BERN. BROM,
Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
Nicolaï Lebret.
Electrische
Installaties.
DE EEMBODE
X^VIHC Jaargang. No. 19. Dinsdag 9 Juni 1914.
UITüAVE VAN DM VEREENIOINO DE EEMBODE TE AMERSFOORT.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Prijs ver ilrlc nmindvn vijftig cent. - Afzonderlijke nummer* drie cent.
Abonnementen kunnen eiken (Ine ingaan, doch o,
>i bieden vüór den iianv.ing van een nieuw kwartaal.
Kantoor en DrukkerijLangegracht 13, Amersfoort - Telefoon No. 314.
Advertentieprijs van één lot vijl regels 40 cent. Elke regel meer 7'.', cent.
Reclames: tien ct. p. regel. - AdvertbntiBn in het redactioneel gedeelte vllftlen ct. o. regel.
Alle mededeelingcn e
ir op den dag van uitgifte
De troost van den|f? «-
godsdienst.
I roost vul is lu't, al en toe te om
t waren lloc grOOlc. geleerde gees
ten. duin dwaalleer ot' wereldzin be
smet, tcrugkccrcn tot dei oude Moe
derkerk,
T Is een Iteelc schaar, de mannen
die ut tie laatste jaren van de dwalinj
en hel ongeloof zijn teruggekeerd to
het geloof en de waarheid, tol de on
schalbarc gave (iods, leruggckeeri
in lien schoot der Katholieke Kerk
Die mannen hebben hel raadsel var
het menscheideven o|i aarde opgelost
j gezien in het heilig Evangelie, /.ij be
grepen, dal zij met een onsterfelijke
ziel voor een cindcloo/.e eeuwigheid
stonden, en dat de zaligmaking var
de ziel hel doel van hel leven was.
I Ook zclls voor dit aardsche Icvei
waren zij. bij veel glans en giorii
i vaak, geheel onvoldaan gebleven, llui
talent miste den schat, hun edel aan
gelegde natuur de bezieling, hun hart
den Irousl van den godsdienst. Koud
en dor was, bij al hel klatergoud om
de slapen, hun zielelevcn, en zij ge
voelden een smachtend heimwee r.unr
een nog ongekend geluk, een onuit
sprekelijke behoefte aan hoogerc ver
troosting.
Hoor hoe wijlen de Fransche dichter
Coppcc eens in zijn Ruines du Coeur
den hangen, diep aangrijpenden zielen-
kreet slaakte ...Mon coeur était jadis
Mijn hart was eertijds als een
Konteinsch paleis, geheel 0|>gebouwd
uil keur van granieten en zeldzame
marmerblokken. Weldra kwamen de
hartstochten als een drom barbaren I
met pekkrans en bijl til de hand om
er h. zit van Ie nemen. Toen wer.l het
i een levenlooz.c puinhoop, waarin adders
eu uilen zich nestelden, terwijl dichte
doornen ieder voetspoor onzichtbaar
maakten Langen tijd stond ik
voor mijn ongeluk, geheel alleen!".
Zulke mannen, ongelukkige wezens
bij veel aardsche eer. zijn er velen.
Zij zijn niet vijandig aan hel Christen
dom zij bestrijden de Kerk en hart
I leer niet met een vinnigen haatzï
zoeken geen paarlcu van kunst oj
vuilnishoopcn zij vinden de verklarim
der groote levensvragen niet iu de vei
logende theorie der eeuwige en eemg
stof. Zij leven eeiivoudtg verwijder.
van den godsdienst het geloot is voo
i hen heel vaak de verloren drachm,
geworden de lippen en liet hart heb
ben de geboden der kimlschc jaren
vergeten.
Komt dun de genade (iods, een lie-
I vige ziekte, een spoorwegongeluk, eer
oorlog of ander ernstig ongeval. -
dan wordt de geest naar liooger op-
i! gevoerd, dan wordt aan de ziel de
koninklijke vrijheid gegeven der kin
deren (iods, en dan, dan verneemt
i de wereld de tijding dat die en die
Izich bekeerd heeft, hetzij door tot het
geloof teruggekeerd te zijn. hetzij door
den waren schaajistal. de Katholieke
Kerk. gevonden te hebben.
Dan gaan ilie mannen zich bcwe-
Uit het Buitenland.
Uit Rome.
De woorden, welke Z. II. de l'aus
in de laatst gehouden samenkomst der
Kardinalen sprak, zijn een nieuwe, plech
tige bekrachtiging der gebcelc ópper-
herderlijke werkzaamheid des l'ausen
in hel bijzonder van zijn leiding
- aangaande de pers en de sociale aan
gelegenheden.
-Door ooggetuigen wordt meegedeeld.
de l'aus met ongewoon vuur en
route levendigheid heeft gesproken,
.en hij de Katholieken vermaande,
ch ook in de arbeiders, -ganisaties om
de zoo zeer bestreden en toch zoo
roemrijke vaan der Katholieke Kerk te
scharen.
Waar Z. 11. zoo beslist zich uitsjirak
voor Katholieke actie en het lauwe en
halve afkeurt en afwijst, kan het geen
verwondering wekken tc vernemen dat
b.v. een rede van een Duilsclicn pastor
bevattende niet toelaatbare uitingen
over liet Duitsche Centrum in verband
met het kerkelijk gezag, op den index
is geplaatst
België.
Bij vorstelijke bezoeken bedient men
zich gewoonlijk ook van het leger om
z'n gasten hel verblijf te veraangenamen.
Er wordt dan lluks een militair schouw
spel in scène gezel en gast en volk
.irolitcert dan veelal van een parade,
-evue of inspectie.
Toen de Dcensche Koning te Brussel
toefde, deed men aldus.
Maar in België schijnt er nog al wat
ie haperen aan de regeling.
De revue voor Koning Christiaan
op louw gezet, mislukte althans deerlijk.
't Werd een verwarring van belang,
omdat eeltige generaals verkeerde be-
Vcrder is het paard van generaal de
Uonhommc op den loop gegaan, waarbij
de generaal in toomeioozc vaart voor
bij de twee koningen stormde. Toen
lit gebeurde, moet koning Albert, om
den bevelhebber in de oogen van den
Deenschen vorst voor 't belachelijke
redden, aan koning Gltrisliaau heb-
oen gez.egd'l Is de generaal, die
een laatste bevel gaat geven
Lenige minuten later zagen de
vorsten het |iaard alleen staan en
generaal de Bonhouime tusscheti de
mnonucn liggen. En toen moet de
leensche koning gevraagd hebben
bug hij daar ook orders brengen?
Uit Frankrijk.
Na veel strubbelingen heelt de pre
sident der republiek aan den oud-mi-
usler Viviani de opdracht gegeven
iviani is de man. die al eerder mi
nster was en berucht werd om de
onbeschaamdheid, waarmee hij ver
klaarde wij hebben de lichten aan
den hemel gedoofd, met andere woor
den, wij hebben hel volk zijn geloof en
1 )ie man zou ministerpresident worden.
Nu het is tamelijk wellood om oud
ijzer. Hij of ecu ander van zijn soort,
het is precies gelijk. Alleen is Viviani
wat onbeschaamder dan anderen, die
gelijke idealen hebben, maar wat i
verbergen.
Viviani zal geen gemakkelijke taak
hebben.
lie nieuwe regeering moet de wet
op den driejarigen dienstplicht handha
ven en kan aan het leger niet tomen.
De President der Republiek heeft dat
nog pas in een rede duidelijk te ver
slaan gegeven. Maar de Socialisten, die
de nieuwe Kamer zeer sterk zijn.
irlangen beslist dat de driejarige dienst
tijd weer afgeschaft zal worden en zij
zullen weigeren een regeering te steu
nen, die daarnaar geen ooien heelt.
Viviani zal heel wat stuurmanskunst
moeten tooncn om de moeilijkheden, die
zich opdoen leoverwinnen ofte ontwijken.
Viviani is betel redenaar en gladder
politicus dan Doumcrguc, zijn voor
ganger, en wellicht ook een beetje
gewetenloozer.
En dat is een eigenschap, die in «le
Fransche politieke wereld werkelijk als
een aanbeveling mag gelden.
Engeland.
Verwoed gaan in Engeland de wilde
wijven of kiesrccltlfuries te keer.
Brandstichting en vernieling, geweld
en oproer alles neincn ze in hun
misdadigen waanzin le baat om toch
maar het kiesrecht te veroveren.
Hun laatste misdaad was het in
brand steken eener schoonc oude kerk
nabij Derby.
Omstreeks middernacht ontdekte een
boerenknecht den brand en naar men
zegt, hoorden de doipsbewoners ver
scheidene ontploffingen. Alleen dc naakte
muren bleven van <lq kerk over.
De aanslagen op kerken zijn zoo
veelvuldig geworden, dat in sommige
plaatsen de kerken geheel gesloten
worden, uitgezonderd op enkele uren van
den dag. dat er dienst en dus toezicht is.
De gewapende vrede
Een invloedrijk Kngclsch dagblad
bevatte een uitvoerig artikel met lie
opschrift „Europa in wapenen". Daarii
wordt nog eens een pleidooi gehouden
voor de uitbreiding van Engeland'
militaire macht.
Dc schrijver gaat na hoe letterlijk
alle mogendheden van liet vaste land
zich beijveren leger en vloot te
sterken. Volgens hem geelt Duitschlaud
hierbij den pas aan en moeten de
anderen wel volgen. De laatste leger-
uitbreiding geelt, zegt bij. Dilttscllhmd I
in 11'13 de beschikking o\er een vre-,
deslegcr van S70.1HK) man en ccnj
oorlogssterkte van bijna 31 millioen
volkomen geoefende en gewapende
manschappen.
Frankrijk heelt alles gedaan om zijn
tegenstander bij te houden, maar zijn
reserves zijn 1.2ÜÜ.0U(l man minder dan
die van Duitschland. liet moet dus
op zijn bondgenooten rekenen.
Rusland heeft zijn rccriiteneontingcnl
belangrijk versterkt en zal weldra over
1.700,000 man beschikken.
Echter ook Oostenrijk en Italië ver
sterken ziclt en de kleine staten blijven
niet achter. Het l'urksche leger wordt
hervormd, dc Balkan-laten organiseeren
nieuwe strijdkrachten: Spanje heeft plan
nen voor een leger van 430.0(H) man.
Zweden richt zijn verdediging krachti
ger in. Nederland wil slagschepen
bouwen, verbetert kustverdediging eu
veldleger. België oignnisecrt eveneens
zijn leger.
Dat alles doet den Engclschen schrij-
er op aandringen, dat Engeland
dezen wedloop dcclucmc.
e arme belastingbetalers toch
ot een weinig bedachtzaamheid bij
het uitgeven der millioencn voor Icgei
en vloot moet stemmen het feil dat er
voortdurend nieuwe uitvindingen wor
den gedaan, welke, op de weerbaarheid
toegepast, kostbare installaties en de
allerduurste vechtschollen overbodig
maken.
.Zooals de auto het paard van den
weg verdrongen heeft, constateert een
Engelsch zeeofficier, zoo heeft de onder
zeeër het oorlogsschip van de zee ver-
„Er zal in de toekomst geen vloot
meer zijn om aan te vallen, daar het
voor een vloot niet veilig zou zijn zee
te kiezen. Dit is bij al dc laatste ma
noeuvres in dc eigen wateren en in den
vreemde duidelijk gebleken.
„Nu do onderzeeërs er gekomen zijn,
ijn de slagschepen van geen nut meer.
noch voor defensieve doeleinden, noch
voor offensieve. Het zou derhalve slechts
verkwisting van geld zijn. nog meer
siagsche|>cn te bouwen.
..De marineofficieren zullen niet langer
op de zee, doch ofwel boven, ofwel
onder de oppervlakte der zee leven en
de inspanning van lichaamsgestel en
zenuwstelsel zal zoo groot zijn dat een
langdurige dienstperiode niet raadzaam
..De slagschepen in de haven zullen
al even weinig veilig zijn als die ter
„Met een llotillc onderzeeërs, zou ik
liet durven wagen, zegt deze Engclsch-
iiian, door elke afsluiting in welke ha
ven ook. heen te breken en alle sche
pen in die haven tot zinken te brengen
of tc beschadigen.
„Onderzeeërs zijn daarenboven moei
lijk aan te vallen. Alleen kunnen ze
aangevallen worden door uit luchtsche
pen bommen naar hen te werpen."
Langestraat 27. Amersfoort.
Vertegenwoordiger
van het Ingenieurs-Bureau
Utrecht.
Amersfoortsch Nieuws.
iAS. Het ontslag van den gasihrcc-
eur wordt door dc Socialisten gebruikt
mi er munt uil te slaan voor hun pro-
nassa mcnschcn irommelden ze in
FEUILLETON.
STRIJD.
ii toen nu de burgemeester met
A—r luide, doch bevende stem meedeel
de. dat allen zonder uitzondering de
stad moesten verlaten, steeg er een
den en .snikten, en zellk de mannen
schaamden zich niet over .Ie tranen,
«lie het lot der rijksstad hun in de oogeu
deed opwellen. Het was een toornig
gemompel, dat uil de menigte opsteeg
en «Ie hoogste verbittering verried, en'
wee den Kranschliiati. «lie op dit oogen-
1 blik in dc opgewonden vergadering
ware verschenen
l'lotseling verdeelden zich de opeen
gedrongen rijen; een sterke man baan
de zich een weg; schuw en verbaasd
weck de menigte uiteen, alsof er iets
buitengewoons, iets onmogelijks ge
beurde.
„(ieorg Spengel I" riep cenc stem,
„staan de dooden weder op? Is het
zijn geest
Maar toen de doodgewaande op
stoel sprong en niet llikkcrcnde oogen
de dicht opeengepakte, zwijgend wach
tende schaar overzag, steeg plotseling
de honderdsteininige juichkreet op:
„Hij leeft! Hoera! Georg Spengel leeft
Allen drongen naderbij, om hem
hand te drukken, hem geluk le w
schcn, zich te overtuigen, dat de ver
schijning geen geest, maar werkelijk
vlcesch en been was.
..Laat dat," 'zcïile hij, „het oogen-
hlik is te ernstig, dan dat gii juichen
zoudt." Daarna ric|> hij luide lot de
menigte Ja. ik ben het. medeburgers
Het is mij gehikt dc hand van den
beul te ontvluchten. Lang heb ik rond
gezworven en heb «lingen gezien, «lie
iemand het bloed in de aderen doen
stollen. Hoopt met op redding en me
dedongen. het lot der stad is beslist;
«Ie Fransche koning en zijn edele mi
nister I.ouvois willen hel zoo, en on
ze grootmoedige beschermer, gcnerïtal
Monclar met al zijne commissarissen
verheugenzich reeds over den onder
gang der stad. De gchcclc I'alts moet
verwoest worden, zoo luidt het bevel,
en wie rondtrekt dooi het land. zal
(Ie waarheid mijner woorden bevestigd
Eonigc raadshecren verzochten den
spreker, wiens gelaat van toorn gloei
de, niet zoo heftig te spreken; maar
Cieorg antwoordde: „Niet zoo heftig!
Is er eene tong, «lie in staat is. de
gruwelen met hun waren naam te noe
men? De bitterste woorden zijn niets
bij de verschrikkelijke werkelijkheid
Hetzij wij zwijgen, hetzij wij geduldig
onzen nek buigen, hetzij wij uitdruk-
king geven aan de wocste-smart, die
onze borst verscheurt, - «Ie stad wordt
Vlucht, medeburgers, vlucht
naar alle windstreken, als vogelvrijver-
klaurden, zooals ook ik ben; vertelt,
echter ook overal in alle landen, aan
uwe kinderen en kindskinderen van
het wandalisinc der l'ranschcn
Alles zweeg; ademloos luisterde de
menigte naar de woorden, wier treuri
ge waarheid een ieder vermoedde.
„Zoudt gij echter," voegde (ieorg
er bij. terwijl bij langzaam van den
stoel stapte, „liet een of ander besluit
nemen, geweld tegenover geweld wil
len stellen, rekent dan op mij I Ik ben
tot alles bereid I"
Toen hij den voet op den grond
zette, openden zich twee bevende ar
men. en (ieorg zonk ontroerd aai
borst van zijn ouden vader, die
ncml zijn eeltig weergevonden kind
aan zijn hart drukte.,
„Vader, dierbare vader I"
„Mijn lieve zoon, mijn (ieorg
1*2*1 weder doorliep een toornig ge
mompel de rijenvelen waren beslo
ten, tot den laatstcn druppel van hun
bloed te strijden voor hunne stad er
hun rechtmatigen heer, maar weldra
zag men «Ie onmogelijkheid daarvan
in. Wat konden «Ie ongewapende bur
gers^ doen tegen de overmacht der vij-
Voor dc vergadering uiteen ging,
was Georg Spengel verdwenen. Hij
wist, dat het voor de Fransche
Iteid niet verborgen kon blijven, «lat
hij nog leefde en zich in de stad ge
waagd haddaarom moest hij op zii-
nc hoede zijn. Maar toch wilde hij
Spiers niet verlaten, voor hij Johanna
had gesproken, die hij seder! bijna
twee maanden niet gezien had, Goed
bekend niet «Ie woning van den bur
gemeester. sloop hij. daar het Item we
gens de waarschijnlijke aanwezigheid
van l altoiict te gewaagd scheen van
uit «Ie straat kinnen tc treden, den
tuin in. waar een «lichte vlierstruik
hem voorlaopig eene veilige schuil
plaats verleende. I le diepe duisternis
van den avond begunstigde zijne ge
vaarlijke onderneming. Daar hij van
vroeger wist, «lat «Ie in het beneden
huis gelegen kamer tot woonvertrek
diende, en de vensters daarvan ver
licht en half geopend waren, klom hij
zonder aarzelen naar binnen. Niet wei
nig verbaasd was hij echter, toen hij
zag, dat dc inrichting van liet vertrek
geheel was veranderd. De kamer was
ledigop de tafel, waarop papieren
en kaarten lagen, brandden twee kaar
sen. Tegen den wand hingen een sol-
datcnmantcl en verschillende wapens;
alleen het oude portret tegen den
schoorsteen bewees hem, dat hij zich
in de kamer zelve niet vergist had.
Onmiddellijk begreej) hij. dat men ook
dit vertrek aan dc Eranschen had moe
ten afstaan, en de brandende kaarsen
alsmede de papieren zeiden hein. dal
dc bewoiii'r iedci ..ogenblik kon bin
nentreden. Reeds was hij op hel punt.
weer door het raam naar buiten te
klimmen, toen hij in «Ie gang stemmen
hoorde en «le deur geopend werd.
Georg vond nog juist den tijd. om
achter de blauwe gordijnen, die voor
een bed hingen, te verdwijnen, want
olïïcier en zijn doodvijand de commis
saris Calumet, binnengetreden. Georg
durfde nauwelijks ademhalen, daai hij
vreesde, zijne tegenwoordigheid te vcr-
,.En hoe heeft het volk het bevel
opgenomen?" vraagde Cahouei.
„Overal geween en gejammer." ant
woordde de officier „algemeen gelooft
men. dal wij «le stad in brand zullen
steken."
„Des te beter, als het volk zich
reeds met die gedachte vertrouwd
maakt. Ja, we zullen ze wel murw Ui ij
gen. deze vrije, trotsche burgersNu
moeten we nog zorgen, dat wc den
Dom, die groote steenmassa, brand
baar maken 1"
„Wc moeten een list verzinnen, heer
commissarishet volk moet ons zelf
de brandstof leveren."
„Ik heb de zaak reeds overwogen
en zal mijne bevelen geven."
Wordt voortgezet.
