Grand Café Restaurant „RICHE"
J. B. Scheuer,
Aanbesteding.
W. H. BOOG,
A. W. Timmermans
Gloeikousj'es
GoedkoopeBazar,
Trappisten Bier.
STUIVERSMAGAZIJN
Nieuwe Huishoudgroenten,
Mélange,
Tonboter,
Lamaison&Bouwer&Co.
R. van den Burg - Amersfoort.
ALS QIJ HOEST gebruikt dan
Verkrijgbaar bij de Firma H. DE JAGER, Hof 9.
f Pater S. E- Etmans.
In het SL Joannes ,1c Doorlicht
tc Utrecht overleed .Ie WclEer*. pater
S. K. Etmans, van de Orde der Augus
tijnen. Ongeveer dertig jaren lang wn
pater Etmans kapelaan der Augurtinu,
parochie aldaar.
Retraiten.
De aandacht wordt gevestigd
np de volgende Ketraitcn te
Amersfoort tc houden. 28 Nov. 'av.
voor landbouwers (f4). 5 Dec. 's av.
voor den Cllr. Overijss. Boerenbond en
anderen (f4). 14 Dcc. 's av. voor
hoeren uit den middenstand (f6.) Tij
dige aanmelding is gewenscht.
Een belangrijk schrijven
richtte H. de I'aus tot de Duitschc
bisschoppen over het Katholieke Ver-
eenigingslcven. Dit schrijven is door
liet Duitschc Episcopaat ter kennisse
iler geloovigcng ebracllt en de bisschop
pen voegden er een toelichting bij, waa
ilgcnde wordt gezegd, o
Ie Katho
De in de laatste jaren
lieken van Duitxchland ontstane mcc-
iiingsversehiilen over de voor de Katho
lieken toegankelijke soorten- van vnk-
vcrccnigingcn hebben den Heiligen
Vader genoopt, na de Bisschoppen van
Duitschlaiiil gehoord tc hebben en in
overeenstemming met de voorstellen
van hen. een Apostolisch rondschrijven
aan hel Duitschc Episcopaat tc richten.
De geestelijkheid in liet bijzonder
.lie geestelijken, die in hel Katholieke
vercenigingswczcn werkzaam zijn. zullen
bij geschikte gelegenheid de geloovigen
over den inhoud van de Encycliek
oiuli'irichten en op nauwkeurige wijze
voor de uitvoering der vermaningen
des II. Vaders zorg dragen.
Doel der Encycliek is: het Katho
lieke geloof cn do Katholieke zedenleer
v.ilseht in de harten van alle dcelcn
van het Katholieke volk te behouden.
Het doel der vermaningen des Heiligen
de Katholieken alle
rwijderd Ie honden, die
rogen tijd voor geloof
eden
nengaa
Katlx
rolgc
zichten ontslaan of kiiiineu ontstaan.
Deze gevaren tegen te gaan is plicht
an liet door Christus in de Kerk in-
esteldl.eeraars. en Herdersambt. Daar
in heeft de Encycliek met grootc
laarheid voor dc autoriteiten der Kerk
e beslissing van zulke vragen op zicb
L-nomcn. in zooverre zij gcloois- cn
tdenlcor. liet zielenlieii en Kerkelijke
JOUW betreffen.
Het uitvoeren der beslissingen van
e Encycliek zal het mogelijk maken,
dat de katholieke arbeiders steeds den
fuiidanieiiteelcn plicht van den Katho
lieken Christen, trouw blijven, allcaard-
sche handelingen achter te stellen bij
iwig heil en liever alles op te
offeren, dan hun heilig Geloot en hnn
zielenheil in gevaar te brengen.
De beslissingen des Heiligen Vaders
licncn tegelijk liet in dc Encycliek zoo
nadrukkelijk te kennen gegeven doel
sschen Katholieke cn niet-Kalholieke
arbeiders den burgerlijken vrede en elke
ndraeht tc behouden, zonder welke
het aardsche welzijn niet bestaan kan.
Voor landman en tuinier.
Grondverbetering.
II.
Bemergelen, uitmergelen?
Mergel, zeggen de geleerden, is een
innig mengsel van klei, zand en kool
zure kalk.
De hoeveelheden van elk besland-
deel wisselen af.
De wijsneus, die moedor natuur
ton willen naapett en mergel gaan
maken door genoemde bestanddcclen
dooreen Ie werken, zou bedrogen
uitkomen.
Want: de mergel is op geheel an
dere wijze gevormd, en wel door
de uitloogende werMng van hel grond
water.
In het Tijdschrift der Ned. Heide
maatschappij jaarg. 1891, wordt ge
zegd: Voor het ontstaan van de mer
gel moeten wij in onze gedachten
terug naar die lang vervlogen tijden,
waarin onze eerste diluviale gronden,
de grinlgronden, gevormd werden.
De mergelvorming heeft piaats ge
grepen door uitlooging van de kalk
door het neerzakkende regenwater,
echter uitsluitend in de hoogerc zand
gronden met lagen stand van het
grondwater
Let welop alle hoogere zandgron
den heeft een ontkalking van den bo
vengrond ten voordeele van den on
dergrond plaatsgegrepen. Het regen
water (zegt ten Hodengatc Marissen
in zijn Leerboek) dat in den grond
binnendringt, wordt weldra koolzuur
houdend en werkt dan oplossend op
de koolzure kalk, die als dubbel kool
zure kalk meegevoerd wordt naai
den ondergrond.
Dit wegzakken heeft eclitcr zijn
grenzen; eindelijk verdwijnt het kool
zuur als oplossingsmiddel en wordt
de koolzure kalk in buitengewoon fijn
verdeelden toestand neergeslagen.
Zoodoende zijn de fijnste gronddeel-
Ijes als 'I ware omgeven en verbon
den door deeltjes koolzure kalk
In verband mei deze wijze van
vorming vindt men in „ns |Jand de
echte mergel voornamelijk in het di-
ÏÏI!' o - lr.L" Ble" in sommige
gevallen ook in het alluvium afzettin
gen van koolzure kalk aan, die soms
voldoende kalklioudeiid is, om voor
dienéiimgeVi"f5 -'lis mergel te kunnen
Werd er vroeger in ons land „w.
naaJ ™--rgcl gezocht, later ging de
[>ed. Heidemaatschappij ijverig aan
t opsporen, en met goeden uilslag
ook. In het wild groeiende bloemeli
wijzen niel zelden de plaats aan, waar
mergel zit. Voor eenigen tijd wandel
den we mei een van del leide-Maaiscliap-
pij over lialf-hcide-half-brockgrond op
eenmaal bleef hij staan, bukte, plukte,
ging wat rond, en sprak ten slotte
„Hier zit zeer waarschijnlijk mergel
onder onze voelen
Er is kalk-, klei-, leem- en zand-
mergel; hel hangt er maar vanaf, wat
er liet meest in zit. Overgiet men
mergel met zoutzuur, desnoods met
sterken azijn, dan neemt men de
koolzuurontwikkcling waar; geschiedt
liet opbruisen stormachtig, dan bestaat
er kans. dat men met kalkmcrgcl te
doen heeft. Bij laag kalkgelialte loont
ten beinergeling van den grond
den regel de moeite met.
Als materiaal van grondverbetering
moet de mergel minstens boven 20 pCt.
kalkgelialte hebben. Men kan alle
grondsoorten bemergelen. maar de
zandgronden komen er hel eerst voor
in aanmerking. Men boude echter wel
iu het oog, dat de mergel enkel loc-
spijs int grondverbetering mag zijn,
en men verzuinie de gewone bemes
ting niet.
Voor een goede werking is liet
noodig, dat de mergel iu fijn verdeel
den toestand zoo gelijkmatig mogelijk
met den bouwgrond vermengd wordt.
De 'uoupjes mergel op het land moe
ten geruimen tijd aan dc inwerking
der dampkringslucht blootgesteld blij
ven. Dan zullen zelfs de hardste mer-
gelkluitcn lot poeder uiteenvallen.
Eerst daarna wordt de mergel uitge
strooid, vervolgens gerold of geëgd,
en dan eerst ondiep, later dieper
ondergcploegd.
Droog weer is zoowel bij liet uit
strooien als bij hel eggen en ploegen
noodzakelijk. Doorvriezen bevordert
dc fijne verkruimeling.
De gunstige uitkomsten van liet mer
gelen moeien grootondecls worden
toegeschreven aan de werking van de
koolzure kalk. Op zichzelf is kalk een
plantenvoedende stof, waarvan som
mige cultiiurgewasscn tijdens hun
groei nog al groote hoeveelheden
noodig hebben. Is do bodem niet vol
doende kalklioudend, dan zal bijv.
aan den verbouw van klaver steeds
bekalking of bemergeling moeten voor
afgaan.
Verder verbetert de kalk de struc
tuur van den grond, neutraliseert
schadelijke zuren, verhoogt liet opzuig-
vermogen, bespoedigt de salpeter-
vorming en bevordert de ontleding
van nog onverweerde minerale be
standdcclen. De kalk, in éen woord,
verbetert de natuurkundige gesteldheid
van den bouwgrond en maakt hem in
scheikundigen zin werkzaam.
Dat alles is het werk van de kool
zure kalk, - maar ook de andere
bestanddeolen van de mergel oefenen
invloed uil. Kleimergel werkt goed in
zandgrond; zandinergel goed in klei
grond. Juist door een doelmatige
grondvermenging bij het bemergelen
werkt dit in vele gevallen beter dan
een bekalking,
Met verstand toegepast, geeft be
mergelen goede uitkomsten. Maar als
men de gevaarlijke klippen niet weet
te ontzeilen, verkrijgt men slechte
uitkomsten. „Mergel maakt rijke ouders
en arme kinderen", zegt een oud
spreekwoord, dat zijn ontstaan te
danken heeft aan een verkeerd gebruik
van mergel, of liever: aan een
nalatigheid bij hef mergelen.
Ten Rodengate Marissen zegt, en
voor dit woord vooral vragen we de
volle attentie:
„Wanneer een akker bemergcld
wordt, dan bestaat een van de hoofd-
werkingen van de mergel in liet op
neembaar maken van liet sluimerende,
niet opgeloste plantenvoedsel van den
bouwgrond, dat anders eerst na ver
loop van vele jaren voor de planten
beschikbaar werd.
„Het gehcele kapitaal van gebonden
plantenvoedsel wordt door het bemer
gelen in korte jaren vlottend gemaakt,
en komt zoodoende binnen liet bereik
van den plantengroei.
„Daardoor leveren de cultuurge-
wassen gedurende de eerste jaren
rijke oogstenmaar op die rijke oog
sten moet verarming, uitputting volgen.
Wanneer geen vergoeding in den vorm
van mest wordt gegeven, raakt de
akker ten laatste „uitgemergeld".
„Ruime bemesting met stalmest of
kunstmest is het eenige middel, om
aan dit gevaar te ontkomen".
Men mag dus nooit vergeten, dat
de mergeïwagen op den voet gevolgd
moet worden door den mestwagen.
Krui8verbond „St. Barnardus",
Amersfoort.
Vergadering op Dinsdag 19 Novem
ber 1912 's avonds acht uur in de bo
venzaal van 't gebouw vrin den R. K.
Volksbond. Agenda: t. Opening door
den Voorzitter. 2. Installatie. 3. Behan
deling der agenda vuil de I'rop. Com
missie Si. Martinus. 4. Mcdcdcelingen.
5. Lezing van den WelEerw. Heer Im
mens, Geestelijk Adviseur van het Kruis-
verbond.
Burgerlijke Standen.
G. de Brce ei
Geboren: J
M. v. tJiik.
Overleden: J. G, Terslal, 18 d. - J. Nij-
bnrR. ra j„ eeltig, van L. J. v. Schatfclaar. -
J. Kijkse, ill j., wed. van C. v. Woudenberg.
Gemeelde Hilversum.
Geboren; Anna, d. van O. J. v. Deutckom
en .J, Bollenheli. Bart. z, van P. v. d. Buut
en K. Terselieggel. - Marin Christina, d.
van II. Bolderdijk cn M. Clir. Blommendaal.
Gerrit, z. van A. Coriielissen cn G. W.
Woiileis. A(trianus Theodorus, z. van Th,
Teltelaar en J. J. Oscphius. Dirk. z. van
J. Boel en II. Pol. Gerrit. t. van Pol
lemail en W. Elberlscn. Anljcjantlena.d.
van G. Iloogcvccn cn D. de Boer. Maria,
d. van O. v. d. Bosch cn M. Hop.
OnderbouwdI, K. Gevers en A. A.Brou-
;cr. - W. Ph. Andrlessen en G. v. Doorn,
ii ^A Sv" d" W rf dC firaa'- v S,avcrc"
Getrouw,!j, v. d. Schaft en S. W. v. De
cider. A. Appel cn Chr. M. Ilcscblë. -
Ockliuiiscn cn I. P. Hakker. - T. Spuij-
roek en S. H. V. VeltCll.
Overleden: B, M. Knijper, echte, van J.
Velthuizen, -18 j. It. krooncman, eclilg.
in Chr. J. A. Maris. 50 jaar. - J. Battram,
cd. van J. K. v. Schendelen, 75 j.
Gemeente Nljkerk.
Gehorcn: Aric, t. van A. Zwarts en E. v.
Lcijcnhoisl. Kijken, z. vail H. Giilikcr en
1 v. d. Kuilen. - jacoba. d. van E. Toes en
v. d. Ham. Anion, z. van II. Kraaij cn
d. Biezen. pok Adrïanus, e. van P.
Slooten cn A. Schaap. Dirk. z. van
D. Biiijlenhnis^n J. v. Dasselaar. Elbertjc,
st cn E. Top. Jacob, z.
ZUIDSINGEL 21, AMERSFOORT
Telefoon 254.
Administratie- en
Effectenkantoor.
Aankoop en verkoop van
effecten.
Verzilveren van coupons.
Sluiten van prolongatie.
Kantoor geopend van 9—3 uur.
d. Biez
ui II.
Onder!
Overleden: G.
Advertentiën.
Dc architect W. SALOMONS te
Amersfoort is voornemens op Maan
dag 25 November 1912, des voorm.
11 uur, in het Café ,.ue Arend",
namens de N. V. Phoenix Brouwerij
aldaar
aan te besteden
Het Amoveeren van
het bestaande Brouw
en Ketelhuis en ma
chinekamer en het
daar ter plaatse bou
wen van een nieuw
Brouwhuis, Machine
kamer enz.
Bestek en teekeningen liggen in ge
noemd Café ter inzage vanaf 13 dezer
zijn vanaf dien datum verkrijgbaar
>r f2.50 per stel bij den architect
voornoemd.
Aanwijzing ter plaatse op Woens
dag 20 November e.k. voormid
dags 11 uur.
Geachte Stadgenooten
De drie conferentiën van den H. Vin-
centius a Paulo, hier ter stede, doen een
beroep op uwe liefdadigheid, waaraan
zeer gemakkelijk kan worden voldaan
en waaraan gij, wij weten het, ook
zeer gaarne wilt voldoen.
Bijna in elke, wij mogen wel zeggen
iu elke huishouding zijn goederen
hetzij kleedingstukken,beddegoed, huis
raad, meubels, enz. enz., te veel om op
Ie noemen, die als overtollig zijn op
geborgen op zolders, in kasten of laden,
van welker bestaan gij soms niets meer
weet; geeft ons die afgedankte kle
dingstukken, die versleten dekens, die
vergeten meubels, die oude lakens of
ondergoederen en wat dies meer zij,
wij weten alles te gebruiken en te
plaatsen in onze bezochte gezinnen,
die vaak het allernoodzakelijkste derven.
Menigeen zal zeggen, dat hij niets
otids, niets af tc danken heeft! Och
doe eens de moeite uwe kasten en
laden te doorsnuffelen, wij weten zeker,
dat gij iets zult vinden, wat voor U
niet meer bruikbaar is en zoo wel door
U, uocli de Uwen nooit meer zal
worden gebruikt, dus voor U waarde
loos is. Wij herhalen het U, schenkt
liet ons voor onze arme gezinnen; zendt
een boodschap bij een der onderge
tekenden.
Het zal U en de Uwen ten zegen
en onze armen ten goede komen.
C. Hclicnkamp, Langestraat 50.
Th. Nieu wendijk, Heiligenbergcrweg 27.
H. Hehcnkamp, Langestraat 63.
F. J. Willenborg, Kronimestraat 3.
J. Lohman, Langestraat 37.
C. J. Visser, Nieuwstraat 2.
Eerste Amjersfoortsche
Glazenwasscherij
Kantoor Lnngestraat 12. (Tel. 129).
Speciaal ingericht tot hel vaii bin
nen schoónmaken en witten van Ker
ken, Gestichten, Particuliere Huizen,
Kantoren, Stallen, enz. enz.
Attesten van goed en deugdzaam
werk voorhanden.
Sluit billijke abonnementen voor
het wasschen van glazen en win
kelruiten.
Schilder en Decorateur,
Langegrachl Amsisloort.
Prima 10 cent.
Zonlicht 15
Olifant 20
Sirius 20
Goud Parel 20
Glazen 6 met gaatjes lO.Mika 15 cent.
Vilt soorten randen imii 11.10 tal 1250
Langestraat 25 - Kronimestraat 50.
KUNSTTANDEN
VOLGENS NIEUWSTE METHODEN.
11. ICIEMI, Tind-lechniker. Min
Eiken Maandag van 3 tot 4'/j uur ge
legenheid voor plaatsen van KUNST
TANDEN ten huize var
Tarief.
te kwal. kunstt. 10 j. gar. f 2.50
2e - 3 j. - 1.25
te geheel gebit 10 j. - 50.00
2e 3j. -30.00
Reparatie vanaf fl.OO.
Betaling behoeft niet te geschieden
indien de geleverde kunsttanden niet
volkomen naar genoegen zijn.
Vele tandheelkundige operatiën geschie
den pijnloos door'n bevoegd Tandarts.
Prima dubbel Gerste Bier, alleen
verkrijgbaar in de
Bier-enMelksalon
Kampstraat 27 - Amersfoort.
Ook per flesch verkrijgbaar.
Abonneert' U op het
KATHOLIEK
groot tormaat
prachtige lectuur, als: Romans,
Novellen, Historische Verha
len, Poëzie, Allerlei, Raadsels
Logogrlef, Rebus, enz., enz.,
voor den zeer lagen prijs van
65 CENT per 3 maanden:
GoedKoope. Prachtige Lectuur
P. STOKVIS-WATERREUS,
Uitgever, 's-BOSCH.
Liefdewerk „Oud Papier".
De opbrengst van het papier komt,
behalve aan Z. H. den Paus, óók ten
goede aan verschillende liefdadige in
stellingen. Orders tot afhalen worden
aangenomen door den bode J. Kam-
meijer, Koningstraat 21 of door hel
bestuur der plaatselijke afdeeling: A.
H. van Kalken, Arnhemsciie weg; P.
J. Th. Dieges, BreedeslraatF.
KisNE't, Soesterweg.
Ontvangen
merk „MOLEN".
Primi tnliliil. Comerrtnli prijzin.
Vraagt steeds
Gels ing'sHoogfij ne
55 cent per pond.
De vanouds bekende
50 en 45 cent per pond.
Hof 48, G. J. H. GELS1NG.
AMERSFOORT.
Voorde koudegebroike mensleodsdobokondo
A n ij s b 1 okj'e s,
5 4 10 cent per doos.
Kortegracht 22
belasten zich met
aan. en verkoop van Effec-
ten. Wissels en Coupons,
Sluiten prolongatie.
Safe-Inrichting.
Langestraat 20 - Teleph. Inter. 34.
Restaurant den geheelen dag. Uitgebreide Wijnkaart.
Plats de Jour 12-2 uur. Diners 5-7 uur (ook bij abonnement).
Reichelbrau Kulmbacherbieren, Jicht en donker.
Speciale Billardzaal, Wiihelminabiilard.
Vleugels - Piano's - Pianola's - Amerikaansche Orgels.
1ste Magazijn en Kantoor2de Magazijn en Reparatieinrichting
ARNMEMSCHESTRAAT 8. KOESTRAAT 6.
OPGERICHT 1887.
Nieuwe'Piano's in huur verkrijgbaar
f4.- per maand.
Doorloopend 50 60 Stemmen per keer en
stuks In voorraad. per abonnement.
Haverstroo pastilles 10 cent per ons.
Zoute drop 16
Katjes 10
