Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 18.
Zaterdag 1 Augustus 1908.
Twee en twintigste Jaargang.
DE EERBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussutn, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per postt 0.40
Afzonderlijke nummersf 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentiën
Van t tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel ineerf 0.05
Correspondenten c
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Teekenen des tijds.
i.
In liet staatkundig leven van onzen
tijd doen zich steeds teekenen voor,
die ten volle dienen opgemerkt.
Ze zijn leerzaam en stemmen tot
nadenken.
Want zonder nu somber of zwart den
tegenwoordigen toestand te beschou
wen, komen er toch genoeg omstandig
heden voor, die er op wijzen, dat een
voorzichtige leiding ook in de staat
kunde meer dan gewcnscht is.
Van vele zijden valt dit op te merken.
Dezer dagen wijdde ook iiet Centrum
onder het opschrift „De Rechterzijde"
een beschouwing aan de tegenwoordige
positie der Rechterzijde en wees er
op, dat men twee zaken wel te onder
scheiden heeft: hare verhouding tot
de partijen, die buiten en tegenover baar
staan, en hare inwendige gesteltenis.
En de conclusie, waartoe dit orgaan
kwam, werd neergelegd in dezen volzin:
„Naar onze mccning zijn de vooruit
zichten der Rechterzijde uitstekend,
mits slechts aan deze voorwaarden
worde voldaan: zij blijve. wat wel
niemand anders verwachten kan, ge
trouw aan haar christelijke beginselen;
zij voere een vooruitstrevende, volks-
lievende politiek zij neme zich evenzeer
tegen vrij-liberale als tegen socialisti
sche ideeën in acht; zij drijve de in
wendige mceniiigsverscliillen niet op
de spits; en zij erkennc en eerbiedige
in hare onderscheiden groepen, naast
ieders rechtmatige vrijheid, de bestaande
organisatie, zonder welke elke partij
niet anarchisme wordt bedreigd.''
De voorwaarden door liet blad gesteld
om de vooruitzichten der Rechterzijde
uitstekend te verklaren, zijn van niet
geringe» beteekenis.
„Zij voere een vooruitstrevende,
volkslicveudc politiek" is een voor
waarde, die wel iets nader mocht om
schreven worden, om de strekking ervan
met juistheid te kunnen beoordcelen.
Beier begrijpen we deze vtiorwaarde,
waarmede wij volkomen instemmen:
„Zij drijve de inwendige mooniiigs-
verschillen niet op de spits."
Met zoo'n vermaning is accoord
te gaan.
Jammer echter, dat men zich al vrij
druk daarmede heeft bezig gehouden.
Men denke slechts aan liet kiesrecht-
vraagstuk.
En nader is van andere zijde een
waarschuwing vernomen, die wel een
verrassing bracht.
Zooals wij dezer dagen in ons artikel
„Schommeling in de politiek" reeds
hebben opgemerkt, heeft liet Kamerlid
Mr. Aalberse op den Friesehen Landdag
een vermanend woord doen liooren,
dat uit zijn mond toch zeker een bijzon
dere beteckenis erlangt.
Zonder een enkele voorwaarde te
stellen, verklaarde dil Kamerlid, dat
wij zitten in een politiek moeras.
Niets meer, maar ook niets minder.
Deze spreker bad ook de Duitsehc
Centrumspartij in zijn rede behandeld
en daarbij, volgens het verslag daarvan
in enkele bladen gegeven, ecu onjuist
heid gedebiteerd, waarop een tweetal
bladen ingingen, alsof een zaak van
lief grootste gewicht er mede ge
moeid was.
En dat terwijl overduidelijk was,
dat hier misverstand in 't spel moest zijn.
Deze bladen zijn natuurlijk van ant
woord gediend, maar Mr. Aalberse
heeft daaraan in liet Centrum iets toe
gevoegd, dat in de gegeven omstandig
heden vooral zijn nuttige zijde heeft.
Woordelijk luidt daarbij n. a. zijn
sl Jtbeto g
„Ook in ons land zijn er gelijk
in Frankrijk die omtrent de voor
geschiedenis en de inwendige verhou
dingen van het Duitsehc Centrum
weinig kennis hebben, en toch steeds
zich op die partij beroepen als op
een navolgenswaardig voorbeeld.
„Dat is 't ook in menig opzicht.
Maar wel zeer dwaalt hij, die mecnen
zou, dat nu in ons land, waar de
katholieke partij een geheel andere
historie heeft en waar overigens de
partij-verhoudingen geheel anders, ten
deele zelfs ons veel gunstiger zijn dan
in Duitschland. de Duitsehc Centrum
partij, maar letterlijk door ons nioest
gecopiëerd worden.
„Dat diezelfden tevens ons dringen
op een scherp omschreven politiek
program voor onze Katholieke partij
is daarom juist zoo bevreemdend, wijl
het Duitsehc Centrum daarvan opzette
lijk nooit heeft willen weten. Windt-
horst placht te zeggen: „Wijmoeten
ons nooit verder uitspreken,dan voor
't oogcublik noodzakelijk is. Ik
denk er niet over, om thans omtrent
allerlei onderwerpen te gaan vaststellen,
hoe wij er nu over denken, terwijl
het best mogelijk is, dat, als ze dan
na 10 of 15 jaar aan de orde komen,
wij een geheel andere mecning zullen
zijn toegedaan!
„Dit schijnt ook voor ons land op
dit «ogenblik wijze politiek.
„Wie thans aandringt op een scherp
omschreven en nauwkeurig afgebakend
program, stuurt, bewust of onbewust
onvermijdelijk op scheuring aan.
„Hij kan te gocdortrouw nieenen.
dat dit 't minste van twee kwaden is
ik deel die meening niet, maar
hij kan niet te goedertrouw voor dit
streven een beroep doen op 't Duitsehc
Centrum."
Beslister kan hier niet aangetoond,
dat een drijven naar een scherp om
schreven politiek program van onze
Katholieke partij eed fout in zich draagt,
waartegen niet streng genoeg kan
worden gewaarschuwd.
Ook de politieke zienswijze van Mr.
Aalberse schijnt zich door de ernstige
omstandigheden te wijzigen.
Zeker mag bier gewezen op een
merkwaardig teekeu des tijds.
BUITENLAND.
De Koning en de Koningin van
Engeland ontvingen Maandag op Buck
ingham Palace ongeveer vier en
twintig afvaardigden van het te Lon
den vergaderende Vredescongres in
audiëntie. Antwoordende op een adres,
hetwelk den Koning noemde als vrede
stichter, verwelkomde de Koning de
afgevaardigden, zeggende, dat er niets
s. dat hem meer oprechte voldoe-
ig gaf dan de wetenschap, dat zijne
pogingen inzake internationale vrede
welwillendheid niet vruchteloos
zijn geweest, en het bewustzijn van
de milde waardeering, welke zij zoo-
van de bevolking van Brittannië
van die van andere landen heb
ben ondervonden. De regeeringen kun
nen zich geen hoogere taak stellen
dan de bevordering van de internatio
nale goede verstandhouding en harte
lijke vriendschap onder de wereld
naties. Dil ware de meest zekere en
doeltreffende wijze, waardoor de hu
maniteit in slaal zou zijn gesteld haar
edelste idealen te verwezenlijken. De
Koning verzekerde, dat de bereiking
van dit ideaal immer liet voorwerp
zal zijn van zijn voortdurend streven en
hoopte, dat Gods zegen mocht rusten
>p de werkzaamheden van liet vredes
congres.
in het Engelsehe Lagerhuis beeft de
minister van buitcnlandsehe zaken,
ürey, een politieke beschouwing ge
houden. Daarbij o.a. gewagende van
de betrekkingen tusschcn Engeland en
Duitschland. zeide Sir Edward Grey,
dat liet zeer ongewcnscht is. dat eén
deel der openbare meening van Groot-
Brittannië het voorstelt als het doel der
Engelsehe politiek, dat Duitschland
moet worden geïsoleerd, en dat een
deel der openbare meening in Duitsch
land dit gelooft.
De incuschcn, die werkelijkwenschen
de openbare meening te vormen ter
zake van de gezindheid der beide
landen, moeten niet al te kortzichtig
zijn. leder, die de geschiedenis van
de laatste twintig jaren onpartijdig
nagaat moet toestemmen, dat de hou
ding van Groot-Brittannië niet was
die van een staat, die een tegenzin had
om goede betrekkingen te hebben.
Wij hebben regelingen met Frankrijk
en Rusland gemaakt, die wrijvingen
en gevaren voor een vredebreuk uit
den weg geruimd hebben. Maar liet
was niet het doei van onze politiek
om aan onze vriendschapsbetrekkin
gen eene vijandige pointe te geven
tegenover ecnigen anderen staat. Wij
moeten vrij zijn om deze vriendschaps
betrekkingen aan te knoopen, maar het
was niet ons doel, ecnigen staat te
isoleeren.
De Sultan van Turkije beeft eindelijk
aan den ciscli der Jone-Turksche be
weging toegegeven. Met liet herstel
van de grondwet van 1876 is de ciscli
der Jong-Turken vervuld.
Tevens heeft de Sultan een iradé
uitgevaardigd, waarin algemeenc ver
giffenis wordt afgekondigd voor poli
tieke gevangenen, opheffing der censuur
en der geheime polilie.
Te Cunstantinopel heeft daarop een
indrukwekkende meeting plaats gehad.
Duizenden Turken begaven zich met
vlaggen en muziek naar het paleis van
den gouverneur en stelden den groot-
visier en de overige ministers ectr
adres van dankbetuiging voor den
Sultan ter hand.
De verschijnselen deden een opstand
vreezen, die voorden Sultan noodlottig
had kunnen worden.
lu de groote Russische havenplaats
Reval aan de Finselic Golf beeft de
ontmoeting plaatsgehad tusschcn den
Czaar van Rusland en Fallières. pre
sident der Fransche republiek. Mei
heel veel plechtigheid had natuurlijk
deze vertooiiing plaats. Een Ccrcmaaltijd
voor president Fallières werd op liet
jacht Stjaiulard gegeven, waarbij de
Czaar een toespraak hield en dronk
op de gezondheid van den president
en liet welzijn der Fransche Republiek.
President Fallières beantwoordde dezen
dronk iu denzelfden geest.
Deze bijeenkomst wordt door de
meeste bladen beschouwd als te dienen
ter bevordering van den algemeencn
vrede.
De Czaar heeft een besluit van
den ministerraad tot uilbriydiiig
van de geldigheid van de ukase van
16 November 1905 betreffende de
verbetering van den toestand der
boerenbevolking up de mijnwerkers
en eenigc andere categorieën van
FEUILLETON.
Wederge vonden.
12) „liet is alles reeds rijp overwogen,
en zal geregeld worden", ging Werner voort.
„11 kent mij mi toch wel voldoende om mij
Ie kunnen heoordcelcn, of ik voor uw klein
kind een trouwe vader en verzorger zij l zal.
Mijn genegenheid lol haar is gruui. U zeide
mij, dat mijn ouderlijk erfdeel door mijn
zwager beheerd wordt en dit niet niihcdiii-
„O, vriend", onderbrak hem hier Trant-
inanii. „gelooft u dan. dat het geld den
meiiseli gelukkig maakt
„Neen. dat geloof ik niet. Integendeel
brengt rijkdom den
geluk en verdriet. Mijn familie e
dom zal voor ons Kaatje niet gevaarlij
worden. Hij zal sleehls daarloe dienen, ha;
hel leven te veraangenamen en het ha;
zacht en lichl Ie maken. En dan. hesle vricn
ii zijl hoog in jarenwanneer liod
oproept, wie zal Kaatjes verzorger en bi
schermer zijn V"
„L)c gedachte daaraan livcft mij reeds nu
ulgmanl droefheid en kommer verscha:
„Doch Oud bedient zich van aardscl
werktuigen. Bedenk wel, dal hij mij lol
cell, om nu
l)e zaak wil ik rijpelijk overwegen. Vergun
mij daartoe enkele dagen."
Werner was wel is waar niet geheel daar
mede tevreden. Hij had maar 'I liefsl volle
zekerheid gehad. Maar hij movnt er in be
vrediging van zijn liefsten wonsch daarin le-
Dienzelfdeii avond schreef Traiifniann aan
den lieer Weslliom„Kom spoedig, ver
eerde vriend. De lieer heeft groote dingen
aan mis gedaan. I' slaat groote vreugde te
wachten, komt alten, zoo spoedig mogelijk!"
Men kan zich voorstellen, welke een blijde
opwinding deze brief iu de familie West-
horn lewccg bracht. Traiitmann had wel van
tijd lot tijd geschreven, en vooral lieten zijn
laatste mcdcdcelingcii hier en daar een
zachte flikkering van hoop doorschemeren.
Maar hel waren loch slechts zwakke aan
duidingen. die de verwachting opwekten,
zonder ze tc bevredigen. Doeli deze briet
brak als het volle zonnelicht door de sche
mering hunner hoop en twijfel. „De lieer
heeft groote dingen aan ons gedaanli
.vacht een groote vreugde!" Wat kon dit
inns broeders V Spoedig maakte men
och gereed tol de reisreeds den volgen
ten dag waren Westhorn, zijn vrouw en
i.isa want deze mocht natuurlijk niet ont
breken op den trein, die lien in en
kele uren aan den voel van liet gebergte
ir.'iclit. Van daar ging hel deels per rijtuig,
doch le langzaam voor de 011-
F.indelijk was
leven en aan u" weder gegeven. En dit dank
lieve kleinkind. De goddelijke genade en hare
volgdci
i alles
edilldigc. driiij
liet doel bereikt. De oude Ti
Kaatje stonden voor de deur. om de rei-
zettden tc ontvangen. Hoe glansden hun ge
zichten van blijde vreugde! Jubel en wel
waren vol verrukking. „Waar is mijn broe-
Jcr?" riep mevrouw Westhorn in sidderende
verwachting. „Kom slechts", zeide Traut-
„ik I
lig volgende in het kamertje.
Daar
ltd, hou
opgeri
ven, dat i
k de gewit
■lelijke
nid.ieid. Karei Werner, in zijn
uogen en aangezicht verstand, bewustzijn en
vreugde. „Kent u mij.broeder?"schreeuwde
mevrouw Westhorn. op hem toesnellend.
van innerlijk ontroering bevende antwoord.
„Eil mij I" riep Westhorn. „Ja. ook ii ken
ik; gij zijt mijn beste zwager!" Zij ween
den van vreugde. „Ja„ ik ken u weder", ging
hij blijde voort. „De sluier is van ui
irstellen en
tvraagd. nagevorscht en ver-
welke verrukking overluigden
i en zijne vrouw ervan, dat zij
laar lichaam en geest hersteld
enig vonden.
Het was zachtjes aan geheel avond gc-
nirdcn. Buiten rustte een prachtige sterren-
lemel boven liet zwijgende dal. De flikkc-
endc lamp verlichtte het kamertje. Velerlei
icsprckcnd en de toekomst overwegend
aten de gelukkigen bij elkander. De kinde
en hadden zich in een hoek tèruggctrokkci
en sinds de laatste scheiding. Ondur di
tedrijveii begon Trautmann plotseling:
hel ruwste en wederstrevendste noodlot nog
een bloem der hoogste en zaligste vreugde
heeft laten groeien, waarvan u niets ver
moedt en die toch in liefelijke werkelijkheid
Deze plechtige woorden hadden allen op
merkzaam gemaakt en zij hingen inspanning
als aan de lippen des grijsaards.
„Welaan, hoor dan eene merkwaardige ge
schiedenis. Dat ik ze u mcdcdeclcn kaa, doet
mijn oude hart van vreugde juichen.
Zesde Hoofdstuk.
ii dc
„Dat w
Dcc
heeft i
,'lijks durfden hopen en
ons onmogelijk scheen,
slechts Hij alleen -
werkt. De wedergeboorte van den ontfloer-
en en bijna dooden geest uws broeders is
■ii werk Zijner goedheid en almacht. Ileiu
ij nog iels grooters heeft gedaan? Wan-
slechts te halen had."
„Juist. Ik was alzoo in Bremen, en nooit
heb ik mij ellendiger gevoeld. Al mijn stoule
plannen en verwachtingen, waarmede ik ge
komen was gingen jammerlijk in damp en
schuim op. Maar ik zeg u ook, dat deze
reis in ander opzicht rijk gezegend geweest*
is, in welk overslroomend lioogc mate
dat het geval is geweest, kon ik juist des
tijds nog niet vermoeden. Nu ligt de sa
menhang der goddelijke beschikkingen zoo
wonderbaar heerlijk voor mijne oogen. dal
Luister slechts verder. Mijn erfenis-zorgen en