Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
I No. 48.
Zaterdag 27 Februari 1909.
Twee en twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
1 0.40
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Van 1 tot 6 regels
Voor iederen regel meer
1 0.30
1 0.05
Afzonderlijke nummers.
f 0.05
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
n uiterlijk Vrijdag-
i)it nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
HEHRiCUS VAN Dt WETERING.
genade
J DF.
r VAN I
scur-N
AARTSBISSCHOP VAN UTRECHT.
Ilulsprcla.il van Paus Plus X.
Assislenl-lllssclwp hij ilcn l'auselijken rrnon.
Aan ui-: Geestelijkheid en nu
Geloovigun van Ons Aartsbisdom
Zaligheld in ilcn lieer!
In Ons herderlijk schrijven bij ge
legenheid van de vasten nu twee jaar
geleden, hebben Wij L' gcwc/en op
de heiligheid en verhevenheid van het
christelijk huwelijk. Het huwelijk, duur
G"d gewild en ingesteld onmiddellijk hij
de schepping van het eerste inenschen-
paar, en na den zondenval door de
iiartslochten van den tnonscli verlaagd
lol een staal van vernedering, is door
Jcsub Cliristus, den Verlosser der wereld,
verheven lol een H. Sacrament. Door
die verbintenis aan te gaan worden
de christelijke cchtgcnooten voor hel
leven met onverbreekbaren band aan
elknat verbonden en ontvangen zij eene
bijzondere genade om hun levensstaat
heilig te beleven en de verplichtingen
aan dien staat verbonden getrouw en
waardig Ie vervullen,
Wij hebben er op gewezen, dat nok
onder de katholieken, helaas, meerei)
meer ongelukkige huwelijken voorko
men. En Wij aarzelen niet er aan toe
Ie voegen, dat de verkeering, de voor
bereiding tot het huwelijk, veelal de
aanleiding en oorzaak van die ongeluk
kige huwelijken is.
Wat immers. B. maakt een huwe
lijk ongelukkig? Niet de tegenspoed
en de wederwaardigheden des levens,
Zeker, die kunnen zwaar drukken eu
pijnlijk knellen. Maar indien de ge
huwden godsdienstig zijn en elkaar
met reine liefde beminnen, dan worden
die lasten en kruisen des levens mei
offervaardigheid en in onderwerping
aan Gods H. wil gedragen, en in plaats
van cchtgcnooten vati elkaar te ver
vreemden, tbrengen deze hen niet zelden
nog nader tot elkander, doordat zij
elkaar meer leeren hoogschatten en
daarom inniger liefhebben. Wat echter
brengt verwijdering lussclicn cchtgc
nooten? Dat is gebrek aan waie hoog
achting voor elkander, aan hoogachting,
die voortkomt uit reine liefde en steunt
op ware deugd. Eii wie zal ontkennen,
dat veelal in de verkeering reeds die
hoogachting voor elkaar verloren wordt,
omdat /ij elkaar van de ineesl ver
achtelijke zijde leeren kennen, omdat
zij elkaar leeren kennen, niet als deugd
zaam eu godsdienstig, maar als licht
zinnig en gemakkelijk te verleiden.
Wij voelen Üns daarom gedrongen,
B, G„ eens ernstig te waarschuwen
tegen de schromelijke misbruiken in
de vcrkccring, de voorbereiding tot hel
huwelijk. Misbruiken, die zoo algemeen
zijn, dal zij als heel gewoon gelden,
zoo zelfs, dal overigens voorbeeldige
katholieken er geen bezwaar in zien
ze aan hunne kinderen le veroorloven.
Hoe dienl, vragen Wij allereerst, de
voorbereiding tot een christelijk huwe
lijk le wezen? Wanneer personen be
sluiten een huwelijk aan te gaan, dan
moeten zij zich wel doordringen van
hel groole gewicht van dal besluit.
Dal hel geldt eene verbintenis
hel leven, waarvan het geluk voor lijd
en eeuwigheid voor hen en misschien
voor talloos velen afhangt. Zij, die
dal beseffen, zullen van zelf zich
gedrongen voelen om veel en vurig te
bidden, dal zij Gods H. Wil mogen
kennen en zich bij de keuze van een
persoon mogen lalen lelden door zuivere
bedoelingen en hoogcre inzichten. Zij
zullen begrijpen, da! bij de keuze van
een persoon niet alleen lijdelijke be-
langen in aanmerking moeten komen,
maar dat veel meer de godsdienstige
en zedelijke belangen den doorslag
iten geven. Immers geld (alleen kan
den duur geen geluk aanbrengen.
Niemand, dit spreekt wel van zelf,
B.G., zal een huwelijk, eene.verbintenis
liet leven, aangaan met een per-
die hij niet genoegzaam kent.
Daarom is aan personen, die in liet
huwelijk wenschen te treden, de om
gang, de verkeering met elkaar geoor-
'.nW, opdat 7ij daardoor elkaar genoeg-
aani leeren kennen, zoowel wal karakter
-li humeur als wat godsdienstigheid
n zeden betreft. Die verkeering even
ed is slechts geoorloofd met het oog
pp een huwelijk en derhalve alleen
aan personen, die. na niet te langen
tijd, met eikaar kunnen en willen huwen.
Die meer intieme omgang van jeugdige
personen van verschillend geslacht,
die elkaar beminnen, brengt zonder
twijfel gevaren mede. Vandaar, dat het
gewetensplicht is. die gevaren zooveel
mogelijk le verwijderen door niet tc druk
en vooral niet op eenzame en afgelegen
plaatsen met elkaar te verkeeren. maar
steeds onder toezicht te blijven. Ook
dienen die personen in den tijd der
verkeering meer dan anders lol de
H. Sacramenten te naderen, omdat zij
in dien tijd meer bijzonder Gods genade
noodig hebben, om rein en zuiver te
blijven leven.
Dat zijn in 't kort de wenken, de
voorschriften, die alle karholiekc god
geleerden voor eene geoorloofde 'ver
keering geven en Wij vragen u. B. G..
in goinocdc. of ge niet gulweg moet
bekennen, dal het opvolgen dezer voor
schriften beslist noodig is. zullen in
den lijd der verkeering de zonden
worden vermeden. Wanneer immers
jeugdige personen van verschillend
geslacht, die elkaar genegen zijn, veel
met elkaar omgaan en niet onder toe
zicht blijven, dan zal wel niemand Ons
weerspreken, indien Wij beweren, dat
die personen haast zekei te gemeenzaam
worden en zonden niet zullen uitblijven.
Mogen, zoo vragen we, de ouders
hunne kinderen aan die gevaren bloot
stellen? Bestaal in dien tijd, die zoo
vol gevaren is, de verplichting van
waakzaamheid over- de kinderen niet
meer? Kunnen de ouders dan in ge
weten verantwoorden, dal zij aan hunne
kinderen zooveel vrijheid laten? En
toch wat al schromelijke misbruiken
worden ook door katholieke ouders
in den tijd der verkeering geduld en,
lalen Wij het zeggen, vergoelijk!, zoo
dat zij ze mul als misbruiken, maar
als iets wat heel gewoon is beschou
wen. Waarom zouden zij niet mogen
toelaten, wat ook anderen doen! Hoe
dikwijls staan katholieke ouders niet
toe. dat hunne kinderen eene verkeering
beginnen, terwijl er nog geen denken
aan huwen isVraagt men of er binnen
betrekkelijk korten tijd uitzicht op een
huwelijk beslaat, dan zullen zij gewoon
weg len antwoord geven: dat is van
later zorg en zal de tijd moeten leeren.
v.Mitliinpig kail zeker aan geen huwelijk
worden gedacht. Zoo lalen zij niet
zelden toe, dat de kinderen soms
jaren verkeeren, terwijl in dien lijd de
meest mogelijke vrijheid woidt gelaten
om alleen te zijn en alleen uit te gaan.
En uit dit alles maken de ouders zich
niet het minste gewetensbezwaar, als
bestonden er geen vreemde zonden
meer en als waren ze alleen verant
woordelijk voor liet kwaad, dat ze zien
gebeuren.
Het kan ons dan ook niet verwon
deren, dat er zooveel ongelukkige
huwelijken worden gevonden, wanneer
we zien hoe veelal de voorbereiding
is geweest. Want hoe kunnen zij
het huwelijk elkaar hoogachten en
waardcercn, die in den lijd der voor
bereiding reeds alle achting voor elkaar
verloren hebben? En hoe kunnen zij
voor elkaar een steun en opwekking
wezen tot een braaf, godsdienstig,
christelijk leven, die tot dan toe voor
elkaar niets anders geweest zijn dan
een steen des aanstoots en een aanlei
ding tot zonde? Daarom vermanen Wij
de ouders, die zoo goed weten, hoe
groot liet gevaar van zonde in de ver
keering is, dat zij toch zorgenvoor
het geluk iiunner kindcien door meer
dan ooit waakzaam te zijn en hunne
kinderen zooveel mogelijkondertoezicht
te houden. Bidt, ouders, bidt veel voor
het geluk uwer kinderen, maar vooral
in dien zoo gevaarlijken lijd, Spoort
ook uwe kinderen aan om meer dan
anders te bidden en geregeld tot de
li. II. Sacramenten te naderen.
En ook u. jongelingen en jongedneh-
iers, vermanen Wij, waakt voor uwe
reinheid, den grootsten schal, dien gij
bezit. Vermijdt de gelegenheden, die
zoo licht aanleiding lot zonde geven.
Volgt niet liet slechte voorbeeld vail
anderen na. Alleen "door behoedzaam
te zijn in den omgang met elkaar kunt
ge u beveiligen tegen de gevaren.
Bewaart een heiligen eerbied voor
elkaar. Op een huwelijk, dat door eene
reine verkeering is voorbereid, zal Gods
overvloedige zegen rusten. Zoo zult
ge toonen elkaar waarlijk liel te hebben
door eikaars geluk te bevorderen.
Ten slotte, B. G. verzoeken Wij u
met allen aandrang veel te bidden voor
de II. Kerk en onzen roemrijk regee
renden Paus Z. H. Pius X. dat God
hem sterke met Zijn kracht bij hel
dragen van den zwaren last Hem op
gelegd. Bid veel ook voor H. M. onze
beminde Koningin, dat God Haar bij
zonder zegeue. Bidt voor ons Vorsten
huis en voor al uwe overlieden, zoo
geestelijke als wereldlijke.
Krachtens Apostolische volmaclitvcr-
leenen Wij bij deze aan de geloovigen
van Ons Aartsbisdom onder ae gewone,
voorwaarden ruimere dispensation, dan
die. welke tot nu toe gegeven werden.
Deze dispensatiën zullen U zoo aan
stonds worden voorgelezen.
Wij vermanen U echter, B. G., met
den meesten aandrang, om door aal
moezen en andere goede werken aan
te vullen, wat door het gebruik maken
van deze dispensatie aan uwe boete
doening ontbreekt. En hoewel het nie
mand uwer aan. gelegenheid ontbreken
zal om goed te kunnen doen en aal
moezen te kunnen geven, wenschen
Wij tocli één liefdewerk in het bijzonder
in uwe milddadigheid aan le bevelen,
ii.l. onze Hollandsche Missie in Oost
en West-lndië, waar onze religieuzen
met zooveel opoffering en toewijding
arbeiden aan de bekeering van de
bevolking onzer eigen kolonies en waar
zoo ongekend veel meer zou kunnen
gedaan worden, indien de geldmiddelen
hel toelieten. Mocht iemand nu of later
voor dat liefdewerk eene bijdrage
hebben, dan kan hij zijn aalmoes storten
in de bus van de Broederschap van
den li. Geest, die in bijna alle parochie
kerken aanwezig is of wel hij kan zich
als lid van die Broederschap lalen
opnemen, daar al de bijdragen dezer
Broederschap uitsluitend ten goede
komen aan onze eigen Hollandsche
missies. Waar dikwijls zoo ruim ge
geven wordt voor de missies, vergeet
daar, viagen Wij U, onze Hollandsche
missies niet. die zooveel hulp noodig
hebben.
En zal dit Ons herderlijk schrijven
in alle M Ons Aartsbisdom behoorende
kerken op Zondag Quinquagesima op de
gebruikelijke wijze worden voorgelezen.
Gegeven te Utrecht, den 8sten Fe
bruari 1909.
t H. VAN DE WETERING,
Aartsbisschop van Utrecht.
Op last van Z. D. Hoogwaardigheid,
J. A. J. TER HBERDT,
De volgende dispensatiën zijn krach-
lens Apostolische volmacht ui de orr-
houding van sommige spijzen aan de
geloovigen van alle diocesen verleend
Aan alle geloovigen, die door
wet op de onthouding gebonden
zijn, dal is, die den ouderdom van
ven jaren bereikt hebben, worden de
-Igende verzachtingen, gedurende de
aanstaande Vcertigdaugsche Vasten.
op de daarbij gevoegde voorwaarden
toegestaan.
lo. Het zal geoorloofd zijn, vleesch
te eten, op de Zondugcn, Maandagen,
Dinsdagen, Donderdagen en Zaterda
gen uitgenomen Qiiaierlempcr-Zaterdag
en Donderdag en Zaterdag van de
Goede Week.
2o. Op de Zondagen zal het toe
gelaten zijn meermalen vleesch te ge
bruiken: maai op de andere dagen i>
de dispensatie tot eenmaal beperkt.
3o. Het wordt toegelaten, gesmolten
vet in de plaats van boter te gebruiken,
van den eersten Zondag van de Vasten
lol Dinsdag in de Goede Week, weder
zijds ingesloten, uitgenomen de Vrijda
gen, Quatertemper-Woensdag en Quo
te r- temt wr-Za terdag.
4o. Nooit zal men vleesch of visch
bij denzelfden maaltijd mogen gebrui
ken: doch visch en gesmolten vet ui de
plaats van boter worden toegelaten.
5o. Ook wordt toegelaten het ge
bruik van zuivel en eieren uitgenomen
Vrijdag van de^Goedc Week.
6o. Degenen, welke van deze dis
pensatie gebruik maken, zullen op den
dag. waarop zij vleesch eten, zeven
maal het Ome Vader en het Wees
gegroc, metde twaalf Artikelen des
geloofs bidden, of mei l'.iselien 10
cents offeren; en oji den dag waarop
zij zuivel of eieren of vel, ofwel zuivel
en eieren en vet gebruiken, zullen zij
vijfmaal het Ome Vader en het Wtvs
gegroet bidden of met Paschen cents
offeren, zoodat men iuj hel gchruik van
vleesch en zuivel enz. op dcnzelfdcn
dag, twaalf malen liet Onn Vader en
IVces gegroet met de twaalf Artikelen
des üeloofs moet bidden of 13 cents
offeren.
Bij nalating der voorgeschreven ge
beden, ook maar eens, is men hel ge
ringe offer van geld geheel verschul
digd. De offers zuilen gestort worden
in een daartoe hesiemdo bus door de
Eerwaarde Hoeren Pastoors aan le wij
zen.
R. Bovendien vcrlccncn wij krach-
lens Apostolische faculteit tol aan de
Vosten van het volgend jaar dispensatie.
lo. in de onlhoudlngswet op alle
Zaterdagen des jaars, uitgenomen Za
terdag in de Goede Week.de Quatertem
per-Zaterdagen en de Vigilie-dagen, die
geboden Vastendagen zijn.
2o. zoowel in de vasten- als in de
onlhoudlngswet op den 25sten April,
feestdag van den H. Marcus en up de
drie Kruisdagen.
II.
Voorts verleenen wij, door den H.
Stoel daartoe gemachtigd, de volgen
de dispensaties, geldig tol dc Vasten
van het volgend jaar.
lo. Dc Militairen, hunne vrouwen,
kinderen en dienstboden, die bij hen
in den kost zijn. mogen binnen ons
Aartsbisdom liet geheele jaar door
vleesch gebruiken, alle dagen, uitge
nomen de Vrijdagen van iedere Week.
Aschwocnsdtig en de drie laatste dogen
van de Goede Week. (Onder de bena
ming van Militairen worden ook be
grepen de Marechaussees en de be
ambten der (Douane, die in actieven
dienst zijn.)
Dezelfde dispensatie verleenen Wij
aan de stokers en machinisten der
sloombooten en aan liet spoor- en tram
personeel, namelijk aan de stokers,
machinisten, wagenvoerders, conduc-
'asten dienst, als
mede aan die huisgezinnen, waarvan
dc vader of een ander kostwinnend lid
doorgaans zeer ongezonden arbeid in
hoogverhitte lokalen verricht, zooals b.
v. de stokers en arbeiders bij ring- gas-
aardewerk- porselein- steen- en glas-
ovens, de glasblazers en glasslij pers,
de zoogenaamde laienciers; de arbei
ders, die onder een zeerhoogen warmte
graad werken in de papier-, suiker- en
zinkwitfabrieken en in de ijzergieterij
en voorts de veenarbeiders en de grond
werkers. die bovenmate zwaren arbeid
verrichten.
2o. Aan alle Militairen en alle per
sonen van beider geslacht, die op eenige
wijze, hoe ook genaamd, lot de legers
van het Koninkrijk behooren inge
val eij zich bedienen van dc spijzen,
welke hun volgens de militaire regle
menten warden verstrekt wordt
vergund, gebruik te maken van vleesch
op alle dagen des jams, uitgenomen
alleen den Goeden Vrijdag.
3o. Aan de zeevarenden, voor zoo
verre zij kunnen geacht wuulcn onder
Ons herderlijk bestuur te beiiooren
wordt dezeltde dispensatie verleend,
die wij onder 2u. aan de Militairen
verleend hebben, doch sleehls wanneer
zij zich bedienen van den scheepskost
en dan alleen gedurende de zeereis.
Wij herinneren evenwel, dat, niet
tegenstaande de boven verleende Dis
pensatiën. het gebod van op dc vas
tendagen maar eenmaal daags zijn
nooddruft le nemen teil strengste blijft
verbinden.
BUITENLAND.
De France militaire bericht, dat
volgens de pas verschenen ollicicelc
eijlers, de krijgsraden in het jaar 1907
10.899 aanklachten hebben behandeld,
waarvan 3689 gevallen weigeringen
ym onder de wapenen le komen en
gevallen van desertie betroffen. Het
blad is van ineening, dat dit cijfer, in
zonderheid na de invoering van den
tweejarigen diensttijd, een treurig be
wijs levert voor het gemis van militai
ren geest bij de Fransche jeugd.
Hoe de hoeren van de Bloc-politiek
vrienden weten te maken.
lil het jaar 1886 waren er in Frankrijk
330,000 ambtenaren, in 1896 100,000,
tegenwoordig zijn er niet minder dan
900,000 dezer door de natie betaald
wordende lieeren. Om deze lieeren aan
een menschwaardig bestaan tc helpen
zouden er ongeveer 100 mlllioen tics.
noodig zijn. Telt men bl) dit reuzen-
kapitaal nog de tractementen, welke
de gemeentebesturen hebben uit te
betalen, dan moeten de arme belasting
betalers jaarlijks voor bun kostgangers
opbrengen de som van 5300.000,000
tres.
De aartsbisschop van Parijs zegt in
zijn Vastenbrief, dal hij drie verlangens
heeft in zijn bisschoppelijk levenpries
ters. kerken, scholen.
Overal is er behoefte aan priesters.
Ue parochies hebben er behoefte aan
„Voor een bevolking van bijna vier
inillioen heelt hel bisdom Parijs maar
200 parochies met bijna 800 priesters,
wat gemiddeld één geestelijke is voor
4 lot 5000 zielen. Bij die parochies
zijn er bijna 40. die meer dan 30,000
inwoners hebben: 16 hebben er van
50 tot 100,000; en in deze slerk-be-
volktc parochies is het getal priesters
zoo klein, dal ieder hunner zou moeien
voorzien in de behoeften van 8 tot
10.000 zielen".
De Duifsche rijkskanselier, von Rii-
low, wenscht, naar aan de „Liberie"
werd geseind, op persoonlijke aan-
wijzigingeu van den keizer al liet moge-
