Katholiek Nieu'ws= en Advertentieblad No. 31. Zaterdag 2 November 1907. Een en twintigste Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Franco per post Afzonderlijke mnmncrs f 0,40 f 0,05 Bureau: Langegracht 13, Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prijs der Advertentien Van 1 tot 6 regelsf 0.30 Voor icdcren regel meerf 0.05 Correspondentie» en Advertentien moeten uiterlijk Vrijdag avond voor 4 uur aan liet bureau bezorgd zijn. Dit nummer bestaat uit twee bladen. EERSTE BLAD. LANDBOUW WIH1ER-CURSUSSEN. Overeenkomstig onze belofte, in een der vorige nummers dezer courant ge daan,om op de rede van denWelEdelen lieer II. C. Rcimer, den 14en October in de algemeene vergadering der Patro- naats-commissie te Amersfoort gehou den, terug te komen, deelen wij haar mi wegens hare belangrijkheid eenigs- zins meer uitvoerig mee. Hel landbouwonderwijs, zoo begon spr. na ccnc gepaste inleiding, is in Nederland nog van betrekkelijk jongen datum. Minister Thorbccke zag in 1S63 de noodzakelijkheid in van liet stichten van een Rijkslandbouwschool, welke echter niet voor 1875 werd opgericht. Deze school, Ie Wagcntngcn gevestigd, heeft aan verschillende veranderingen blootgestaande tegenwoordige toe stand dagtcckcnt pas van voor enkele jaren terug. Thans is er naast een Rijks hoogere land-, tuin- en bosch- bouwschool, eene lagere Rijkslandbouw- school. Beide inrichtingen zijn van elkander gescheiden en verkeeren tevens in bloeienden toestand. De eerste wordt meer bezocht door hen. die zicli voor de koloniën of het leeraarsambt willen bekwamen, de andere vooral door onze gewone landbouwers. Dit landbouw onderwijs aan deze laatste inrichting is echter voor velen te kostbaar. Iels anders was daarom noodzakelijk, en zoo werden in verschillende streken van ons land Rijks landbouw-winter- scholen opgericht. Hoe groot en hoeveel de vruchten uit deze inrichtingen ont staan ook zijn, aan het doel beant woordden zij niel ten volle. Voor velen waren zij nog Ie ver verwijderd, bij zonder voor de bewoners van het platte land, voor anderen was het voortdurend verblijf in eene stad met zulk eene inrichting te lastig. Om ook aan deze bezwaren te gemoet te komen, werd eindelijk overgegaan tot het oprichten van laiidbouw-winter-cursussen. Waarin bestaan deze? Ecu iandbouw- winter-cursus bestaat in hel onderwijs, dal gegeven wordt in de eerste begin selen van den landbouw. Dit onderwijs houdt rekening met de streek, waar men zich bevindt, met de geaardheid van den bodem enz. enz. Aan dit onderwijs neinen deel gewoonlijkjotige- liedcn van 16, 17, lot 20, 22, jaar. Vereischt wordl over 't algemeen slechts, dat zij voldoend lager onderwijs hebben genoten. Iemand, die dus de gewone lagere school heeft doorloopen, kan aan dit onderwijs deelnemen. Hei bezwaar, dat vroeger meer en ook thans nu en dan*-nog gemaakt wordt, als zou dit onderwijs, dal neutraal is, schade doen aan den godsdienst, verdwijnt meer en meer en is ook beslist ongegrond. Integendeel, juist door aan de leerlingen te laten zien de grootheiden schoonheid van Gods natuur, door 't bevorderen van de kennis van deze natuur, wordt de eer bied meer en meer. opgewekt voor den Schepper, den maker van dat alles. Mocht hel overigens voorkomen, dat een leerling door zijn gedrag aanstoot geeft, hetzij bij of builen den cursus aan anderen, dan is de onderwijzer of de commissie, welke den cursus voor staat. ten allen tijde bij machte zoo iemand van dit onderricht uit te sluiten. Hoe is nu zoo'n cursus ingericht? Bij voorkeur worden de lessen 's avonds gegeven, en om te voorkomen, dat dit eiken avond geschiedt, geefl men ge woonlijk twee en soms nog meer uren achtereen les. Het onderwijs begint heel eenvoudig. Met enkele proeven van schei- en natuurkunde wordt be gonnen om den leerling langzamerhand en geleidelijk op de hoogte Ie brengen van hetgeen plaats heeft, wanneer b.v. door een plant voedsel uil den grond wordt getrokken. Zoo handelt men in streken, waar de landbouw de hoofd zaak is. Elders, waar de veeteelt meer wordt beoefend, bespreekt men liet ontstaan van den veestapel, de verbete ring ervan, de uitbreiding enz. enz. Al is dil onderwijs ook primitief, tocli Wekt liet bij den leerling de zucht op naar meer te willen weten, naar verdere Studiën. Is een keer een lip van een sluier opgelicht, dan rust de geest der meeste meiischeii niet, voor zij weten, wat onder den gehcelen sluier is verborgen. Veel heeft dan ook reeds nu liet landbouwonderwijs bijgedragen lot ontwikkeling eu vooruitgang van den boerenstand. Zelfs inensclien op hongeren leeftijd hebben daarom meer malen met groote opoffering en be wonderenswaardige volharding deze lessen bijgewoond. Zij zien hoe hun buurman voordeel Irekl uit deze lessen, hoe zijn land meer productief wordt, hoe zijn veestapel in waarde toeneemt, hoe hun eigen land daarentegen, niet tegenstaande al hun werken, niet in die mate als van lien, die den cursus volgen, vooruitgaat en opbrengt. Ge lukkig is het in dit geval, zoo voegde spr. er schertsend aan toe, dat de naijver onder onze Hnllundschc hoeren zoo groot is. Maar. zoo zal misschien iemand denken, zijn de voordeden ook groot, welke zijn de nadeden, zoo die er zijn Voor velen is het een bezwaar, en dit is wel het voornaamste bezwaar, dat de lessen in den avond gegeven worden. Doch dil kan moeilijk anders. Wie immers zijn de leerlingen Jongelingen, die gedurende den dag hard moeten werken, die overdag op de boerderij moeilijk kunnen gemist worden, en voor wie de avond alleen als vrije tijd overblijft. Vroeger werden deze lessen in cafe's gegeven. Dit was verkeerd. Thans hebben zij daarom ook bijna overal in een schoollokaal plaats. Door wie wordl dit onderwijs gege ven Door lien, die een acte lager landbouw-onderwijs hebben, terwijl het hoofd van den cursus tevens moet bezitten een acte L. O. Hoe nuttig zou het zijn, dat op het platteland de gewone onderwijzers allen eene acte lager- landbouw-onderwijs bezatenAan zulke onderwijzers moest daar bij hel benoemen de voorkeur gegeven worden. Ook veeartsen kunnen bij deze cursus sen zeer geschikt vele en uitmuntende diensten bewijzen. De lessen worden natuurlijk gegeven in den tijd, dat hel op het platte land het minst druk is, en daarom in den regel van November tot Maart. De duur van een dcgclijkcn cursus is ge woonlijk twee jaar. Nu nog de vraag, hoe staal het niet de onkosten, die zoo'n cursus nood zakelijk meebrengt? Ook hierin is door het Rijk voorzien. Voor dergelijke cursussen bestaan Rijkssubsidiën, die op zeer billijke en gemakkelijke condi tiën zijn te verkrijgen. Wie verder in lichtingen hierover wenseht, behoeft -ich slechts te vervoegen bij de inspec teurs van hel landbouwonderwijs; kos teloos en gaarne worden alle inlichtin gen verstrekt. Doch ook door andere vcreenigingen, b. v. boerenbonden, die toch zooveel belang bij zoo'n cursus hebben, kan in deze ook nog wel iets gedaan worden. Hoezeer ook het Rijk ijvert voor deze cursussen, zoo is liet toch te verwon deren, dat zij nog zoo weinig worden opgericht. De provincie Gelderland staat, wat het getal cursussen betreft, bovenaan. In 1906 werden zij daar bezocht door 456 leerlingen. De provincie Utrecht echter telde het vorig jaar nog maar één cursus. Propaganda dient er dus voor de oprichting van de cursussen gemaakt te worden; zij strekken immers tot stoffelijke en zedelijke verbetering en verheffing van den boerenstand. Met te wijzen op het goede werk. dat allen doen, die meewerken aan de welvaart van onzen geboortegrond, eindigde spreker zijne heerlijke .ede. Bevorderen wij het landbouwonderwijs, dan bevorderen wij den vooruitgang van een groot deel van ons volk eu zoo den bloei van ons vait> nd. BUITENLAND. De beruchte Scheidingswet heeft onder hare schandelijke artikelen ook een bepaling, waarin wordt gezegd, dat de bezittingen der parochiën aan de burgerlijke gemeente overgaan. Maar een aantal dier bezittingen waren ge schonken onder verplichtingen, waaraan moest voldaan worden. Dok volgens de Frnnschc wet kan bij niet nakoming dezer voorwaarden het gcscltonkene door den eigenaar of diens erfgenamen worden teruggeëischl. Door een nieuwe schurkenstreek wil minister Briand dit recht aantasten. Terwijl het burgerlijk wetboek een termijn van 30 jaren stelt om schen kingen. welker voorwaarden niet ver vuld worden terug te cisclicn, zal die termijn, wat de schenkingen aan ker ken betreft, worden verkort tot vijf maanden, zegge intuinden en worden bovendien alle rechthebbenden behalve de erfgenamen in de rechte lijn van hun eigendoins-aanspraken beroofd. In de Franschc Kamer is dit bedrijf van Briand naar verdienste gebrand merkt. De heer ürousseau <>.a, dreef Briand geducht in de engte. Aan het slot zijner overweldigende rede riep hij uit: „Gij zult, mijnheer Briand, uw naam aan deze wet verbinden, maar ik hoop althans, dat gij ons voortaan niel meer zult spreken van uwen liberalen geest en uwe gevoelens van billijkheid. Zelfs sommigen van uwen vrienden keuren uw ontwerp af; zij zullen er wellicht vóór stemmen, maar een van hen heb ik hooren zeggen: „Inderdaad, het is niet fraai „Uw schending van alle rechten ver wekt overal afkeuring. „Er is een algemeen tolle in de wereld tegen den geest van roof der Franschc regeering. „Senator Picard, een der meest be voegde Belgische rechtsgeleerden, een radicaal, heeft gezegd: In Frankrijk worden de Katholieken behandeld zoo als een vreemde veroveraar ze niet behandelen zou." „Eu het zijn niet enkel de Katholieken in Frankrijk, die door u worden mis handeld, maar het is de Slaat zelf. want als ge aan de Kerk haar goede ren ontneemt, rooff gij den Slaat zijne eer. Uw wet is een daad van openbare bandicterij." De nationalistische afgevaardigde Maurice Barrès toonde aan, dal het ontwerp niet den wil der overledenen eerbiedigt, die onschendbaar moet biijven. Wij kunnen het ontwerp niet aannemen, zei hij. Zich in naam der gemeenten meester maken van de schikkingen, die overledenen gedaan hebben voor het lezen van Missen enz. en weigeren, al de voorwaarden van die schenking na te komen, zou gelijk staan met de misdaad van den ellendeling, die op hel kerkhof de graven opent en de lijken van hun laatste juweclcn berooft. Ook de afgevaardigde de Ratnel ver klaarde zich tegen liet ontwerp, dat hij een monsterachtigheid noemde. De socialist Coulant verklaarde, dat zijn vrienden voor het wetsontwerp zullen stemmen, juist omdat deze aan slag op hel privaat eigendom een pre cedent is, waarover de socialisten zich moeten verheugen. Of de oogendoordezetaal genoegzaam zullen opengaan om deze schanddaad te kceren, mag |nog betwijfeld worden. Itt Frankrijk is men een nieuwen ver rader op liet spoor gekomen, een officier, Bertltou genaamd. Deze Berthou, die FEUILLETON. DE DOOD VAN DEN LOODS. 2) Den volgenden morgen, voor de huis deur stnand, zag Klaas twee mannen de dui nen afkomen, die het lijk van Peter droegen, die op liet „Koude Zand" verongelukt was. strak op 't doode lichaam gevestigd. Klaas wilde zich iu huis terugtrekken, maar de üij hadt item kunnen redden, riep zij den loods toe, gij hebt lieni laten vergaan Drie jaren zijn sedert verhiopen. Iu het hel de vreemde schippers goed bclalcn en hoven- dien had de strandvoogd hem hij zijn dood, oen jaar geleden, een aardig sommetje ver maakt. liet is billijk, dat Klaas de vreemde lingen goed laat betalen voor zijn hulp, want van zijn mede-inwoners neemt hij geen halve cent meer aan. Hij had het, zooals gezegd, niet noodig, en hij wil zijn goeden naam, die na de gebeurtenis op zijn huwelijksdag ernstig aan 't wankelen is gegaan, zooals de men- schcn zeggen, trachten terug te winnen. Juist diegenen, die hem op den hewusten avond afraadden Peter Ie gaan helpen, beklaagden later den verongelukten vlsscher liet meest, en zagen Klaas iu 'I vervolg van terzijde aan. De strandvoogd had aan de weduwe wel iswaar na de begrafenis een aanzienlijke geld som aangeboden, die jarenlang in den nood zij bad dat aanbod afgeslagen en tot nu toe van handenarbeid geleefd. Ook van Klaas nam ze niets aan, hoewel deze tiaar met geld en etenswaren wilde onderhouden. Op dezen verjaardag van hun hruiloft zit ten de heide gehuwden zonder iets te zeg maar thans waagde zi Klaas reikte Trina de li - Adieu. Trina. Ood den krullek crslgch der hem gemaakt heeft, lie knaap was liever naar buiten gcloopcn, naar het strand, om daar met de andere kinderen te spelen, maar de ouders wilden liet niet, want hel is ruw eu rcgcuachlig weer en de wind huilt steeds tijksdag. Eensklaps schrikt Klaas uil zijn droeve gc- - Hoort ge niets? Een windruk was het, zei Tfinn hel hoofd schuddend. Neen, 'I is een schot.- een noodsignaal! roept Klaas en grijpt naar zijn aan den muur hangenden zuidwester. Terwijl hij zijn olie- Er'strandt een schip, een mooie brik. aan verdienen, want liet is een mooi schip! d op en, zijn handje op den schoot. voegde er hij: En wat luid hij die boot gauw Ulnar Heden bezon hij zich niet Itlllgl... - Geen wonder hel zal den kapitein va hel schip een lief ding waard zijn. als li Een vierde, die niet aan 't gesprek had dcc genomen, maar des te meer naar de Iwt uitgezien, schudt ernstig In „Koude Zand" terug. Wc hebben wol hoog fluisl de wind. Om den angst te verdrijven, wik kelt zij het kind in een warmen doek. hemi liet op den arm eu ijlt naar haar buurvrouw, die juist uil hut huis komt. Ben jij 'l Trina? Laat den kleinen jon- t strand, je man... want zij vliegt haar buurvrouw voorhij naai weduwe en mompelt Iels van „Vergelding"., Op tie duinen waalt liet zoo erg. dat dc wind haar de kleeren van i lichaam scheurt maar toch vliegt zij vooruit, steeds vooruit vliegl in liet water. De man De telptfl golven, maar schudden het hoofd en zeggen: Onmogelijk! - Gij zult hem redden, gij zult: Ik zelf zal ii helpen! Have en goed, ons hcelc ver mogen zult gij hebben. Helpt, redt hem! niet I jk t r III I g I |k Het is met God spotten, wanneer we het waagde Na i Inatstcn h een kal nu t helmkruid en duingras ten zieli langzaam op eu hoewel de gol- nog schuimend komen aanrollen, toch iuii kracht gebroken: krachteloos spatten :>p 't strand uiteen, terwijl de ondergaande alles met een vaal geel licht beschijnt, let is een treurig, aangrijpend tuunccl, dat i daar aan 't Strand alspcclt: twee vis as dragen liet lijk van Klaas den loods. milde? .Men spreek i zij v zelfs ii Ie buurman, die een paar aai gespoelde gereedschappen op den schond, draagt, Sluit den treurige» stoet. Een klein groepje inciischcn blijft aan strand staan, om de stukken van het uitcoi geslagen vaartuig aan wal te trekken; betreuren het ongeluk ten zeerste en hespr, t. dat Klaas m De i Gelijk heeft echter de oudste vleschcr van iet dorp, die de magere handen vouwt cn, 'crhiedig het hoofd buigend, zaclitkens zegt

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1907 | | pagina 1