Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Telefoon No. 314. m M Vrijdag 30 April 1915. - No. 9. - 29e |aargang.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de
Vereeniging De Eembode te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent.
\fzonderlijke nummers drie cent. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch op
legging van abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Advertentieprijsvan één tot vijf regels veertig cent. Elke regel meer zeven en een
halve cent. Reclames: tien cent per regel. AdvertentiGn in het redactioneel
gedeelte vijftien cent per regel. - Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. Alle
mededeelingen en advertentiCn in te zenden vóór twaalf uur op den dag van verschijnen
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Het zilveren feest der
R.K. Milit&iren-Vereeniging
,,St. Georgius"
n iic maand Mei zal hel vijl en
i twintig jaren zijn geleden, dat alhier
de K. K. Militairen-Vereeniging werd
gesticht, en gevestigd in liet voormalig
St. Agatha klooster op 't Zand.
Op den I sten Mei 1800 zoo ver
meldt de oorkonde in het ar chieftegelijk
met de aankomst van het 1 Hat. 5 Keg
Infanterie werd op verlangen van Z.
I). H. den Aartsbisschop van l'trecht.
het'Yerecnigingsgebuu w opengeste Id. I )c
plechtige inwijding vond echter plaats
den 2Ssten Mei.
Daarbij waren tegenwoordig de Zeer
Kcrw, lieer Deken Jansen, pastour te
Hilversum, de geestelijkheid ilci -.tad.
Majoor Bogaard, overste Well.ni. Ma
joor Rengcrs, ritmeester van Kaden,
iitmecstci Gelder man. het d.igchjksch
bestuur der stad. ccnigc llccren der
Hutgerij, die tot de oprichting hadden
bijgedragen. 12 onderofli
grootere en kleinere sommen gclds.
Ja, dankbaar zij hier vermeld, dat het
de linanciecle bijdragen vooral van de
burgerij zijn, die der Militairen-Veree
niging het bestaan, en zulk ecne
zegenrijke werkzaamheid mogelijk heb
ben gemaakt,
Dat die werkzaamheid zegenrijk is
geweest en blijven zal, behoeft geen
nader betoog.
Het aantal militairen dat in den
loop der vijl en twintig jaren, lid
is geweest bedraagt ongeveer 4U
De leden-sterkte in de verschillende
ond ir
ran he:
verhouding i
de
Welke inwoner van Amersfoort is
nog nooit getuige geweest van de
gemeenschappelijke II. Paaschcom-
munie der leden op Witten Donderdag i
Wat een schoon gezicht was dit
de militairen in lange
■ijeii, ingetogen
ader
de II. Tafel. Helaas kon deze plech
tigheid dit jaar niet plaats hebben Olti
het al te groote aantal militairen.
Ziedaar verschillende grootere en
kleinere middelen, waardoor de Ycrcc
niging gedurende de 25 jaar van haar
bestaan haar schoon doel trachtte te
bereiken en bereikt heelt.
T Was vervolgens in haar boezem,
dat in het jaar 1'»1U ontstaan i» een
K. K. organisatie speciaal
willig dienende onderoflici
ikkcld heeft tot
in betere, meer modern ingerichte
lokaliteiten, ontspanning wordt aange
boden, daar diende dc K. K. Militairen-
Vereeniging op zijn minst genomen,
mee te gaan, om niet te zeggen voor-
Wel is hier door tnildc gevers en
•jeefiters, cemg kapitaal bijeengebracht,
doch het is niet voldoende voor een
nieuw gebouw, voor eene nieuwe K. K.
Militaircn-Vereeniging, gelijk deze in
beslist noodzakelfk is. .Vlocht het ont
brekende bij deze gelegenheid worden
aangevuld door een milr
zou waarlijk ren schitterende en hoogs
nuttige feestgave zijn.
'c
Hij dit getal -WD' zijn niet gerekend.. Deze bond telt thans,
de ontzettend vele K. K. Militairen.
welke gedurende de mobilisatie de i
VeieemglDg bezochten. Dit getal is i
ge vee
roldz
gocdki
heelt >ie Mili
duel bi
redehjkh
stichters der vereeniging waren
de volgende personen De Zeel
Kcrw. Heer l'.astoor I.. J. van den
Hosch, de Heer I agcrweskeik-
meester, Mej. G> sberta Selioonderbeck,
cclitgenoote van den Heer H Klbersen
de lieer M. van Beek. de Hei r I I
van Heek. de Heer I'. Brom. kerk
meester. Mevrouw de Wed. W. vat:
Heek-ten Brink. Mevrouw de Wed
van den Bergh-West. ,loo. de Heci
A A. Hamers. .Ie Heer D. I'. Hamers,
de lieer 1'. J. Hamers, de Heer J.
I onder Koom»ch-Katholiekc I
die hier m wcrkelijkcn dien
ijn. Welnu, aan al deze jongehede
daarbij nog aan ver-clullendc ril
katholieken, die zich niet dclimtirf a
ipgavcn. bo..d de K K. Militair,
leniging, bescherming voor god
«tzin en zedelijkheid tegen .ie g
Ircigd.
Hei
de Wed.
Me
in Bentin
den Bosch. M,
eman trade
d, in den loop
•CiteII
I lilliorst, thans
18*47 tot Juli I'S
.lc Zeer l.erw
r \V
af 17 April
.or te Steemlercn. van
1<X)1 tut 21 Aug. 1*408.
Vanaf dien datum trad als direi
op de ondergeteckendc.
Bijna vanal de oprichting is altijd
als concierge werkzaam geweest, mei
groote toewijding, Broeder Lucas.
Ten allen tijde heeft zich de Ver
eeniging in de belangstelling van
militairen en burgerij mogen verheugen
doch niet alleen belangstelling, ook
linancicclcn steun heeft zij v;
mogen ondervinden, in den
nog te kiem blijken te zijn.'
is de statuten die ceist den j l
1910 aan de Koninklijke
De Directeur der
K. K Militairen-Vereeniging.
J. R. F. HOOGLUGT.
Kapelaan.
Athuheken altijd verkeerd u
Ja, waar zoude ik blijven,
K. K. MiliM 'C'
Het
sticht.
g.l I
de-tail i
tolle
den him
at pust allen I
.ui dit hu»].
tehuis, en s
aangeboden 11
:nd ge-
ijn het zilveren leest van zulk
cenc vereeniging schitterend te vieren.
Doch helaas dr ni bilisatie brengt ook
hier een kink m den kabel. Het gaat
niet aan thans daan oor een merkelijke
De verhouding tusschen
ouders en school.
I.
1_j*n als rechtgeaard onderwijzer,
-rals kind der twintigste eeuw.
immers de eeuw van het kind
ik hier niet anders beoogen dan het
in.l, al doet de tit<
met
mis
tintten
evrcdenhcïd
Het nnddel, hetwelk de Vereeniging
bereiking van haar doel vooral
biuikle was Imolilzakelijk aan de
rschatien, waar zij gezellig kunnen I
.ïvcrseercn met andere, nette K. K j
litaircn. Waar zij zicli up gepa-m
j/e kunnen ontspannen, waar hui
ervlocd van Kath. bladen en boeke'
geboden wonti. waar hun van t.j.l to
tijd een opwekkend, soms wair.chu
D.l bereiking 'lan haar'loei. om d
jongelieden zo
ken. werden
•lit bij de aani
het vijfde regiment
I hans li
r tijdc-
anderc
wordt,
trd op-
rd.
tel mogelijk
eed* Jeestavoi:
ibij veelal l
ccnigc
irgamsi
plaats hadden
i ot ander godsdienstig ót
tderwerp. zelfs heeft gedurende
aren een afzonderlijke club
ran militairen, die ontwikkeling
«dienstig en maatschappelijk
gebied ten doel had.
Ook werd aan al de ouders op
geregelde lijden verslag gegeven om
trent het bezoek der vereeniging door
hun zoon en omtrent zijn gedrag. I>e
informaties verder door ouders en
geestelijken, bij de vereeniging inge
wonnen. zijn legio.
lichting worden herdacht. l)es av.
al eene feestelijkheid gehouden
en bestaande in muziek-, zang-, v
dit t
op
enkel woord tol de
tr gegoeden van stad en omgeving.
ccniging gevestigd geweest in het
tnwoordige gebouw. Wie echter
inwendige van hel gebouw kent
zal mij toegeven, dat zulks lang niet
in alles, ja op verre na niet geschikt
het doel, waarloc het gebruikt
moet worden. Eene voormalige kapel
kan ook moeilijk geschikt worden in-
•ericht voor een conversatie- en ont-
ipanningslokaal voor militairen.
Waar in den tegenwoordigen tijd aan
Ie jongelieden, aan de militairen,
elders in de stad, van andere zijden
-erhouding tusschen ouders
school moet slechts gunstig werken
de resultaten van het onderwijs, terwijl
het geringste, dat aan die verhouding
ontbreekt, ook z'n nadechgcn invloed
op het onderwijs zal doen gevoelen.
Iallen is het bekend, hoe in vroe-
gci lijd liet ontzag iler leerlingen voor
hun onderwijzers m hoofdzaak gebaseerd
was op de vr.-es voor Meesters flak.
waartegenover door onze hedendaag-
sclie opvoeders voor dat ontzag den
steun gezocht wordt in liefde en ver-
derwijzer, die bij de kinderen
s en hun vertrouwen geniet,
zal slechts schaars tot straiten zijn toe-
lucht behoeven te nemen en daardoor
•ei groot zedelijk overwicht op zijn
leerlingen hebben.
Aan de Ouders de taak. om ons ll
i krijgen van liefde en vertrouwen d
■Hingen gemakkelijk te maken. Hi
zulks mogelijk is Luistert slechts
Hij de ouders van een bewaarschool-
leerling kwam ik eens op visite. Na
ccnigcn tijd te hebben vertoefd, komt
de kltinc spring-in-'t-veld binnen
ag natuurlijk ..den Meester van
groote school" een handje geven. I
tje toont zich ietwat schuchter
Moeder meent daarvoor een reden
noeieii opgeven. En hoe luidde die
Mijnheer, hij is al bang van i
een wezel. Zoodra hij n.aar iet:
doet, zeggen we maar, dat zullen wi
ijnheer v. B. zeggen, hoor
en dan past hij wel op om 'n tweeden
keer het weer te doen.
Kijk, geachte lezer, als dat zelfdejochie,
over een of twee jaar bij ons op school
komt en den eersten morgen de buurt bij
elkaar schreeuwt, om weer met Moeder
mee terug tc mogen, dan is heusch
ons barbaarsch voorkomen daarvan niet
de schuld. De ware oorzaak ligt bij die
Moeder zelve, die aan haar kind den
Meester steeds als een echten boeman
geliefde voor te stellen. Zoo'n kind is
den eersten tijd in de klasse het meest
heoselt,v
i het kost heel
•oordjes en een berg van
geduld om het tot een behoorlijk spre
ken te krijgen. Wat een kostbaren tijd
gaat daar niet mee verloren
Stel daartegenover nu eens een an-
Jer kind, dat reeds vi»>r het op school
kwam thuis wel met eenig respect,
r toch op heel gewone wijze over
toekomstigen meester hoorde pra-
hem op straat beleefd leerde groe-
en vriendelijk toeknikken of een
handje geven I
schreden naar de school
zijn ioor zoo'n kind een waar geluk
die Meester zoo voortaan dagelijks van
nabij te zien en tc hooren, is hem een
voldoening. Vooral de eerste weken
zijn schoolgaan is voor zoo'n kind
de Meester onophoudelijk het voorwerp
ijn gespannen opmerkzaamheid.
Elke afwijking in klceding, elke bijzon
dei e manier in doen en laten van den
onderwijzer, worden door dat kind ge-
bestudeerd Kijk. met zulke
kinderen is het prettig beginnen, die
n en blijven de leergierigste leerlingen.
Hiermede heb ik L", dunkt me, ver
duidelijkt de wijze, waarop men een
goede stemming bij den jeugdigen
scholier voorbereidt. J. P. v. B.
Wordt voortgezet.
een noodzakelijk verweer tegen vijan
delijke invallen wordt opgedrongen en
maat wordt gehouden met de nood
zakelijke en doeltreffende zelfverdedi
ging kan hij niet alleen zedelijk geoor
loofd, maar ook een sociaal-etnische
plicht en van verheven verdienste zijn.
Naast den onrechtvaardigen oorlog,
bestaat dan ook een rechtvaardige krijg.
Christus heeft den soldatenstand als
zoodanig niet afgekeurd.
Integendeel is aan de overheid het
zwaardrccht tegen bianen- en buiten-
landsche vijanden toegekend,
Voor het krijgsbedrijf zelf gelden de
christelijke zedenwetten en de volken-
rechterlijke overeenkomsten, zooals deze
door de conventie van Geneve en
Petersburg. van Brussel en Den Haag
geregeld zijn.
Zonder twijfel kan een oorlog goede
gevolgen hebben, edele daden wekken,
heroiscbe deugden doen beoefenen en
de beschaving bevorderen.
Maar deze gevolgen zjjn niet per se
noodzakelijk of regelmatig. Ook de
meest rechtvaardige oorlog gaat ge
woonlijk met zóóveel stoffelijke en
moreele ellende gepaard, dat h j steeds
een kwaad mag worden genoemd.
Binnenlandsche Berichten.
De Paus.
lid
De liberale oud-minister Staal,
iler Eerste Kamer, schreet in Het Va
derland over Z. H. den Paus als vredes-
ichter het volgende
„Hij is misschien de eenige, die in
e richting werkzaam kan zijn. Ame
lia's president is waarschijnlijk voot
zijn persoon ook wel genegen om hier
mede te werken, maardc
rikanen zijn zakennicnschen en
willige leveranciers.
Men meent, dal de regceriugcn var
neutrale staten zich aan die poging
mogen wagen op grond
litieke overwegingen en omdat zij zich
tiet mogen blootstellen aan een échec.
Aangenomen, dat dit juist is
geen ik met dat al betwijfel
l, dunkt mij, toch wel vast, dat de
Paus, wiens roeping er
Vrede en Liefde, in deze werkzaam
kan zijn zonder zich te laten weerhou
den door de vrees voor een échec."
De Oorlog, een kwaad.
Oj> zich-zelf is de oorlog iets ve
schrikkelijks. Doch als hij een t
e als
Meel- en broodprijzen.
De minister van Landbouw. Nijver
heid en Handel heeft besloten den
-prijs voor brood vast te stel
len per K. G. contant, afgehaald aan
bakkerij of winkel, voor
gebuild tarwebrood op 25'/j cents;
gebuild tarwebrood, gebakken onder
abbinaal toezicht. 26'/, cents.
De prijzen van andere soorten ge
build tarwebrood naar evenredigheid.
Ongebuild tarwebrood (bruinbrood)
op 21 cents.
Katholieke Sociale Actie.
Te Zwolle vergaderde onder leiding
in Baron Van Wijnbergen het Aarts
diocesaan Comité voor Katholieke
Sociale Actie. Veertien plaatselijke
comité's waren vertegenwoordigd.
's Penningmeesters verslag deed uit
komen dat enkele plaatselijke comité's
niet aan de gestelde verplichtingen
voldeden. nalatig blijvende in detoe-
tending der van hen verwacht wordende
verslagen en bijdragen.
Een juist beeld van den linancieelen
toestand was zoodoende niet gemakke
lijk te fornteeren.
Uit het jaarverslag van den actieven
aartsdiocesanen secretaris bleek even-
ns dat enkele afdeclingen wat lauw
iren. Maar 't verslag kon ook getui-
n van opgewekte actie in vele comité's.
Mededeelingen werden verstrekt over
de stichting eener organisatie voor de
R. K. plattelanders.
Men heeft onder hooge goedkeuring
ran Z. D. H. den Aartsbisschop een
ichrijven gericht aan alle plattelands
pastoors, om in hunne parochiën een
organisatie van het R. K. Platteland
op tc richten. In een 3-tal plaatsen
werd het doel bereikt.
FEUILLETON.
DE LIJFEIGENE
Historisch.ri
sche lafereelen
echter
i zulke
„Is er dan geen
onrechtvaardigheden te veroordeclcn
vroeg de oudste zoon van Dreban.
„Leent de vorst geelt gehoor aan de
klachten, die voor zijne rechtbank inge
diend worden
„Tot hiertoe hebben voortdurende
en verschrikkelijke oorlogen de aan
dacht der hofmeiers uitsluitend bezig
gehouden. Dc groote Karei Martel voert
reeds vijf en twintig jaren achtereen
oorlog, hetzij itt Germanic, hetzij .tegen
de Arabieren, die bij groote menigten
zich telkens in Gallic werpen. Zijne
zonen Karloman en Pepijn hebben,
sinds zij bevel voeren, geen oogenblik
lust gehad; het zwaard, dat hun be
roemde vader bij zijn sterven heeft
nedergelegd, hebben z.ij met krachtige
hand opgevat, en het stot
in den strijd de vijanden der Franken
neer. I)e leude is ook een
die hoog geschat wordthij
Karei Martel in den strijd, en Pepijn
heeft hem altijd onder zijne b.
gezien. Het zou dus hoogst c
/.ichtig en gevaarlijk zijn om den stiijd
tegen dien man tc beginnen,"
De zonen van Dreban luisterden met
aandacht naar deze ophelderingen, die
hun zeer gegrond voorkwamen. Doch
Warderick maakte de volgende opmer-
„AY'aimecr Haltriman in zijne hoeda
nigheid van vrijen man tegenwoordig
*s bij de nationale Meidagen, wa;
maakt hij zich deze plechtige vergade
ring dan niet ten nutte, om zijne klach
ten in tc brengen tegen zijn vijand
„Omdat men op dc jaarlijkschc Mei
dagen slechts staatkundige vraagstukken
behandelt," antwoordde Dreban.
Hierbij bleef het gesprek. Warderick
rzelrlc echter niet om zijne jacht op
het everzwijn te hervatten. De macht
ondeugd van den leude ji
hem
dc i
DE I
ËUDE.
Dc heuvel van Melio verheft zich
ven ile vallei, die door de beek T'iie-
n bevochtigd wordt. Van zijn top
t uien over de vruchtbare velden
de streken, die vroeger door w
lekt \v
n hel e'
zwijn, het damhert en andere diereu
woonden. Hoven op de hcuvelvlakti
stond het slot met zijne torens, waar
van wij gesproken hebben. Op het tijd
stip, waarin deze geschiedenis voorvalt,
waren de hellingen des heuvels, die
toegang gaven tot het slot, bezet
met vrccsctijke verdedigingswerken.
ware torens en even zooveel
spitsen omringden het kasteel.
Op de vestingwallen waakten nacht en
geoefende boogschutters, die in
tien dienst van hun meester vergrijsd
i blind op zijne wc
hoorzaamden. Niemand onder die krij
gers behoorde tot liet land, en het was
geoorloofd om zich in de
betrekking te stellen met dc be
de leude had hen bij verschil
lende gelegenheden medegebracht uit
den strijd. De nieesten hunner bchoor-
r men meende, tot de -Ara
bieren, welke de meester van het kas
teel door verlossing van bun gevangen
schap en geld aan zijnen diem
bonden hadhet gerucht liep o<
hij in liet geheim de ceremonie
hunnen godsdienst vierde. AVat er ook
van zij, men had een bijzondere vrees
voor hen zij hadden zich door hunne
daden en oorsprong een schrikwekken-
ilcn naam verworven, dien de leude
wilde bewaren. De christenmedcgezel-
len dier ongcloovigen waren niet be
ter als de gelegenheid zich voordeed,
maakten zij zich zonder eenige huive
ring aan dezelfde buitensporigheden
schuldig.
Dc leude, die liet kasteel bewoonde,
was alom beruchtde lijfeigenen, die
I aan zijn uitgestrekte domeinen verbon-
Iden waren, beefden voor hem, want
bij het minste vergrijp werden zij met
de uiterste gestrengheid behandeld; ge
vangenis en dood waren gewoonlijk de
gevolgen van onbeduidende misdrijve
De vrije mannen, wier bezittingen eve
als die van Haltriman in het gebii
van den leude lagen, vermeden hem
ofschoon zij onafhankelijk
den zij niet in betrekking met Item ko
men, wijl zij bij ondervinding w:
dat hij slechts voorwendselen tot
zocht. Het uiterlijk van dezen mi
wettigde ook volkomen het
en de vrees der bewoners. Zijn woest
voorkomen, zijne grijze oogen, met dik
ke- wenkbrauwen, rood gelijk zijne baard
en hoofdhaar, omzet gaven hem een
schrikwekkend aanzienvan zwarerr
lichaamsbouw en loggen tred, scheen
hij bij gemis van alle bevalligheid, ge
zworen tc hebben den algemecnen haat
op zich te laden. Drogho had immer
de wapenen in de handgedurende dc
korte tusschen pozen, welke de oorlo
gen der hofmeiers Item gunden, legde
liij nimmer liet zwaard neder. Met ver
achting van alle wetten en spottend
met de bcrispu gen der Kerk had hij
van de inwendige verwarring, die ah
heerschte, gebruik gemaakt, om zi.
domeinen uit te breiden hij had zich
in dc laatste jaren van Karei Martel
meester gemaakt van aanzienlijke land
goederen, die aau de Kerk en aan dc
vrije mannen toebehoorden. Te vergeefs
hadden de beroofden zich tegen du-
verkrachting van hunne rechten
de leude bracht hen tot zwijgen door
de verklaring, dat hij op gezag van
den frankischen vorst handelde. In de
oorlogen in Aquitanië en Proven
hij zich niet ontzien om kerken
rooven hij maakte zich van dc gewij-
le vaten en gouden kelken meester
•erkocht ze aan de Joden. Loerend
zijne woning even als de roofvogel
zijn schuilhoek, wierp hij zich dikw
ip een der hofsteden uit den omtrek,
■hinderde haar en stak ze vervolgen-
n brand. Onderscheidene vrije manner
hadden bij zulk een rooversaanval het
•eriies hunner vrouw en kinderen ti
«treurengelukkig de beroofde, w.
icer hij de hoop koesteren mocht, dat
hun leven gespaard werd, en hij hen
met veel gouds kon terug koopen. Een
zeer groot aantal landgoederen was op
deze wijze het eigendom van den len
de geworden. Wanneer zijne slachtof
fers weigerden zijne hebzucht te vol
doen, wierp hij ze in de akelige onge
zonde kerkers die onder zijn kasteel
gebouwd waren daar zuchtten zij eeni
ge maanden zonder hoop op bevrij
ding eer zouden zij dc granieten mu
ren van hunne gevangenis verteederd
hebben dan het hart van Drogho. De
ze ontaarde mensch scheen slechts be
hagen te scheppen in het lijden zijner
natuurgenooteu nu en dan was hij te-
;;e:iwool dig bij de bcsirallir.g der lijlei-
genen, die hij veroordeelde; hunne lang
durige folteringen deden hem goed.
Hahriman was bijzonder bevreesd
n met hem in moeilijkheden te ge
raken. Voortdurend waarschuwde hij
zijne lijfeigenen, dat zij hem niet moes
ten beleedigen; want een twist tusschen
hem en den leude zou zijn ondergang
en misschien nog iets ergers ten ge
volge hebben. Hij wist dat Drogho zij
ne hofstede begeerde en hij zich geluk
kig zou achten, wanneer hij eenig mid
del van weiken aard ook vinden kon
om er zich meester van te tnaken.
De grijsaard deelde in het gevoelen
van zijn zoon, en ziedaar, waarom het
vroeger verhaalde gesprek in zulk een
treurige stemming eindigde. De naam
van den leude, het gezicht van zijn slot
wekten in het gemoed van de vreed
zame bewoners der hofstede een nood
lottig voorgevoel.
Op den avond, dat Drogho den zoon
van Dreban in liet woud ontmoet had,
was hij somberder dan naar gewoonte
in zijn slot teruggekeerdhij wierp
in het voorbijgaan {een scherpen blik
op zijne dienaars en joeg de knechts,
die hem gevolgd waren, op norsche
wijze heen.
Wordt voortgezet.