Katholiek Nieuws» en Advertentieblad
S;a3!fs
aaSSSHSSS
SSrKSSSSSS"
rsrJaSsSSS
No. 41.
Zaterdag 8 Januari 1910.
Drie en twintigste Jaargang.
OE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden.
Franc» per postf 0.40
Al/ouderlijke nummersf 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Adver
Van 1 tot 6 regels
Voor iederen regel meer
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Vooruitgang.
Met dit simpele woord „vooruitgang"
wordt in onzen tijd nog steeds groote
opgang gemaakt. Nog altijd wordt te
verstaan gegeven, dat alleen bij volken
en natiën, die in den modernen voor
uitgang dcelcn, bloei en welvaart moe
ten gezocht. Volgens de voor
standers dier vooruitstrevende richting
moet iedere staat nf stand er mede
naar streven, of Imn wordt geen blik
waardig geacht.
't Zal dus wel der moeite luimen
eens nader te onderzoeken, wat er alzoo
onder vooruitgang moet worden verstaan.
Uemakshalve zullen wij daarom op
de allereerste plaats de stad onzer in
woning tot beschouwing nemen. Van
haar wordt met nadruk verkondigd,
dat zij in een benijdenswaardige!) voor
uitgang deeltecu scltoone gelegenheid
dus om eens tot de wetenschap te ko
men. waar die wel in schuilen inag.
Bij nader inzien komt men echter alras
tot deze conclusionDe gemeente heeft
een belangrijke uitbreiding ondergaan
en de bevolking is toegenomen: dit
geeft een eerste aanleiding tot de snoe
verij over den stcdelijken vooruitgang.
Maar verder: De gemeente-financiën
zijn daardoor zoodanig in het nauw
geraakt, dat reeds voor enkele jaren
het tot dusverre in praktijk gebrachte
belastingstelsel eenvoudig over boord
werd geworpen, ên door een rekbare
inkomstenbelasting vervangen, om over
ruimer geldelijke middelen te kunnen
beschikken, die van de belastingplich
tigen alweer moeten worden afgeperst
en dat noemt men vooruitgang.
Daarna werd onze gemeente met ecue
straatbelasting verrijkt, die jaarlijks
alweer eenige duizenden van de be
lastingplichtigen vraagt. Geen wonder
dus, dat bij passende gelegenheden het
Gemeentebestuur aan den Raad de
welgemeende vermaning laat hooren
toch vooral naar bezuiniging te streven,
wil men voorkomen, dat de belasting
druk voor de ingezetenen niet nog
kuelleiider wordt gemaakt. Doch de
geest des „voornitgangs" doet zich
gelden, en daarmee uit.
Ook in wijder kring hoort menden
zegezang over den modernen vooruit
gang nog steeds door de ruimte weer
klinken. „Altijd maar vooruit!" galmt
de toon, die alles overstemmen moet.
Of de staatkundeonzerdagendedwaaste
grillen vertoont, wordt gaarne verge
ven, als de geest des vooruitgangs er
maar door gehuldigd wordt. Schallen
gouds worden van Staatswege aan een
onderwijs besteed, dat de maatschappij
verkankert, maar de geest des voor
uitgangs eischt dat zoo. Onderwijzers,
in stede van de jeugd te veredelen en
haar te vormen tot wat ze wezen moet.
n.l- echt christelijk in den vollen ?.in
des woouls, misbruiken soms schan
delijk hun bevoegdheid, door het on
geloof te verheerlijken, ja. soms zells
door het anarchisme in het openbaar
te lofprijzen, cu toch worden dezen,
wanneer rechtmatige protesten daarover
inkomen, iu bescherming genomende
tiran, die vooruitgang heet, moet aldus
bevredigd worden.
Ja. de geest des vooruitgangs gedoogt
niet anders, en zijn aanbidders zijn
legio. Hij dwong er toe. dat zelfs het
kind. in zeer bescheiden kring gebo
ren, een nooit te voren gekende ont
wikkeling genieten zou. De kalme,
eenvoudige opvoeding eens werkmans-
kinds werd vervangen door een op
leiding, die zijn gemoedsrust verstoorde.
Eu toen zielevrede, die voorzeker het
meest den werkenden stand bemoedi
gen en steunen moet, niet meer als
eerste levensvoorwaarde werd gesteld,
kreeg de ijdele waan van dezen tijd
in de harten de overhand. In stede
van rustige, tevreden individuen werden
toen wezens gekweekt, die meenden
veel te veel te welen ont. ja, om ge
lukkig te kunnen zijn. Hunne weten
schap bracht naijver, afgunst, jaloezie.
En er waren er, helaas, velen under,
die meenden kindereu der fortuin te
zullen worden, en zij werden slacht
offers van hun eerzucht cu hartstoch
ten. Daarop scholden zij de maatschap
pij, die hen zoo stiefmoederlijk behan
delde, en zochten bondgenontcn in den
strijd, dien-zij tegen haar gingen aan
binden, en, helaas, dat gelukte Imn
maar al te zeer. Vooral de werkman
werd toen door sluwe, verleidelijke
taal aan hun zijde gelokt en bedrogen,
en, wat niet kon uitblijven, ook de
bedriegers ontwaarden steeds meer
en meer, dat zij zich zelf liet meest
bedrogen.
Zoo staan heden ten dage bedrie
gers en bedrogenen met liet hart vol
nijd cn teleurstelling gereed een maat
schappij te vernietigen, die nimmer iiun
wenschen en begeerten bevredigen zal.
Maar de bedrieger nog altijd met de
ijdele hoop zicb ten slotte op hare
puinen te kunnen verheffen.
Deze waarlijk sombere toekomst beeft
de geest des vooruitgangs ons gebracht.
Op inaatschappi
men nog andere teek
gang, die zich nog a
voelenten opzichte
wezen vooral zijn w
tijd weder met reuze
gegaan. Onder voorg
de stand door de st
moet gedrukt worder
zitters zwaarder getn
dere stand hierdoor
lichting zal gevoelen
betwijfeld worden. A
thans in de gelegenh
ger om zich heen
enorme, soms dwaze i
den, die de Staat zk
waartegen geen
testen gehoor
bekostigde dwa:
offerd worden aan den vooruitgang
onzer eeuw.
Zeer scherp treedt dat in het licht
in zake het nooit te verzadigen iniii-
tairisme. Trots de verpletterende zeker
heid. dat de groote rijken zich door
dien vooruitstrevende!! militairen geest
financieel laten doodmartelen, wil men
ook in ons land in deze het voetspoor
der groote Staten volgen. En of nu al
klaar en helder wordt voorgelegd, dat
de neutraliteit der kleine landen meer
beveiligd wordt door ouderlingen na
ijver der groote natiën en door een
gezonde politiek, dan door militair
praalvertoon, toch moet maar altijd op
het aanbeeld van militaire ontwikke
ling worden voortgehamerdin onze
periode van vooruitgang inag men op
geen enkel gebied achterblijven, en
zoo worden niet alleen de belasting
penningen des volks verspild, maar
ook de ellende in zoovele opzichten
door het militairisme vergroot, nu onze
tijd „vooruitgang" tot leuze heelt.
Een noodkreet uit den vreemde mag
hier wel even beluisterd worden. De
zer dagen weeklaagde het Berl. Tage-
blatt
tedw nk-tT/l Copbïtda' -2il BCr"ai
konen dan hel bedrag, dal in de schaiki
2 millioen dan. zegt hel rage-
men, dat er letr T-é
hers kunnen Ine
geen half milliard ni
gen toeslaan.
„Hel spreekt van zelf, dal men nu zuinig
moei gaan huishouden. Het rijk moei de-
lering naar de nering zeilen. De uilgaven
moeten naar de inkomsten berekend worden.
kan zoo niet verder gaan.ln-
Kijksdag niet den moed cn
hl krijgt, om den wedstrijdin
eningen lol slaan te brengen.
Slechts deze enkele (citen, door ons
hier aangehaald, zullen, dunkt ons,
reeds genoegzaam bewijzen, dat onder
dn vlag „vooruitgang" een verdachte
lading wordt binnengeloodst.
BUITENLAND.
ITALltt.
Naar de „Osservatore" mededeelt
hebben de volgende staatshoofden, bij
gelegenheid van den Nieuwjaarsdag, een
telegram van gcliikwcnsch naar hel
Vaticaan gezonden.
Keizer Frans Joseph van Oostenrijk,
de keizer van Duitseltland, de koning
van Spanje, de koning van Saksen,
de koning van Zweden, de koning
van Noorwegen en de koning van
België.
Voorts zonden o.a. nog hun wen
schen de koningin-moeder Maria Chris
tina van Spanje, de prins van Monaco,
de groothertogin van Luxemburg, de
hertog van Orleans, de hertog van
AlenQon, de hertogin van Eu.
Ook de sultan van Turkije, Mahomed
V, heeft dit jaar een telegram gezon
den, welk feit in het Vaticaan veel ver
rassing wekte.
Er bestaan plannen om den lOOsten
geboortedag van Paus Leo XIII op 2
Maart e.k. te Carpineto feestelijk te
herdenken. Reeds is een commissie in
het leven geroepen, die de plechtige
viering, waaraan o.m. zullen deelnemen
de werklieden-organisatie's, die onder
Leo XIII gesticht zijn, zal voorbereiden
en leiden.
FEUILLETON.
Na den storm.
12) Den pater bleef dan ook voor '1 oogen-
bllk niets over dan toe Ie zien. wat er mei
de gevangenen gebeurde, en toen deze eni
gen lijd daarna in een sloep den Bosporus
afgemeld werden, volgde hij lien met ge
spannen verwachting. Toch gelukle hel hum
niet hel snel varende scheepje Ie volgen; hij
de eerste bocht, welke de stroom inaakle,
verloor hij hen uil het gezicht, doch dnchl
er steeds aan. welk lot de ongelukkigcn wel
mochten ondergaan hebben. Natuurlijk bleef
dit niet verborgen voor de bewoners der
FrankeuslaU. Eurupecschc wijk. Hel zoo zeld
zame, onverwachte toonvel, een Russisch oor
logsschip door een Turksch fregat de haven
te zien binnengesleept, lokte een groote me
nigte Tuiksche en christen inwoners op
straat. Van deze vernam de pater met zeker
heid. dat men juist den gevangen genomen
kapitein, naar hel bagno Had gebracht hij zijn
matrozen en dat allen bestemd waren te hel
pen hij 't houwen van schepen.
Een diep medelijden vervulde zijn ziel met
't lot dezer gevangenen, cn daar hij eeitijds
reeds gehoord had. welk een harde behan
deling de christen slaven in 't bagno moes
ten ondergaan, besloot hij deze ongelukkigcn
voortaan zicli aan te trekken en te beproe
ven Imn haid noodlot te verzachten. Dade
lijk begat gij zich naar de wijk, waarin de
gevangenis lag. en beproefde de poort, die
van de landzijde toegang verschafte, Ie ope
nen. Daar deze gesloten was, klopte hij aan
een oude neger verscheen, die zijn grijnzend
gelaat door de holt geopende deur slak en
vroeg, wat hij begeerde. Wijl de jutter echter
woorden en door 'aanvullende teekenx
lar maken. De neger hcspotli
nhangenile
wierp.
:ondcr
ir dicht.
Zoo was dan deze eerste poging van den
nicnxclicnvricnd mislukt. Zijn Ijver liet zich
daardoor echter niet verminderen, om zijn
plan verder uit te voeren: integendeel, de
moeilijkheden, welke zich voordeden spoor
den hem aan met des te meer ijver aan de
uilvoering ervan te werken. Hij had in l'era
invloedrijke kennissen, die hem daarbij he-
hul|izaam konden zijn. Werkelijk verkreeg hij
een schriftelijke toestemming van den Sul
tan, uni de gevangenen in het bagno met zijn
geestelijk, n bijstand te helpen. Hierbij was
hem echter uitdrukkelijk geboden daartoe en
kel den Turltschen Zondag,onzen Vrijdag, te
nemen.
Ongeveer twee maanden na de eerste po
ging van den pater hegal deze zich op een
Vrijdagmorgen naar de gevangenis. Lang
moest hij ook nu weer wachten, tot leu slotte
hetzelfde zwarte gelaal zich vertoonde, doch
hij liet zien van den geestelijke aanstonds
aanstalt,'nakie weer te verdwijnen. Dezen
Hij heval den neger, onder bedreiging uicl
de ongenade van den l'adischa - den Sul
tan - terstond de deur te openen, terwijl
hij hem de keizerlijke toera - zoo wordt de
handle,'kening des Sultans genoemd voor
oogen hield. Hij het zien van dezen gevrees-
den naam veranderde de s|)oltcudc manier
van doen van den neger in zichtbare onder
werping. Hij vroeg, na den pater schuw te
hebben aangekeken, wat zijn verlangen was,
eu bracht hem voor den dirvclcur van liet
bagno. Niet vourdat deze het toegangsbewijs
van den geestelijke onderzocht had, besloot
hij hein in de gevangenis loe Ie laten. Toch
in t oog te houden, en op alles, wat hij doen
zou, goed te letten.
de eenige iu de week, waarop zij vrij
waren van werkennatuurlijk genoten zij niet
de wijding van den christelijkeu Zondag. Deen
klokgelui riep hen ter II. Mis, geen opwek
kend woord van een geestelijke viel Imn teil
deel. Het grootste deel hunner gevoelde vol
strekt geen behoefde meer aan de Zondags
heiliging, en leefde iu onwetendheid over de
voornaamste aangelegenheden der ziel. Kapi
tein Tisdnle daarentegen gevoelde op dezen
dag de geheele zwaarte zijner gevangenschap.
Meestentijds alleen en teiieergodrukl door
bange zorgen, da,-lil hij aan 't verleden en de
toekomst, aan zijn vrouw en kinderen en hun
verlatenheid.
Des te hlijdcr werd hij verrast, toen hij
den geestelijke binnenkomen zag. Hij snelde
op hein toe en drukte een kus op de hein
toegestoken hand. Terstond vroeg hij den
priester, wat de oorzaak was van zijn koinsl,
of hij vrijwillig of gedwongen deze plaats
van ellende bezocht. Toen echter de pater
hem verzekerde, dut enkel liet medelijden met
hem cn de ongelukkige gevangenen hem had
bewogen, naar hier ie komen; toen hij be
loofde, dat dit niet de eenige keer zou zijn,
dat hij gebruik zou maken van hel hem toe
gestane verlof, was de blijdschap des kapi
teins zeer groot en kon hij Ood In stilte er
niet genoeg voor danken, dat hij hem en zijn
mede-gevangenen dezen redder in den nood
gezonden had. Dadelijk gingen deze naarden
priester, smeekten om zijn zegen cn h,-zwoe
ren hem hun zijn geestelijken troost ie vcr-
schailen. De pater gaf hun deze inel blijkbaar
blijde ontroering; hij spoorde hen aan, ook
iu deze dagen van beproeving, welke Ood
hun had overgezonden, zich over zijn liefde
te verblijden eu er zeker van te zijn, dat
en. Hij b,
ofdc
hun, dat hij in 't vervolg zich
gedenken en meermalen terug zou komen
als zijn tegenwoordigheid hun van nut kor
zijn. Tevens stelde hij zicli op de hoogt,
van de betrekkingen van elk in t bljzondci
uit nieuwsgierigheid hij 't plotseling ver
schijnen van dat onverwacht bezoek, dan
door 't verlangen zijn hulp
naderbij gekomen waren. HIJ
begaan hadden, hun wel deze straf op den
hals hadden gehaald, doch dat zij zich aan veel
grooter kwaad schuldig maakten, als hun ziel
onbuctvaardig en verstokt bleef, eu zij het
versmaadden zich te beteren. En werkelijk,
het waardig optreden vnn dezen hitilcugc-
woncn man maakte zelfs indruk op het harde
gemoed der grootste misdadigers. Hun spot
ten verstomde, als hij sprak: zij zwegen en
durfden iu zijn tegenwoordigheid niet te spre
ken zooals zij dal onder elkaar gewoon waren.
Vooral de kapitein en de zijnen zagen in
den pater een redder in den nood. Lang on
derhield deze zich met hem enontdekte.dat
dit een man van groote rechtschapenheid cn
waren christenzin wezen moest. Hij verhaal
de hem zijn hcelcn levensloop, schilderde
hein den waarseliljiilijkeii nood der zijnen
cn smeekte hem, als 't hem mogelijk was.
Imn te doen weten in welk een droeven toe
stand hij verkeerde. De pater toonde zich
daartue aanstonds bereid en gaf hem de ver
zekering, dal hij alles in 't werk zou stellen
om zijn lot te verlichten. Toch kou hij hom
weinig hoop geven, dc zijnen over zijn nood-
Kiislainl en Turkije was verbroken, cn juist
nu waren de Turken verbitterder dan anders
op Imn vijanden, daar deze hun gevoelige
verliezen hadden toegebracht. Het was echter
het gevoelen van den pigcr, dal de Turken
den strijd niet lang meer konden volhouden,
tegen een overinai-htigen vijand, en de vrede
zon zonder twijfel een gunstige>n keer in 't lot
der gevangenen brengen. Wordt vervolgd.)
