Katholiek Niéuws-
en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
Telefoon No. 314.
Kantoor: l ingegracht 13, Amersfoort
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de
Vereeniging; De Ecmbode te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent.
Afzonderlijke nummers vijf cent. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Vrijdag 17 September 1915. No. 49. Negen en twintigste Jaargang.
AdvertentieprijsVan één tot vijf regels vijftig cent. Elke regel meer
tien cent. Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. Alle mededeelingen,
ingezonden stukken en advertentién gelieve men in te zenden ten kantore van
De Eeinbode, aan de Langegracht no. 13, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
KKKSTK KLAD.
W:
Wat de Kerk deed.
mun ccn verslag schrijven
hetgeen ile K. K. Kerk gc-
heeft alleen voor het huwelijk en
het familie-leven, het zou een
loliat
mud /.al ontkennen, dat liet
voor den waren vooruitgang, voor het
geluk der inciisclielijkc maatschappij
van groot belang is, dat de bron zelve
dier maatschappij Int huwelijk goed
en vast geregeld zij.
De K. K. Kerk heelt gestreden, met
schitterend en blijvend gevolg, tegen
al wal liet zedenbcderl des heidendom-,
de wilde trust der barbaarscheid had
samengebracht in de maatschappij
ei;u modderstroom van onreinheid was
het samenleven der heide seksen.
l)e Kerk heelt, de zending vervul
lend door ijlirislns haar opgedragen,
ecu zilverhcldercn stroom in de wereld
binnen geleid door hare huwelijkswetten.
Zij scilicet voor allen zonder uit
zondering liet stoute program heilig
is de huwelijksband, die een enkele
met een enkele verbindt en niet vcr-
broken wordt dan door den dood.
Zij Iteclt dat program ingang doen
vinden en daardoor vooral de .Maat
schappij geordend.
maakt, heeft dé K. K. Kerk als met
vei dubbelde zorg de heilige wet gc-
humlhauldgeen vorstengunst, geen
schatten gouds, geen schounc beloften
hebben ooit een uitzondering haar af
gedwongen. Kn wanneer op dezen dag
de leugcllooze drift niet meer algemeen
het familieleven heeft verwoest, dan
moet de wereld dit vooral dank weien
aan de K. K Kerk Met licht van
deze groole vuurbaak zendt zijne stra
len uil over de gclieele aarde, en ook
onwillekeurig deelden buitenstaanders
in den glans van liet groote licht.
Maar zoo is het letterlijk op elk an
der gebied. Rechtvaardigheid en clmritas
heeft zij in de wereld gebracht, zegt
ilgr. Ilettsoii. en al wat bewonde
ring en luide toejuiching uitlokt hij liet
Heilsleger en honderd andere sectcn,
is een heel beperkte en heel Helse af
spiegeling of nabootsing van hetgeen
lie It. K, Kerk doel, gestadig, twintig
J. B. SCHEUER
AMERSFOORT.
Lungegrucht 9 - Telefoon 254.
Administratie- en
Effectenkantoor.
Kantoor geopend v
is van hooger orde, heelt levenskracht.
rijksgrootcn of koningen, niet aan liet
de democratie geef mij beweging,
Er is leven, tr is beweging.
De mensehheid is liet kind, (lal die
religie opvoedt en opleidt tot zijn
hoogste bestemming, eeuwen achtereen.
Binnenlandsche Berichten.
)e beschaving, die van een gods
beginselen 'die hij predikt, in de kracht
lie in hem leeft om die beginselen in
Ie harten der mctischen zoo te doen
I.lordingen en va«twortelen. dat ze er
Ie geestelijke drijfveer worden van
;chccl hun handel en wandel.
„Ken godsdienst, die arbeidzaamheid
iredïkl, in.panning van alle krachten
mi vuoiuil te komen op den levensweg,
en god-dienst, die geen enkel deel
évangelies prijs geeftdie zelfbedwang
ai zelfverloochening als de noodzake
lijke voorwaarden voor plichlsbctrnch-
ing op allerlei wijze aanprijst en ge-
licdl een godsdienst, die de hei
ligheid van het huwelijk hoog houdt en
handhaaft, doch daarnaast ook naar
liet woord van den Meester en de leer
van l'nulus de reine bloem der maag
delijkheid kweekt, uit zelfbedwang ge
sproten „urn het rijk der hemelen"
- die d
tl der
ndeter
telt
rok den
uden
zij dit i
lén veeltij,
toejuiching voorwaar, maar omier lat
ten smaad en felle bestrijding!
Deze godsdienst heill den slaaf op-
gebaald uit zijn luensclionte'Tendrii
slaat, en een ideaal aan de wereld
gebracht dat de snaren stemde der
toonkunst, liet hint ontvonkte van
schilders, beeldhouwen, dichters, rede
naars, bouwkundigen. Kn al wat
goed en edel is bij den mijnwerker ett
den kun (euaar, bij den landbouwer
eu den wijsgeer, beeft deze godsdienst
of ingegeven of geadeld en beschermd.
Hoe kon deze godsdienst, die een
bovennatuurlijke godsdienst is en als
eerste doel heeft den mensch op te
leiden tot de eeuwige zaligheid hier
namaals, hoe kon deze godsdienst
zóó werken aafl aardselie welvaart en
cultuur
Die vraag worde beantwoord met
luinne plichten leertdie den arbeid*
beschermt- een godsdienst, die p
likt dat alle wetlig gezag van God
Komt en daarmede de hoogst
schendbaarheid van alle wettig
I II it- - een godsdienst, die den
rijkdom eu de aardselie grootheid niet
veroordeelt, maar toch ook d<
en daad eerbied predikt vc
moedeeen godsdienst, die maat en
matiging leert in alles
verzacht v an zijne veroordeeling van
wat de zinnelijkheid prikkelt; --en
alles uil liefde voor (i,.d en den uai
om li. t rijk der hemelen zou zulk
godsdienst de kracht missen 0111
beschaving der moderne wereld
leiden
O beschreef l'ater 1'. J. van Sar
besulliivendeu invloed van
tijdigheid van dat beschavingswerk
Welke macht, zij '1 ook een 111
lerlljk georganiseerde macht, zal
onderdanen ol lidmaten alles ge
daan krijgen wat hier wordt
ol streng bevolen, als
Itooger leven inwoont in die vereeniging?
lén ile K. Is. Kerk bereikt dit alles,
ook ondanks het zwakke, hel onvol-
akle. het gebtckkigc. liet mensche
lijkc. d.it noodzakelijk wordt anngetrot-
'11 in de leden der Kerk, die leven op
irde.
/ij heeft het gezag, de geëerbiedigde
ttuiileit, baar dour l'hristus verleend,
;-n schat van bovennatuurlijke liulp-
liddrlcti, liet ware leven in zich.
Hel leven in zich. Ontbreekt dit Ie,
en, dan is dit godsdienstig lichaam
en lijdelijke, beperkte vereeniging,
iet een secundair, bijkomstig, onder
eschikl aandeel iu 's mensehen leven
cl Is mensohenwerk.
De godsdienst, die bezieling wekt
n vooruitgang waarborgt voor allen,
De Toestand.
aanleiding van minister
den i'
iischcn
stand in den lande, merkt De Maasbode
Jlel is ui.1.11 niet genoeg ziclltevir-
licMgcn over ile ruimte van geld, die zicli
in ons land gelukkigerwijze openbaart.
goed bij, Maar dat is voor de algcmeene
vvlvaarl wel ten belangrijke factor, doch
In liet algemeen krijgt men sleed*
ilerker den indruk, dal dv prul ijlen uicl
li evenredige deelen aan on* gclteclc
i'olk toevallen,
Wie veel heeft, dien wordt overliet
algemeen veel geschonken en breede
volksgroepen missen lllili deel in de
baten.
Wanneer men van vcr-ehilleiide zij
den nu al geruimen tijd dien indruk
ontvangt, dan mag liet o.i, wel worden
gezegd.
Want niemand mag bijv. met hel
oog op de te volgen belastihgpolitiek
de veranderingen in de draagkracht, de
tegenwoordige verhoudingen in draag
vermogen uit liet oog verliezen.
Wanneer men spreekt van den land
bouw en van zijn groole voordeden,
is het dar, niet in hoofdzaak de grooterc
ondernemer, die hooge winst maakt,
terwijl de kleinere door de ongewone
gebeurtenissen weinig zachtzinnig is aan
gegrepen h
Minister l'ostliuma dit verschil al reed*
aangegeven.
vordoti gesteld
volks h
Wat
den gewaagd
industrie, geldt dat dan helaaniet
de a'mbnclitsba/cn in verschillende
branche* door ilouil g' nepen worden
lén wanneet op een bepaald onder
deel malaise heer-du, zonal* in hel
bouwbedrijf, dan is liet weer de kleinere
ondernemer, die liet zwaarst lijdt, in
Idteld met (\ct
bouwcrediet,
Als ook dn handel deels zicll hand
haaft, deels zelfs floreert, dan is het
alweer niet hel zwakkere deel, de
kleinhandel, die tevreden mag zijn.
Niet alleen den winkelstand maar
ook vele kleinete grossier* bedoelen
we bier onder kleinhandel.
In z.ijn jongste nota gewaagt Minis
ter l'osthuma, waai hij spreekt van
zeer belangrijke winsten, van „groot
handel en industrie" begrippen, waar
omier de 'Kleinhandel en het ambacht
niul te rekenen zijn.
Uitdrukkelijk vestigt de Minister ook
de aandacht op den kleinen winkel
stand welke volgens hem „in tal van
groole sleden" den undceligcn invloed
ondergaat van den slechten toestand.
Wie dus liet meest te dragen heb-
ill van den last der builciigewonc
omstandigheden, zijn de kleine zelf
standigen.
Wij vergelen hierbij niet, dat vele
arbeiders werkloos zijn geworden.
I tocli, zoo de werkloosheid al niet
geheel heeft plaats gemaakt voor druk
ken arbeid, dan mag niet vergeten
v-orden, dat de kleine zelfstandigen
veel minder in uilkecringcn dcclen en
toch mede den vollen'iltuk der duur
dere tijden dragen.
I Xij genieten vaak alleen tegemoet-
j koming door de brood- en vlceschpo-
iitiek lier Kegeering.
I Met welk een vreugde zullen zij
daarvan gebruik gemaakt hebben.
\"u is slechts de groote vraag, of bij
de velerhande maatregelen welke door
de rcgecring genomen worden nan de
achteiuitgedrongcn bevolkingsgroep wc!
genoeg wordt gedacht.
Wat is er bijvoorbeeld in hel begin
der mcclvcrhcfling voor het regeerings-
brood niet slordig omgesprongen met
liet belang der bakkers, die in verschil
lende plaatsen zeer ulteenloopcnde prij
zen betalen moesten voor dc grondstof,
ze toch allen brood voor den-
zelfden prijs vervaardigen moesten.
Later is gelukkig ccn eenheidsprijs
We zouden deze Maasbode-bemer
kingen met vele andere kunnen aanvullen.
Minister l'osthuma meent het natuur
lijk goed met geheel hel volk. maar
zijn maatregelen komen doorgaans alleen
enkele economisch sterke groepen ten
goede. Hij is niet de rechte man op
de rechte plaat* in deze benarde tijden.
De ronde nikkelen Stuivers.
De tot 1 Juli 101 verlengde gele
genheid tot inwisseling van de ronde
juts-.-.lukken is opnieuw opengesteld
1 Juli F>lo.
's Rijks middelen
hebben in Augustus van dit jaar
'1,3:13,033.05'/, meer opgebracht dun
1 Augustus IU14.
De eerste acht maanden hebben
opgebracht f 100,t>2ft,8fil.8lA tegen
t 112,810.264.04'-, in 1014, cennadcclig
verschil van fo,100,412.24'/,,
Kranten voor Militairen.
Met belangstelling la- het Centraal
bureau K. S. A. Ie Leiden iu de bla
den oproepingen, om kranten aan de
Militairen te zenden, mol de bijvoeging.
'entinal liurcnu bedrukte adres
bandjes beschikbaar stelt, lien K. K.
'l'a-.loor wekte zelfs de Ié. kastoor*
ip, de geloovigen op den kansel aan
sporen hun gelezen couranten aan
ie militairen ie willen opzenden. Hij
loenutc dit, daar 't Centraal llurenu
Ie bandjes gratis beschikbaar stelt
„een aalmoes, die niets kost.",
I loewel hartelijk laakbaar vo.oi die
edcwctkillg, moet toch opgemerkt
ui den, dat dc/e „aalmoes" wel de
gelijk veel geld kostaan het Cen
traal Bureau. Kuim een halt millioen
kranten zijn 1111 op «leze wijze reeds
m de IC K- militairen bezorgd. Kuim
•li half millioen bandjes zijn dus
cil< gedrukt en aan de krantenver-
aiders telkens in pakjes van oO ver-
inden. Wanneer men nu bedenkt, dat
e adressen door overplaatsingen tel
kens weer veranderd moeten word
begrijpen, hoeveel arbeid
geld met dit werk is gemoeid, tmm
dc kranten kunnen wel portvrij worden
verzonden, maar niet de bandjes, zooals
deze bedrukt mi wel door liet Centraal
Bureau aan de Uruntcnvurzcnders
den toegezonden. Voor eenigen lijd
Bankvereeniging H. L. A. Dullaert Co.
AMERSFOORT
LANGEGRACHT 30
Scherpenzeel Soest
TELEFOON INTERC. 363
Aan- en Verkoop van alle fondsen,
zoowel op Binnen- als Buitenlandsche beurzen.
SAFE DEPOSIT
Lips smehproefvrije kluis. Nieuwste constructie.
hebben wij nog eens een noodkreet
laten hoorenbij gebrek aan geld zou
oo bij uitstek nuttige werk gestaakt
.en worden. Het gevolg was, dat
rati verschillende zijden giften voor
doel mochten ontvangen. Maar
helaas than* overschrijden dc uitgaven
weer aanzienlijk dc inkomsten.
Mogen wij daarom nogmaals een be-
r'oep doen op den tmantieclen steun
det Katholieken
Coöperatie.
In „Dc R. K. Middenstander" beant-
oordt dc redacteur Kellenuers de
vraag„Hoe staan wij tegenover dc
toöperatie der arbeiders?", als volgt:
„Niet vijandig
In den laatslen tijd zijn er in ver-
ichillende kringen wederom stemmen
opgegaan tegen de arbeidcrscoóperatie,
zoodat het noodig blijkt, nog eens
duidelijk het standpunt, dat wij katho-
lickc middenstanders tegenover dc
toöperatie der arbeiders hebben in te
temen, aan te geven.
Het is verkeerd, en hoogst onver
standig tevens, wanneer de midden
standers zich vijandig stellen tegen de
arbeiders-coöperatie en daartegen den
rijd nnnbimicn.
Daardoor nemen zij zich zelf een
00» wapen uit dc handen, n.l. het1
recht van zelf te co. >percercn.
Want watuom zou de arbeider niet
iven zou gutil recht op coöperatieve
lamcnwcrking hebben, als wij iniddcn-
tander*
Dus al dat getier tegen de zich steeds
.neer en meer ontwikkelende en uit
bradende arbeidersco, .peratie helpt den
middenstand geen zier, en hij bereikt
juist hut tegendeel mede valt wat
hij trachtte te bereiken.
tok 1hel geheel overbodig, de
•hrtsteiykc naastenliefde hierbij te halen.
Evenals sommige grossiers den coö.
.torenenden middenstanders wel een*
verwijlen, dat zij door hunne coöperatie
«icr» liet brood uit den mond i
it dus zondigen tegen dc
christelijke naastenliefde, evenzoo zijn j
ook sommige middenstanders er dadelijk
bij, den arbeiders gebrek .1411 naasten-
"el'ile le verwijten, als zij otn de een
of de andere reden een coöperatieve
vereeniging oprichten.
Kr staat echter nergens in de mo
raal onzer Katholieke Kerk geschreven,
dat dc arbclilseintperatle strijdig is
met de christelijke ritlusleitllcfde en
buitendien zijn sociologen ett bakende
mlddenstaiidsvrlciiileti als een Vlekke,
Ier, een dr, van Beurden, een
Schoenmakers, een dr. Nottwen* e. a.
daar 0111 het tegendeel te bewijzen.
Dus ook deze vlieger, welke som
mige al tc kortzichtige eu ai te zeer
op eigen belang beluste middenstanders
tegen de coöperatie willen oplaten,
gaat niet op, Men ziet dus hoe onver
standig zij handelen, die zonder meer
den strijd tegen de arbeidcrscoöperatlc
aanbinden.
Het eenig juiste standpunt, dat de
middenstand tegenover de arbeids-
coöperatie dient in te nemen is, door
cigcil vereeniging, door eigeri energie
en werkkracht de coöperatie der ar
beiders overbodig maken.
Heeft de Middenstander in en door
zijn vereeniging, dat doel bereikt, dan
zullen spoedig Ue arbeidersco. .peraiie'»
als sneeuw voor de zon verdwijnen.
De oorzaak, dat zij thans zoo bloei
en, is deze, dat er nog zoovele mid
denstanders gevonden worden, die
heelcmaal niets van hun vak kennen
en die maar blijven zweren bij den
ouden sleur.
I.et er maar op, overal waar xulke
middenstanders gevonden worden, zal
dc zicli nestelende arbciderscoóperatie
onmiddelijk succes hebben.
Treden daarentegen dc n.'ddanatan-
ders in hunne vereeniging coöperatief
op. en passen zij zich aan aan de mo
derne tijdsbehoeften, dan zal spoedig
blijken, dat een vakman, die winkel
houdt, verre staat boven een arbeider
die met een winkel begint.
Het is dus zaak, dat de K. K. Mid
denstanders, zich overal vereenigtn, en
in hunne vereeniging vakgilden oprich
ten. die de waren en grondstoften on
der behoorlijke leiding eu voorlichting
coöperatief, 111. w. gezamenlijk aan-
koopen,
Ziedaar o.l. het eenig juiste stand
punt, dal wij legenover de coöperatie
der arbeiders dienen in te nemen".
Uit het Buitenland.
DE OORLOG.
OnUpanning.
Beriistorlï, de Duilschc gezant in de
Vereetugde Stalen, zeide dat liet «iju
meening was, dat binnen veertien dagen
alle denkbare moeilijkheden lusschen
de Vereeitigde Staten en Duitschland
voor gord opgelost zouden zijn, en dat
de betrekkingen tusschcn de beide na
ties vrirndschnppehjkcr dan ooit zou
den zijn.
Enyataclie verliezen.
In het Lagerhuis deed men mede-
deelingen omtrent de verliezen aan de
Dardanelles De totale verliezen van
niuiischenlevens. volgens opgave van
j 14 September bedroegen ofiicteren
FEUILLETON.
Eene Ridderschets uit de
twaalfde eeuw.
f des onbekenden ontvloden; slechts
tienmaal |iad hij zijnen strijdhengsf door
een enkelen klank aangevuurddoch
die klank was voldoende geweest
al dc zenuwen van den graaf van Kt
land le doen trillen; die enkele klank
was toereikende geweest, om hein de
belofte, aan zijne schounc gade gedaan,
te doen vergeter.,
De onbekende naderde de plaats,
alwaar de koningin van het feest geze
ten was, die de prachtige gouden ke
ten reeds in de hand liielll, 0111 dezel
ve Jen door alle ridders benijden ge
lukkige om te hangen, toen op eens
een doordringende schreeuw zich hoo
ren deed, en een nieuwe kampvechter
in het strijdperk trad.
Ook deze ridder was onbekend, en
te wapenrusting gedost. Op een melk-
witten hengst gezeten, wachtte hij kalm
bedaard, totdat hij, die lot lieden
rwinnaar was, zicli weder te paard
had gezet.
Vervolgens dezen langzaam naderen
de, fluisterde hij item een paar woor
den in liet oor, en plaatste zicli toen
onverwijld op den vercischien afstand.
De beide ridders zetelden zich vast
111 den zadel, en renden op clknndcr
aan met een geweld, dut zelfs de vc
metclsten van al de aanwezigen er vr
beefden.
Verschrikkelijk was de schok1
beide lansen vlogen aan spaander:
docli den ridders bleven onbewegelijk
lpn zadel, even alsof geen schok
hen getroffen had. Nieuwe lansen wer
den den strijdenden ter limiet gesteld
en opnieuw gingen de be.i«lc kampioe
nen op elkander al met eene vaart en
eene kracht, voor geenc beschrijving
vatbaarook nu was de schok der
gen de wapenrustingen aankomende
'ansen verschrikkelijk, doch ook nu f
lieven de ridders onbewegelijk in dca
tade).
Knielend vlogen tticu «Ie /.waarden
,iit de seliecdcn, en begon het gevecht
ap nieuw.
léven nlsol de Cyclopen in hunne
bndcraardschc werkplaatsen met reuzen
krachten het ijzer beukten, even roo
weergalmden en dreunden de verschrik
kelijke slagen en houwen op liet harde
deugdzame ijzer en staal, waarmede
de beide strijders waren bekleed.
Kccds een geruimen tijd had de strijd
geduurd, toen hel paard van den laatst
aangekomen ridder, door cell slag van
liet zwaard zijner partij gctrolfcn neder-
stortteijlings maakte deszclfs berijder
zich los uit Je stijgbeugels, terwijl zijn
vijand te paard den strijd vo»iield;eei
hevigen slag van dezen op zijn schilt
opvangende, drukte de gevallene 0|
ditzelfde oogenblik zijn zwaard in dc
borst van hel paard zijn vijand*, dat
dadelijk met zijilcu lioiijdci ucdcislorttc.
De edele ridder wacliltc cellier het
oogenblik af, dat zijne partij zicli
liet paard had losgemaakt, en
deze met liet zwaard ill dc hand «ia-
derde, begon de strijil n.es met
woede, en, zoo mogelijk, mei 1
meerder gcwclif,
Ken touzenslng van den laatsien 1
istrijiler, door zijne partij behendig op
gevangen, deed zijn zwaard in sweeün
springen terwijl zijn vijand (net een 1
kreet v«n blijdschap hem op het lijf
drong.
Behendig liet deze den hem toege
dachten slag opzijn schild nederkomen,
en toen met de snelheid des bliksem*
zijn gedachten tegenstander 0111 hel
midden des liclmam* vattende, maakte
hij daardoor ook voor dezen liet zwaard
nutteloos.
Horst legen borst, schouder tegen
schouder, knie tegen knie gedrukt,
trachtten de beide strijder* elkander
nu alleen door hunne natuurlijke krach
ten de overwinning te ontwringen.
Nog een geruimen tijd bleef het on
beslist. wie der beide ridders de zege
zou wegdragen. Üp eens echter ver-
eenigde de eene strijder nl zijne kracli-
len, en zijnen mededinger met bijna
bovenmeiwchelijkc krachten tegen zijne
stalen borst drukkende, hield hij hem
eenigc oogenblikken al» ware het in
zijne armen besloten. Léene angstige
spanning stond op liet gelaat aller aan
wezigen getcekciuleindelijk liet de
laatst aangekomen strijder zijnen vijand
los, die als levensloos ter neder stoi'
terwijl de overwinnaar zich naar
zetel van dc «choonc .Meid begaf,
biedig de knie boog, en zijn vizier
opende.
lécn lichte kreet ontsnapte den mond
der schoonedoch haastig «le keten
den overwinnaar omhangende, drukte
zij eenen kus op zijn voorhoofdIer-
wijl dc ridder, zijnen helm afzettende,
voor aller uugeu de gelaatstrekken
toonde van den edelen en dapperen
graaf van Vriesland.
werden de verstijtdc trekken zicht-
van Hendrik de Kraan, graaf van
de Kuinder,
Willem en .Meid leefden gelukkig.
Kort na hunne vereeniging Irad er eeae
verzoening plaats lunchen de graves
van Holland en Vriesland, en werd er
verbond gesloten tusschen deze
en den graaf van Gelderland, die toen
hunne krachten vereenlgden tegen «le
Sllchtschen.
