Nieuws- en Advertentieblad
voor Amersfoort en Omstreken.
Zes en twintigste Jaargang, No. 53.
Vrijdag 3 Januari 1913.
DE EEMBODE
Verschijnt Dinsdag en Vrijdag.
Bureau: LANGEGRACHT No, 13 - AMERSFOORT.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden
Afzonderlijke nummers
ADVERTENTIEPRIJS van 1 tot 5 regels
Elke regel meer
Bij abonnement minder.
1913.
Weer traden wij een nieuwen
jaarkring binnen.
't Is waar, „Oudjaar" en „Nieuw
jaar" zijn eigenlijk dagen als alle
mdere. 't Is waar, „einde" en
.begin" zijn tamelijk willekeurig
gekozen tijdstippen.
Zoo willekeurig zelfs, dat men
eiken anderen dag als den eersten
van een nieuw jaar zou kunnen
beschouwen.
i toch, die laatste dagen van
December en de Oudejaarsavond
■ooral, en die eerste dag van een
pas aangebroken jaar hoe bur
gerlijk, hoe administratief-willekeu-
ig ook genomen en toch, dat
cheiden en komen maken oen
'igenaardigen indruk,
lien indruk vooral van ernst en
Al heeft men nog zooveel rede
rtien van dankbaarheid, al ziet men
de toekomst met nog zooveel hoop
vertrouwen tegemoet, dat
iheiden en dat komen der jaren
steint tot weemoed en ernst.
het geheele leven met al zijn wél
en wee slechts een droom is ge
Stemt die gedaciite aan dc
aardsche vergankelijkheid, waar
van we een beeld zien in den
Oudejaarsavond, niet tot hoog.
t on diepen weemoed?
het getal
is het wonder?
Hoe bitter klein
aren, den mensch hier op aarde
toebedeeld.
Zestig, zeventig, tachtig
En welke jaren zijn dat nog?
Onze eerste levensjaren bren
gen wij door als hulpbehoevende
:ns, die nog niets kennen, nog
niets begrijpen van heel de om-
[geving.
Dan de jeugdige jaren, een tijd
perk van blijheid, maar al veel
meer van ellende, vooral in onze
:n, nu met veel moeite, met over-
groote inspanning onnoemlijk veel
zaken moeten worden aangeleerd.
Want wat heeft de mensch niet
al noodig te weten in de uiterst
iamengestelde maatschappij en bij
den hevigen strijd om het levens
onderhoud
En als men dan eindelijk een
positie of een ambt heeft, wat al
zorg in dat leven van concurrentie
en afgunst, in dat leven van alie
denkbare wisselvalligheid, niet zel
den ziekte.
Voort vliegen die jaren, onder
een enkelen lach en veel tranen,
en eer men zich haast bewust
is van den ingetreden toestand,
staat de ouderdom, de laatste
levensperiode, aan onze deur.
Dan nemen de krachten van
het lichaam en de geestvermogens
af, houden maar al te spoedig
geheel op, en als de laatste
levensstonde slaat, schijnt het, alsof
Onze Kerstvertelling.
En toch
Hoe kostbaar zijn de jaren,
toegemeten
Vooral voor ons, die nog va
gelooven aan de eeuwigheid dan*
aan den lijd vooral voor ons, die
weten te moeten arbeiden en strij
den voor een gelukzalige eeuwig
heid, voor een hemelsch loon.
De laatste dag van een weg-
linkenden jaarkring is bijzonder
geëigend, om dc aardsche en de
bovennatuurlijke zaken te leeren
lien in haar oniterling verbanden
e leeren schatten op tie juiste
vaarde.
O zeker, het mensehenleven is
•erschillend in beteekenis: hoog-
geplaaisten. geleerden, rijken, een-,
■oudigen, onwetenden,
koningen, bedelaars, pausen, kloos
terportiers, of wat al tegenstellingen
men maken wil
zij allen, ook de onbe-
teekenendste. zij allen, die
daar leven, moeten volgens dc
plannen der Voorzienigheid mede
werken aan de uitvoering dier
plannen. En de hoogste eer en het
hoogste geluk bestaan juist daarin,
dat ieder voor zich met nauwge
zetheid de hem of haar hier op
aarde aangewezen laak verricht.
Drieledig beschouwen wij voor-
onze plichten in de hoogere
orde: het onderhouden vai
Gods, het volbrengen
Wil Gods, luit uitbreiden van
het Rijk Gods.
De Katholieke pers tracht in
onze dagen ijveriger dan ooit die
hooge en heilige plichten
vullen, voor zoover haar deel en
hare taak
Ondanks alle welbewuste tekort
komingen, ondanks alle
maaktheden, ondanks alle zwakhe
den en fouten, in éen woord,
ondank- al het „menschelijke",
mag de Katholieke pers van Ne
derland lier zijn op haren arbeid.-
Alien, die hun krachten aan de
Katholieke pers wijden, strijden
een waarlijk goeden strijd, zijn
werklieden in den wijngaard des
1 leeren. Geen namen klinken rond,
stil en verborgen werken zij
voort, als gewone arbeiders, als
eenvoudige soldaten, vertrouwend
bdcr Voorzienigheid.
Die overtuiging geeft de schrij-
rs in de Katholieke pers moed
kracht, al zien zij ook
altijd dadelijke resultaten van hun
arbeid. De overtuiging van nut te
stichten spoort telken jare, als cr
nveer een nieuwe jaarkring aanlicht,
hoogeren moed, tot ijveriger
arbeid aan.
Zoo ook voor hel jaar i
lat nu weer toewijding en
ipanning voor den dienst der goede
:aak vraagt.
Waar wij. plichtgetrouw,
veer aangorden "oor den nieu
wen strijd, hoe klein ons deel
dan ook zij in den grooten strijd
r dagen, stellen wij dien tiieu-
arbeid wederom onder de lei
ding der Voorzienigheid, vast
overtuigd, dat ons werk dan niet
ijdel zal zijn. maar vruchten mede
zal doen rijpen in den wijngaard,
welken de Vader des huisgezin
heeft geplant.
Zoo hopen en vertrouwen wij op
n goed en zalig jaar, een jaar van
rijke zegeningen, en wenschen
zulk een gelukzalig Nieuwjaar ook
aan al onze lezers, onze vrienden en
medestanders toe.
li van (lezen Kerstavond
Uit het buitenland.
Duitschland.
kolendislrict Saarbriickcn, waar
de staatsmijnen zijn gelegen, dreigde
staking, met 2 Jan. te beginnen. Ge
lukkig is men er in geslaagd bet ge
vaar af te wenden. Het is overal rustig,
ergens hebben onlusten plaats gehad.
Mgr. Korum van Trier, heeft de gees
telijkheid verzocht haar invloed te doen
gelden, opdat de mijnwerkers niet zou
den gaan staken. De bisschop wees in
"n schrijven op het treurig verloop
n de staking van 1892, die vele ge
inen in ellende heeft gestort.
Over de rechtmatigheid van deeischen
der arbeiders wenscht de bisschop zich
niet uit te spreken.
Uit Frankrijk-
Te Parijs werd onlangs de eerste
vergadering gehouden van de commissie,
die het vraagstuk der dreigende ont
volkingvan Frankrijk bestudeerer. moet.
Er zijn in de commissie meer dan 100
leden, van wie velen oud-ministers.
De minister van finantiën heeft bij de
opening der eerste zitting een' rede ge
houden, waarin hij wees op den ernst
van den toestand en o.a. eenige cijfers
noemde. Gedurende 1910 overtrof het
aan'al geboorten, dat der sterfgevalier
slechts met 71.418, terwijl dit cijfen
voor Duitschland 879.113, voor Oos-
tenrijk-Hongarije 573.520, Groot Brit-
tannië 413.779 en Italië 451.771 be
draagt. Was het aantal geboorten in
Frankrijk in 1910 dus al bijster gering,
in 1909 en in 1911 werd dat
door het sterfte-cijfer overtroffen. De
spreker wees erop, dat tegen een
dergelijke vermindering der bevolking
maatregelen genomen moeten worden,
daar zij anders ongetwijfeld zou leiden
tot „militaire en economische minder
waardigheid en tot verslapping van
de expansive kracht van Frankrijk."
Ook andere, even onrustbarende
cijfers werden door den spreker op
gesomd. Zoo waren er bijv. in 1908
in Frankrijk 1.350.000 ongehuwde
mannen hoven de 30 en
grooter aantal ongetrouwde i
er waren 1.804.710 kinderlooze ge
zinnen, 2.966.171 gezinnen met slechts
1 kind, 2.6'^ 1.978 gezinnen met 2 kin
deren, 1.64J.-.'5 met 3 kinderen ei:
maar 967,392 gezinnen met 4 kin
deren.
Wat nu de maatregelen betreft, die
genomen zullen moeten worden, de
minister noemde er eenige. Zoo dient
bijv. voor betere woningen ten dienste
~'"ii groote arbeidersgezinnen gezorgd
worden en moeten hygiënische voor
zorgen worden getroffen. Ook zal de
commissie onderzoek doen naar
de mogelijkheid van een verbetering
der finantieele positie van hen, die
groote gezinnen te verzorgen hebben.
Men zal in Frankrijk zeker met be
langstelling dë resultaten van haar
arbeid tegemoet zien. Maar wie ver
wacht ook maar iets van eventueele
pogingen tot verbetering zoolang
Frankrijk zich niet zedelijk hervormt?
En daarop komt de commissie niet!
Haar arbeid is dus vruchteloos.
Parijs is een poel van zonde en el
lende, naast veel uiterlijke schittering
i praal.
De politie heeft er nu eens weer
krachtig moeten optreden tegen den
verkoop van morphine en cocaïne,
-hetwelk als bedwelmingsmiddel ge
bruikt, vele slachtoffers maakt.
Het is bekend, dat in Frankrijk veel
misbruik van deze vergiften gemaakt
wordt, alsook van opium. Treft men
in Azië de opiumkitten aan, in Frankrijk
ontbreken deze holen van verderf
Alsof de alcohol er nog niet genoeg
rerwoestingen aanricht!
De Parijsche politie is nu druk
ie weer om eenige stadsdeelen W£
de menschen van „plezier" wonen
zuiveren van verkoopers van morphine
en cocaïne. Men wist dat die er waren
en hun verderfelijk bedrijf druk uit
oefenden, maar de aandacht viel er op,
doordat de laatste weken een paar
verslaafden het met den dood
bekoopen.
De vergiften mochten slechts door
apothekers op medisch voorschrift ge
leverd worden, maar gewetenlooze lui
weten de wel wel te ontduiken.
Is het echter niet een teekenend feit,
dat juist in een stad van vermaak als
Parijs, dat juist zij, die het leven
nieten, grijpen naai de vergiften
zich te bedwelmen?
s om den wanhoopskreet
hun gemoed te smoren!
allesbehalve een prettig verblijf.
Gevolg is, dat velen deserteeren.
Eenige dagen geleden zijn der
tig soldaten naar de Bulgaarsche
linies gevlucht en gaven zich twee
officieren over. De deserteurs schilde-
den toestand van het leger ii
somberste kleuren af.
Donderdag vergaderden de gezanten
der mogendheden te Londen om over
den toestand te beraadslagen. Voor
deze diplomatieke vergadering bleven
vele moeielijke vragen te behandelen,
inzonderheid de grensbepaling van Al
banië. Het moeilijkst schijnt het vraag
stuk van Skutari te zijn. Oostenrijk
verlangt, dat Skutari in den nieuwen
staat Albanië zal worden opgenomen,
terwijl Rusland wenscht, dat de Mon-
tenegrijnen, die anders zonder noemens
waardige overwinnaarsbuit uit den oor
log komen, deze stad zullen krijgen.
In Montenegro ismen ergontevreden.
Leger heeft geen noemenswaardig
succes behaald, in vergelijking met de
bondgenooten. Er bestaat zelfs kans op
revolutie.
Tot aan de onderteekening van den
wapenstilstand kostte het oorlogsbedrijf
in den Balkan ruim 365 millioen gulden.
Daarna stegen de onkosten tot 420
millioen gulden.
't KATHOLIEKE KIND NAAR DE
ROOMSCHE SCHOOL.
Voor don Christen slaat hel vast, dat wai
opvoeding noodzakelijk godsdienstig moi
„Ja," antwoordde mevrouw, „kinderen z
Gods bijzondere lievelingen. Zij hebben h
engelbewaarder, die zelfs onder de sneci
dc vleugelen der liefderijkste zorg over I
uitspreidt."
Hoor daar klonk het in den Heiligen Nacht
in de met gcloovigun geheel gevulde dorps
kerk, onder wie ook mijnheer en mevrouw
Van Merkel
Herders, hebt ge niet
Dat in Bethlem's arme
Uw Verlosser is gekomen .-
't Is de Schepper van 't Hei
Gaal nu heden Hem bezoe
n Kindje, teer en scl
Stal
In een Krib ir
Ligl uw Heer, Gods een'ge Zoon.
Ziet de herdc-s zich verblijden
Op der englen zoete stem;
Zij verlaten vee en weiden.
Trekken heen naar Beth'chem.
Daar zien zij een schaamtewoning.
En een Moeder met een Wicht:
't Is de jonggeboren Koning,
Die daar in een kribje ligtl
Kerstnacht!
„Wees gegroet, Heiige Nacht!" bad jube
lend de schare. „De hemelen verheugen zich
en de aarde jubelt, wijl Hij, de Verlosser
gekomen is. Wees gegroet, Heilige Stalt
waarin het eeuwig Woord werd geboren'
irtreft in rijkdom den tempel van Sa-
Wees gegroet, Heilige Kribbe, waarir
kindje werd neergelegd! Gij waar
Jesus' eerste liefdetroon. Wees gcgrocl, zoe
Kindcko. iiooge Koningszoon, groote Vorst,
sterke God, Heil der wereld!
En nadat dc drie H.K. Missen door d
ricster gelezen waren, zongen de vroi
gcloovigen met het zangkoor mee:
De herderkens lagen bij nachte,
Zij lagen hij nacht in liet veld:
Zij hielden vol trouwe de wachtc,
Zij hadden hun schaapjes geteld:
Daar schittert een licht in het duister
Een licht als het zonlicht zoo klaar;
Een Engel verschijnt hun vol luister,
Verkondend een. vrcugdige maar
„Vreest niet," laat hij vricndlijk zich
hooreu,
„Ik breng u het blijde berieht,
Dat heden uw Red-lcr geboren
Te Belhlem, in 'tkribbeke ligt."
En scharen van Ei den loven
En zingen bij Bethicnems steil:
„Aan God zij dc gl.'rie hierboven,
Den menschen op aarde zij vrcél"
De herderkens zijn toen getogen,
Vol ijver en heiligen spoed:
Ze aanbaden eerbiedig gebogen,
En vielen liet Kindje te voet.
Maria, zij bloosde van weelde,
En straalde van moedergeneugt,
Sint Jozeph, die 't Klndcke streelde,
Hij schreide van hemelschc vreugd.
De Oorlog-
De in Adrianopel opgesloten Turken
inden het in de benarde veste blijk-
Binnenlandsche Berichten.
opvoeding niet godsdienstig dan is
niet voltooid, al heeft de jongeling of het
uisje ook nog zooveel wijsheid opgenomen
i de -zak vol diploma's, getuigschriften of
De studie van wat het hiernamaals bi
en de belangen der ziel mogen nooit w<
rerwaatloosd en zeer zeker niet bij di
voeding.
De godsdienst inoet dc geheele opvoeding
doordringen, daar hij alles is in
althans alles moet zijn.
ii volgt, dat alleen in een bijzondere,
Roomschc school, 't Roomschc l
de opvoeding en het onderwijs ontvangt wi
et als zoodanig behoeft.
Gelukkig daarom de stad, het dorp, de
uurl, waar door de goede zorgen dergees-
ilijke overheid en de offervaardige liefde
van de geloovigen cene bijzondere Roomsch-
Katholieke school gevestigd is, waar dc kin-
ouderwijs ontvangen in den geest der
Kerk.
Zeker, het openbaar onderwijs mag wijzen
op degelijke opvoeders, op kundige onder
wijzers, op brave, godsdienstige mannen, die
naar best vermogen trachten de jeugd chris
telijke efl maatschappelijke deugden in te
prenten. Maar zij kunnen nooit beantwoor
de eischen welke het bijzonder con
fessioneel onderwijs stelt.
De openbare school is neutraal en er wordt
slechts ucutiaal ouderwijs geduld en gegevi
Zelfs de meest goed-willende onder de'
leerkrachten der openbare school nioel daar-
sloten, zijn aan de Kerk verschuldigd, aan
mede te deelcn, wat de Kerk
waarheid voorstelt. Muur in
den tegenwoordigen tijd zijn verreweg de
sle ouders niet In slaat, om persoonlijk
hunne kinderen te geven, hetgeen ze aan
vorming, opvoeding en leering noodig heb-
i. Daarom vertrouwen zij hunne kinderen
ir een geruimen tijd toe aan dc school en
de kerk keurt deze wijze van doen goed, op
Jat aan al dc eischen, die aan
goede godsdienstige opvoeding gesteld
mogen worden, voldaan wordt. De kerk komt
daarin de ouders tegemoet, door zelf in ovcr-
de ouders scholen te stichten en te
onderhouden.
„De katholieke school is derhalve volstrekt
el een louter burgerlijke instelling. Zij
gl evenzeer ais het .gezag, de verbinding
tusschen de kerk en het kind. Zooals de
ouders de vertegenwoordigers zijn van de
kerk bij de opvoeding hunner kinderen, zoo
zijn de onderwijzers de zaakgelastigden van
dc ouders, die op verantwoordelijkheid van
dc ouders, aan de kinderen medcdcclcn, wat
de kerk als te gelooven waarheid en te
volgen wet voorstelt.
„Een visch zoekt het water en een vogel de
cht: zoo is een katholiek kind alleen in een
katholieke school „in zijn element." T. G.
Voor de gelijkstelling
Bijzonder en hel Openbaar onder-
rdt druk geijverd. Er verscheen nu
lersnummcr, waarin verschillende
ten het goed recht op gelijkstelling
i. Zoo o.a. in de volgende bijdrage
getiteld'n Prachtstuk van een Automaat".
kunnen niet nalaten daaruit het
volgende te lichten.
.Bij den tegenwoordigen vooruitgang der
techniek staan wij dagelijks voor nieuwe uit
vindingen. de eenc at kunstiger dan de andere.
„Maar een zeldzaam prachtige uitvinding
de volgende:
„Op een neutraal gebied, d.w.z. kleurloos
ituk, r
automaat. Wie n
gierig is. hoe die kleurlooze kleur er eigen
lijk wel uit zal zien, en wat scherper toeziet,
komt tot het besluit, dat het toch het meest
op rood gelijkt. Op dat k
voetstuk dan, slaat e
voorzien van twee gleuven, aan iedere zijkant
één, dus één rechts en één links; hierin tieeti
men zijn geld te werpen. Onder elke gleuf
is een bakje om op te vangen, wat uit de
ingewanden va
schijn komen.
tl zal ti
„Dc ouders zoo se
zake kundige Rector W. v
die onder den zegen der
k het li
„Maar nn komt liet mooie pas.
„Er staat iemand voor het toestel, links,
:n werpt 2 guldens in de gleuf: ït duur
ding! Op zijn voorbeeld doet gij hetzelfde,
rechts. Voor beiden moet deze zelfde
manipulatie eenzelfde uitwerking hebben,
zoo zou men verwachten.
„Maar neen. Er komt een verwarring.
„Duidelijk hoort ge in de geheimzinnige
een uwer guldens naar links rollen....
eel simpel komt er vóór u itt hel bakje
gulden te liggen, dien ge weg inoogt
en, en in het bakje voor uw buurman
ziet ge 3 guldens, waar ge af moogt
blijven en die hij bedaard in zijn portcmon-
lie opbergt, alvorens verder te gaan.
„Zulke automaten bestaan; ja. werkelijk.
„Maar wie zal nu zoo mal zijn om zijn
eld weg te gooien door het reclttcrgleufje??
„Dat doet gij: geregeld maakt gij er ge
melijk bruik v
Zoet Kindekc, laat ons ook kornet
En knielen bij 't Kribbeke neer;
Wij zullen, wij kunnen niet seltro
Gij zijt ons te lief, lieve Heer.
Te ontsteken in heiligen gloed;
Wij Jesus, wij willen U minnen,
Ontvlam ons, o Kindekc zoet!
Schrille tegenstelling!
Nauwelijks was de trage en vale dagtoorts
jn Kerstmis boven den grauwen horizon
gracht bevroren gevonden man doorliep het
dorp.
ae papieren die op hel lijk van den
ongelukkige gevonden werden, zag Van
el, die ook was gekomen bij het treurig
tooneel, terstond, dal de bevrorene nie
nders dan Leni's vader was.
Met siddering en afkeer blikte de
tan op den ongelukkige, die zijn 'aatste
penning in de herberg had zoek gemn;
zijn kind hai! vergeten, en dan waarschijn-
'k zijn zinnen ca ledematen niet tl
r, op de bevroren gracht indest
terechtgekomen en blijven liggen!
Gods liefderijke Vaderhand had Uni te
ichtertijd van de zijde des vaders weggc-
Van Merkel gevoelde zich, i
de nabijheid des tragischen doods, blijmoedig
gestemd bij de gedachte, dat de vader,
loeit geen lielde voor zijn kind gekoesti
had, er nu ook geen aanspraak meer op z
maken.
En toen spoedig bleek, dat Leni's
verdere familie de opname
gerden, kwam een „God
willekeurig over de lippen dezer schatrijke
echtelieden, die het gevonden kind nu i
mededeelden, dal haar vader dood was.
Leni scheen onder die tijding niet
..curig tc worden. Zij had al telkens angstig
gevraagd, of men haar vader ook zag komcr
:tt of zij dan weer met Item verder moes
Nu (luisterde het onnoozele schaapje in zie
zeil; „Als hij dood is. kan hij mij ook
meer slaan; maar, voegde zij er
bij, „ik wou, dat mijn lieve mot
in de wees wei-
Braaf kind," sprak mev:
bij het Kerstkindje en heeft het veel oe
dan wijvoor je armen vader zullen we v
bidden Maar zeg eens, zou je wel
tijd bij ons willen blijven? Zie. de go
Godliccft je op Kerstavond in ons huis ge
voerd; het Kerstkindje heeft je hier den di
je moei r be.oofden Kerstboom ontstoken
Wij hebben geen kinderen
kinderen zoo lief. Wil je
Leni?"
n hebben toch
verbazing de li
„Hier blijven!"
Leni sloeg in b:
ottwend samen.
„Behoef ik dan hcclcmnnl geen honger
teer te lijden, niet meer om te dwalen en
an koude te verkleumen, en krijg ik dan
ok weer een Kerstboom?"
„Ja, mijn kind, zoo vaak het blijde Kerst
feest terugkeert, zat je een schoone Kerstboom
worden geplant en ontstoken
„O ja, ik wil graag hier blijven; ik ben
toch zoo moe geweest op den weg en in
de sneeuw!"
heeft der barmhartigheid nimmer be
rouwd, dal zij zich ontfermd had over liet
kindekc der armen.
Leni groeide voorspoedig op, was dc
zoelstc levensvreugde barer pleegouders, was
„.atis van hun huis en de kroon van hun
ouderdom, want zij vergat het nimmer
liefde met wederliefde te vergelden, goedheid
iet dankbaarheid tc beantwoorden.
Het schoonste feest in deze woning was
altijd het kinderfeest op Kerstavond, - het
feest bij den Kerstboom.