Katholiek Nieuws» en Advertentieblad
No. 50.
Zaterdag 12 Maart 1910.
Drie en twintigste Jaargang.
DE EEMIIDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Alzmiderlijkv nummers
t 0.40
f 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Pr|J» dor Advcrtentiën
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
Correspondentie» e
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
BUITENLAND.
Wegens het gemeenschappelijk op
treden der bisschoppen is ook den
altijd slagvaardigen Kerkvorst van
Nancy. Mgr. Turinaz door de onder-
wijzersvereenigingen ten proces aan
gedaan.
Voor de rechtbank heeft de moedige
en begaafde Bisschop een even zake
lijke en heldere als kalme en bezadigde
verdediging voorgedragen van de hou
ding der bisschoppen. In den aanbel
verklaarde hij, dat hij slechts met bij
zondere goedkeuring en bij uitzonde
ring voor de burgerlijke rechtbank ver
schenen was. Zonder die goedkeuring,
zeidc de bisschop, zou ik in dez.e zaak
de burgerlijke rechtbank niet hebben
erkend, daar de uitoefening mijner
geestelijke bediening daar niet aan
onderworpen is.
De bisschop verklaarde vervolgens,
dat de bisschoppen geen tegenstanders
zijn van de leekenscholen, wanneer
men onder deze woorden verstaal een
school, door leeken bestuurd, of een
school van den Staat.
Het rondschrijven heeft geen blaam
geworpen op alle onderwijzers. Het
heeft steeds, in de duidelijkste be
woordingen een essentieel verschil ge
maakt tusschen de onderwijzers, die
de leerstellingen der Kerk aanvallen
en lien, die onderwijzen met eerbiedi
ging van alle rechten Itarer groote en
moeilijke zending.
Mgr. Turinaz wees erverderop.dat
hij nooit de rcpublikcinsche onder
wijzers heeft aangevallen, maar een
bisschop, en vooral een bisschop van
een grensstad mag niet toelaten, dat
men de zedelijkheid en het vaderland
aanvalt.
Het is een monsterachtige bewering,
dat het kind niet aan zijne ouders
maar aan den Staat zou toebehooren.
Zoodoende wil men den onderwijzers
een onaantastbaarheid verzekeren, die
voor niemand bestaat.
Men poogt nu de prolesten der bis
schoppen tegen een zoodanig onder
wijs onmogelijk Ie maken. Men spant
zicli in om de bisschoppelijke macht
te onderdrukken.
Er bestaat echter inaar één oplos
sing. deze wordt gegeven in de vrij
heid; maar de vrijheid cischt, dat de
Staat niet zelf onderwijs geelt. Dat zal
wellicht de oplossing voor de toekomst
zijn. De ware vrijheid eischt minstens,
dat de ouders de onderwijzers hunner
kinderen kiezen en dat de regeering.
die de belastingen van allen ontvangt,
alle onderwijzers naar verhouding van
liet aantal hunner leerlingen betaalt.
De bisschop eindigde zijn verklaring
met de woorden; „Wanneer men ons
de vrijheid weigert zullen wij zeggen,
dat wij God en niet den mensehen
moeten gehoorzamen en wij zullen ons
beroepen op bet Fransche volk der
toekomst en op God."
De voorlezing dezer verklaring had
plaats zonder een enkele manifestatie
en onmiddellijk daarna verliet de bis
schop de rechtzaal.
De kloeke en logische taal van den
moedigen Kerkvoogd, wordt door ver
schillende Fransche bladen zeer ge
prezen, doch de rechtbank zal er ook
wel op antwoorden met een veroor
deeling.
De processen tegen kardinaal Lu«on
en mgr. Grellier gevoerd, strekten
daarin tot voorbeeld.
In haar vervolging van leden der
Capucijnerordc is de Fransche regee
ring minder gelukkig geweest.
Negen voormalige leden der Capu
cijnerordc. die ziclt te Parijs gevestigd
hadden als leden van de Cercle
d'Etudes franciscain en van de Asso
ciation franciscaine, waren toch, on
danks liet beslist leeken-karakter, dat
zij droegen, door de regeering vervolgd
wegens het maken van inbreuk op de
wet op de congregaties. Hun zaak werd
behandeld door de 9e kamer van bet
correctioneel gerechtshof. Twee der
beklaagden waren niet aanwezig.
Na het requisitoir van den ambte
naar van liet openbaar ministerie, die
de vervolgde ex-Capucijnen beschul
digde een ontbonden congregatie op
nieuw te hebben gesticht (de Cercle
d'Etudes franciscain telde intusschen
een protestant, lid van de Universiteit,
onder zijne leden), sprak het hof zijn
vonnis uit.
Daarin werd verklaard, dat men in
de vervolgde vereeniging, niet een
wedcr-oprichting van een ontbonden
congregatie kan zien. De ex-Capucij-
ncn werden daarop vrijgesproken en
van alle boeten vrijgesteld.
Dit viel de regeering niet tnee!
Kardinaal Andrieu heeft aan kardi
naal LiiC'ui een brief geschreven naar
aanleiding van diens veroordeeling
in de schoolkwestie. De rechtbank van
Reims, zegt kardinaal Andrieu, heeft
door onrechtvaardig een prins der
Kerk te veroordeelen voor de Ge
schiedenis en voor God een zware
verantwoording op zich geladen.
De aartsbisschop van Bordeaux be
sluit zijn brief:
„Mogen de Katholieken en alle eer
lijke mannen bij de a.s. verkiezingen
ais één man optrekken, om aan het
land wetgevers te geven, die niet meer
de heiligste rechten der Kerk, van het
gezin en van het vaderland schenden."
De meeste aartsbisschoppen en
bisschoppen van Frankrijk hebben aan
kardinaal Litton brieven van sympathie
gezonden.
ENGELAND.
Langzamerhand wordt tocli een
en ander van de Engelschc Regeerings-
plannen openbaar.
Zoo schrijft in zake de Hooger-
huisquaestie de Times, net groote Lon-
densche orgaan, hel volgende
Nadat (en indien) bij de wet het
veto van het Hoogerhuis overfinanci-
eele aangelegenheden en dat over ge
wone wetgeving beperkt zijn, zal de
Regeering ten opzichte van de beper
king van liet veto over gewone wet
geving een nieuwe regeling voorstellen,
nl. een hervorming van liet Hoogerhuis,
zoodat het slechts uit een betrekkelijk
klein aantal leden zal bestaan en die
leden verkozen worden. Kunnen Hoo-
ger- en Lagerhuis het over een wets
voorstel niet eens worden, dan stemmen
zij er samen over.
Een regeering met een eenigszins
ruime meerderheid in het Lagerhuis,
zou op die wijze haar wil kunnen
doorzetten. Om het tegenwoordige
Hoogerhuis tot aanneming van een
dergelijke regeling te krijgen, zal de
regeering nu eerst, met medewerking
van de kroon, een wet trachten aan
genomen te krijgen, waardoor, overeen
komstig Camphcll-Bannernian's plan,
een wetsontwerp ook tegen den zin
van liet Hoogerhuis wel wordt, wanneer
het Lagerhuis het twee- of driemaal
binnen den duur van een Parlement
heelt aangenomen.
Tegen liet einde van Juli zal te Leeds
een groot Katholiek congres plaats
hebben voor geheel Engeland, Schot
land en Ierland.
Talrijke bisschoppen, ook mgr. Bour
ne, aartsbisschop van Westminster,
hebben reeds medegedeeld, dat zij het
congres zullen bijwonen. Het bestuur
van de universiteit heeft toestemming
gegeven de vergaderingen in de uni-
versiteits-zalen te doen plaatshebben.
Op de meeting zal o.m. het woord
gevoerd worden door Sir John Knill,
den katholieken lord-mayor van Londen.
Donderdag werd te Londen in een
vergadering der Miners Federation den
hoogst ernstigen toestand in de kolen-
districten van Wales besproken.
Men meende te weten, dat een alge-
meene staking van de arbeiders inde
kolen-, ijzer- en mijnindustrie zal ge
proclameerd worden, indien de eige
naars der mijnen nog langer zullen
weigeren om de eisclien der nu reeds
maanden lang stakende arbeiders in
Wales in te willigen. Het bestuur der
kolenwerkersorganisatie aldaar heeft
voor eenigen tijd de hervatting van
het werd in sommige nader aangeduide
mijnen aanbevolen, maar een gehouden
stemming onder de arbeiders opende
den strijd opnieuw. De eischen der
arbeiders bestaan hoofdzakelijk in
loonsverhooging en een verandering
in het nieuwe reglement, dat sinds een
half jaar ongeveer door de mijneige
naars is ingevoerd en waarin sommige
drukkende bepalingen zouden voor
komen.
Mgr. Bourne, Aartsbisschop van
Westminster, heeft de toezegging ge
kregen van een gift van 1000 pond
voor de aflossing van de houwsebuld
der kathedraal, op voorwaarde, dat de
rest van de schuld vóór einde
April zal zijn bijeengebracht. Zooals
men weet had de Aartsbisschop met
veel drang bij de Katholieken er op
aangedrongen, te zorgen, dat de hcele
bouwschuld, die nog een 6000 pond
bedroeg, vóór de inwijding der kathe
draal in Juni zou zijn afgelost.
De kans op de verwezenlijking van
den wenscli des Aartsbisseliops is door
deze edelmoedige toezegging niet wei
nig vermeerderd.
Men berekent, dat de Katholieken
voor de kathedraal nu reeds de reuzen-
som van 252.523 pond bijeen hebben
gebracht. In 1902 bedroeg de bouw
schuld nog 16000 pond. in December
1903 was ze gedaald tot 8.700 pond.
AMERIKA
Welk een ontzettende ramp een sta
king wezen kan bewijst de algemeene
staking te Philadelphia.
De arbeidersvereenigingen daar heb
ben lijsten opgemaakt, waaruit blijkt,
dat vijftigduizend arbeiders het werk
neergelegd hebben. Men kan zich voor
stellen, dat de storing in het verkeer
in de handelswereld een geweldige
schade veroorzaakt. Vele theaters, café's
en variêté's zijn gesloten, de waren
huizen ontslaan honderden winkelbe
dienden. Wijl slechts een derde ge
deelte van het gewone getal wagens
in gebruik is, bedroegen de inkomsten
van de Tramwegmaatschappij wellicht
slechts een tiende gedeelte van de
ontvangsten op normale tijden, daar
slechts weinige passagiers uit vrees
voor de stakers, van de trams gebruik
maken.
De stakers hebben zich bereid ver
klaard zich aan een scheidsgerecht te
onderwerpen, als zij vooraf weer in
dienst zouden genomen worden. Het
wordt echter betwijfeld, dat de werk
gevers deze voorwaarden aan zuilen
nemen.
Gedurende de onlusten van Zater
dag 1.1. wierpen mannen, vrouwen en
kinderen de tramwagens en de politie
met steenen. De politieagenten maak
ten van hun stokken gebruik, waarbij
talrijke personen gewond werden.
tTALlB.
Het bezoek van den Duitschen rijks
kanselier Von Bethmann—Hollweg aan
Rome is nu officieel op de Goede
Weck bepaald. De rijkskanselier zal
ook op hel Vaticaan ontvangen worden
en een audiëntie hebben bij kardinaal
Merry del Val.
De „Tribune" schrijft naar aanleiding
van dit nu officieel aangekondigde be
zoek het volgende:
„In de Wilhelmstrasze te Berlijn aar
zelt men blijkbaar geen oogenblik Bii-
lows politieke gedragslijn ten opzichte
van Italiö voort te zetten.
BethmautVs officieel bezoek aan
Rome verkrijgt een nog hoogere be-
leekenis, doordat het een soort com
mentaar is op de reis naar Berlijn van
graaf Aehrenthal. Het Duitsch—Oosten-
FEUILLETON.
Na den storm.
ZO) Op zekeren nV'lien ging dan ook Wil
lem incl zijn trouwen gezel, den ouden Tom,
er op uit, om hel noodigc hout voor thuis
te halen. De hemel was helder, toch was
hel voor dezen lijd des (aars buitengewoon
koud en, wat in (leze streken zelden ge
beurt, de sneeuw, den vorigen avond ge
vallen. lag er nog en was mei een dunne
ijskorst bedekt.
„Ik zou vandaag wel eens jager willen
zijn!" zei Willem legen den achter hem
loopenden Tom, wicn hel aanhoudend looped'
Ie land wat moeilijk vlet, toen zij in 'i bosch
gekomen waren. „Kijk eens, wal een sporen
zich hier op de sneeuw kruisen, die leiden
ungelwijfcld naar hel hol van den een of
anderen holbewoner. Bier," sprak hij, op
een hijzonder duidelijk en diep spoor wijzend,
„dat is er een van een beer, naar 'I schijnt,
en geen kleine ook!"
„Luister!" zei Tom, een oogenblik stil
staand, „is liet niel alsof iemand hier in de
onmiddellijke nabijheid lakken afbreekt?"
„Still" sprak W:. m, luisterend, „wat kan
dal zijn?" Op dat oogenblik knapten wer
kelijk lakken op eenigen afstand der luis
terenden; plotseling vielen op geringen af
stand, twee schoten, vn een kogel vloog vlak
bij Willem in een boom. Qeschrokken sprong
hij op zij en keek in de richllng. waaruit de
kogel gekomen was. Daarop echter snelde
hij met grootesprongen, als schaamde hij
zich zijner vrees, het dicht bijzijnd kreupel
hout binnen en drong met kracht door het
dichte struikgewas. Tom kon hem nauwlijks
op eenigen afstand volgen.
Wat Willem zag, toen hij uil het struikge
was ie voorschijn trad, verraste hem in hooge
male. Twee jagers stonden een eindje van
een eik, waaruit juist een beer steeg. Bei
der oogen waren op her dier gericht, dal
luid bromde en hevig bloedde uit een pas
ontvangen wond. Dc cene jager sloeg den
ander voor heen te gaan. daar hun geweren
afgeschoten waren; de ander echter scheen
hel dreigend gevaar ie Iroiseeren en was er
niel loe te bewegen zijn plaats te verlaten.
Opdat oogenblik kwam Willem tevoorschijn,
gewapend mei een houthakkersbijl, en bleef
besluiteloos slaan. De beer draafde hem
voorbij en liep toen op zijn achter|M>oten op
dc beide jagers toe. Een hunner vluchtte,
terwijl dc ander bleet staan, zijn hartsvan
ger trok en zich gereedmaakte daarmede hel
beest ie treffen. Voor hij echler den doode-
lijken stool kon toebrengen, sloeg het dier
hem het wapen met een hevigen slag uildc
hand en trad nu tandenknarsend op hem loe,
om hem in zijn machtige umarming dood Ie
drukken. Kccds raakten zijn geweldige klau
wen hel rijke kleed des jagers, wiens met
gezel een hevig geschreeuw deed hooren;
daar sprong Willem snel Ie voorschijn en
gal den heer van achteren zulk een slag op
den kop, dat hij levenloos neerstortte en zijn
„Goed geraakt I" riep de bevrijde jager,
naderbij komend en zijn redder de :.hand
drukkend, „waarlijk, je bent een flinke jon
gen. Spoedig zou ik het genoegen cencr
berenjacht duurder betaald hebben, dan mij
lief was. Waar ben je, Karei?" riep hij,den
blik van Willem afwendend, „kom hier, er
is niels meer te vreezen."
De aldus loegesprokene naderde beschaamd;
ook de oude Tom was intusschen naderbij
gekomen en keek het gedoodc dier verwon
derd aan. Juist wilde de aangesprokene zich
mei ecu diepe buiging verontschuldigen, maar
zijn metgezel sprak tot hem„Zwijg, Karei,
gij weet, dat wij onbekend wenschcn te blij
ven. Maar wie zijt gij wendde hij zich tot
Willem, die nog steeds naar het voor hem
liggend dier keek. uit wiens schedel hij zijn
bijl nauwelijks loswringen kon.
„Ik heet Willem Tisdale!" antwoordde hij.
„en dit is Tom, een van de vroegere matro
zen mijns vaders!"
„Tisdale?" herhaalde de jager, en liet
scheen aisof hij over iets nadacht. „Was uw
vader niel kapilciu in dc vloot?"
„Juist, mijnheer," antwoordde Tom mei
vuur, „en ccn kapitein zooals er op do.'gc-
hcele viool geen tweede te vinden.'is, dat
weet Ik beter dan wie ook. Nu echter afge
takeld, net als ik!" Dc jager lachte op dit
gezegde en vroeg Willem, wat hem naar
deze p.aats gevoerd had. Deze sloeg den
„Kom, spreek maar op!" zei dc jager, „il
meen het goed met u en ben u dank schuldig."
Na wat wijfelcn besloot Willem daartoe,
en deelde mede, waarom hij met Tom hier
heen gekomen was. Dc jager bleef vragen
cn hij vernam zoo de lotgevallen der fami
lie Tisdale. wat hem veel belang scheen in
te boezemen. Daarop vroeg hij Willem of
hij hem kende, cn loen hij cn Tom zulks
ontkenden, scheen hein dat genoegen te doen
hij haalde een mei gouddraad beslikte beurs
uit den zak en verzocht Willem die aan te
ncincn. Toen deze aarzelde, werd hij onge
duldig en zeidc, dal hij thans niet meer bij
zich had, maar hij zou Willem den dienst, hem
bewezen, wel vergelden. In korte woorden
bedankte hij hem nogmaals cn keerde toen
beiden den rug toe.
„Kom. Tom!" riep Willem blij uit. „hier
hebben wij meer dan dal heesl waard is. nu
kunnen wij Itoul genoeg koopen. I.aat eens
kijken! Wie die twee ook zijn. wij zijn hun
dank schuldig voor deze gill, welke zij ons
vrijwillig gegeven hebben! Wij kunnen moe
der nu Itecl wat lekkere soep koken, wanl
het lijkt mij toe, dat deze beurs geen waarde-
louzc geldstukken bevat. Wat zal Johanna
blij zijn als zij dit mooie haakwerk ziel!
Maat wat is dal?" zei hij de beurs openend,
„dat is klinklaar goud, cn zoo blank of liet
zoo van de munt komtl Tom dat is heer
lijk. daarmede kunnen wij misschien vader
wel vrijkoopen! Nu, dat moet een rijk man
gcwccsl zijn!"
Vol verwondering zag Tom, dal Willem
gelijk had. Alle stukken waren nieuw en
hadden hun volle gewicht, war op hel eerste
gezicht Ie zien was. Zeer verheugd keerden
beiden huiswaarts, zoo vlug ze maar loo
pcn konden.
Moeder cn dochter waren verwonderd over
het vreemde avontuur in 'I woud, maar nog
meer over Willems moed, waardoor de on
bekende jager uil zulk een grool gevaar ge
red was. Toen deze echter dc rijk mei goud
beslikte beurs voor den dag haalde, waarin
de goudstukken blonken, vertrouwden zij
haasl hunne oogen niet, zoo wonderlijk kwam
het haar a"cs voor.
En toch scheen deze dag bestemd nog
aangenamer gebeurtenissen voor lien Ie bren
gen. Nauwelijks toch waren zij ccn weinig
bekomen van dc blijde verrassing, ol een
tweede voorval deed hun vreugde ten top
slijgen. Een heer in uniform gekleed klopte
aan cn vroeg, ol hij bij de familie Tisdale
was. Johanna bevestigde zulks cn leidde hem
in dc kamer. Willem herkende hem aanstonds
als den metgezel van den jager, die hem
zoo rijkelijk beloond had. Hij wilde hem zijn
dank aan den onbekende geven, cn hem
nader over dezen ondervragen, doch dc of
ficier dat scheen de heer Ie zijn - ver
zocht Willem ccn oogenblik te wachten, tot
hij zich van zijn last gekweten had. Hij ver
zocht zoo mogelijk de cchtgcnootc des kapi
teins zelf ie spreken, wie hij gewichtige tij
dingen had mee ie deelen. Toen Willem hem
zeide, dat zijn moeder ziek te bed lag, zag
hij van zijn verzoek al cn gaf Willem een
gezegeld schrijven.
