Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
XXVIk Jaargang. No. 71.
UITGAVE VAN DE VEREENIOING DE EEMBODE TE AMERSFOORT.
Dit blad verschijnt Dinsdag, en Vrijdagavond.
Prijs per drie maanden vijftig cent. - Afzonderlijke nummers drie cent.
1 abonnement moei ge-
Dinsdag 2 December 1913.
KANTOOR EN DRUKKERIJ: LANOEORACHT 13, AMERSFOORT.
Advertentieprijs van dén lol vijf regels dertig cent. Elke regel meer zes cent.
reclames; tien ct. p. regel. advertbntlfin In het redactioneel gedeelte vijftien ct. p. regel.
Billijke tarieven bij abonnement.
Alle mcdedeellngen en adverlenllên In Ie zenden vóór drie uur op den dag van uitgifte.
Uit het Buitenland.
De gewapende vrede.
I '.it de militaire lasten in Duitschlnnd
enorm zijn gestegen en loodzwaar hut
volk drukken, werd bewezen doijr een
modedecling van den üeierschen minis
ter Von Hurtling, die in de Volksver
tegenwoordiging verklaarde, dat in hei
voorjaar de toestand een buitengewone
vermeerdering der strijdkrachten eischic.
Thans echter moet er rust intreden. In
geen jaren zal het Duitsche volk in
slaat zijn verdere lasten te dragen.
De Kitgclsche minister Asquith deelde
over de verzwaring der lasten door den
gewapenden vrede het volgende mede
Van 1908 tot 1913 hebben .Ie vijf
groote mogendheden van liet vasteland
de uitgaven voor haar oorlogstoerustin
gen minstens anderhalfmaal vergroot.
De Britschc rogeering betreurde dat
enorme misbruik van den nationalen
rijkdom voor zulk improductief dool.
.Men vraagt mij. aldus ging Asquith
voorl, hoelang die toestand zal duren.
Mogelijk, dat de toenemende vermeer
dering van de nationale schuld hel re
sultaat brengt, dat tot dusver noch
lllosolen, noch idealisten hebben kun
nen bereiken. Wij zullen elke gelegen
heid te baat nemen, die wij kunnen
vinden of uitlokken om tot een overeen
komst te geraken ten opzichte van den
last. waardoor de beste strevingen van
de menschheid verstikt worden,
Men ziet, veel hoop kon de man niet
geven.
'I'riesl verschiet!
In Frankrijk
is men verdeeld over de beantwoording
der vraagHoe aan de centen te komen
voor de nieuwe legeruitbreiding enz.
Het ministerie wil lecnen.
En geen kleinigheid!
1300 milliocn is er noodig.
Het financieel landsbeheer werd duch
tig bceritiscerd, maar dat alles helpt
bitter weinig. 'tGeld moet er zijn.
De Kamerleden zullen dus wel toe
stemmen. al sputteren ze ook nog zoo
hard tegen.
De concurrentie op legergebietl met
den Duitschen buurman is wel zwaar
cn kostbaar!
De Parijschc briefschrijver van De
Maasbode deelde dezer dagen de vol
gende treurige geschiedenis mee, welke
ons l'ransche toestanden doet kennen.
De geschiedenis is die van een armen
drommel, die geen werk vond. Hij
woonde op een trieste bovenkamer met
een tafel en twee stoelen en verschoten
lakens op een ijzeren ledikant. Hij vond
geen werk. Weldoorvoede patroons
hadden geen vertrouwen in dien blee-
Icen, mageren jongen met zijn hoile
wangen en fletse oogen. En zij hadden
gelijk. Want de arme was zwak voor
den arbeid niet geschikt voor het leven
in de rumoerige stad, waar hij zich
bewoog, vreemd cn schuw, in zijn
sleten en gescheurde klcercn.
(lp een dag had de zwerveling
gelukje. Hij vond een gouden ring, be-
FEUILLETON.
EEN VLAAMSCHE VERTELLING.
Iaat ons daarmede wachten
-z morgen," zeidc moeder. Klaa
veru' icid cn moesten wij nu van
di« ;cn spreken, hij zou er dezen nacht
over kunnen peinzen."
„Sedert Hendrik mij met de rijzweep
in het aangezicht heeft geslagen, ben
ik geen enkele avond te bed gegaa
zonder aan hein te denken," zei t
zoon.
„Ziet gij wel, hij zal zich wreken
rieji Piet „Marie zij zullen ons niet onge
straft voor slecht volk uitgemaakt heb
ben. Voor ons ware het zoo erg
maar voor hem," cn na zijn zoon verteld
te hebcn, hoe de Vcrbeek's hem h;
den behandeld, zuchtte hij
„Niet waar Klaas, gij zult u wi
Reeds op den dag der bctcediging,
voor liet vensterraam van den notaris,
hel) ik mijne wraak begonnen," ant
woordde de zoon, zoet glimlachend.
„Wij beiden voelen de noodzakelijk
heid der wraakneming, lieve vndcr,
maar er bestaat, meen ik. een groot
verschil tussclien ons gevoelen wegens
,|C uitvoering. Toen ik den zweepslag
in liet aangezicht voelde en mijn bloed
op mijne kleederen zag spatten,balde
paarlen. De joviale comtnissa-
le rue Réamur, waar hij zijn
vondst bracht, wenschte den armen
stumper met zijne eerlijkheid geluk.
Wanneer de eigenaar zich aanmeldde,
zou een goede belooning den eerlijken
vinder niet ontgaan. Daarvoor moest
hij echter zijn naam opgeven, iels wat
I"" "Tem jongen geweldig in verlegen-
telteen te brengen. „Voyons,
voyons" zcldc de joviale commissaris,
„dat hindert toch niets, jc hebt niets
geen kwaad gedaan," Wat gerustgesteld
door deze woorden, haalde de eerlijke
vinder een bundeltje vuile en vette pa
pieren uit een zak. Hij bleek Louis
"icslin de Bourgogne te hceten, een
non van generaal Geslin de Bourgogne.
Aan den naam van generaal Geslin
de Bourgogne is een geschiedenis ver
bonden. Generaal Geslin de Bourgogne
-cn uitstekend officier, een sieraad
het leger. Toen de tijd van gene
raal André kwam, de tijd der inventa
risatie, werd hij geplaatst voor de keuze
tusschen zijn soldatenhart en zijn ge
weten. Hij was Christen en zijn gods
dienstige overtuiging was hem dierbaar
boven alles. Hij had zijn beroep lief en
uist omdat hij zijn beroep liefhad, wilde
tij het niet bezoedelen door hel slijk
ecner vuile anti-clericale politiek. Hij
brak zijn degen cn nam zijn ontslag uit
den dienst.
Van de geschiedenis van generaal
Geslin de Bourgogne is sedert dien tijd
weinig of niets meer bekend. Slechts
vermoedens kunnen hier een vaal licht
doen opgaan. Generaal Geslin de Bour
gogne was juist niet „vooruitstrevend".
Hij was eerder ouderwetsch, akelig-
ouderwetschhij bezat veertien kinderen,
'"anneer wij dit alles weten, kunnen
ins beter een voorstelling vormen
het lot van generaal Geslin de
Bourgogne en de zijnen. Wij zien dan
de langzame inzinking van een gezin
eerst het bijna onmerkbare bekrimpen
op uitgaven, die nu ook wel gemist
kunnen worden, dan de langzame ver
mindering in uiterlijkcn welstand; de
fatsoenlijke armoede, het gebrek. En bij
dit alles steeds dezelfde begeerte, de
zelfde hartstocht om het hoofd hoog
houden, om niets te laten bemerken
an de buitenwereld, waarvan men het
icdclijden of het leedvermaak voelt in
ieder woord en in iedere buiging der
Een dagelijksche bittere comedie,
dagelijksche marteling, een dagelijks
hernieuwde ellende in 't pijnigend nijpen
Generaal Gc9lin de Bourgogne was
niet lang opgewassen tegen dit leven.
Hij stierf spoedig, zijn veertien kinderen
achterlatend in het trieste leven van
gebrek en ellende. Wat er van gewor
den is, leert de geschiedenis uit de
„gemengde berichten" der Parijsche
Zulle een geschiedenis is leerza;
Men zou ze op een aftichc kunnen
drukken, om den vollcc de zegeningen
der republiek beter in het geheugen te
prenten. Want deze historie belicht
itcel dit régime met een schellen glam
Wij, Katholieken, hebben bier in dit
land een felle vervolging te doorstaan.
Deze vervolging moge in verschijning
verschillen van die der tijden, waai in
men de Christenen voor de leeuwen
wierp, in wezen is zij dezelfde gebleven.
Misschien is dc langzame marteling van
een gezin, het langzaam wegkwijnen
eencr familie, een heftiger en venijniger
pijniging dan dc plotselinge marteldood
eencr Christen9chaar, die op het wit*
zand der arena nederknielt en lofgezn
gen aanheft, terwijl dc kooien met
knarsend geluid geopend worden."
Binnenlandsche Berichten.
In de Tweede Kamer.
Drie weken had «Ie Kamer noodig
voor dc behandeling der Indische be
grooting.
Duurt elk hoofdstuk der Staatsbcgroo-
ting zoo'n tijd, dan wordt 't weer laat
met den begrootingsarbcid.
Maar de heeren kunnen zich beperken.
Minister Plcyte is meegevallen. Met
handigheid en overleg wist hij alles
zoo te regelen, dat dc meeste leden
tevredeh zijn.
't Blijkt achteraf gelukkig, dat dc man
die als kamercandidaat dezen zomer
zich zoo geweldig aanstelde, als depar
tementshoofd gematigd wil optreden.
Visscherij-school.
Harderwijk zal een school voor
visscherij tol stand komen. Voor het
onderwijs in het breien van netten wordt
een speciale leermeester aangesteld.
Verder zullen een hoofdonderwijzer en
:n hulponderwijzer aan dc school
orden verbonden.
Prov. Staten van Utrecht.
Gedeputeerde Staten advisccren aan
de Prov. Staten o.ra. de volgende sub
sidies te verleenenf 60 aan de afd.
Amersfoort van het Genootschap voot
Landbouw voor een curcus landbouw-
huishoudkunde: f1170 aan „De Han
delsschool voor Amersfoort en omstre
ken" f500 aan de vereeniging „Kans-
controlestntion te Utrecht", en f 112,50
■or de visschcrijschool te Bunschoten.
Verder dcelcn Gedeputeerde Staten
mede, dat met het oog top het in voor-
bereidi ng zijn van ecu wet betreffende
electricitcitsvoorzicniug alle redenen be.
staan de Staten door een deskundige te
doen voorlichten, op welke wijze de
voorziening van electriciteit in de pro
vincie Utrecht zal bchooren te worden
geregeld. Ten einde den Minister te
kunnen adviseeren omtrent concessie
aanvragen, is het onvermijdelijk, dat
deskundige voorlichting te hunner be
schikking zij. Waar de ingenicursdienst
de provincie voor geheel andere re
it is ingesteld, tlie hen geheel in be
slag nemen, is het noodzakelijk een
afzonderlijk deskundige te benoemen,
van wicn de Staten omtrent verschil
lende vragen een rapjiort kunnen ver
wachten. Voor een cn andet vragen
Ged. Staten een crcdiet van hoogstens
f4000.
Bioscopen.
De Minister van Binnenlandsche Za
ken heeft een schrijven gericht aan dc
Geduputeerde Staten, waarin 't volgen
de wordt medegedeeld
„Naar aanleiding van het onderzoek,
door de Commissarissen der Koningin
ingesteld betreffende uitwassen op het
gebied van bioscoopvoorstellingen, heb
ik dc eer er de aandacht op te ves
tigen, dat de Gemeentewet niet alleen
door de bevoegdheid den burgemees
ter toegekend, een wapen biedt ter be
strijding van bedoeld kwaad, maar te
vens gelegenheid schenkt om de noo-
digo regeling te treffen.
Bij plaatselijke verordening kan dc
egang voor jeugdige personen tot
bioscoopvoorstellingen worden verbo
den of aan voorwaarden gebonden en
kan men voorts niet alleen meer of
minder onzedelijke voorstellingen weren
ook paal cn perk stellen aan het
geven van bedenkelijke voorstellingen,
die tot misdrijf prikkelen, de toeschou
wers vertrouwd maken met immorceic
toestanden of op andere wijze verder-
felijken invloed oefenen, Rotterdam en
Sittaid gingen hierin voor.
K. S. A.
Gelijk wij reeds mededeelden, zal te
Utrecht o|> H. Driekoningendag het
tienjarig bestaan van de K. S, A. plech
tig worden herdacht.
Nadat des morgens Z. D. H. tie Aarts
bisschop een pontificale H, Mis zal
hebben opgedragen, wordt des middags
om 2 uur een fccstvcrgadcring in Tivoli
gehouden.
J")oor tien Voorzitter van den Centralen
Raad, W. H, Bogaardt, zullen redevoe
ringen worden gehouden over
1. De oprichting van de K. S. A.
2. Wat heeft He K. S. A. gedaan?
3. De K. S. A. beschouwd uit gods
dienstig en apologetisch oog|>unt.
Des avonds om 8 uur wordt dc ver
gadering voortgezet en alsdan gespro-
1De grondgedachte van dK. S. A.
2. De K. S. A. beschouwd uit sociaal
oogpunt.
3. Steunt de K. S. A. I
Alle Katholieke sociale vcrccnigingcn,
op de eerste plaats de Plaatselijke Comi
tés voor de K. S. A. zullen uitgenoo-
digd worden deze Kcestvergadcriilg door
hunne afgevaardigden te doen bijwonen.
Local Option.
Door het hoofdbestuur van den Maria-
bond in Haarlem is aan de besturen
der aangesloten vereenigingen een
circulaire gericht, waaraan we het vol
gende ontlccnen
„Zonder twijfel hebt ge allen reeds
gehoord van dc beweging, in de drnnk-
bestrijderswercld bekend onder den
naam Volkspetitionnement voor Local
Option of plaatselijke keuze. Hoewel
uitgaande van eene gemengde com
missie, waarin onze l'ederatic ,,So-
brit'tas" als eerste is genoemd, ver
wekte deze beweging geen nlgemcene
sympathie onder dc Katholieken. Een
gevolg daarvan was veel geschrijf in
de pers, en veel verschil van mecning.
Ons bondsbestuur. ofschoon t
ning zijnde, dat de beweging
bisdom Haarlem ontijdig was, wilde
ik, a
i kind, ile vuisten met het vi
:inen om mij te wreken.
Hendrik had mij vernederd in hi
bijzijn van andere kinderen in dc li
genwoordighcid van mevrouw en va
mejuffer van Halen en hij ook moe
vernederd worden. Hoe kon ik hei
vernederen Wischt een zwee|>slag het
mcrktccken van eene anderen zweep
slag uit? Kan een tweegevecht de
wonde heclen, die de beleediging in on
ze ziel heeft geslagen r Op negenjari
gen leeftijd verstond ik natuurlijk uiel
deze dingen, maar ik had er het ge
voel van cn besloot in dc school goed
te loeren, om hem, die mij vertrapte,
eens tloor deugd en kunde in tie scha
duw te kunnen stellen. Zoo heb ik mijne
wraak begonnen en voortgezet, en,"
zoide hij, zich fier en grootsch door de
overtuiging zijner zelfwaarde oprichtend,
zoodat zijne blnnde krulkop de tagc
zoldering raakte, „en thans meen ik
mijn doel bereikt te hebben ten min
ste zcdcrljjkcrwijzu staat Hendrik Ver
beek ver beneden mij."
De eenvoudige ouders begrepen de
grootheid niet, die in de buitengewo
ne, in de zedelijke wraakneming lag
opgesloten maar zij stonden verbaasd
over de glinstering van Klaas vurig
oog. dat den glans weerspiegelde v;
zijne grootscJie. vim /.ijnc edele ziel.
Thans," Herhaalde hij, „kan ik met
opgeheven hoofd voorbij het met bloe
nten gelooide venster van den notaris
gaan, waar ik, sinds het oogenblik dat
ik den zweepslag ontving, geenen blik
meer durfde slaan."
Bij deze woorden werd dc schoonc
jongeling ontroerd. Hij, die sedert het
begin zijner wraakneming geen enkele
traan had gestort, voelde zijne ziel
nverstroomen van zalig genothij
voelde, dat hij het doel waar hij naar
streefde, had bereikt en hij weende.
De moeder legde haren arm om
Klaas hals en kuste zijne tranen weg:
dc vader zcide
„Schrei daar niet over, jongen onze
lieve Heer heeft Hendrik gestrafthij
heeft u voor hel huis vim mijnheer
Halen vernederd, en zij hebben
Item vernederd binnen 's huis."
„Zij wie vroeg Klaas haastig,
„De notaris en zijne Elize." En mi
vertelde de vader, hoc Verbeek het
aangevangen had om den notaris de
lianu zijner dochter voor Hendrik te
vragen, hoe zoo wel de vraag van den
vader door den notaris, als de vraag
van den zoon doordc juffer smadelijk
was afgewezen.
Reeds tintelde tie morgenster, wan
neer ile gelukkige Heibewoners hun
gesjtrek eindigden en nooit heeft Klaas
zoo zacht gesluimerd, dan op die lage
legerstede, waarop zijne moeder hare
zachte peluw had gelegd en wnorovei
zij een jinar sneeuwwitte bcdlnken»
had gespreid.
„Sobrlütas" niet tegenwerken cn besloot
aanvankelijk dc afdeelingen vrij te laten.
Door de ontstane wrijving moest het
zijn houding wijzigen cn het vond den
juisten wegom in overleg met den
WelEerw. heer L. J. Schalke, bonds-
adviseur, Z. D. H. den Bisschop zelf
te raadplegen, En dit is het antwoord
van MonseigneurDe R. K. vereeni
gingen in het bisdom Haarlem mogen
niet meedoen aan dc actie op dezen
grond De federatie Sobril'tas Is buiten
haar statuten gegaan cn is niet door
de bondsbesturen met de afdeelingen
contact getreden, maar heeft pcr-
lonlljk de afdeelingen aangeschreven.
Zoo kon dus niet eerst de zaak over
wogen cn tie mecning van het hoogste
gezag gevraagd worden, maar werd
terstond uitgevoerd. Waar ge dus nog
niet begonnen zijtvat dit werk niet
aan waar gc wel zijt toegetreden tot
de comité's moet ge u terugtrekken.
AU getrouwe leden van den Bonrl,
zult ge aan den wcnsclt van uwen
Bisschop gehoorzamen".
Hoe zit het met die beweging lil het
Utrechtschc? W. C.
Pljpavonden.
Kapelaan Kltslaar schreef onlangs
het Hgz.
Zelden Itcb ik zoo'n leuken, gemoe-
dclijken eu toch uiterst-nuttigen avond
meegemaakt in het vereenigingslcven.
Pastoor Roes. de werkzame, sympa
thieke Pastoor van Kessel. had mij ver
zocht eens een Roomscheu pijpavond
ee te maken.
Wat zijn dat voor dingen
Dal zijn bijeenkomsten van Room-
sche boeren in de winteravonden, waar
bij eenige zaken door een Roomscli
oog zullen bekeken, met een Roomsch
verstand zullen overwogen en met een
Roomschen mond bepraat worden
dat alles onder het rooken van een
lange, Goudsche pijp.
Geen ernstige lezingen, maar leuke,
gemoedelijk- praatavomlen.
Wij zouden dan met Pastoor Roes
zoo'n pijpavond volpraten cn gingen in
zijn gezelschap naar een afgehuurd her-
berglokaal, waar niet getapt mag wor
den, maar natuurlijk wel gerookt
daar zijn hot pljpavonden voor. Het
vertrek is stampvol. Niemand der man
nen of jongelingen boven dc zestien
jaar ontbrak. Allen met een pijp en
telkens opnieuw, als dc pijp was leeg-
gesmookt, stoppend van tic gratis ta
bak. Daar zal dan gepraat worden. Ik
begon over Duitschlaml wat te praten,
hoe bar gevaarlijk bet er is en hoe
mooi dat ze nu uit Kessel niet meer
gaan. Dat werd meermalen bevestigd
door werklieden, die er vroeger heen
gingen. Zoo kwamen wij zoetjesaan
aan het R. K. Platteland, die nieuwe
organisatie, zoo noodig voor den Maas
kant. Het had niets van een lezing.
Toen Pastoor Roes over de oor/a
ken, waarom liet er in den Maaskant,
die nu zoo vooruitgaat, zoo ellendig
was geworden, 't Gemis aan eigendom
enz. besprak hij. Dc boeren vertelden
hoe het er vroeger was geweest aan
den Maaskant, hoe de „hccrcn" aan
,,Er is mij dezen nacht iets ingeval
len," zcl Marie, des morgens aan de
koffietafel, „Piet, ge moet eens met
Klaas naar liet huis van den jonker
de Keizer gaan zien. Gc moet weten,
jongen," sprak zij,, zich tot haren zoon
wendende, „dat al de goederen vnn
den jonker verleden weck zijn ver
kochtmaar zijn huis huil alleenlijk
geen inzet gekregen, indien de notaris
het niet zelf gedaan haden nu heb
ik gisteren gehoord, dat dc erfgenamen
het aan ccnen lagen prijs zouden vcr-
Itoopen om tot vereffening te geraken."
„Dat huis is veel te groot voor ons."
antwoordde Piet.
„Tc groot cn niet te groot," bemerkte
Klaas.
„Het zou te groot zijn, wanneer wij
den vollen prijs moeten betalenmaar
Indien het beneden dc waarde te ver
krijgen Is
„Gij hebt gelijkantwoordde dc
vader en hij trok zijn jas aan. om da
delijk het hui» te gaan bezien. „Dat
zou een gra|> zijn." lachte hij hartelijk,
„indien Piet de zandboer uit zijn klein
iieihuisjc naar het kasteel van jonker
de Keizer verhuisde."
De moeder moest hier om lachen,
maar Klaas bleef bij die veronderstel
ling zoo ernstig al ware het eene ge
wone zaak.
Het huis waar de oude jonker de
Keizer, na een woelig stadsleven, zij
ne oude dagen rustig had gesleten,
verdiende den naam van kasteel niet,
gelijk het algemeen genoemd werd
maar door zijnen uitgestrektcn tuin,
zijne kleine bosschage, zijnen visclt-
vijver cn zijn Cltinccsch paviljoen, had
had het dtcn naam verworven. Het
was een sterk gebouw met zuilen van
arduin cn eiken zolderingen, die sier
lijk geplafonneerd waren, vooral in
dc twee benedenzalen. Buiten die
twee zalen was er, gclijksvloers, niets
dan eene keuken, die nooit moest ge
wit worden, want dc muren waren met
Hollandschc tegeltjes bezet cn een
breedo trapzaal met marmeren vloer.
De verdieping wns in twee zalen ge
lijk beneden, en In drie slaapkamers
verdeeld.
Wanneer vader en zoon de schoonc
woning hadden beziehtigd, zei Klaas,
dal het huis eer te prachtig dan te
te groot was dat zij eene der boven
zalen, lang» de kleine trap, voor vlas
magazijn konden gebruikenen bij
toonde daarbij veel gerieflijkheden, die
de min beschaafde vader niet bemerk
te. Het huis bezat dus vele goede
hoedanigheden, maar de |irijs, daar lag
de knoop.
'Wordt voortgezet.
