NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. Zes en twintigste Jaargang. Nummer 48. Zaterdag 14 December 1912. Verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag Bureau: Langegracht No. 13 - Amersfoort. Uilgave van de Vereeniging Oe Eembode. DJ EEMBODE ABONNEMENTSPRIJS: Per drie maanden50 cent. Afzonderlijke nummers 3 ADVERTENTIEPRIJS: Van I tot 5 regels30 cent. Eiken regel meer6 Bij abonnement mindor. Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel. WAKKER ZIJN is een eerste voorwaarde om een gesteld tinei te bereiken, en, zooals tie ondervinding bij verkiezingen altijd leert, hebben de vroeg wak keren een sprong vooruit op de d roomers. Het gaat midden 1013 weerom de oude, bekende vragen. (leen onjuiste voorstelling van de zjjde onzer geöerde tegenstan- standers omtrent de beteekenis van tie verkiezingen vermag de grnote waarheid te verdelgen, dat de beginselen bljjven, dat de beginselen moeten leiden. Onder de leus der vrjjheid wordt door liet. liberalisme losbandigheid geduld op ulle gebied. Vraagt de nijverheid, door een seiner onduldbare mededinging ge- druk!ook maar om de meest ge nial igde bescherming, dan staat theorie van de absolute handels vrijheid en der meest onbeperkte concurrentie. lin de eenige troost, welke aan den industrieel, die, zelt steeds fintin tiOel achteruitgaat en die den werkman wien men stembus- Steenen voor brood geeltniet meer kan laten verdienen, door bet liberalisme wordt gegeven, is de troosteluoze leer: .'t Zal alles wel terecht komenwij leven in een tijd van overgang Waarop I)e (lenestet reeds zuch tend antwoordde ..Oi'li. dut hii ra* overging!'" Liberaal of anti-liberaal: dat is en bljjlt. yOOr 111 lil in de eerste plaats de ipiaestie. Vooral in onze dagen, nu wij getuigen zijn van de noodlottige vruchten en consequentiën, waartoe bet liberalisme voert, moeten alle persoonlijke consideration, over wegingen en inschikkelijkheden on voorwaardelijk worden achterge steld. De feiten van den dag getuigen zoo luide en zoo krachtig tegen de zoogenaamde „vrijzinnigheid", dut het haast overbodig is op de verschijnselen te wijzen. De „groote revolutie", uit welke het liberalisme geboren werd, ging uit van de dwaling, dat het ge zag een louter menschelijke in stelling is, en met de mensche lijke zwakheden en boosheden heeft men rechten verkort en plichten opgelegd, die vierkant indruischen tegen de heilige vrjjheid. Steeds driester steekt liet socia lisme liet hoofd op, terwjjl liet. liberalisme meer en meer onder dien invloed geraakt. Als de ge- loovige partjjen zich niet krachtig weerden, zouden we maar al te spoedig aanschouwen, dat het .so cialisme de wet voorschreef. Daaromwakker zijn en nu reeds voorbereiden de zegepraal der chris telijke beginselen in 1918! T. G. LINKSCHE POLITIEK. De <>nverkwikkelijkhcid van hel Li berale Concentratie-program begint reeds reactie te verwekken, schrijft De Standaard. Voorop ging de heer Van Karnebcek, die er rond voor uit kwam. thans geen candidatuur meer te bc- gecrcn. Op hem volgde .Mr. Van Hou ten, die niet heel liet program zoowat den draak stak. En nu kwam als derde opponent ziclt Prof. v. d. Vlugt in ..Onze Eeuw" aandienen. Ook hij wilde dit op cenigzins eclatante wijze doen, en nam daartoe zijn ontslag als lid van de Redactie. Toch inoet men daarom niet denken, dat deze hoeren veel achter zich heb ben. Wel elk een groepje, maar stellig geen file. en nocli ie Utrecht, noch in Den Haag. noch te Leiden zal hun palstaan invloed op den uitslag hebben. Er is nu eenmaal een stroom gaande, om over alles heen te stappen en saam als één man tegen het Cleriea- lismc op te treden tegen dien stroom kan niemand, die toch nog liberaal blijft, oproeien; en wie er tegen in spartelt, drijft vanzelf af naar den oe verkant en komt op het droge terecht. 'Er is daarom wel een zekere onte vreden garde, die er voor past om mee te gaan. maar dat zijn óf half-cn-half geesten, die dan maar liever naar Rechts zwenken, óf eindelijk geboren- hardloopcrs, die 't laf van de Vrijzin nig-democraten vinden om nu bij te draaien, en die nu op eigen gelegenheid doorrennen, oin, eer ze 't merken, met Enka naast Troolstra te staan. Natuurlijk zou dit alles zoo niet hoe ven, zoo de hccrcn Links positief ageerden, maar 'l kan niet anders, nu ze nog steeds hun negatieve politiek Immers, er is maar één ding dat zi vereenigt. en dat is het anti. Niet het anti-clericaal, niet het anti Kuypcriaansch, en zelfs niet liet anti kerkelijke. Hun anti mikt veel liooger 'T OUDE LIEDJE. Het is een geliefkoosde bewering van de vrijzinnige partij, dat eigenlijk hare mannen alleen ten volle aan alle cisehen beantwoorden. Bij haar alleen vindt men „uitnemende leden voor elk bestuurscollege, voor elk ambt." Bij haar vooral heeft men voor het grijpen, zoo hoorden wc eens een „bescheiden" vrijzinnig mensch beweren, die „edele persoonlijkheden, die in zich vereenigen al de eigenschappen voor goede staatsdienarenbekwaamheid, grooten ijver, onverdeelde toewijding, humaniteit, verdraagzaamheid Eenige jaren geleden ging daarnaast de geregelde bewering, dat de anti liberalen eigenlijk allemaal domooren nog klakkeloos daar neerschrijven, dat de „kerkdijken" tegen volksontwikke ling en dus tegen goed onderwijs zijti, omdat zij de schare liever in onwetend heid laten opgroeien maar verstandige, redelijke menschcn, die de offers van het bijzonder oiiderwijs zien, laten zulke dingen niet meer los. I)c waarheid, dat we in 't kennen en kunnen vrijwel tegen elkaar zijn op gewassen, is trouwens al te helder om ze te loochenen Tc dien opzichte waren vroeger ve len als verblind, zoodat zij niet zagen de innerlijke corruptie van hel systeem en de ongebreidelde baatzucht van een partij, die beginselloos als zij was, nooit anders dan het succes heeft na gejaagd en de bezetting van do hoogc zetels door volgelingen, dia haar bui tengemeen getrouw waren en op hun urt weer «ie partij naar boven hielpen. Het staatsbeleid werd daardoor ge bracht in handen van een invloedrijke Coterie, die slechts de denkbeelden van een kleine minderheid vertegenwoor digde. Aan die Coterie is gelukkig een einde gekomen. Laten we zorgen dat ze in 1913 niet herleeft. TER BEHARTIGING „We beleven liet nu nog. zeidc on langs Z. I>. H, de bisschop van Haar lem, dat honderden te vinden zijn. die een groot dagblad noodig hebben voor Imn zaken, en die niet weten, dat een Maasbode bestaat! Want ik moet aan nemen, dat ze hel niet weten, anders zouden ze niet doorgaan om met hun geld dagbladen te steunen en te blij ven steunen, die geen gelegenheid voor bij laten gaan om onze Moeder de H. Kerk te verguizen Zoo is het ook met de Katholieke Sociale Actie. Ik ben er zeker van. dat er honderden zijn, die dd K. S. A. niet kennen, die niet eens weten, wat de K. S. A. is en die dat voortreffelijke werk daarom niet steunen, zooals ze toch behooren te doen". HET LEVEN. Het leven iseen krijgsbanier door goede en kwade dagen, gescheurd, gevlekt, ontvallen schier, kloekmoedig voorwaarts dragen. Het leven is.... geen vrede alhier, Geen wapenstilstand vragen het leven is de Kruisbanier - tot in GOdü handen dragen Guido Gczelle. Uit het Buitenland. Het College der Kardinalen. Na den dood van Kardinaal Cnpece- latro, bestaat het College der Kardina len thans uit 61 gepurperden. Een dezer prinsen der Kerk is door l'ius IX met liet purper bekleed. 27 kregen onder Leo XIII den Kardinaalshoed, terwijl door den regeerenden Paus. 32 Kar dinalen werden benoemd, 7.cs Kardinalen hebben den titel van Dit jaar stierven vier leden van het H. College. De oudste Eminentie is Kardinaal di l'ietro, die 84 jaren telt en 10 jaren het purper draagt. Iets jonger is Kar dinaal di Santo Stcfano, die reeds 30 jaar deel uitmaakt van het H. College. Duitschland. DclbrUck heeft in den Rijksdag een verklaring afgelegd over de houding der regeering ten opzichte van de jongste Pauselijke encycliek, over de katli. vakorganisatie. De houding van den staatsecretaris wordt door de «Germania ganz kor- rekt genocnid en terecht. Met beslist heid heeft de minister verklaard niets te willen weten van de stokerijen der- genen. die in verband niet de encycliek aandrongen op een opheffen van het Pruisisch gezantschap bij het Vaticaan. Men kan niet in ernst, zoo zeidc de minister, eraan twijfelen, dat alle ••eco nomische kwesties ook een godsdiens tige zijde hebben. Wanneer van dat Jpunt uit het hoofd van een erken de kerkelijke gemeenschap aan de on derhol >rigcn raadgevingen verleent, hoe zij zich van liet standpuut van het lid- aatschap der Kerk in zulke kwesties gedragen hebben, dan kan men daar- toch waarlijk niets onwettigs zien. Beieren. Vrij onverwacht kwam uil M(lachen bericht, dat de ecn-en-negeillig-Jarige prins-regent T.uitpold van Beieren is erlcdcn, na voorzien te zijn van dc Sacramenten der Stervenden. In den Rijksdag te Berlijn deelde do president de doodstijding mede. Dc prin-rcgciit van Beieren, zcide hij, is •crlcdcn. Nog voor eenige maanden ■it dc Rijksdag hem niet zijn 01 cn geboortedag gclukwensclien. Aan den oorlog had hij in opdr.iclit van Duitsch land deelgenomen. Hij woonde de keizcrproclamatic te Versailles bij. Als prins-regent treedt nu op dc 67-jarige zoon van Luitpold, Ludwig lie 15 April 1844 huwde met prinses Maria Thcrcsiu van Oostenrijk-Estc. Deze heelt negen kinderen, (drie prinsen en zes prinsessen) en drie kleinkinderen. Koning Otto, voor wien prins Ludwig na als regent optreedt is 64 jaren; hij verblijft krankzinnig op het kasteel van KUrstcnried. Het Drievoudig Verbond tussclien Duitschland. Oostenrijk en Italic is hernieuwd. Zulks is van groot belang niet het oog op de wrijving tusschen Rusland en Oostenrijk. Laatst genoemd Rijk staat nu veel sterker. Uit Amerika. U$ Amerikaansche minister van fi nanciën heeft medegedeeld, dat liet nauwlettend toezicht van dc douane beambten en dc talrijke op de knak- stcllingen van betrapte smokkelaars (sters) tol resultaat hebben gehad, dat de Amerikaansche schatkist elk jaar f 25.000.000 meer ontvangt dan vroeger. Dat bedrag werd in vorige jaren door het reizend publiek frauduleus aan den fiscus onthouden. De Oorlog, 't ls wapenstilstand tusschen de Hal* kanstaten en den Turk. Maar niet volledig. De Griek vecht door en is zoo oor zaak, dat de Turk geen gelegenheid heeft zich van zijn nederlagen en ramp spoeden te herstellen. Onderwijl komt men in Londen sa men om over den vrede te praten, Over het resultaat is men liet niet eens. Alles hoopt op vrede, wenscht den Maareerst dien wensch inwil ligen, heet het hierdat stuk aan ons. cischt men elders. En zoo kan» het gebeuren, «lat na den wapenstilstand 't wreede oorlogs spel wordt voortgezet. Dat de strijdenden het land met ge jammer vervullen, het groene kruid ver treden, en dat zij verdrinken de jonge spruiten in mensclicnbloed. Afschuwelijk schouwspelI Verteerd door den gloed van den haat, vliegen ze elkaar naar den keel. - en er is slechts vreugde in hun ziel, wanneer zij te midden van bergen lijken hun standaard kunnen intplooien en veel vijanden zien liggen, kermend, zieltogend of dood. het hoofd omkranst met geronnen bloed! Geweldig is hot oorlogsdrama I De Grieken vechten door en takelen zoo den 'lurk nog meer af. Hun be- gccrcn is het bezit der eilanden, door stamverwanten bewoond, eeuwenlang door den Turk geknecht. Ze hebben er reeds verscheidene be zet en konden dat nog al gemakkelijk klaar spelen wijl hun vloot in orde, de T irkscne marine wrak en afgetakeld is. Wanneer de vrede gesloten is, zal er onderhandeld worden over Servië's eischeen haven aan de Adriatische zee. Servië wordt daarbij gesteund door Rusland, niet openlijk, maar bedekt. En nu 't groot probleemhoe te voorkomen dal over dal al dan niet bezetten van een haven, oorlog ont brandt tusschen Oostenrijk en Rusland. Oostenrijk toch is er vierkant tegen. De Oostenrijkers beweren, dat hun han del en huil industrie benadeeld worden enz. enz. Engeland. Een spoorwegmaatschappij ontsloeg een dronken stoker cn dit zeer recht vaardig ontslag dreef zijn collega's uit verkeerd solidariteitsgevoel lot staking. Gelukkig draaien ze bij. Veel zal tot verbetering van den toestand hebben bijgedragen liet feit, dat een der directeuren van de maat schappij verklaarde, dat. als de man, waarom heel de staking draait, werke lijk onschuldig zou blijken, hij weer ge rehabiliteerd worden zou. Welke slechte gevolgen de staking heeft, blijkt voldoend^ uit 't feit alleen, dat in Northumberland 20.000 mijnwer kers niet aan liet werk konden gaan. Men begrijpt dus, dat naar het einde der staking gehaakt wordt. Servië. Servië, zeide een Servisch Stantsman, zal zich de vruchten van den oorlog niet laten ontrooven cn houdt vast aan den eisch van een haven aan de Adri atische Zee. Het is plicht dat te verlangen, want het is gebied dat vnn de 10e tot de 15e eeuw aan Servië behoorde cn het be zit is thans voor dc welvaart des lands noodzakelijk. Oostenrijk en Italië daarentegen moeten vnn plan zijn voor de beide havens een paar vlootdivisies te leggen cn zoo de onafhankelijkheid van Albanië feitelijk door te voeren. Feuilleton. WROK. Over de blanke rivier speelde de morgenzon met heerlijke pracht. De oude Vorman liep met zichtbaar welgevallen door zijn aardappelvelden cn genoot van zijn bezit. Nu was het werk voorbij de moeiten en zorgen werden door ruimen oogst vergoed... Daar hij hield de rechter hand boven de oogen, om het zonlicht te weren daar vlak bij Jochem Pedel? Wat was dat toch? Vreemde menschcn liepen midden door de klaver en riepen elkaar getallen toe, cn schetsten en maten Als Jochem Pedel dat zag, liet hij zeker de honden los en... - Nu, dan zou hij zijn goede kameraadschap bewijzen en reeds stond hij aan dc grens van zijn bezit cn zijn stem don derde over het onafgebroken werk dc vreemden- Het was de eerste maal, dat de oude Vorman in gedachten verzonken bij liet middageten zat en geen hapje uit de gemecnschappclijken schotel nam. Eerst toen de oude knecht vertelde, dat Mérken zijn grond aan de fabrieks- heeren bad verkocht en ontzettend veel geld verdiend had, werd hij wakker en moeizaam kfonk liet „Dus hij ook?" En jawel, een paar dagen later, toen de eersten voeren steen aanknerp- ten en het graafwerk begon, zoodat het groen op de akkers van Jochem Pedel in zwart grauw verkeerd was, kwam de gladde makelaar weer cn trad bij hem binnen. „Voor de laatste maal, Vorman" Toen stond de oude op, beide han den als tot verweer hoog voor zich uitgestrekt, den grauwen kop met de felle oogen achterover geworpen. En hij brulde den bezoeker dezen eencn zin toe; „De boerderij is niet te koopl" Dat duurde zoo een hall jaar de eerste schoorsteen en ketelhuizen wa ren reeds verrezen en overal keek Vor man op cement en steen... Hij liep als in koorts rond, zijn bloed joeg hem door dc aderen. Zijn wangen waren vaal cn zijn ijzeren vingers trilden, als hij iets wilde aanpakken. „Unze baas maakt het niet lang Den volgenden dag zou liet feest zijn de vlaggen stonden op de overkapping en de groote vaten bier, dia 's avonds aangerold werden, ver sterkten die feestvcrwachting. Reeds flonkerden de eerste sterren door den wazigen sluier, dien de hemel zich om het hoofd gelegd had en in het dorp waren alle luiken reeds gesloten. Slechts één waakte cn kon geen rust vinden de oude Vorman. Hij stond in de deur van zijn huis. Al dat muurwerk, die torenhoogc schoor- stcencn wonden hem op. Zij brachten hem tot woede en vertwijfeling! Trots en zelfbewust zag hij over zijn velden, die zich voor Item uitstrekten, hoe lang nog? Als Jochem Pedel zich niet zoo gauw uit de voeten gemaakt had en in de stad was weggekropen, duivels, hij had hem gewurgd of in het water verdronken als een hond. Dat Jochem hem dat had kunnen doen I Dat hij zijn eigendom zoo kunnen laten verwilderen I Maar z zouden het tocli niet winnen - - d muren niet en de boeren niet. die li. land tegen ae stad ruilden, en ook dc bloedzuigers niet, die akkers na akkers verwoesten en dc inenschen kracht en leven ontnamen! Zooveel hij er aan kon doen zou het duivelswerk vernie tigd worden. Hij zou een voorbeeld geven hun allen, die tegen Item waren, cene manetekei in den nacht schrijven dat hun de oogen zou pijnigen. En toen dc maan in het zenith stond en op het dorp neerzag, dat in den zilverglans te drooinen stond, verliet de oude Vorman de zwarte schaduwen onder dc fabricksmurentrad in liet licht, dat over zijne'akkers lag en liep lang zaam op zijne hoeve toe, Toen de eersten in het dorp den slaap uit de oogen wreven en dc vlam menzee, die ten hemel steeg met het schijnsel van de morgenzon verwar den, was het reeds voor redding tc De kerkklokken klaagden in den dag- helderen nacht en „Brand, brand" toe terde de hoorn van den nachtwacht, die zich door de straten haastte. Vrou wen liepen halt gekleed naar de buren. Overal geschreeuw. Toen zich eindelijk een clubje redders Itadt georganiseerd, stortte reeds een schoorsteen in, en duizenden vonken spatten omhoog en vielen als bij een vuurwerk naar alle windstreken uiteen. Slechts één bleef in al die haast cn herrie rustig zelfs toen van alle kanten met den vinger naar hem ge wezen werd en liet fluisteren en raden tot een vaste beschuldiging waren ge groeid dc oude Vorman. Hij stond onbewegelijk, rechtop in de deur en zijn trekken werden eerst levendig toen het forschc fabrieksgebouw in puin lag, hij lachte even, vastberaden cn zei slechts: „De boerderij wordt nooit verkochtl" „H. v. Antw."

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1912 | | pagina 1