de aan
kondiging slechts voorbarig was. Een
Engelsch blad deelt mee, dat do prinses
reeds eenigen tjjd door een Karmelieter
monnik in de leer der katholieke Kerk
onderwezen wordt.
De Daily Chronicle verneemt, dat de
verloving van koning Alfons met Victoria
van Battenberg openbaar zal gemaakt
worden, zoodra het Vaticaan de over
tuiging beeft verkregen, dat do prinses
tot het Catholicisme wil overgaan.
Op groote schaal is in Bolgië-
papieren geld vervalscht. Voor niet
minder dan 4 millioen frs. is hiervan
in omloop gebracht tot ver buiten de
grenzen Hel geval maakt bcgrjjpeljjker
wijze veel sensatie.
De zitting van den Pruisischen land
dag is Dinsdag geopend met een troon
rede, die door den minister-president
vorst Von BQlow werd voorgelezen. In de
troonrede wordt gezegd, dat de flnan-
cieele toestand steeds gunstig is en
ook voor het loopende jaar een be
vredigend resulaat te verwachten is.
De rede kondigt een aantal wetsont
werpen aan, o.a. tot uitbreiding van het
staatsspoorwegnet, tot voortzetting der
verbetering van de woningtoestanden
der arbeiders en der weinig bezoldigde
ambtenaren. Verder werd de indiening
aangekondigd van een wetsontwerp tot
regeling van het onderhoud der scholen.
Ten slotte vermaant de troonrede den
Duitschen grondeigenaars in de Oostmark,
in hooger mate dan tot dusver zich
bewust te worden van hun plicht om
hun bezit trouw te verdedigen tot hand
having van den Duitschen stam.
De Duitscho gezant is te St.-Peters-
bucg teruggekeerd en heeft den Czaar oen
brief van keizer Wlhelm overhandigd.
De Daily Telegraph meldt uit Tokio:
Op de Japauicbe begrooling voor 1906
bevinden zich uitgaven van een mil
lioen pond aterling voor de vorming
van vier niouwe legerkorpsen, twee
millioen pond voor herstellingswerken
der marine en 2.200.000 pond voor
Port Arthur.
De Japansche regeering heeft de Rus
sische uitgenoodigd, de diplomatieke
betrekkingen te herstellen.
De diplomatieke overwinning, die de
vertegenwoordiger van Japan, markies
Ito, op do Koreaansche regeoring heeft,
behaald, heeft bljjkbnar kwaad bloed ge
zet en tot een aanslag op den Japan-
schen staatsman geleid.
de vaststelling der dagorde in d«
Fransche Kamer werd Maandag de
minister van buitenlandsche zaken, Rou-
geprest om in antwoord op vor-
scheidene interrupties der socialisten, te
verklaren, dat Frankrjjk de bondgenoot
van Rusland wil bljjven. Hjj vroeg de
handhaving der dagorde met de be-
teekenis, dat Frankrjjk trouw bljjft aan
het bondgenootschap.
De Kamer stemde met een groote
meerderheid voor die motie.
de behandeling in den Senaat van
artikel 28 van het wetsontwerp op de
scheiding van Kerk en Staat, wolk artikel
verbiedt do oprichting van godsdienstige
zinnebeelden op openbare monumenten
en pleinen, ontstond een heftig debat.
De Lamarzelle vroeg intrekking van dit
kleinzielig en tergend artikel.
Admiraal do Guverville elschte voor
de Bretonscho bevolking en vooral voor
de ziebevollting het recht, gedonktee-
kenen van hun godsdienstige overtuiging
op te richten.
De oud-minister Vallé zei, dat de
katholieken niet het recht hebben, .het
aanschouwen van zinnebeelden van hun
godsdienst op te leggen aan hen, die
niet denken zooals zjj." De rechterzijde
viel den anti-clericalen spreker heftig
aan.
De Fransche Senaat heeft Woensdag
met 181 tegen 102 stemmen de wet op
FEUILLETON.
Het gevonden schip.
8) Inlouchen hadden Dixon en WaUon hno
ondersoek laogzaam en voorzichtig voortgeiel.
Toen sif ten het roer kwamen, riepen beide:
.Stnnrman, kjjk eens bierl" Een jjsingwek-
kende aanblik vertoonde sieh aan myne oogen.
Jsar lag,
W»1*» li
i. Twee hunner waren negers In
n blauwe kielen, witto broeken en groole
■uuuuoeden, die ban van 't hoold op 't dek
gevallen waren. Reed. waren de lijken in ont-
binding overgegaan en 't g,Ual van een der
blanken was bflpa onkenbaar. Wataon anelde
weg en ik vreeede, dal hg 't bewmtzjjn zoo
verliezen. Dixon, die sterker zenuwen bad. riep
Bit: .Deze zjjn niet door den bliksem gedood
geworden f
.Heen," riep ik aebteniittredeod, want wat
ik bier met zooveel woorden beschrijf bad ik
mei een enkelen blik overzien, .neen er heeft
een beemotleljjke ziekte aan boord geheervcht,
Waaraehjjotjjk zware koortsen, die allen gedood
hebben. Wy znllen een. verder zien."
Op bet achterdek bevond zich een lange,
lage kajait, groen gevarf^ met drie ramen aan
weerszoden. De dear er vin wu eea pzir voet
lager dan bet verdek, soodal men, om de denr
te bereiken, een paar Ireden moeit afdalen.
Wö openden deze dear en traden binnen. In
't begin we. bet inwendige bjjoa niel te onder-
fcheidea. ik zelte een voet verder, doch werd
ploteeliog teruggehouden door een zwak, maar
dreigeod gebrom. Beide matrozen kekon over
mijne schouder». Plat op den rog, met uitgestrekte
armen, den eonen voet over den ander gesl.aeo,
bel boofd een weioig zjjwiute, leg deer ero
Igk. Terwijl 'k daar zoo stond, aangegrepen
door dleo afgrijselijkst) aanblik, .tond een groole,
9pookachtige bond op oaaat de telel, waarby
by gelegen had. Het dier wu zoo zwak, dat
het nanwljjka da pooten kos opllUsn en by elke
bewogiog dreigde Ie vallen. In weerwil hiervan
wankelde het uitgemergelde dier, een klagend
gelald uitbrengend, naar den dood», legde zyoe
roorpoolen op diens borat en keek ona met
ball gebroken oogen aan, terwyi by zacht brom
mend de tanden liet ziea.
.Arm beestl" riep Dixon.
,Oaow wal water," beval ik.
Walaon giog heen en kwam ving mot water
terug. Hjj zelte bat den hond voor, die naar
hem beet; mur toen bel trOn ve dier bet waler
zag, trek te bet den hala alt om te drinken.
Het ach een er echter niet meer toe in stut te
zijn. De loog hing der hond nit den bek en terwyl
wü nog naar ham keken, sliet hf) een klagend
gekreun all, dit bijna m<
np zijde, haalde nog een paar maal adem en
stierf.
.Een dry «end kerkhof I" riep Dixon alt, zich
bet zweet vin 't voorhoofd vegeod.
Hel lyk wia dat van eeo alerk geboowd per-
■000. Het haar droeg hy laag en de baard waa
op zyo Amerikuaoach geZoipl, torwyi züo trekken
die vao eeo eehleo Yankee waren. Men zoo
gezegd hebben, dal hg eerst coo nor geleden
gestorven waa, zoo friacb zagao er zyoe gelaala-
trekkan nog uit. Toch wu de biltere doodstrijd
te zieo in zgoejkrampachlig opgetrokken llppeo,
geknepen vingeren, welker nagels in '1 viaescb
waren gedroogen.
.Dat moot de kapitein geween! zfjo," gal
Diion ale zjjo moeoiog te keoneo.
WaarachgoJyk wel."
,En wal nn. alnnrman?" vroeg WaUon. .All
dit aebip eeo peathol 1», komen wy ook weldra
aan de beort."
,Wy tollen eeral eena onderzoeken, hoeveel
water in de pomp staat en of het acblp oog
zeewaardig ia," sprak ik.
In de pomp vondoo wy nlot meer water dan
gewoooiyk in eeo goed acblp wordt uogstrofTso.
.Laten we de laiken openen ea zieo, waaruit
de lading bestaat," zei ik. In bet beoedeornim
vonden wy niets dan eeo muu bailut, doch
In T vooraio gedeelte, ln de tchadnw, bemerkte
ik eeo aantel witte kitten. Het aehip wu een
kleine bark van ongeveer 160 too.
,'t Is eeo Amerikaaoach acblp," aprak ik.
.dat waaracbjioiyk ruilhandel dreef op de kuiten
vao Quioea, Het ledige rnim brengl my op 'I
vermoeden, dal men op de terogreta wu. Is
dit vermoeden jniat, den moet het zyne waren
togen andere geruild hebben, die eea honderd- 1
voudlge waarde vertegenwoordigen: ivoor, gom
en stofgoud.
Zonder de meirozen myo vermoeden mee te
deeleo, onderzocht ik verder met hen de kajuit
op 'l dek eo vond op den achtergrond vier
kajoileo. Zy lagen er alle ni', alsof zg nog pa»
bewoond waren. Wurschyoiyk bidden iy don
kapitein, don atanrmao, den bootsman en den
zeilmaker tot wooiog gediend. In de kooien
lagen nog dekens, aan de wanden hingen kleo-
deren ea voor elk bed «lood de oooalbeeriyke
zeemanskist. Da kajuit vao deo kapitein was ge-
mikkeiyk te onderscheiden, vooreer»! om de
beiers Inrichting eo dao ook om 'I teowezlg
zyo van ulronomiacbe werktuigen, waaronder
eeu zeer goede chronometer eo een sextent.
Ook io deze kajait alooden eenige opvallend
groote kisten, zwaer mot ü'.er bealagen en mol
groole sloten voorzien. Ook bevond slob ln do
kajait eeo gesloten kul, wolke ik openbrak ao
waarin licb kleereo es eeo groote partjj tabak
bevond. Doch boa Ik ook zocht, er waren gooo
scheepspapieren te ontdekken.
.Zouden ze ook in die klaleo kannen z#nr
vroeg Dixon.
.Beel mogelgk I Mur hoe komen we ua do
•tealels?"
Nadat ik een tijdlang levergeela gezocht had,
zeide ik: .Hoor aena, WaUon, dn overledene,
daar in de kajuit waa wiarachyniyk da kapitein,
ma In zyne zakken loekon, daar zullen da
da wel zyo. En JU. Dixon ga aana op dak
e eens naar de boot, wanl dia mag ntet
ren gun. Zeg my den tevena of ar nlate
In zicht ia. Jullie begrijpt toch wel, dal, lie ar
een kepitii! bier geborgen is, dan moet bet
voor one alleen zyo, joegen., en er raogaa doe
geen vreemden aan boord komao."
Zy gingen lachend heen. Eenige minuten
later kwam WaUon met een gTooton eleutel
terug, wiarein een koperen plaatje hing nut
de nnrnmera 1 en t.
.Foei!" riep hjj nil, .dat wu iwur wark
ao voor duiteud golden daad ik hal niet nog
eens! Mur dat zal no, hoop ik, teeh wal da
tiental zyo."
Dau trad oik Dixon binnen. ,l)a boot te
geborgen, stuarmen, ea nteU ln elobt," nel b(j.
,Miir die arme drommels MJ deo grooten nul
moeten zoo gaow mogeiyk over boord, de lscht
wordt er door verpoot." U(J begon te houten
