Zeven en twintigste Jaargang. No. 13. Dinsdag 13 Mei 1913. DE EEMBODE NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. UITGAVE VAN DE VEREENIGING .DE EEMBODE" TE AMERSFOORT. Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond. PrlJ» per drie maanden vijftig cent. Afzonderlijke nummers drie cent. scHieden'Sü1. kUn"cn elken dag l"8"1!' doch uP"glÜng van abonnement moet gc- m. muien vóór den aanvang van een nieuw kwartaal. KANTOOR EN DRUKKERIJ: LANGEQRACHT 13 - AMERSFOORT. Advertentieprijs van één tot vijf regels dertig cent. Elke regel meer ze» cent. Reclames tien ct. p. regel. Aovertentiën in het redactioneel gedeelte vijftien ct. p. regel. Billijke tarieven bij abonnement. Alle mededeelingen en advertentién in te zenden vóór drie uur op den dag van uitgifte. In het bioscoop-theater der algemeene geschiedenis. 11. II. algemeeue gods- l'weede se dienstgeschietlenh onzer jaartelling. li Kerst Worilt 0„4 getoond een nieuwe godsdienst, li e i Christen- cl o rn, waarvan liet Jodendom een voorafbeelding en tlauwe schets was. Ken machtige godsdienst, met vaste, scherpomlijnde beginselen, die ten Icos- Ie van veel marlclaarsbloed zich uit breidt. altijd verder. Doch naarmate dat Christendom in ledental groeit tot een reusachtige» boom. vallen er nu en dan takken af. hechten zich slinger planten vast in ile schors, groeit er mos 0|> den sla in. doelt de boom blijft de boom en groeit onversaagd omhoog en wijder in het ronrl. I >üt is de godsdienst welks aanhan gers beweren, aan een Goddelijke Open baring te gehoorzamen. We behoeven mi nog niet te onderzoeken, of dit waar is. I lel gaat er op dit oogenblik alleen maar om, of de mcnschheid zonder i oddclijkc tpenbaring de noodige waar heid tc weten komt. Daarom laten wc ihans dut Christen dom rusten, uok al wat er losjes aan vast hangt, cn bestudecrcn alleen de verdere ontwikkeling der afgevallen lakken van dien rcuzcuboom, die eens heel de beschaafde wereld eeuwen lang overschaduwde. 2) Wc aanschouwen twee groote stormen, die heengingen over dat -uit gekomen en opgegroeide mosterdzaadje, een in r>22, ecu in 1521. hl 622 ont staat de godsdienst van M o h a m e d een godsdienst, die met vuur en /waard liet Christendom te lijf gaat, Het minste wat wc er van zeggen kunnen, is dit: óf het kruis, óf de halve maan bezit de volle waarheid, óf geen van beide beide tegelijk, dat is onmogelijk! 3) In 1521 tweede stormhet I'r o- l c s t a n t i s ui c. Maar hier blijft de gebroken tak hangen, houdt zich nog vast aan een Goddelijke Openbaring en wij moeten alleen zien wat daarvan afvalt, 4) O! 't is veel! Ziellier een geheel lijstje van geleerden, die, ieder op hun beurt beweren de waarheid wezenlijk verworven te hebben, elkaar zoo sterk mogelijk tegenspreken, en om de beurt door zeer velen, geleerden en uitge leerden worden nagesproken. At hei sten: zij zeggen: er is geen God. dus ook geen godsdienst. Tegt over hen: zou er dan een geest, een God kunnen zijn - Daartegenover S p i r i I u a 1 i s t e n „Watalles stof? integendeelalles is geestwat ge voor stol aanziet, is maar een eigenaardig verschijnsel van de ziel of van hare werkingen". Wie heeft gelijk' Nu komen er nog vier: Kantin li c n allemaal groote ge leerden, die niets als van zelf sprekend idcrstelleu, en alles willen bewijzen. ,ier slot van rekening geen enkel bewijs voor 't bestaan van God goed keuren. Rationalisten: die kennen we al„wonderen zijn onmogelijk, cn niet tc onderscheiden van onbekende natuur verschijnselen. Dus men kan nooit con- staleeren, of God gesproken heeft", spiritisten, die God cn gods dienst vergeten, om zich mol geesten op te houden. Kn eindelijk het modernste van alles T li e 0 s o feu die het oudste met I nieuwste vereenigden. vol boeddis- tisehe opvattingen spiritistische verga deringen bijwonen, en daarin heel hun godsdienst zoeken. Wat dunkt u? De lijst is lang met volledig, maar we kunnen gerust liet bioscoop-theater der algcineenc geschiedenis verlaten met de vaste overtuiging, dat, zonder Goddelijke Openbaring dc mensehen. ondnnks alle mogelijke evolutie, het nooit eens zullen worden omtrent liet antwoord op de allernoodzakelijk: ,ag wat moet ik als redelijk mcnscli ;n tegenover het Opperwezen:... cn - een Goddelijke 'godsdienstopenba- g zeer nuttig is. JAC. j. ZFJJ S.J. Scept „men kan niet wc- ii alles twijfelen, dut ook aan God en godsdienst". Deterministen: zij roepen uit „wat praat gij nog van een vrijwillig dienen cn cercn van God: dc mensch is niet vrij! Maar hoor nu ook een andere groep: Vrijdenkers: „de mensch is wel vrij. en zóó vrij, dat hij niet eens God of godsdienst zich te bekommeren heeft". Materialisten: „wij weten het", zoo juichen zij. „alles, alles is stof I Hoe FEUILLETON. UIT VERRE TIJDEN. De dorpsbewoners kromden zich verbeten woede, onder den ijzeren scheptcr, waardoor zij geregeerd werden, en wachtten slechts eene gunstige ge legenheid af. om dc kluisters al te schud den, waaronder zij gebukt gingen. De Rentmeester, die zich eenige aan merkingen aangaande sommige hande lingen van Heer Hensberg had durven veroorloven, werd van zijne betrekking ontzet, en in de gevangenis geworpen, waaruit hij echter op verzoek van va der Ambrosius. die Heer Hensberg hel sl< elite zijner handelwijze onbewimpeld en manmoedig onder liet oog durfde brengen, werd bevrijd. Gaarne had hij ook den eerwaardei: priester, die zoo goed zijn helsche plan nen doorgrondde, verwijderd, doch vat: den eenen kant was hij bevreesd zich. het ongenoegen van Herman van Heus- den op den hals te halen, van de an dere zijde was hij beducht, de boeren, die vader Ambrosius een groote ach ting en een liooge mate van eerbied toedroegen, in volslagen opstand te zien geraken. Hij verheelde dus zoo goe.l hij kon, den wrok dien hij in zijnen boezem koesterde, otschoon h.j den doodelijken haat. dien hij memel» voerde, slechts met moeite bedwingen kon. Houdt wat ge hebt! Heeft strijd gekost, een langen, :i/amen strijd, om het Liberalisme de minderheid an 't land - van 't Rcgeerkasteel te verdrijven. Kmdclijk. dank de volharding en de wijze verdraagzaamheid van de Chris telijke partijen onderling, is het dringend lOiligc feit geworden, eindelijk jrdt Nederland geregeerd door ma ii van Christelijke beginselen. Het ging ook met de Liberale w< gevers niet langer. Terwijl zij hun beginselen, voortspruitend uil de revo lutie. gekant tegen alle bovennatuurlijk geloof, verder in de wetgeving wilden belichamen, waren zij genoodzaakt steun te zoeken bij hun Radicale Socialistische broeders en neven. Het Christelijke N'edcrlandsche volk zag het en begreep, dat met vollen ernst aan de vernietiging der Libe rale alleenheerschappij moest gearbeid worden. Het zag. hoe de Socialistische aarding alles begon aan te tasten Het zag, hoe bij de benoemingen de hoogste en gewichtigste posten :eds den Liberalen ten goede kwamen. Het voelde, dat het geloovig-zijii n beletsel was voor het beklccden in eenig gewichtig ambt. Voor hun oogen moesten de Katho lieken zien, hoe zelfs in Katholieke nciëii de Liberale ambtenaren oppermachtig waren. Als men maar Liberaal was, dan was men ook „be kwam" voor alles Nooit of nimmer zou een Liberale Regeering, dat begreep men. aan dien 'and een einde maken of zelfs maar eenige verbetering brengen. Wat niet Liberaal was. was immers „dom" moest verandering in dien toe stand komen, en de Katholieken beschikten slechts over een vierde part de zetels in de Tweede Kamer. Alleen konden zij dus niets beginnen. ',)p een meerderheid mochten zij niet Toen richtten zij. de groote dr. Scliaep- m heeft de hoogste verdienste in deze. den blik 6p die vele andere "kristenen, die ook alhoewel van de Kerk van Christus gescheiden Christus als hun God eu Verlosser erkennen. Toen sloten zij een verkic- zingsbodngenootschap inct dc gcloo- vigc Protestanten, belichaamd in de evolutionaire partij, in hoofdzaak, toen, vrucht van 't samengaan der Christelijke partijen, toen kwam er 't de stembus een krachtig-sprekende eerderheid. Het heeft moeite, het heeft strijd gekost, om de meerderheid aldus te De vooroordeelen van zoovele I'ro- cstanten tegenover ons. en de weerzin tan zoovele» der onzen, die de ge- ichledenis kenden, waren groote be- Maar allengs gingen de gemecn- dinppelijke itoodcn en belangen toch io sterk dringen, dat er samenwerking ontstond oprechte dienst en weder dienst cn 't „Monsterverbond" joeg de Liberalen van 't Rcgeerkasteel. Was er heel wat voorzichtigheid staatsmanskunst noo-'ig, om ons san te brengen, niet minder wijsheid is noodig, om ons duurzaam te houden. Wij strijden allen tegen het ongeloof tegen de voortwoekerende Socialis tische euveldaden. Wij strijden samen voor de eer van 'hristus en voor de eerbiediging onzer rijheden, - en het is ons aller dure plicht, ons te handhaven in de ver- Wij moeten de Christelijke meerder heid in 's lands vergaderzaal behouden en bevestigen. Binnenlandsche berichten. Achterdocht- Atom heerscht achterdocht, dat zich achter de geheimzinnigheid van hel diplomatieke verkeer verborgen invloe den doen gelden van groote finantiëcle en indusiriëcle belangen. Zoo schreef S. in „Van Onzen Tijd" op 30 Novem ber 1.1, In 't algemeen heeft men voor die achterdocht geen andere gronden dan onbestemde vermoedens, ontleend aan dc zoo dikwijls onbegrijpelijke ontwikkeling der internationale ver houdingen. Hoeveel men hiervan ook Maria in tegendeel werd door hem in het eerst zeer voorkomend bejegend; hij was er steeds op uit, als zij zich tot eene wandeling gereed maakte haar te vergezellen, en hoewel hij duidelijk den afkeer zag die zijne tegenwoordigheid hel meisje inboezemde, had hem dit eenigzins van het plan doen afwijken, dat hij nu eenmaal ontworpen had. Hij had begrepen, dat hij indien hij Maria norsch behandelde, dit zijne zaak zou bederven; dat het oneindig voordccli- ger was zich in hare gunst te dringen, en haar door zijne voorkomendheden aan zich te verplichten. Daarbij koes terde hij nog den stillen wenseh, dat Maria, die zoo weinig van de wereld en hare omgeving wist, misschien een maal door zijne volharding getroffen, eenige genegenheid voor hem zou op vallen, en mogelijk zijne gade zou wor den. Dat denkbeeld vleide bovenmate zijne hebzucht. Die rijke erfgename in zijn bezit te hebben, om voornamelijk zich van hare bezittingen meester maken; de handen vrij te hebben eigendunkelijk te kunnen handelen,i der iemand rekenschap zijner daden verschuldigd te zijn. dit waren dc aan gename droomen, die zijnen geest voort durend bezig hielden. Hij beijverde zich dus, gelijk Wij gezegd hebben, weder liefde bij haar op te wekken, cn stel de ziel» den besten uitslag zijner po gingen voor. De koelheid en oi rekening kan stellen van het ten gewonen mensch ondoor grondelijk inzicht of gebrek aan inzicht der diplomatieke kringen, er blijft volgens denzelfden Schrijver in „Van Onzen Tijd" vin 10 Mei j.l. -- nog te veel over, wa.rvoor men eene an dere verklaring meent te moeten vree- De onthullingen, door de socialis thans in Duitschland gedaan, geven er dan vermoedens. Zij stellen in at, een enkelen blik te werpen op den verborgen achtergrond van de in ternationale beweging tot uitbreiding der oorlogstoerustingen. Zij laten zien, op hoe sluwe, berekende wijze door fabrikanten van oorlogsmateriaal door omkooping van ambtenaren, bedriege- lijke persberichten, betaald perschauvi- nisme, c. d. op dc Regeeringen en de publieke opinie wordt gewerkt. En die vriendschappelijke overeenkomsten tus- schen de fabrikanten in de verschillende landen tot verdeeling der „clientèle", hoe treffend van nationaal gevoel! Te moeten denken, te moeten vermoeden, dat. als er wordt gesproken van de eer. de levensbelangen der volken, daar onder moet worden verstaan d^winst, de handelsbelangen van kanonnenfabri- kantcn en veile courantenDat de vol- hunne vaderlandsliefde en hunne hartstochten de speelbal zouden zijn, niet alleen van de ondoorgronde lijke diplomatenwijsheid, maar nog bo vendien van omkooping en bedrogEn dan wordt nog gezwegen van de haute finance, die, alle democratie ten spijt, steeds machtiger wordt in hare geheime nationale en internationale oligarchie. Op aandrang van den Rijksdag is thans' in Duitschland eene commissie benoemd. Was er voor de Regeering aldaar vóór de jongste onthullingen eenig motief, zelve tot een onderzoek het initiatief te nemen In België onderzoekt men ook. Wi vermoeden de Regeeringen in andere landen niets? Is er voor haar geen onderzoek? Mogen de volken zelve in de twintigste eeuw niet eens weten, wat er aan voorstellen tot uit breiding van legeruitgaven, aan inter nationale verwikkelingen, aan oorlogen voorafgaat? Zulke onthullingen als in Duitschland doen meer goed aan de vredesbeweging dan welke vredesconferentie ook. Hooge Raad. Bij Kon', besl. is benoemd tot raads heer in den Hoogen Raad der Neder landen, mr. H. M. A. Savelberg, thans rechter in de arrondissementsrechtbank tc Maastricht. De benoemde is een Katholiek ju rist en werd daarom van vrijzinnige zijde als ongeschikicn minder bekwaam gekwalificeerd. Op de voordracht door het rechtscollege ingediend stond mr. Savelberg no. 5. De Tweede Kamer plaatste hem no. 1, In haar weekkroniek gaat de redac- van 't Amersf. Dagblad daarover te keer. Smalend spreekt ze van „an- ti-rev. bakkers en dominees", „room- schc Brabantsche en Limburgsche ge leerden" en toont zoo weer eens hoe schillighcid waarvan zij echter de on- dubbelzinnigste blijken gaf, sloegen zij- moed niet neder, maar waren hem een prikkel, 0111 het halstarrige meisje, gelijk hij haar noemde, onder zijnen wil te doen bukken. Daar hij wist dat Maria zeer liefdadig jegens den armen was, zoo gaf hij haar, van tijd tot lijd op eene bedekte wijze tc kennen, hoe hij in het geheim de armen ondersteunde, hoe hij voor de behoef tige!» zorgde, cn hoe het zijn streven was in alles de voetstappen haars va ders te drukken. Die gesprekken, die de weldadigheid tot onderwerp hadden, werden door Maria altijd met gretig heid aangehoorddan legde zij hare onverschilligheid al, en prees zij met vuur dc handelwijze dos slotvoogd». Dit maakte hem allengs stouter, deed Item zijne gewone voorzichtigheid ver geten en eindelijk had hij den moed, haar de geveinsde gevoelens bloot tc leggen. Maar hier vond hij eene fier heid, die hij geenszins in het jeugdige tneisjc verwacht had. De anders zoo zachtzinnige Maria, had hein, terwijl haar gelaat van ver ontwaardiging gloeide, een blik toe geworpen. die 1 lensberg tot in dc ziel was doorgedrongenzij had zich zon der eenig antwoord te geven van hein afgewend, cn zich stilzwijgend naar hare kamer begeven. .Sedert dien tijd was het kasteel mghartig, bekrompen en eenzijdig van opvatting ze is. We vreezen. dat ze zich in de toekomst nog meermalen zal moeten ergeren aan hetgeen zij noemt machtsmisbruik, baantjes.-jagen want heusch, het evenwicht is nog lang niet hersteld. Overigens raden wij haar aan eens tc lezen wat prof. Struijcken over deze benoemingsgeschiedenis in „Van Onzen Tijd" schreef en wat de Nederlander van zeide. X. Tweede Kamer- De beide wetsontwerpen nopens de pensionneering der gemeente-ambte hun weduwen en weezen, zijn aangenomen. Prov. Staten. In de provincie Utrecht zijn dit jaar in de beurt van aftreding de volgende leden Utrecht, District IMr. G. H. van Bolhuis. (Lib.); J. H. Th. O. Ketiliu, (Lib)Mr. P Raga^y (Lib.)Mr. dr. VV. H. J. Royaarus. (Lib.;-..- District II: H. van Andel, (A.-R.) Mr. W. L. P. A. Molengraaf!, (V.-D.) Jhr. Mr. C. A. J. van Sasse van Ysselt. [R.-K.). AmerongenW. A. van Beeck Cal- koen, (A.-R.); Jhr. L. A. van Loon. [A.-R.)Jhr. G. J. A. Schimmelpenninck, [C.-H.)H. A. van de Westering!», (A.-R.). AmersfoortMr. W. J. van Beeck Calkoen, [A.-R.); Mr. C. J. W. Loten van Doelen Grothe, (C.-H.)J. W. Jo- rissen, (R.-K.). Breukclen: Mr. H. J. H. baron van Boetzelaer (C.-H.)F. A. R. A. baron van Ittersum. (A.-R.); J. Timmermans. (A.-R.)F. L. S. F. baron van Tuyll van Serooskerken, (Lib.). IJsselstein: Jhr. W. E. Bosch van Oud-Arnelisweerd, (R.-K.)F'. H. van Kempen, [A.-R.); J. P. Kleinschmitt, (R.-K.) Er moeten dit jaar dus aftreden4 Roomsch-Katholieken, 8 Anti-Revolu tionairen, 3 Christelijk-Historischen, dus totaal 15 rechtsche leden; en 5 Libe ralen en 1 Vrijzinnig-Democraat of to taal 6 linksche leden. De Staten dezer provincie bestaat thans uit: 10 Roomsch-Katholieken, 14 Anti-Revolutionairen, 7 Christelijk-His torischen, d. i. totaal 31 rechtsche leden en 9 liberalen en 1 Vrijzinnig-Demo craat of totaal 10 linksche leden. Volksopvoeding- Niet velen, die den grootcn school strijd hebben beleefd, weten, wat men heeft moeten arbeiden, zwoegen en zweeten, tot een begin van oplos sing werd verkregen, want dc gehcele oplossing is er nog niet. Wel is er de pacificatie, dat soort bevrediging die den fellen begin selstrijd heeft opgegevenmaar we zijn nog niet aan 't eind en indien we al het eind van den strijd stonden, dan nog zouden we moeten blijven itrijden voor het b eho ud van den dan geschapen toestand met krachten macht. het geldt de volksopvoeding hebben we in de eerste plaats te doen een levend graf herschapen, waaruit de onschuldigste vreugde gebannen was. De bewoners verrichtten stilzwijgend en met gebogen hoofd de plichten hunner betrekking, cn zagen steeds met wan trouwend oog in het rond, of zij ook den bespiedenden blik van den dwinge land ontmoeten. Hensberg was onhan delbaarder dan ooit geworden, de wreedste plannen werden door hen» gesmeed, en hij bezwoer bij zich zelven de trotsche maagd, die het.» met ver achting had durven afwijzen, eenmaal in hare dierbaarste gevoelens te zullen treffen. Herman van Hcusden vertoonde zich volstrekt niet meer op het kasteel, daar hij maar al te wel wist hoe slecht de belangen van Graaf Dido behartigd werden. Daarbij kwam nog dat vader Ambrosius hein op zachtmoedige» toon eenige opmerkingen over liet slechte beheer gedaan had, en deze gegronde aanmerkingen had Herman zoo euvel opgenomen, dat hij in zijn drift den eerwaarden priester de grievendste smaadredenen, naar het hoofd had ge worpen, cn daarna vertrokken wa: niet weder te keeren. De vorige vrienden van Graaf Dido, afgeschrikt door het onthaal, dat zij bij hunne komst van de zijde van Heer Hensberg ondervonden, vermeden gelijks liet adelijke slot, en daardoor waren vader Ambrosius et» Maria t dan ooit aan dc willekeur van den slotvoogd blootgesteld. Niet ongepast zal het hier zijn een weinig meer den sluier op te lichten, die het vorige leven van Heer Hens berg bedekt. Daardoor zal de lezer beter in staat gesteld worden, den man, die in deze geschiedenis zulk een ge wichtige rol vervult meer van nabij te leeren kennen. Hij was de zoon van een bemiddeld edelman, die eene aan zienlijke betrekking aan het hof van den Bisschop van Utrecht bekleedde, steeds had hij zijn Heer. die hem bijzonder genegen was, met de grootste ver knochtheid gediend, toen hij zich dooi de vleiende woorden vat» eenige on tevredenen liet medeslepen, en lid werd van een verbond, dat ten doel had, den bisschop eenige gewesten, hetzij door list hetzij door geweld te ontnemen. Zeer ongelukkig liep echter die on derneming af. Het verraad werd ont dekt alvorens men nog doortastende maatregelen had kunnen beramen, cn dc saamgezworenen in het smeden hun ner booze plannen verrast, werden of gevangen genomen of redden zich door uc vlucht. Onder dc laatsten bevond zich ook de vader van Heer Hensberg. Hij vond een schuilplaats op vreemden bodemzijne goederen werden verbeurd verklaard, en hij stierf kort na dit voor val in ballingschap. Wordt voortgezet.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1913 | | pagina 1