Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No.314.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitge
geven door de Vereeniging Dc Eembode te Amersfoort. Prijs per
drie maanden zestig cent. Afzonderlijke nummers drie cent.
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abon
nement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Vrijdag 30 April 1915. No, 9. 29= Jaargang.
Advcr.entieprijs: van één tot vijf regels veertig cent. Elke regel
meer zeven en een halve cent. Reclames: tien cent per regel.
Advertentlén in het redactioneel gedeelte vijftien cent per regel.
Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. Alle mededeelingen en
advertentlén In te zenden vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
TWEEDE BLAD.
Epistel en Evangelie.
Vierde Zondag na Paechen.
LES uil den brief van den H. apostel
Jacobus1, 17—21.
Zeer geliefden I Alle goede gaven
en alle volmaakte gift is van boven,
afdalend van den Vader der lichten,
bij wien gcene verandering is noch
overschaduwing van afwisseling. Vrij
willig toch heeft Hij ons door het woord
der waarheid geteeld, opdat wij zouden
zijn als eerstelingen zijner schepselen.
Gij weet het, mijne zeer geliefde broe
ders I feder mensch nu zij vaardig om
te Itooren, doch traag om te spreken,
en traag tot toorn want de toorn eens
mans werkt Gods gerechtigheid niet.
Werpt daarom weg alle onreinheid en
overtolligheid van boosheid, en neemt
op in zachtmoedigheid het ingeplante
woord, dat uwe zielen kan zalig maken.
-14.
In dien tijd sprak Jesus tot zijne leer
lingen Ik ga tot Hem, die Mij gezon
den heeften niemand uwer vraagt
Mij waar gaat Gij heen Doch om
dat Ik u dit gezegd heb, heelt de droef
heid uw hart vervuld. En toch zeg Ik
u de waarheid het is u nuttig dat Ik
heengawant indien lk niet wegga,
zal de Trooster niet tot u komen, maar
indien Ik wegga, zal ik Hem tot u zen
den. Als Hij nu gekomen is. zal Hij
de wereld overtuigen van zonde en
van rechtvaardigheid en van oordeel.
Van zonde namelijk, omdat zij in Mij
niet geloofd hebben en van rechtvaar
digheid, omdat lk tot den Vader ga
en gij Mij niet meer zult zien en van
oordeel, omdat de vorst dezer wereld
reeds geoordeeld is. Nog veel heb Ik
u te zeggen, maar gij kunt liet nu niet
dragen. Doch als die Geest der waar
heid gekomen is, zal Hij u al de waar
heid leeren. Want Hij zal niet spreken
uit Zich zelvcn, maar al wat Hij lioo-
ren zal, zal Hij spreken, en wat toe
komstig is zal Hij u verkondigen. Hij
zal Mij verheerlijken, want van liet mij
ne zal Hij ontvangen en het u verkon-
ontwerp 1912 tot herziening dier wet, inspectcerd en waar noodig de eigenaar
in 2 handelende over de aangifte gewezen wordt op de noodzakelijk ge-
omtrent het aantal bewoners, die wij- aclite herstellingen, Bij ingebreke blij
Op den eersten Meidag.
Nu gaan we blij de Moeder groeten,
Die kwam der wereld leed verzoeten
En bracht verlossing door haar Zoon,
We juichen om den kostbren kroon.
Waarmede God haar wilde sieren,
Opdat wij allen zouden vieren,
Zijn Onbevlekte Moeder-Maagd,
Die Hem voor eeuwen heeft behaagd.
S. L. B., O.P
Gemeentelijke woningbeurs.
(Ingezonden).
Het nut der arbeidsbeurzen, in den
laatste» tijd menigvuldig opge
richt, zal zeker door niemand meer
betwijfeld worden. Vooral niet door
hen, die, op wat wijze ook, er mede
in kennis en in aanraking komen.
Deze bemzen bewijzen ten duidelijkste,
van hoeveel waarde het is, dat vraag
en aanbod van werkzaamheden en
werkkrachten goed geordend en gere
geld zijn, opdat de belangen van werk
gever en werknemer worden gediend
en men, onder meer andere zaken, ook
een overzicht krijge van di
van de arbeidsmarkt en wat daarmede
in betrekking staat,
Evenzoo is het gesteld met een soort
gelijke instelling, die, hoewel in Duitscli-
land in tal van steden opgericht, in ons
land nog niet bekend is, namelijk de
Gemeentelijke Woningbeurs.
Zij steunt op heizelfde beginsel als
de arbeidsbeurs, te weten op de
tralisatie van vraag en aanbod, i
door huurder en verhuurder op gelijke
wijze worden gediend.
Wal verder door die woningbeurs te
verkrijgen is, wordt ons door den lieer
J. Schutte Nordliolt, Inspecteur
Bouw- en Woningtoezicht te Amers
foort, in ecu artikel getiteld „Gemeen
telijke Woningbeurs", in het weekblad
„Gemeentebelangen" uangctooml.
Dit zeer actueel artikel werd in
chure-vorm uitgegeven.
De schrijver zegt, dat het wetsont
werp tot nadere wijziging der woning
wet, ingediend bij nota van wijzigingen
van :tl October 1913 evenmin als lid
zigingen heeft gebracht, welke daarin
naar het oordeel van hen, die op het
gebied der woninghervorming in ons
land, geacht mogen worden een alles
zins bevoegd oordeel te hebben, zoo
dringend noodig zijn.
De op grond van praktijk en erva
ring in 1908 en 1913 door dc bekende
commissie Drucker -Tellcgen uitge
brachte rapporten leidden niet tot wij
ziging der bedoelde S. maar dc regee
ring stelt thans eenvoudig haar sehrup-
ping voor.
Ook de Sociaal-Technische vereeni
ging van Democratische Ingenieurs cn
Architecten, laakte in hare brochure
van 1912 en 1913 de niet-rcgeling van
deze paragraaf en vindt liet onbegrijpe
lijk dat na een tienjarige praktijk van
de woningwet van regceringswege de
behoefte aan goede statistische gege
vens niet wordt gevoeld.
Evenals de commissie Drucker—Tei
legen brengt zij b.v. naar voren, hoe
onmisbaar goede statistische gegevens
zijn. waar Kegeering cn Gedeputeerde
Staten herhaaldelijk meerdere gegevens
vragen, betredende dc woningmarkt en
dc woningtoestanden, bij liet aanvragen
gemeentewege om geldelijken steun,
iiet minder nuodig zijn die gegevens
goed gemotiveerde voorstellen tot
woningverbetering, onbewoonbaarver
klaring, onteigening enz. te kunnen doen.
Iedere aanschrijving tot verbetering,
ieder voorstel tot onbewoonbaarverkla-
erzichtclijke kennis van
de woningmarkt cn de woningtoestanden.
Dc gemeentebesturen zelf, de gezond
heidscommissies, de woning-ambtena-
allen gevoelen telkens weer hoe
noodzakelijk liet is, goede gegevens te
verzamelen en die systvipalisch te or
denen cn vast te leggen en bij te houden,
ecu der voornaamste middelen
komen tol een voortdurend
zicht van den toestand der woningmarkt,
itisclie gegevens het
oprichten van gemeentelijke woning-
beurzen worden beschouwd.
Deze aadhating uit de brochure toont
reeds hoe nuttig en van hoeveel waar-
een woningbeurs is.
Het betoog geelt verder de betccke-
s aan op liet gebied van gemeente-
oning'-politiek, welke toch alleen kan
gevoerd worden met juiste kennis der
woningmarkt, een kennis, die verkre
gen wordt door de woningtellingde
kennis van de bouwbedrijven cn gegc
'zamelen omtrent tie wisse
ling der verhuringen van kleinere wo
ningen.
Thans berusten deze wel als leven
loos materiaal opgehoopt in de boeken,
lijsten, kaarten enz. der particuliere wo-
igmakelaars. Deze particuliere bu-
iux staan tot de woningmarkt vrijwel
dezelfde verhouding als de particu
liere arbeidsbemiddelingsbureaus tot dc
arbeidsmarkt. En evenals daar, biedt
ook hier slechts één middel, afdoende
resultatenhel centraliscercii
woningmarkt, waarbij vraag cn aanbod
onmiddellijk op de minst kostbare
eenvoudigste wijze samengebracht w
den. Die centralisatie geschiedt het best
door liet in het leven roepen van ge
meentelijke woningbeurzen.
Zijn zij eenmaal in stand gekomen,
dan moet als eisch gesteld dat de iron-
giftc verplicht is, dus de gebruikmaking
een algcmeene zij. Ook vermag de
woningbeurs een objectief beeld te ge
ven van de beweging der huurprijzen
waaromtrent de gegevens thans ii
massa op de particuliere bemiddeling-
bureau's verloren gaan, doch overwaard
zijn systematisch vastgelegd te worden,
wijl zij in nauw verband staan met het
voorhanden aanbod.
Kcnige tabellen van huurprijzen
opstel opgenomen, lichten dit nader
olgens wijst dc lieer Nordliolt
ii zijde van de toepassing der
woningwet die feitelijk zonder
hiervan kan dan op goede wijze
pressie uitgeoefend worden.
Met succes kan de strijd tevens aan
gebonden worden tegen overbevolking
en hierbij haalt schrijver aan de wijze
waarop dit te Straatsburg geschiedt.
Ook verschaft de woningbeurs goede
gegevens over vraag en aanbod op de
woningmarkt en weet zoo cenc betere
regeling van het bouwbedrijf en bijge
volg der huren te bevorderen.
Opmerkenswaardig is in dit verband,
liet oordeel van de huis- en grondei
genaren-vereeniging te Eurth welke een
eigen woningbeurs sinds 1892 beheert.
..Door de instelling van een woning
beurs is dagelijks na te gaan. of aan
bod cn vraag elkander dekken, zoodat
liet bouwen van woningen geregeld kan
worden in overeenstemming met de
beboette, cenc omstandigheid welke
hoofdzakelijk den bouwondernemers
doch ook den huurders tot voordeel
itrekt. Onze gemeente is daardoor van
grootcn woningnood, doch ook van een
in haar gevolgen zoo fatale crisis ver
schoond gebleven."
Nog aan andere doeleinden kan de
woningbeurs dienstbaar gemaakt worden
zooals liet bevorderen van een goede
grundpolitiek. Zij beschikt over alle ge
gevens van vraag en aanbod van de
woningmarkt, bij haar komen toch alle
bouwlustigen, woningzoekenden, bouw
ondernemers, makelaars e. a. Zijn dan
daar alle objectieve informaties omtrent
beschikbare gronden verkrijgbaar, dan
zal het zeker de pogingen tot afzet van
rrcin ten goede komen.
Men ziet dus, dat de woningbeur:
t sociale leven een even waardevolle
plaats kan innemen als dc reeds eer
genoemde zusterinstelling de arbcids-
nls gezegd is. bestaat deze in
stelling nog slechts in Duitschland, en
welke goede resultaten daar met de
iwingbeurslvcrkregcn zijn, zet de schrij-
:r breedvoerig uiteen. Sterk treedt
daarbij op den voorgrond de cisch van
verplichte aangifte, daarom worde met
:le ervaringen van de Duitsche beurzen
voor oogen, voor de toekomstige Ne-
derlandsche woningbeurzen de verplichte
aangifte, zooals die door dc commissie
Drucker -Teilegen noodzakelijk wordt
geacht, regel.
Dc schrijver eindigt zijn opstel met
den wensch, dat het ecnigszins moge
medewerken meer belangstelling voor
boven omschreven, hoogst nuttige
instelling op te wekken en ertoe bij
dragen, dat bij dc overweging en be
handeling van de voorgestelde wijzi
gingen der woningwet niet volstaan zal
worden met scbiapping
doch wegen worden gevonden om
voorschriften op te nemen, waaraan bij
de praktijk der genoemde wet zoo drin-
behoefte is gebleken. Het zullen
ichriften moeten zijn waarbij dc
gemeenten, zij het met uitzondering
die beneden een zeker zielental, de
plichting wordt opgelegd goede
ningstatistickcn aan te leggen, zooals
zulks door de meergenoemde comn
tot herziening der woningwet
haar rapport van If08 nader is om
schreven.
Waarlijk, de heer Nordliolt heeft
in deze studie een leerzaam stuk ge
geven, dat waard is in ruimer kring
bekend te worden.
Om dit te bevorderen en aan ieder,
maar vooral aan hen, met het woning
wezen in betrekking staan, de gelegen
heid te verschaffen hiervan kennis te
nemen, is in de R. K. Openbare lees
zaal de brochure ter lezing algegeven.
Het ganscltc betoog is prettig en
duidelijk geschreven, wat de studie aan-
genar.ni en gemakkelijk maakt,
Moge velen ervan gebruik maken.
W. G. KLOMP.
Amersfoort, 20 April 1915.
vercischt dat de gemeentebesturen
juiste kennis der woningmarkt hebben.
Gedoeld wordt hier op dc ten uitvoer-
legging van liet instituut der onbewoon
baarverklaring cn ontruiming. Het blijft
immers een daad van sociale rechtvaar
digheid, dat het uitvoerend gezag iemand
die uit zijne woning gedreven wordt,
door dc toepassing van een wettelijk
voorschrift, een andere woning aanwijst.
Niet minder nuttig in hare werking
kan de woningbeurs zijn voor het ver
krijgen van gewcnsclite verbeteringen,
daar bij elke woningverwisseling de
woning door hare beambten wordt ge-
Binnenlandsche Berichten.
Nederlantlsche Anti-Oorlog-Raad.
Op verzoek van den lieer A. C'. Ho
ven» Gréve, lc secretaris van dc Amcrsf.
afdecling van den Ned. Anti-Oorlog-
Raad vinde het volgende stuk hier
plaatsing
Het manifest, vastgesteld in de In
ternationale bijeenkomst, welke van 7
tot 10 April te 's-Gravcnhage op uit-
noodiging van den Nederlandschen An
ti-Oorlog-Raad is gehouden cn waar
personen aanwezig waren uit 10 ver
schillende landen, luidt als volgt
,,Hecl de wereld verlangt, dat de vre
de, die op dezen vreetelijken oorlog
moet volgen, een duurzaam karakter
zal dragen. Dat verwachten niet alleen
de oorlogvoerende volken maar ook
alle neutralen. Allen zijn zij getroffen
door den oorlog, die een huiveringwek
kend bewijs heeft gegeven van de so
lidariteit van belangen van heel het
icnschelijk geslacht.
Zal de vrede duurzaam zijn, dan
moeten dc oot»aken worden aangetast,
die tot den oorlog hebben geleid.
Waardoor werd deze wereldramp
mogelijk Verschil van meening kan
bestaan over sommige der diepere oor
aken van het oorlogsgevaar, over liet
verband tusschen den oorlog en de in
richting der maatschappij, over de rol
n den rassenstrijd, over de verant-
lordelijkhcid van bepaalde personen
tar sommige algcmeene oorzaken
staan boven allen twijfel.
Gebrek aan eerbied voor de vrijheid
i ile gelijke rechten der nationaliteiten
deed de gedachte opkomen aan inmen
ging, desnoods met geweld, en prik
kelde nationale hartstochten. Door de
voortdurende ophitsing van zekere ge-
wetenlooze pers, tuk op sensatie en
willig werktuig van de belangen der
industrie, is de verstandhouding tusschen
de volkeren vergiftigd, ten spijt van
zoovele oprechte betuigingen van vre-
dellcvendcn zin.
De expansie-politiek, de daarmede
samenhangende imperialistische stroo
mingen, de naijverige macht naar eigen
afgesloten markten cn kolonitin, deden
gevaarlijke vijandschappen ontstaan.
De politieke organisatie der wereld
beantwoordt in geencn deelc meer
de toenemende dooreenstrengeling
de belangen der volken. Ondanks
allen voortgang van het volkenrecht
zijn wij blijven leven In een toestand
n internationale anarchie.
Eerbied voor liet recht wa
iii algemeen. Het werk der Vredes
conferenties blecl onvoltooid. Er was
geen bruikbare instelling tot bcslech-
ig van belangcngescl\jllen.
Het stelsel der steeds toenemende
bcwapingen, dat den vrede zou ve
keren, verwekte integendeel een
mosfecr van wantrouwen en vijand
schap het leidde er van zelf toe, deze
bewapeningen te gaan gebruiken om
den tegenstander neer te slaan, om
den voorspoed van den Handelscon-
it te vernietigen. De voorstelling
post, dat oorlog onvermijdelijk
daarmede was verlamd dc weer
stand tegen de groepen, die naar oor
log dreven.
Het evenwicht der machten, als
grondgedachte van het stelsel der Eu-
ropecsche politiek, heeft niet alleen
den vrede niet kunnen verzekeren, maar
integendeel den naijver geprikkeld en
van iedere plaatselijke botsing gemaakt
een ernstig gevaar voor den wereld
vrede. In liet duister der diplomatie en
der geheime verdragen werd de span
ning al meer ondraaglijk.
Aan dit alles moet een einde worden
gemaakt. Bij den vrede, die dezen
oorlog zal beëindigen, is daarvoor de
gelegenheid; een gelegenheid die mis
schien nimmer wederkeert.
De verzekering van een duurzamen
vrede cn liet leggen van nieuwe grond
slagen voor de wereldpolitiek raakt de
gansche menschheid. Daarom inoet,
in aansluiting aan de vredesonderhan
delingen. die meer bijzonder den
oorlogvoerenden Staten aangaan, een
wereldcongres, de Derde Haagscht
Vredesconferentie, bijeenkomen.
Maar er moet meer geschieden. Dc
tijd is nu gekomen, dat ook de volken
een woord moeten medespreken. Dc
buitcnlandsche politiek moet niet
langer cn uitsluitend domein z(jn van
kleinen kring van beroepsdiplo-
n, een stelsel, dat thans Jop vol
slagen mislukking uitliep. Nieuwe
banen moeten worden betreden
krachten moeten worden t<
hulp geroepen.
Onze roepstem gaat uit tot allen,
zonder onderscheid van nationaliteit,
godsdienst, partij of maatschnppelijki
positie. De politieke cn gccstclijkt
leiders der volken, die tegen nieuw)
unnndin| onzer bttdiavtng M waken
hebben, dc mannen van den vrced-
zameit arbeid en de werkers in Inter
nationale organisaties, die de vrucht
van hun moeizaam streven met rede-
looze vernietiging bedreigd zien,
vrouwen, op wier toencmendcn invloed
de vrede nieuwe hoop mag bom
latsa's die niet meer opnieuw ter
slachting, ten doode, gevoerd willen
worden allen moeten de handen
ineenslaan, want aller belang is éen.
Als grondslag voor gemeenschap
pelijke actie wordt het volgende pro
gram aangeboden. Het bevat het mi
nimum van hetgeen bereikt behoort te
worden. Het zal deels door internatio
nale verdragen, deels door de wetge
ving van ieder land moeten worden
verwezenlijkt. Zal inderdaad een nieuwe
periode aanbreken na de mislukking
der oude politiek, dan moet bovendien
een andere gezindheid de gemoederen
gaan beheeren alleen dan zat de let-
r van het program levend worden.
Dit is de taak, waartoe thans de ge-
heele beschaafde wereld wordt opge
roepen.
Minimum-program
Geen annexatie of overgang van
grondgebied tegen de belangen en
wenschen der bevolking, wier goedkeu
ring. waar dit kan, door volksstem
ming of op andere wijze moe: worden
gevraagd.
Rechtsgelijkheid, godsdienstvrijheid
taalvrijheid, door iederen Staal ge
waarborgd aan alle nationaliteiten bin-,
zijn gebied.
In alle koloniën, protectoraten
en sferen van invloed vrijheid van han
del, of althans gelijke behandeling van
alle nationaliteiten, krachtens interna
tionale overeenkomst.
Krachtige ontwikkeling van het
werk der Vredes-conferenties ter orga
nisatie van de vreedzame gemeenschap
der Staten.
Vaste organisatie van de Vredes
conferentie met geregelde samen
komsten.
Algemeen verplichte onderwerping
van internationale geschillen aan een
behandeling ter vreedzame oplossing.
Daartoe worde, naast het bestaande
Hof van Arbitrage, in het leven ge
roepen, a) een werkelijk permanent In
ternationaal Gerechtshof en b) een
evenzeer permanente Internationale
Raad van onderzoek en bemiddeling.
De Staten verplichten zich In gemeen
overleg op te treden dipolomatiek,
economisch of militair ingeval
een Staat militaire maatregelen
mocht nemen in plaats van een ge
schil aan rechterlijke beslissing te on
derwerpen of de tusschcnkomst van
den Raad van onderzoek en bemidde
ling in te roepen.
4. Vermindering van bewapening
krachtens internationale overeenkomst.
bevordering van dit doel, mede
afschaffing van net zeebuitrecht en ver
zekering van de vrijheid der zee.
5. Medezeggenschap van de Volks
vertegenwoordigingen in de buitenland-
sche Staatkunde.
Nietigheid van geheime verdragen.
Personen van verschillende nationa
liteiten, zoowel uit oorlogvoerende als
uit neutrale landen, hebben eenstemmig
besloten tot bovenstaand manifest en
inimum-program.
Aldus blijkt, hoe in alle landen leeft
.jn zelfde verlangen naar een duurza
men vrede en hoe daarvoor door allen
dezelfde grondslagen noodzakelijk wor
den geacht.
Dc Ned. Anti-Oorlog Raad, wiens
eigen programma in wezen volkomen
gelijk is aan dit internationaal vastge
stelde, heeft kunnen bereiken, dat niet
alleen een dergelijke internationale over
eenstemming is verkregen, maar tevens,
ijat een internationale band is gevormd
tusschen de voorstanders van een duur-
men vrede.
Aan den Ned. Anti-Oorlog Raad i«
i de leiding opgedragen van deze
Centrale organisatie voor een duurza
men vrede.
Dit is een groote verantwoordelijk
heid. waarom deze Raad een hernieuwd
beroep doet op het gcheele Nederland-
schc volk.
Moge die roepstem gehoor vinden
en daardoor liet Aantal medestanders
vertienvoudigen.
Gemengde Berichten.
Zwaar geschut Het geheimzinnigste
wapen in den wereldoorlog is nog
steeds het 42 c.M.-mortier, waarmede
Duitschland zoo onverwachts is voor
den dag gekomen. Het is een pnar
maal gebruikt cn thans wordt er abso
luut over gezwegen.
Zoo'n 42 c.M.-mortler weegt 88,750
K.G., de ccmentbodem, waarop het
komt te staan. Is een blok van 37,500
