Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
XXVIII" Jaargang. No. 15.
UITGAVE VAN DE VEREEN1GING DE EEMBODE TE AMERSFOORT.
Dit blad verschijnt Dinsdag;- en Vrijdagavond,
frijn por drie maanden vijftig cent. - Afzonderlijke nummers drie cent.
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abonnement moet ge
schieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Dinsdag 26 Mei 1914.
Kantoor en DrukkerijLanyegrachl 13, Amersfoort - Telefoon No. 314.
Billijke tarieven bij abonnen
Alle medcdeelingen en advertentiCn in te zenden vóór lu
If uur op den dag van uitgifte
Troost.
Van Pater Jac. J. Zeij S. J.
\\Tat den Katholiek troost in alle
'V tegenheid. Iaat meestal den niet-
i Christen koud. Bij 't gemis van onze
i motieven, bezit hij ook niet onze lij-
denslust, de misnoegde over God't
ontbreekt hem aan onzen martelaars-
moed, den twijfelaar aan Gods Voor-
zienigc Alomtegenwoordigheid.
Is er dan voor hem geen antwoord
I op zijn klacht over de ellende dezer
wereld Kunnen we hem dan niet aan
't verstand brengen, dat hij dwaas doei.
misnoegd te zijn over Goddat het
lijden van den mensch óf wel niet te
wijten is aan God, óf wel blijk is van
Goddelijke Vader- en moederzorg
Vooreerst moge een mensch. wie hij
ook zij. wel zeer goed bedenken, dat
met elke moeilijkheid onwaar maakt.
Wanneer het verstandig redeneeren inij
wel zegt er moet een albcsticrcnd
glipt, en wien 't geluk der menschel!
ter harte gaat. maar ik begrijp met.
waar al dat lijden voor dient, dan
moet ik niet aanstonds zeggendu- er
I is geen God'. Dan mag ik niet aan-
I stonds daar God een verwijl van maken.
Gij hebt een goed-ingcricht kasboek.
met zorg zijn berekend. Daar'*<>int een
schooljongen, die pas is ingev. ijd in de
i allereerste beginselen van boekhouden.
kijkt het boek eens in. leest er iels,
wat hij anders meent geleerd te hebben,
en zegt,,wat een (>rulwerker deugt
niets van! 't is totaal verkeerd'." Zoudt
ge dien jongen niet een klap om z'n
van:.... Waar bemoeit hij zich iiht'"
Ge hebt met veel vlijt en kunst een
prachtig borduurwerk voltooid. Daar
i komt een nichtje, dat allen kunstsmaak
j mist, zelfs karig bedeeld is met vak-1
I kennis, maar.... toch les in borduren
gehad heeft/.ij bekijkt uw draad-ge-
wrocht, welks eigenaardig kunstige»
steek zij niet begrijpt, haalt er de schou
ders voor op. keurt het af en begint
hel uit te rafelen. Zoudt ge zoo'n kind
niet een onuitstaanbaar brutaal wijs-
volgens
II.
I te verwijten, wat hij
aan zichzelf verwijten moei. God heeft
dit heelal geschapen tot zijne glorie en
tol 's incnschcn geluk. Dit heelal
wetten
ook
K'.
laatste doel. Gods glorie, wordt wis en
zeker bereikt. De redelijke wezens heb
ben daarenboven een zedewet ontvan
gen. die voert tot volmaakt welzijn, als
men haar slechts wil opvolgen.
I- God nu verjilicht. om, nadat I lii
gegeven, mn die natuur- en zc'dewettcn
te kennen, en middelen, om die wetten
te volgen, eiken keer. wanneer de mensch
door eigen domheid of kwaadwilligheid
zich ellende gaat berokkenen, door
ingrijpen in de natuur de schade te
beletten
Indien de mensclien, uit kortzichtig-
rkelooshuid. steden bi
aan den vu
berg. die. .1
urspuw
nden
dag kan
zonder
■an God verplicht,
icnsclicn domheid
por schade te be
en lichtzinnigheid
Veronderstel, er zijn ouders die lu
kinderen vertroetelen en weekelijk o
voeden, hun kinderen bederven do
irbccld, of laten bodi
Zij hebben de kiezers voorgespiegeld,
dat op de militaire uitgaven bezuinigd
kon worden en bezuinigd zou worden,
als maar eerst die Rechtsche Regeering
'clnu zij is heengegaan, men heeft
titans een Vrijzinnig ministerie.
waar blijven de bezuinigingen
blijft de nieuwe koers
Vrijzinnige minister van Oorlog
heeft met zooveel woorden gezegd. lot
hij de voclstappen van minister Colijn
drukken zou op den weg door dezen
ingeslagen, zou voortgaan.
'let is er dus zeer verre van af, dat
t.inksche overwinning bezuiniging
•ngt op de militaire uitgaven-
Maar dat mag men onze politieke
tegenstanders niet ten kwade duiden.
De vraag: wat voor de landsverde
diging nuttig en noodig is, de beslissing
omtrent de uitgaven voor Oorlog en
Marine, belmoren te staan buiten de
partij-politiek.
als die uitgaven stijgen door drang
n-turidighedcn, die men betreuren
die stijging geen wapen zijn tegen
cerderheidspartijen. want als de
dorheid vormden, zou
door
rijheid
gunnen; aan wie is dan de schuld,
die kinderen later hel verdriet van
ouders en de schande van de fan
worden: God zeker niet!
Indien de Katholieken, de kimU
des lichts, zich maar altijd lieten vangen
dooi' tic slimheid van dc kindt
schuld zijn.
iou hel dan r
irdrukl c
God heeft de inenschen gemaakt
■rstand cn vrijen wil
rlagend zijn voor he
al hun domheden, al hun dwaasheden
wonderen ongedaan ging maken!
""Maar'
ach tig
heel al wat Hij uitgeeft
goed of kwaad, weegt ruimschoots op
tegen tic inkomsten, die eeuwig zullen
duren tot Zijne glorie cn ons geluk.
Heel de natuurlijke orde is een prach
tig borduurwerk, keurig in keuze van
kleuren en in samenstelling van lijnen
en vormen. En 't schepseltje, dat
mensch heel. durft te zeggen„tiaar
deugt niets vanAls God zorg voor
ons had. zou Hij dit cn dat niet toe
laten!" Wat weet .Ie mensch daar nu
van Waar bemoeit hij zich mee I >c
mensch heeft niet anders te doen. dan
Gods Heiligen Wil te volbrengen, en
dit doende, behoeft hij waarlijk niet be
vreesd te zijn, dat hij zijn geluk
doel niet bereiken zal.
Misleiding.
Bij het departement van Marine zijn
•lootplannen in Dcwcrking, die bij uit
wring schatten gclds zuilen vorderen.
Niet dan met tegenzin zullen door
de Kanier de noodige inillioenen toe
gestaan worden.
Kn aan de populariteit van een be
windsman bij de kiezers doet het geen
icd. dat hij met zulke dure planrn
>or den dag komt.
Dat hij het tóch doet, ondanks den
genzin, dien liet wekken moet, oi
hij het noodig acht. pleit voor
Maar alweer, wat ligt er dan in zijn
houding veel. dat zijn politieke vrienden
Zij hebben het vorige jaar stad en
land afgcloopen met hun jammerklach
ten over het militairistisch gedoe van
de Rechterzijde cn van de Rechtsche
Regeering.
Binnenlandsche Berichten.
>och p
rijde hei v
het b
ede i-
der Lii
ir deed.
Toen wecs uien ook op dc stijging
ilcr militaire uitgaven en men gaf de
«cliuld van die stijging aan de Rechter
zijde. die militairistisch heette.
Toen beloofde men, dat. bij vei
dermg van Regeering. vermindering
komen in die uitgaven.
Van die belofte is niets gekomen
en zal niets komen, omdat een Linksche
Regeering ook nog den plicht voelt
voor de verdediging zorg te dra;
l'oeh werd «lat zorg dragen
's lands defensie in de verkiezingsdagen
tegen de Rechtsche Regeering
Ja deze is 't vorige jaar wel
weerzinwekkende wijze bestreden, plat
moet ook den meest vrijzinnigen kiezer
met den dag duidelijker worden.
De Bondsdag dor Roomsche Kies
vereenigingen.
te Utrecht Zaterdag gehouden, w.
door ongeveer vier dozijn afgevaardig
den bezocht.
Mr. Kooien, uit Utrecht, presideerde
en gaf als gewoonlijk in de openings
rede cenige politieke beschouwingen
ten beste.
„Een politieke strijd, als dezen zomci
gevoerd, zoo zeide hij o.m.,-waar
bij allerlei elementen zicli verbonden
om aan het leven van een gehaat k;
binet een einde tc maken, mag nu
uitloOpen op een weigering wannes
hersenschimmig einddoel, zich liever
moeten overtuigen of voor het meer
nabije doel op hulp kon gerekend wor
den. Tenzij waar is, wat geduisterd
wordt, dat de concentratie gehoopt had.
dat de rechtsche partijen bij de her
stemming wel zouden adviseeren op
haar te stemmen ter wering van dc so
ciaal-democraten. Maar als men zulk
een hoop koestert, dan moet men niet
den strijd voeren op eenc wijze, die de
drie partijen van rechts zonder eeni-
gc onderlinge afspraak als uit één
mond heeft doen adviseeren onthou
ding waar het gaat tusschen een con
centratie-man en een sociaal-democraat.
Ken liberaal, die zich nederig buigt voor
ischen der sociaal-democraten, kan
verlangen van dezen onderscheiden
te worden."
Mr. Kooien wekte ook op middelen
beramen, opdat onze kiezers zich
althans geen tweeden keer laten span-
voor dc zegekar der linksche par-
.Onze organisatie is in haar kern
irtreFclijk. In ieder kiesdistrict, waar
de Katholieken ook maar iets beduiden,
centrale kiesvcrccniging, die,
behalve in de groote steden, gevormd
,-ordt door tal van lokale onderdeelen.
n bijna iedere provincie is een pro-
inciale Bond.
„Dc Provinciale Bonden zijn de aan
gewezen lichamen, nu cn in de toe
komst, om voor de gchcete provincie
de open plaatse
in te nemen. Men
loit op 51 zetels
nierheid k<
het i
de c
het program af te gev
den
i op e
tralcn en de lokalen
levendig houden, dc deuren wijd ge
opend voor alle katholieke kiezers,
orlichting schenkend cn dringend on
„Laten wij zorgen. M. H„ om ge
:d te zijn. wanneer op het meesion
rwachtc oogenblik misschien de krijg-
impct gestoken wordt, laten wij niet
stellen lot morgen, wat heden nog
n worden verricht, opdat van onze
partij die kracht in 's lands belang uit-
die er met reden van mag worden
wacht."
>e voorstellen van verschillende
iloten Kiesvereenigingen werden
est overeenkomstig bcstuursadvies.
ter zijde geschoven.
Sommige verdienden dat. maar cr
waren ook voorstellen, waard er eens
dieper op in tc gaan.
Temeer wijl het bondsbestuur blijk
gaf niet de juiste bedoeling en strek
king ervan ie beseffen.
In Nijmegen schijnt men r
mocratisch" dan logisch en verstandig
te willen zijn.
De voorstellen van daaruit ingediend
bewezen zulks.
Zoo werd aangedrongen op
spraak ten gunste van algemeen stern-
Het bestuur achtte zulks ongewenscht,
De afgevaardigde van Nijmegen zette
uiteen, dat de politieke ontwikkeling
zich beweegt in de richting der demo
cratie. Daarom begreep bij niet. waarom
inopportun was geheeten.
cn kiesrecht toch eenmaal
zal komen, moet de katholieke partij
bijtijds zorgdragen niet uitgekreten tc
zullen worden voor reactionnair (II).
Iedereen heeft .-echt op deelneming
de regeering. daar dit recht uit de
persoonlijkheid voortspruit.
De voorzitter kon niet gelooven. dat
de ideeën van den afgevaardigde van
Nijmegen die waren van die geheele
i'deeling. Hij meende namelijk tot nu
toe. dal in onze monarchie de koningin
regeert en de volksvertegenwoordiging
daarop contróle uitoefent. Het volk zelf
regeert niet in Nederland. Dit als pro
test tegen de gesproken woorden.
Ook tegen opdrijven der oorlogsbe-
grooting is Nijmegen.
Men is daar van oordeel, dat een
redelijk beheer van 's Rijks gelden me
debrengt. dat de uitgaven voor oorlog
e niet sneller stijgen dan de
opbrengst der Rijksmiddelen.
Dc uitgaven van een rijk kunnen
■erdceld worden in drie soorten, name
lijk noodzakelijke, nuttige en weclde-
uitgavcn. De uitgaven van een Rijk tot
behoud zijner onafhankelijkheid zijn
noodzakelijk, al zal geen enkel Kamer-
pleizier voor een oorlogsbe-
grooting stemmen. Die uitgaven kunnen
geen verband houden met den stand der
Rijksfinanciën en er mee dalen of stijgen.
Het geldt hier ons onafhankelijk volks
bestaan.
De oorlogsbegrooting in zich is ab
soluut noodzakelijk, wal niet wegneemt,
het feit. dat al het gevoteerde geld nu
niet precies goede waar opbrengt.
Ook over stemplicht werd van ge
dachte gewisseld. Er zal een rapport
worden samengesteld.
Een afgevaardigde vreesde bij invoe
ring van stemplicht schade voor de
Christelijke groepen.
Maar de voorz. betoogde, dat die
spreker dc zaak alleen heeft bekeken
van practisch-politiek standpunt. De
aan een op dergelijke wijze gevoerd
onderzoek, ontleende argumenten mo
gen nooit gelden voor een wctenschaj)-
pelijk rapport. In België heeft men
stemplicht met een hoogstaand politiek
leven. Frankrijk daarentegen doet het
zonder stemplicht, maar heeft een ge
heel aangestoken politiek van baantjes
jagers. Dc partijen, die in een land
bestaan, bchooren evenredig vertegen
woordigd te zijn met daarnaast invoe
ring van stemplicht. Daarbij mag niet
gelden de vraag, welke partij daarvan
het meest heeft te verwachten.
Voor de onderwijzers werd door .(Nij
megen" een betere bezoldiging gevraagd.
De Bond moest zich daarvoor uit
spreken.
Men deed het echter niet, accoord
gaande met het prae-advics, dat het
niet op den weg van den Bond ligt
zich uit te spreken over het bedrag der
ambtenaren-salarissen.
Nijmegen gaf toe, dat de Bond zicli
het algemeen niet heeft te bemoeien
el de salarissen van Rijksambtenaren,
aar hij meende, dat dit wel noodig
as voor de onderwijzers.
Dc voorzitter waarschuwde er voor
dat, als de Rond het nu opneemt voor de
■ijzers, een volgend jaar de Bond
gerechtigd kon zijn zich uit te spreken
de salarissen van andere ambtc-
FEUILLETON.
STRIJD.
licht i
:as avond. Een tiaag flikkerend
een stcencu olielampje brandde
in liet slaapvertrek van burgemeester
Föclts. Johanna's moeder was sedert
langen tijd ziekdo jicht had dc reeds
bejaarde vrouw zon zeer verlamd, dat
stede te verlaten. Dc kunst der genees-
heeren was machteloos tegenover de
kwaalde arme vrouw had zich dan
ook niet stille gelatenheid geschikt in
haar droevig lol. dat door de opoiferendc
liefde en de zorgvuldigste verpleging
van Johanna zoo dragelijk mogelijk
werd gemaakt. De goede dochter week
bijna niet van het bed der zieke, want
Johanna beminde hare goede moeder
zoo innig, als een braaf, dankbaar kind
ir ben:
dat
et, hoe veel
zijne moeder te danken heeft. En
goed deed het der arme moeder,
zien zoo verpleegd te zien. Haar
lichamelijk lijden was minder hevig, als
U luislr—1
haa
>i haa
ir de
I. Vandn .f,
-lig. zij zat bij het bed.
iel bare rechterband tie lm
aslhicld, steunde hare litil
Hare oogen
i de
gestort, cn menige zucht steeg op
uit hare geprangde borst. Het lot van
Georg was liet punt. waarom al haar
denken en peinzen draaide. De moeder
kende de oorzaak dezer droefheid, zij
il met hare dochter,
ohiinna zag haren verloofde in den
:n, zij zag de Fransche geweren op
ii gericht en hem doodelijk getroMen
irzinkcn. Zij had Georg lief, hare
toekomst was onafscheidelijk aan de
zijne verbonden, hem golden de eerste
onschuldig, braaf hart. Het gevoel hnrèr
machteloosheid tegenover het geweld,
het bewustzijn, dal de willekeur zou
zegevieren ovel het recht, dat Georg
zou vermoor d worden door de vijanden
van het vaderland, dit alles vermengde
zicli met hare zielesmari, en maakte
deze tot eene vi'cesclijkc foltering.
Langzaam slopen de uren voorbij;
de torenklok van don Dom sloeg zeven
uur. Daar ging de deur open en Johan
na's vader trad binnen. Zijn -omber
gezicht toonde aan. dat hij geen goede
boodschap bracht. I let meisje was hem
tegemoet gesneld.
„Wees moedig, mijn kind." zeide de
burgemeester, „wij zijn machteloos
tegenover het geweld."
„Is het vonnis geveld?"
„Ik ben zooeven met den vader van
Georg en «Ie voornaamste leden van
den raad bij generaal Monclar geweest
hij verklaarde ons. niet boven den krijgs
raad te staan; Georg had zicli vergre-
aan ecu beambte en de Fransche
bclecdigd; van verschooning was
geen spraak."
Ion Vrijdag
„Dit zal reeds
oltrokken worden
„Men zal hom vermoorden!" ricji
ili.mna en als vernietigd zonk zij op
enen stoel neder.
I'uchs schreed radeloos in het ver
trek heen en weer; vol medelijden rustte
oog op zijn ongelukkig kind; dc
lijk stilzwijgen stond Jol
hand veegde zij deze
•rtrek.
„Wat
ile z
Mee.
- het kind
begaan; het is het best.
dat zij dit alles met zich zelve uitmaakt.
Georg zal doodgeschoten worden; het
vonnis is onherroepelijk."
Dc burgemeester haalde dc schooi
op en liet zich met een diepen zi
op een stoel neervallen.
„Ik heb medelijden met Goorg's
.Ier," zeide hij „de smart van den ouden
man is hartverscheurend. Hij vei
zijn eenigen zoon."
Johanna was de tr.i|i afgcsncld naar
de vertrekken van den gehate» com
deze medelijden
met haar hebben.
Daar binnen in de kamer hoorde zij
id spreken, het was de stein van
CnhoucT;onwillckcurigluisterdc Johanna,
is goed." hoorde zij den com-
zeggen, „hier is het bevel. De
gevangene krijgt onmiddellijk eene
wacht, die om de vier uren moet af
gelost worden. Vrijdagmorgen om acht
uur wordt Spcngel buiten de stad geleid
cn doodgeschoten. Drie soldaten zullen
de executie voltrekken."
„Uwe bevelen zullen ten uitvoer ge
bracht worden, commissaris," zeide
eene andere stemdaarop werd de
deur geopend en een gendarme ver
liet het vertrek.
Ademloos en bevend had het meisje
geluisterdheide handen hield zij op
haar onstuimig kloppend hart gedrukt
eindelijk trad zij moedig het vertrek
Cahouet was niet weinig verbaasd,
„Hoe kunt ge zoo iets van mij ver
langen," antwoordde hij spottend, „zou
ik den majesteitsbeleediger redden
„Bij alles, wat u heilig en recht is,
bezweer ik u. wees barmhartig, wees
grootmoedigGij zijtimmerseen mensch.
een christenach. toon ons dat uw
hart edeler is dan de oorlog doet
„Ik ben soldaat, mademoiselleals
zoodanig keil ik slechts mijn piicht."
„Maar mag de soldaat dan geen ge
voel hebben: Spengels fout was toch
niet zoo groot."
„Dat begrijpt gij niet; het vonnis is
geveld."
„Almachtige God, bestaat er dan
geen recht meer? Wat moet ik doen.
het r
zich te
■n; haa
uel.l gezicht echter deed hem weldra
de oorzaak gissen.
„Ah, mademoiselle Jeannette!
komt mij zonder twijfel een antwo
brengen niet waar?"
„l ieer commissaris," sprak Joh,ui
te; wijl ze hare handen smcekend
he n ophief, „wees barmhartig, red
den gevangene!"
De blik van Cahouet werd son
Handenwringend stond Johanna voor
Cahouet; hare oogen zwommen in tra
nen, doch de wreedaard verlustigde zich
in hare smart en wees haar de deur.
/ij stormde de kamer uit en de trap af.
In de gang ontmoette zij tweemannen.
„Wij zoeken u. mejuffrouw," sprak
een hunner, „wij hebben vernomen, dat
mijnheer Sponge! doodgeschoten zal wor
den. cn hebben besloten, hem te redden."
„Gij?" stamelde Johanna.
„Niet met bidden ensmeckcn," voegde
de tweede er bij. „maar met geweld
Geweld legen geweld
Wordt voortgezet.
