Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 6.
Zaterdag 12 .Mei 1006.
Twintigste Jaargang
DE EEIBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden
Franco per post0,
Afzonderlijke nummersf 0,
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
HIJ (lit nummer holioort
ren Itijvorgnrl.
HET KIESRECHT-VBU8ST
II. (Slot.)
In den aanhef van zijn tweede artikel
.■er hel Kiesrechl-vraagsluk merkt het
entriim np, dal dit vraagstuk ook in
ize partij aan de orde is gekomen, en
ii men het wonscht te maken tot een
lorwerp van studie. En dan gaat liet
ad woordelijk voort:
i nol ego
"Mild (in gruolo woorden golden voor orgu-
iin iiteii. Daardoor outetotid een soort van
l diyloniNclie spraakverwarring, een opwin-
•i/r partij bewaard had moeten blijven.
A ■linieer men na de Grondwetsherziening
-•'■mmmg zijn verkregen en waro de felheid
ongio gosiegcn. Als verklarende ouisinu-
-ligbeid kan gelden, dut in die jnrou volo
andere vrnngsttikkcn do anndncht onzer
politici in beslag namen, vooral hot onderwijs
vraagstuk. Eu bovendien had men toen nog
••d io weinig besef van do democratische
-rooming, welke ook in Nederland zielt
penbaarilo. Do Meeken'ut dor Democratie
.Mi.irdcnbook, en bij de bchnn'dcling der
reien goslnakt tegen het nieuwe kiesrecht-
artikel. Een beogen census achtte mon in
dlo dagen het panacee tegen allo kwalen
'ij zonder dlon census zou una land nood
zakelijk ten verdervo gaan I
Het is niet wel doenlijk, do declamaties
'■n jeremiaden uil dien tijd nog eens te lezen
■ronder te glimlachen
Als dit stukje proza een maatstaf
biedt voor de vredelievende en welwil-
i'dule gezindheid, waarop het kiesrecht-
vraagstuk in behandeling zal worden
genomen, dan zien wij met groote
vreeze de toekomst tegemoet. Verwijten
worden den loenmahgen bestrijders van
liet kicsrecht-ontwcrp-Tak naar hel
hoofd geslingerd, die ieder weldenkend
Katholiek pijnlijk treffen moeten. Want
men vergete niet, dat juist door een
.Manifest aan de katholieke kiezers1',
van 33 katholieke Kamerleden het verzei
("gen het ontwerp-Tak het sterkst werd
aangemoedigd. En de katholieke kiezers
hebben geluisterd naar en ter harte
genomen de vermaning in deze treffende
Prijs der Advertentiéni
Van 1 tot 6 regels
Voor iederen regel meer
woorden aan hel slol van hot Manifest
tot hen gericht:
werkman, die
van gevoelen tnogo bosman, wij zijn overtuigd
dal allen één zijn In hun nfkcor van den
geest van omverwerping en revolutieMn
ook in hun lieldo voor Vaderland en Monar
chie, en eindigen daarom deze onze ver
klaring en opwekking mei den kreet„Leve
her Vaderland I Leve do Koningin
Dit Manliest was onderteckend als
volgt
ilalfiiians, Lnmbrcchts, Van der Scltriek,
Reekers, Vermeulen, liahlmnnn. Van llerckel.
Kolkman, liever», liane, Michiel» valt Ver-
duijtien, De Ram, Travaglitio, Van Vlijmen,
Walter, Mutsaer», Dnbboltnnnii. Van den
Borgh van Heemstede, Smits van Oijon, De
Ras, Van der Kun, Borrel, Everts.
En zulke eminente staatsmannen
van wie er, helaas, reeds velen overleden
zijn, en aan wier nagedachtenis ieder
rechtgeaard Katholiek gaarne zijn hulde
brengt worden nu zoo maar zonder
meer als politieke nulliteiten len loon
gesleld. Hun waardig, Itoogsl verdien
stelijk optreden, toen volgens hun
heilige overtuiging - een politiek gevaar
het Vaderland bedreigde, wordt gerang
schikt onder deklaiuaties en jeremiaden,
die het blad slechts een minachtend
glimlachen afdwingen. Waarlijk niet be
moedigend voor degenen, die thans bc-
bezwaren wcnschen Ie ontwikkelen legen
uitbreiding van het kiesrecht.
Toch zullen we niet aarzelen ook
thans onze mcening le zeggen, nu een
zoo gewichtig vraagstuk als dat betref-
lende het kiesrecht aan de orde is gesteld.
En dan verklaren wij als onze overtuiging,
dat wijziging van de beslaande kieswet
soms aannemelijk wezen kan, mits uit
breiding van het kiesrecht in elk geval
blijft uitgesloten.
Nu wordt wel, ook in enkele katholieke
bladen, soms hoog opgegeven, dat een
sterke beweging heerscht onder liet volk
om te komen tot algemeen kiesrecht
maar wonderlijk is liet wel, dal er zoo
weinig van te bespeuren valt. Dat de
sociaal-democratische volksmenners daar
over niet uitgeschreeuwd kunnen raken,
is nog al begrijpelijkdoor dergelijke
middelen moet er leven en beweging
blijven in de parlij, welke daaraan haar
voornaamste kracht ontleent; maar
builen die parlij wordt men van een
dringend verlangen naar algemeen stem
recht bijna niets gewaar. Integendeel,
de ervaring, die men opdoet als men
zich practise!) met verkiezings-zaken
bezig houdt, spreekt een heel andere
laai. De groote onwil van zoo velen,
die in de termen vallen oin kiezer te
kunnen worden, maar dat volstrekt niet
willen wezen, is, dunkt ons, wel hel
beste antwoord op do vraag of liet
volk achter de kiezers naar het kiesrecht
verlangt. Zelfs slaat hel vast, dat, als
door besturen van kieavereenigingen en
propagandisten niet het uiterste werd
beproefd, niet mei taaie volharding word
geijverd 0111 jaarlijks by het opmaken
der kiezerslijst toch maar zooveel als
mogelijk is nieuwe kiezers le winnen,
van liet voorrecht kiezer te kunnen
worden, zeer weinig gebruik zou worden
gemaakt. Of dan door eigen schuld aan
den tegenslandcr een voorsprong wordl
gelaten, daaraan wordt niet eens gedacht.
En dan durll men nog spreken van
een grove onbillijkheid als niet zoo
spoedig mogeljjk aan het verlangen naar
kiesrecht wordl voldaan.
,De katholieken zijn zegt het
Centrum een partij, die een toekomst
heeft. Zij zjjn een parlij, welke voort
durend nieuwe kracht put uil hare
onvergankelijke beginselen, zich aanpas
send aan alle tijdsomstandigheden, aan
alle politieke en sociale evoluties." Vol
komen juist, maar zeer te betreuren is,
dat in zake verkiezingen om ons te
bepalen tot deze quaeslie, die immers
nu aan de orde is onze onvergankelijke
beginselen onder de kiezers in de min
dere klassen soms zoo weinig of in 't
geheel niet worden aangepast. Niet
alleen toch, dat men bij deze categoric
van kiezers al le dikwijls sluit op vol
slagen onkunde aangaande politiek, maar
ook, dal de begrippen onilrent onze
katholieke beginselen zoo zwak aanwezig
zijn, dal daarop in te werken niet zelden
geheel vruchteloos blykt. Vandaar dat
deze soort kiezers soms bij „bewerking"
een wisse prooi worden van de tegen
partij.
En moeien de Kamerverkiezingen van
1900 niet stemmen tot ernstig nadenken?
De schandoljjke tooneelen, die men daarbij
te aanschouwen kreeg, de weerzinwek
kende opruiing, waarbij laster en ver
dachtmaking over de eininentste mannen
als hij stroomen werden losgelaten, alleen
onulnt een christelijke staatkunde door
hen gehuldigd werd, waren toch in staat
aan de tegenpartij de overwinning te
bezorgen, en dat nog wel ondanks de
inspanningen volharding, waarmee onzer
zijds geijverd werd om de kiezers voor
die schandelijke bedriegerij de oogen te
openen. Behoeft men nu nog te vragen,
wat het worden zou als allcmans-kies-
rocht werd ingevoerd?
Nog andere overwegende bezwaren
legen uitbreiding van het kiesrecht
zouden we kunnen aanvoeren, doch wij
achten het boter, dat deze worden in
gebracht bij de vergadering van den
Algemeenen Bond van R. K. Kies-
verecnigingen, op 28 dezer. Nu uit de
moties, door verschillende R. K- Kies-
veroenigingen ontworpen, welke ter be
handeling in den Bond zullen worden
voorgesteld, reeds duideljjk blijkt, dat
een kaltno, zaakrijke behandeling van
het Kiesrecht-vraagstuk beoogd wordt,
kan ook verwacht worden, dat aan do
geopperde bezwaren een aandachtig
gehoor zal geschonken worden. En
wanneer dat geschiedt, dan beslaat er
gegronde hoop, dat ten aanzien van dit
belangrijke vraagstuk een gewenschte
overeenstemming zal verkregen worden.
BUITENLAND.
De Spanjaarden, die nog al houden
van pret maken, kunnen hun hart op
halen bij gelegenheid van het huwelijk
van koning Alfonsus XIII.
Je regeering heelt het volgende
program opgemaakt voor de feestelijk
heden: 20 Mei, aankomst der buiten-
landsche vorsten tooneolvoorstctling in
het Fardo-paleis31 Mei, huwelijks
voltrekking in de kerk San Goronimo
Z. Em. kardinaal Sanche, aartsbisschop
van Toledo, zal het huwelijk inzegenen.
1 Juni, officieel diner ter cere van de
buitenlandsche vorsten in hel koninklijk
paleis Ie Mad'id. *2 Juni, bloemencorso
in het Rettropark's avonds galavoor
stelling in den koninklijken schouwburg.
3 Juni, openlijke kerkelijke plecltligheden
in de kapel van hot paleis's avonds
groot bal. 4 Juni, stierengevechten. 5
Juni, uitstapje naar „Aranjuez's avonds
fakkeloptochtop dien dag zullen de
vorsleljjke personen Madrid verlaten.
De recepties in het palcis zullen nog
drie dagen voortduren, wapenschouwin
gen vinden vermoedelijk niet plaats.
Van wege de stedelijke overheid zullen
allerlei volksfeesten worden gegeven.
In Frankrijk hebben Zondag de ver
kiezingen plaats gehad voor de nieuwe
Kamer, en de uitslag is voor de Katho
lieken een bittere teleurstelling. De schan
delijke verdrukking, waaraan zjj reeds
zoo lang van de zijde der sectarissen
hebben bloot gestaan, zal nu wellicht
nog erger worden. Vooral in de laatste
vier jaren had het volk gezien, welk
een verwarring er in den toestand des
lands werd gebracht, hoe leger en vloot
waren overgeleverd aan mannen als
André en Camilla Pellotan, die wel
wisten te desorganiseeron, en daardoor
hel land in gevaar hebben gebracht.
Zjj hebben gezucht onder een regiem
van sectarissen, die in hun blinde haat
legen al wal naar godsdienst zweemt,
den weg hebben gebaand naar den bur
geroorlog en de anarchie. En nu men
meende, dat dit alles eindelijk met
onbevangen blik zou worden ingezien,
nu de gelegenheid bestond aan dezen
onhoudbaren toestand een einde te
maken, door een energieke uctie van
liet volk aan de stembus, brengt de
uitslag der verkiezingen een uilkomst,
die vooral bedroevend moet ingrijpen in de
harten van het diep beklagenswaardig
oprecht katholiek deel des Franschen
volks.
Dat de bladen van hetBloc" jubelen
nu bij deze verkiezingen nog winste
werd behaald, nu het versterkt door
den stembusstrijd met vernieuwde woede
zijn satanisch werk kan voortzetten, is
nog a! verklaarbaar, als men ook in
aanmerking neemt, dal aan die zijde
nog al ongerustheid bestond over den
afloop. De uitslag der verkiezingen
beteekent voor Frankrijk dan ook niet
anders dan een reuzenstap in een rich
ting, die op den ondergang van het
ongelukkige land moet uitloopen.
Keizer Wilhelm II zal G Juni a.s. aan
keizer Frans Joseph een bezoek van één
dag brengen in Sehünbrunn. Bij die ge
legenheid zal de keizer een groote wapen
schouwing houden. Aan deze eenvoudige
aankondiging worden door verschillende
bladen beschouwingen vastgeknoopt,
waarin liet bezoek als een feit van groote
FEUILLETON.
Stille grootheid.
Vaar het Duitscli.
11 Rrr-rr-rr- zaal het wieltje. Op en neer vlieg'
tlo naald, op eo neer. De draait trekt den prachtig
slgewerklon xooin door liet blinkeod wltlo lioncn.
Truitje Volker slaat er echter nauwoljika acht
op, daarvoor was zij eooe veel te bekwame
""naaister. Zij had een geheele schaar aan hel
"erk kunnen zetten; ntaarzü houdt meer van de
eenzaamheid. Alleen met haar machine, waar
i met hart en ziel nan gehecht is, in hel
'■"nnige, vrooljjko kamertje, welks heldere ritmen
mot bloemen versierd zjjo, vindt zjj Itnar geluk.
Doen nieuwsgierige blikken en vragon sloren
'isar, wanneer zjj zit te mjjineren, en haar handen
eenige oogeublikken moe iu haar schooi rusten,
lerwjjl xjj met groote goedige oogen al» in ver
takking de wegvliegende gedachten naslaart.
Langs bloemrijke velden en nooit gezieno
schoonheden, door licht en geuren dwalen zjj
'Oor!, alsof or voor Truitje Volker nooit dookere,
doornige wegen, nooit Ijjdonsbittero uren geweest
"aren. Ook nu ligt er op het bloeke, onbeweeg
lijke gelaat oen gelukkige glans. .Aan Sl Oer-
'rudis zal lijj gewgd zijn', Qaislerdo zjj zacht.
Nu wordl haar gezicht met een rozenroode hloe
"vertogen, en haar hart begint bjjna hoorbaar
le kloppen.
Laoga kladeren en bloemen weidt tiaar blik.
maar hel onvriendelijke,
steegje», kan Itaar niet hekoren. Heerlijk in
grootscho en toch bevallige Ijjnen ziet zjj de
gotische gebouwde kerk barer geboorteplaat
voor haren geest opijjzen. Als oen bruid had zjj
haar toegeschenen, gereed en versierd voor haar
bruidegom iu dun lichtenden glans barer oitge-
replo schoonheid. Ofschoon liet een nieuwe kerk
was, waarin nog geen enkel schemerig hoekje
godvrcczendo zielen tot rustend bidden noodt,
Truitje Volker had er dadeljjlc het huis van don
Lieven Heer in gevonden. Uit den rooden mantel,
nil liet hart en do wonden van hel prachtige
Jesusbeeid, dat het raam des hoogaltaars ter-
sierde, nam de vriendelijke zon een bundel,
vlammende atralen en versierde daarmee hel
het w
h haar
betrekkelijk kale kerk zag zjj
schoonheden, die voor vele audoro verborgen
bleven. De slanke, opwaarts strevende zullen
rjjk geornamenteerd, hel lijne beeldhouwwerk
aan de altaren, koorstoelen en kansel met keurig
houtsnijwerk versierd, dit alles verrukte haar,
Naast haar aloud neef Bern, de hoerboor, lomp
en verwaand als eco ezel iu een paltnhosclt. Ujj
begreep Itaar gedrag niel. Als kerkmeester wisl
bjj, wat ieder aluk gekost had en zjj moest het
meer dan eens hooreo, dat Itjj zelf als 't ware
met volle handen had meebetaald.
Zjj had het gral harer ouders bezocht on in
orde gebracht en voor dezen tjjd vao do gast
vrijheid vatt haar neef gebruik gemaakt. Gaarne
was zjj er niet. Zjj was immer, arm, dus tl.
schandvlek der rjjke familie I De dwaasheid der
sr. die een armen knecht do voorkeur gaf
i een rijken beer, wordt nu nog aan het
kind geslrafl.
nooit bad zjj de armoede zoo zwaar ge
voeld al» loeo zjj met den tijken Irotschcn man
door de kerk heen liep en zich telkens moest
t vertellen; „Dit heb ik gesticht, en dit en
zal ik nog schenken," en dnarhg den half
medelijtienden, half minachtenden blik op zich
gericht voeldo.
Neen, zoo iet» dut kao zjj niet, zelfs goou
lampje kon zjj schonken. En toch bestond haar
leven uit gestadig wel te dooo. Tot een zjj 't dan
ook ntaar bescheidens welstand had zjj hel Diet
gebrv-hl, ondanks al Itaar arbeid, sparen en ont
bering; hoe zou het kuooen? Haar spaarpen
ningen liet zji niet roesten, haar beors was ook
En on is zjj toch rjjkl Uit de lamilie van
ten deel gevallen. Niel slechts een lampje,
neen, ook een altaar zou zj) nu kunnen schelt-
ken; en wat de schoonste uitkomst was; zij hu-
hoefde ou in haar ouderdom uiet een» duo rjjkon
bloedverwant lastig te vallen, waarvoor zjj juist
zoo bevreesd was geweest. Een grootere vreugde,
een grooter geluk had zjj nooit gesmukt.
In lichtende kleuren denkt zjj zich het kunst
werk, dat zjj haar patroonheilige zal wijden;
zjj stelt zich voor do verwonderiug, de verbazing
-- ja, den plotseling eerbied dor lieve
bloedverwanten voor Itanr, de arme Trui. Maar
niet alleen dal: zjj deukt ook aan geesteljjku
schallen, die dit werk op haar zal doen neer
dalen. Dagelijks zal men baar, de weldoenster.
bij het heilig Mtsolfer herdenken, dagelijks, ook
wanneer Itaar lichaam reeds lang vergaan i»,
zal een (roostend Kequiescat in Pace tot haar
doordringen.
Er wordt zachtjes op de deur geklopt en hier
door plotseling haar gedaclitengang verbroken.
Eon jengdigc knaap, half kind, hall jongoliog,
Over Truitjes gezicht vliegt een lichtglans.
„Zon, Theobald Mijnheer Theobald," ver
beterd zjj, „wat is ur van uw dienst?" Zij mtg
deo kleinen, vljjtigeo student, die eens nis
priester deo Heer zal dleneo, gaarne Ijjden.
Voor een bescheiden vergoeding verstelt zjj
zjjn wasch en ook in andere zaken staat zjj Item
bji, waar zulks noodig is. Hjj licht haar daar
voor een tipjs van den sluier der wetenschap
ophaar trelfond jnl-,t oordeel, Itaar goedige,
Met lachend eo vrouljjk gezicht komt hij
anders Itaar kamer binncngclaopeo. Vandaag is
echter zijn blik .droevig, eo nln gelaat bleek
en om zjjn oogen heelt lijj donkere krlogoo.
Truitje Vutker ziet het en ze kao niel nalaten
Itaar onrust daarover te laten blj|ken. Theobald
kan niet verhinderen even vluchtig te blozen.
„Tanto Truitje," iu huis noemt oud en jong
Itaar zoo „tante Truitje, zegt lij) hitter, zoudl
u mijne kleoren niet zoo spoedig mogelijk iu
orde willen brengen Ik moet weg met hel
studeeren is het gedaan." „Is 'I gedaan?"
Dat kon Zjj met begrjjpen. Theobald laebL bitter.
„Ja, is uil als ik niet gewiltg beu. Zegt gjj
het ook niet, dat ik beo, wat bier in den brief
staal Een geweteoio ize, een meineedige, een
zwakkeling, slecht, omdat ik een belolte, die ik
als kind gedaan heb. niet kan honden." Truitje
Volker verbleekt voor een oogenblik nn he-
grjjpt zjj het en zjj heelt zich zoozeer over
zijn oersle ezanteo verheugd.
„Tante Truitje, ook u U, met uw juist,
gezond inzicht, veroordeelt u nijjook? Veroordeelt
u mil. omdat Ik m{j, van de heiligheid eo ver
antwoordelijkheid van den slant, waartoe mijn
moeder mü als T ware wilde dwlogon, eerst nu
Truitje Volkor legt hem zacht de hand op
den schouder. „Ik veroordeel u niet, Theobald,
u niet en uw moeder niet. Eo dan staat gjj
Theobald lachte echter bitter, .Zeker, moeder
verlangt por omgaande berichtzjj laat mjj de
ik reeds zoo ver gevorderd beo. Voor iots anders
heeft zjj geen geld, schrijft z(j. Du», wat zal
hel dan zjjn. ecu geatudeerde kleine boer, voor
waar een mooi vooruitzicht. Van het leeraars
ambt wil zjj niets weten, also! dat ook niet
hoog en heilig is!"
Trnltje Volker kende de moeder van Theobald,
zjj weet liet, geen schrede zal deze van haar
besluit alstappen. Zjj weet echter ook, dot da
ktoino bezitting do koston van het studeeren
