Zeven en twintigste Jaargang.
No. 50. Vrijdag 19 Sept. 1913.
DE EEMBODE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
1TGAVE VAN DE VEREEN1GING „DE EEMBODE" TE AMERSFOORT
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Prijs per drie maanden vijftig - „...luiniji
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging
scliicdcn vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
_rie cent.
abonnement moet ge-
KANTOOR EN DRUKKERIJ: LANGEGRACHT ^13 - AMERSFOORT.
advertentieprijsvan één lot vijf regels dertig cent. Elke regel meer zes cent.
Reclames tien ct. p. regel. Advertentiên in hel redaclioncel gedeelte vijftien ct. p. regel.
Billijke tarieven bij abonnement.
Alle medcdcclingen cn advertentiên in te zenden vóór drie uur op den dag van uitgifte.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Uit het Buitenland.
Frankrijk.
In du Kranschc hospitalen werden
door <le machthebbers uit pure gods
diensthaat de liefdezusters gebannen e
vervangen door Icekcnpersoneel. /.uil;
was niet in het belang der zieken e
ook niet in hef belang van den slan:l
der leeken verpleegsters, waaronder God-
lol' ook veel opofferingsgezimlen voor
komen, die zich met veel liefde en toe
wijding van haar taak kwijlen. Rijp en
groen toch werd ter vervanging der
beminde religieusen te hospitalen bin-
nehgcleid en voor de moeilijke taak der
k ranken verpleging aangewezen. De
leeken-ver|ileegsters kregen zoo een
slechten naam en de arme zieken waren
aan de genade van lieden zonder ge
voel en tact overgeleverd.
De gevolgen waren vrccselijk. Kr
ontstonden toestanden die niet le dul
den zijn en liet gevolg ervan is dat er
een machtige beweging gaande is om
ile terugkeer der Katholieke Liefdezus
ters aan ziekbed en stervenssponde te
In alle kringen der bevolking vindt
die beweging steun.
l'-en geneesheer, dr. Marcel (Slatin,
lel anli-clericaal en logc-man, publi
ceerde in verband hiermede een stuk,
waarin hij schrijft, dat deze beweging
zijn volle sympathie heeft, wijl er in de
l'aiijschc ziekenhuizen b.v. schandelijk
met «Ie arme zieken wordt omgesprongen.
Dr. lilantin verklaart, dat de aanwe
zigheid van leeken ziekenverpleegsters
voortdurend aanleiding geeft tut schan
dalen. Wij zullen hier op zijn aanklacht
tegen dc wereldlijke verpleegsters en
zijne beschouwingen van hare zedelijke
fouten niet verder ingaan, maar willen
slechts hier op wijzen, dat nog niet
lang geleden voor dc lüe l'arijsche
kamer is vastgesteld geworden, dat de
Icekcn-verplegers en verpleegsters
Laribüissiére-ziekcnhuis dikwijls op de
ziekenzalen danspartijen houden en dat
kloppartijtjes (zooals trouwens in meer
ziekenhuizen) er niet vreemd zijn. Wijn
cn punch spelen daar dan een grooti
Laten wij nu verder eens zien wa
Blatin, die jarenlang dc ziekenverple
ging in gfoote lcekcn-hospitalen zoowel
als in ziekenhuizen bediend door Katho
lieke ziekenzusters heeft kunnen gade
slaan, daarover schrijft. De dokter
kent dan ten stelligste, hetgeen i
van de religieusc zusters heeft rondge
strooid, als zouden zij de zieken niet
overdreven godsdienst gaan lastig val
len, als zouden zij opzettelijk de .stem
ming der verpleegden ter neer drukken,
door hen te wijzen op den dood, als
zouden zij de patiënten met godsdienst
oefeningen te veel lastig vallen, als
zouden zij ten slotte aan de zieken,
verpleging en zelfs voedsel weigeren.
FEUILLETON.
EEN DORPSVERHAAL.
„W-i-e? Ik soldaat?" Voor Christi
ana's oogen werd alles zwart. Stortte
de vloer onder hem in? Hij waggelde
en tuimelde tegen den muur.
„Halt, halt riep Rcbcling, hem
grijpende hier is immers dc deur"'
Onder een schaterend gelach van di
sergeant en de jongens schoof hij hem
naar buiten, cn riep hem nog na „Dus
precies om zeven uur achter de Scllut-
tersgracht, anders - -
Christiaan wist niet hoe hij 'de trap
afgekomen was. Ketst op de plaats,
waar de voor bruikbaar en onbruikbaar
vei klaarden nog bij elkander stonden,
kwam hij weder tot zicli zelvcn. Zoo
na aan zijn doel, en thans, en thans
„Ik moet soldaat worden I" kermde luj
ïle plaats in het rond, cn tloor het ge
jubel zijner lolgenootcn achtervolgd,
liep hij daar vandaan als kondc hij zijn
noodlot ontloopen, door het stadje heen
den weg op. hel dorp in, en terstond
dc herberg van Fl'eil'or binnen.
De waard zat op de bank bij lie
vuur juiht ovcrMe -24 thaler van Chris
liaan te denken. Dc waardin stond op
een slocl de koekoeksklok op te \vi
den. Achter het spinnewiel kon 111
Katiiarinn zien zittenze zag bleek
zij niet naar de kerkelijke voor
schotten wilden handelen.
„Ik voor mij," voegt de ongcloovige
dokter er nadrukkelijk aan toe. „ik voor
mij heb nooit zulke dingen waargeno
men.Wanneer er ook wel eens een
mkelc maal klachten voorkwamen,
werd door het ingestelde onderzoek
Uceds bewezen, dat de aanklagers geen
landacht waardig waren en meest
ustverstoorders waren, wien hel er om
e doen was, wanorde op de zieken
zalen te stichten.
„De religieusc verpleegsters weten
beter dan de leeken zusters (die geens
zins ten voorbeeld kunnen gesteld wor
den) tol dc zieken te spreken, hen te
bemoedigen en te troosten. Voor alles
.-chter verslaan zij de kunst om op de
talen de orde te handhaven, waardoor
de juiste stemming aldoor bewaard
blijft en daar ontbreekt het elders maar
le dikwijls aan. Zij dringen aan op
'Ivucgclijkhcid bij de zieken en
weten die onder hun personeel uitste
kend tc handhaven. Bij de religieusc
•kenzuslers heerscht altijd op de zalen
goede toon, waardoor daar ook
:l, als bij vele leeken-ziekenliuizen,
voorkomt dat de verpleegsters en de
jonge assistenten elkaar met jij en jou
inspreken.
In ieder geval, besluit de dokter, zal
der moeten erkennen, dat men bij de
geestelijke ziekenverpleegsters een be-
wonderenswaardigen geest van opoffe
ringsgezindheid en naastenliefde aantreft.
Engeland.
Dc stakingen in Engeland en Ierland
nncn steeds grooler omvang aan.
l'eekenen, die op een verbetering van
den locstand zouden wijzen, zijn bijna
nergens le bespeuren, eer hel tegendeel.
Londen wordt nog steeds door een
staking bedreigd, die het gehecle ver
keer zal stil leggen, daar Londen zonder
auto's, omnibussen en ondcrgrondsche
treinen niet denkbaar is. liet gaat over
het al of niet erkennen der organisatie.
In Livcqiool lijdt zoowel liet spoor-
als liet scheepvaartverkeerernstig wegens
dc staking van 3000spoorwegbeambten,
die weigeren goederen uit Dublin te
vervoeren. De havenarbeiders in het
Tyne-district zijn evenals die te Grimsby
n dcele in staking gegaan.
Indien de staking in Londen, waartoe
nog niet officieel besloten is, een feit
wordt, zal ze ruim 10.000 georganiseerde
omnibus- en treinbestuurders omvatten.
Na den oorlog.
Volgens officieelc mcdedeelingen,
hebben de G rieken in den laatstou oorlog
ecu aanzienlijken buit behaald. Verba
zend groot waren vooral de verovi
voorraden levensmiddelen en uitru.-
gen, die met name in Dcmirhissai
Doiran opgestapeld lagen. Aan geschut
werd veroverd: 108 maximkanonnen
53 stukken Kruppgcschut, oud systee
•erder 12 Bcthlcmgcweren, 45.000
dansers, 4.900 Martini- 18.000 Manli-
chcr-niagazijn geweren, en 10.050 nieu
we Manlicher en 3000 Martini geweren
van Turksche afkomst, in het geheel
dus 88.950 geweren.
Vervolgens werden nog buit gemaakt
3.000 werkpaarden. 2000 cavalerie en
800 artillerie-paarden. 83.000 geiten en
scliapcn, 4000 ossen, 800 buffels.
Italië.
De Katholieke turners die in de
Vnlicaansche tuinen te Rome samen
kwamen hadden én te Rome én elders
veel tc lijden van het gepeupel.
'l'e l'isa werden ze mishandeld. De
liberale „Tribuna". die men niet van
overdrijven verdenken zal, vertelt daar
van het volgende
„De trein kwam te l'isa aan met
ruilen vernield. Deurknoppen wa-
afgeslagcn, en de wanden der rij
tuigen zaten vol deuken en gaten. Dat
is de balans van den treilrigen dag.
;lie het zedelijk peil van Italië doet
dalen tot dat van een Balkannatie."
l'isa is men een en al veront-
diging over deze wandaad. Men
had met sleencn van 2 5 3 K.G., stuk
ken ijzer en looden pijpen geworpen.
Ken stuk ijzer vloog door een venster
:n vernielde nog een stuk van den
tegenovergestelde!! coupé wand,
Hoewel deze bijzonderheden al vol
doende spreken, wordt toch het top-!
punt bereikt in de volgende détails, die
liet blad geelt: „We hoorden van po
litieagenten spreken, die geen hand
hebben uitgestoken om dien schande
lijken aanval af te weren, sommigen
hebben er zelfs aan deel genomen, zij
het alleen maar door hun toegeeflijke
houding. 1 >e overheid stelt nu een on
derzoek in bij de werkeloos gebleven
agenten of zij aan den aanval werke
lijk hebben deelgenomen.
„lil elk geval rust een groote schuld
op de overheid wegens haar nalatigheid,
maatregelen te nemen, daar tocli de
aanval reeds lang van te voren be
raamd en voorbereid was en de aan
vallers zich eenige honderden nieters
langs de spoorlijn hadden opgesteld,
het bombardement te kunnen voort-
Kr werden dezer dagen volksverte
genwoordigers gekozen, 't Ging er hier
daar bar toe. Nabij Napels, te Ca-
ria, kwam het tol een geregeld ge-
iclit. De betoogers schoten op elkaar.
De politic moest van de revolvers ge
bruik maken. Kr zijn verscheidene ge-
wouden. onder wie een doodclijk. Een
tachtigjarige priester, die vanaf een
balkon de menigte tot kalmte wilde
werd door een kogel gedood.
De toestand op don Balkan
verbetert gaandeweg. Bulgarije werd het
met Turkije eens over dc grenskwestie.
Adrianopcl cn omgeving blijft aan de
Turken. Het opruimen der overige ge
schilpunten wordt voortgezet.
Langzaam, uiterst langzaam wordt
io dc desolate boedel in de Balkan-
landen beredderd.
t Is nu maar te hopen, dat rust en
de blijvend het deel worden der Bal-
kanvolken, want werkelijk gruwzaam is
daar de toestand maandenlang geweest.
Over en weer verwijlen de mcnschcn
elkaar de vrecselijksto wreedheden
den oorlog gepleegd.-De Balkanvolkcn
hebben getoond op ceil zeer laag be
schavingspeil te staan.
bedroefd uit, cn niet dan met een kille
huivering dacht zij telkens aandebrui-
t St. Maarten. Had ze kunnen
len, dat Wilhelm Jcntsch op
ditzelfde oogenbilk weder wachtend en
hopend aan dc heining stond, dan toch
ware zc, ondanks vader cn moeder, de
kamer uitgevlogen. Tot morgen ochtend
zeven uur nog een vrij man zijnde,
had hij Bnttstadt haastig den rug toege
keerd.
„Zoo, eindelijk riep Pfeifer Cliris-
tiaan tegen. Maar wat ziet ge ei
„Is dat ook loopcn I" riep vrouw
Pfeifer hoofdschuddend.
soldaat worden soldaat I'
Christiaan viel naast den ouden mat
dc bank neder, en sloeg zijn beide
handen voor de oogen.
„Houd toch op met die dw
hcid," zeide de waard kregel, cn de"
aardin zeide„Wat voor een nialli
praat is dat nu! Wie den duivel
den muur schildert, die haalt hij
„Hij is er reeds! schreeuwde
Christiaan. Bij mijne eeuwige zalig
heid, ik moei soldaat worden Morgen
vroeg klokke zeven moet ik achter de
Schuttcrsgracht present zijn Dc hccrcn
denken dat ik nog groeien zal, cn
wachtmeester denkt dat ook
- - „Wat Gij riepen Pfeifer
zijne vrouw als uit cencn mond
ip hetzelfde oogenblik hoorde n
:n kreet achter het spinnewiel,
:u luide, jubelende, ecu vcrlossings-
vreugdekreet.
„Wat scheelt er aan voegde de
moeder het meisje heftig toe, Kathari-
hcrsteldc zich spoedig en klaagde,
zonder op te zien „Ecnc van de ha
ken die hier zit, is zoo scherp, daar
heb ik mijn hand aan bezeerd I"
„Ge zijl toch niet van suiker brom
de de vrouw, cn wendde zich weder
:ot haar man, uit wien thans alle le
ven geweken scheen. Het meisje
Jaarentcgen, alsof zc plotseling
den grimniigsten winter in de lachen
de lente was overgeplaatst. Haar hart
bonsde, hare wangen glooiden, hare
oogen straalden, cn telkens opnieuw
weerklonk het uit hare borstmet St.
Maarten niet trouwen, en God zal nog
alles ten beste koeren
Eindelijk voelde Pfeifer zich iu staat
om weder te kunnen spreken. „Maar
in 's hemels naam, Christiaan, h<
dat mogelijk? Nog onlangs heeft im
de wachtmeester legen mij gezegd,
dat ze den dwerg niet gebruiken kon
den Kil nu op eens zoudt gc nog
groeien Op uwe jaren nog groeien
O jé, o jé, dat is een leelijkc streep
door mijne rekening
„Ach, lieve lieer, door de mijne
minder I - klaagde vrouw Pfeifer,
hare schort voor de oogen, Hij
groeit niet meer, en die verwenschte
Binnenlandsche berichten.
Petrus Canisius.
Dc tiende vergadering der Apologe
tische Verccniging Petrus Canisius
zal gehouden worden op Woensdag
in het Kasteel van Antwerpen»,
Utrecht.
Te 1Ü uur zal in de St. Willibror-
duskerk een H. Mis worden gelezen
>or de weldoeners der Verccniging.
De agenda vermeldt, behalve ver
slagen van secretaris en penningmees
ter, verkiezing wegens periodieke af
treding en bespreking van voorstellen,
ren lezing van dr. H. A. I'oels over
■de onfeilbaarheid van het Bijbelver
haal
Een onbehoorlijke preek.
„De Maasbode" schrijft
Naar gewoonte heeft H. M. de Ko
ningin Zondagmorgen 1.1. in de Nieuwe1
Kerk de godsdienstoefeningen bijge
woond. Bij deze gelegenheid was ds.
C. Oorthuys voorganger en sprak over
de onafhankelijkheidsvicring en het
"uis van Oranje.
Even ontactisch als onkies, maar
ook even onwetenschappelijk en met
de historie in strijd, moet hij daarbij
o.a. het volgende gezegd hebben
„Jehova, wat bereekent ,,Ik zal zijn,
die Ik zijn zal", heeft ons verlost van
Spanje en van de Roomsche Kerk".
We hebben geen aanleiding gevon-
:n van deze uiting gewag le maken,
aar doen dit eerst thans, nu wij met
zekerheid weten, hoe deze uitlating in
protcslantsche kringen is opgenomen.
Wij vernemen namelijk niet voldoe
ning, dat deze voor ons Katholieken
zoo hatelijke uitlating ook in Orthodox-
Nederl. Hervormde kringen ontstem
ming heeft verwekt. -
Dat ds. Oorthuys den dag, waarop
ize hoogc Landsvrouwe, openlijk een
voorbeeld geeft van Zondagsheiliging,
heeft durven misbruiken, om noodcloos
twee vijfden van Harer Majcsleits on
derdanen te krenken, vind ook daar
afgezien natuurlijk van ieders apprecia
tie der Roomsche Kerk strenge af
keuring.
Tegen drankmisbruik.
Subsidie van rijkswege voor drank-
isbruik-bestrijding wordt nog wi
eens afgekeurd. Men praat dan van c
„modezucht om dronkaards voor i
stellen als slachtoffers van een ziekte".
Zulks is een miskenning van
reven der drankbestrijding. Imi
de praktijk leert dat de individueels
drankbestrijding van eeuwen her niets an
ders vermocht dan ons diep in
:t moeras der drankellende te brengen.
Het gaat niet aan om tegen een zoo
uitgebreid en diep geworteld maatschap
pelijk kwaad uitsluitend het zedelijk
schuldbesef van het individu als
pen te gebruiken. Welke staatsman
de krankzinnigheid hebben om
opiumschuiven bijv. rustig te laten
voortwoekeren daarbij te vertrouwen
op de zedelijke kraciit der individuen
De vrijheid kan ontaarden in bande
loosheid, cn dan wordt zij erger dan
slavernij. Moet de gemeenschappelijke
kracht niet te hulp komen, waar de
kracht van den enkeling blijkbaar tc
kort schiet?
Drankzuchtigen, opgenomen in asyls
zijn geen gezonde menschen. 't Zijn
zieken. Dat drankzucht een zielsziekte
is, door langdurig drinken of door over
erving ontstaan, en volgens bepaalde
methoden tc genezen, is bekend. Men
zegt ook, dat de dronkaard door eigen
iciiuld die ziekte zich op den hals haalt,
zooverre kan men het daarmede
:ns zijn, dat zoo'n drankzuchtige tc
irgelijken is niet een jongen, die bij
naloopen van zijn hoepel in 't water
lit cn verdrinkt. Eigen schuld, zeer
zeker, maar dat is nog geen motief 0111
as meer hekken langs den water
kant te zetten
De drank is een hoepel, die altijd
lt naar den .bodemloozen kolk der
drankellende Wee het menschenkiiidje,
dat hem najaagtWee de gemeenschap,
die geen perken stelt aan zijn loopl
De Zuiderzee,
eerste rcgecringsdaad vail Minis
ter Lely heeft naar men uit den Haag
De Tijd mededeelt heel wat ver
wondering, ja bevreemding gewekt
onder de Watcrstaatsambtenaren. In de
troonrede staat: „Ik acht den tijd ge
komen om de afsluiting en droogmaking
van de Zuiderzee te ondernemen." En
reeds eerder was bekend, dat het wets
ontwerp van Minister Regout tot droog
legging van de Wieringer-meer is
ingetrokken. Het eenvoudige, practische,
weinig risquantc plan van den afgetre
den minister dus voorgoed van tie baan;
het kostbare, avontuurlijke, z.g. „groote"
plan er weer op r
We zullen wachten, afwachten wat
van komt. 't Is net iets voor den
heer Lely, den man der groote cn
dure plannen. Zonderling mag ech
ter genoemd worden, dat zóó kort na
zijn weder-optreden minister Lely al
deze opzienbarende daad overging,
it men moet weten, dat juist sinds
g aan de voorbereiding van het
ontwerp-Regout werd gewerkt. In Alk-
laar was een permanent bureau ge-
estigd, waar, onder leiding van twee
ingenieurs druk werd geteekend, terwijl
boringen en opmetingen op groote
schaal plaats grepen. Naar verluidt was
binnenkort het eindrapport der technici
tegemoet te zien. De voorbereiding van
net werk moet reeds 30 A 40 duizend
gulden gekost hebben. Dit alles is nu
weer weg, om op avontuur te gaan
zeilen op de Zuiderzee.
Hoe lang zal dit vraagstuk nog aan
hangig blijven
De Troonrede.
Zooals gewoonlijk het geval is, wordt
de rede waarmede H. M. de Koningin
de zitting der Staten Generaal opende,
alle pers-organen besproken.
De liberale bladen vinden liet een
recrutcnprcssers weten dat ook zcei
goed. Maar oorlog zullen we heb
ben, de smid heeft het gezegd, en 0111
dood geschoten te worden zijn ze alle
maal goed .genoeg, groot ol klein."
„Oorlog I" viel Christiaan haar
een luiden angstkreet in de rede.
IJling sprong hij alsof er een vat i
kruit onder zijne bank gestaan had,
zijne zitplaats op. Hij wrong zich de
handen, en met bevende lippen prevel
de hij„Oorlog 1 Dat moet er nog bij
komen, cn om dood geschoten
den ben ik goed genoeg 1"
„Nu, nu, alle soldaten moeten er toch
et aan gelooven," zeide l'feifer
hem ecuigzins tot bedaren te brengen,
Christiaan was op t oogenblik
dergelijke troostwoorden teil ccnen-
maie doof. Het eenige wat hij thans
hoorde waren kominando's geweervuur
sabelgeklettcr, cn plotseling
het hem alsof de vervolgers met
nc kogels, sabels, lansen en z
hem reeds achterna zatenToen
verdween ook het laatste restje zijner
zellbehecrsching en zonder iemand te
groeten, zonder een enkelen blik op
Katharina, liep hij de deur uit naar
zijn eigen huis, waar hij, alsof hij door
kogels getroffen ware en met den uit
roep „soldaat oorlog, oorlogii
elkander zakte
Ondcrtusschcn had de militie-
missaris den lantsten knaap gekeurd.
De auditeur en de dokter bleven den
nacht in Buttstad over, om van hunne
nissen uit te rusten. Goethe
daarentegen besteeg terstond zijn paard
hij verlangde cr nasr om weder in
Weimar te komen. Daar in liet zomer
huisje, de kleine hermitage in liet park
itond de hertog reeds aan het venster
:n wachtte op het tecken. dat de be
diende van Goethe hem in het tuinhuis
geven moest. Eindelijk verscheen er
een licht achter het laatste venster
rechts, en terstond ijlde Karei August
den houten trap af, de burg over naar
liet tuinhuis, waar de knecht juist be-
met boter en brood en een
glas Eranschc wijn, het gewone souper
den dichter, klaar te zetten. Tot
diep. in den nac ht bleven de beide
tienden op de harde lederen sopha
met elkander zitten praten. Eenige vra
gen betreffende de recruteering waren
spoedig afgeloopcn vervolgens sprak
Goethe over de alleenspraak van Ores
tes, en de hertog stond er op dat hij
het zou voorlty.en. Hij wilde den dich
ter nog vragen hoe hij op dezen dag
tijd tot schrijven had kunnen vindei
Daar Goethe echter na de voorlezing
van den monoloog daaraan nog een
aantal opmerkingen! oevoegdc, zoo ver
gat de hertog zijne vraag te doen.
(Wordt voortgezet.)
