Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken. DE EEMBODE Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort Telefoon No. 314. Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- eii Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven door de Verecniging De Ecmbode te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal. Dinsdag II April 1916. No. 3. Dertigste Jaargang. AdvertentieprijsVan {él tot vij! regels vijftig cent. Elke regel meer tien cent. Voor incasso wordl vijf cent in rekening gebracht Billiike tarieven bij geregeld adverleeren. Alle mededeetmgen. ingezonden stukken en advcrtennên gelieve men in Ie zenden fen Kantore van de Directie van Dc Eembode Laogcgracht 13, Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen' De Weefster. Er was ccn weefster, dijfweven kon zooals geen ander. Zonder verpoozing was zij in de weer. De draden en vezels wond en weefde zij dooreen 0111 elkander, in wondere regelmaat met vingervlugge vaardigheid. En het werd lot een tooveren met lijnen cn figuren, met sterren en rag fijn kantwerk, nut blad en bloesem. E11 dc kleuren waren heerlijk bijeen gegroepeerd, in schrille tegenstelling die wcderzijdsch henr heerlijkheid ver hoogden of in zuchten, weemoedigheid wekkende» overgang. Met werd, alsof de weefsels gingen leven onder hare handen het was alsof dc lakken tier heesters en hoornen gingen uitbotten, cn bloei en blaren stillckens uitstulp ten. En vlinders en bijen werden ge weven te midden der bloeiende hoo rnen cn vogels met satijnen wieken pronkten tusschcn dc ranken en rijzige twijgen. Maar de menschen gingen hel kunst werk met koe-glanzige oogen voorbij en zij keilden dc wondert weefster niet. die sl.l bleef weven Dat w as geen droom, lezer al klinkt het als een sprookje Uit duizend-, n een-nacht. Dat is werkelijkheid. W.inl die menschen zijn wijcn die weclster Vondel zong nog niclig begin, ontwikkelde cn spon wortel, de stengel, de b'Alles vecfsclhout- en kurkweefsel werd gevormd Jaar werden weefselgangen n vormden verbreedt buizen- ir water, lucht en voedsel- Telkens en telkens werden nieuwe ■eefselcellen gevormd, waaruit Uit water, er, koolzuurdamp. cn aarde, n verder mejs, onder de bemiddeling an zonnewarmte cn zonnelicht, door c nimmer rustende natuur. Die kleine ellen, die draden, zijn niet grootcr dan en tractie van een millimeter. E11 toch ijn die vezels vcvoenigd, gelijmd cn ,v,ponnen, gewonden en geweven, tot roote bundels, ZOO sterk cn straf, dal e boom machtig genoeg was zijn tam dc hoogte in te stuwen, tegen dc waartekracht in cn stormen ten trol», it honderd vijltig meter soms. zooals ,-ij Australische eucalyptussen kctirn-11 Allerlei. Von Bissing heeft het Vlaamse!) tot bestuurlijke taal in het Vlaamsche ge deelte van België verheven. In den Duitschcn Rijksdag is dc begroeting van Oorlog afgehandeld. Het Fransche schip St.-llubcrt is getorpedeerd; ook het Engelsche Simla is gezonken. Een Pr.insche duik boot torpedeerde ccn Oostenrijkse!) sportschip ui de Adriatische Zee Stop. Wegens gebrek aan grondstoffen thans in verscheidene cacaofabrieken het bedrijf gestaakt. Amersfoortsch Nieuws. Binneniandsche Berichten. Het N. Promotie. r. d. I). verneemt, dat liet zich gewend heeft tot den dart 1 bcenv .pier den reuzenhaai 11: heli eerbied voor zulk een wccft-tci. Maar wie gaf haar het geniale ta ut voor haar planwie de macht dacht had „De i odhei zyn v J- P. 1111 alle infatiterie-ofiiciere ut kapitein. Aan den toestand van 1 vele compagrien door Oa Palemhanjj. s Duitsche rcgccrlng deelt als iijkhoid dm men aan Duitsche zijde schuld zou hebben aan den ondergang van den l'alembang. geheel is uiige- li' In alle ha schreven ontmoet men de uitdrukking „weefsels". Ken overdrachtelijk woord. weliswaar, maar /no teekciicnd en ty- -rend, dal men geen betere verge lijking vond, om zijn gedachten cn lie vindingen te verklanken. Inderdaad - de weefsels, welke de lichamen der levende wezens, uitma ken, zijn allertvondcrbaarst ingericht. Elke spier, pees, zenuw, ol elk blad. bloem of slenget is een vernuftig sa menstel van ineengevlochten draden vezels en vczclbundelsmeestal zoo fijn en teer. dat Brussclsche kant er grof kabeltouw bij is. Zelfs het men- scliclijk lichaam is ais hel ware ineen geweven vlechtwerk, dat de noodige stevigheid erlangt, doordat bepaalde weefsels doordrenkt zijn met taaie, lijm- gevende sloften of harde kalk-en plios phorzouten. Uiterst kunstig werkt de natuur, zon der weefgetouw of vingerenzonder voorhanden ruwe stoffen, \die ze zelfs eerst nog maken moet -jbeha'.ve een enkele begin-draad meestal. Denkt slechts aan een boom, hoe hij ontstaat. Oorspronkelijk w.,s hij één enkele be vruchte eicel, die door herhaalde rit ling aanwies lol een zaad an uit il Uit het Buitenland. Van den Oorlog. Koning Albert van België. pnpaihieün a Jig,de Eci te Kam Kamer n-gr •r.lci «ou Kor Albert 41si' idden van kanongebulder op het 1 stukske grond, het ernige dat is gebleven van zijn eens zoo :nd rijk, maar zou hij 111 zijn hoofd- de gclukwcnschen mogen in om it nemen van allen, die hem, den men vorst in den besten zin van oord. heil cn voorspoed toedenken, t is zoover nog niet. al gaf de jongste rede van den Rijkskanselier 1,inleiding tc gelcioven, dat de vooruit- ichtcn voor België zijn verbeterd, dat mor hem in de toekomst niet alles is ^verloren. Maar zelfs al ware dit zoo, hij zou evenals eenmaal Krans I zicli 111 verheugen in de gedachte, dat hein de eer niet is verloren, dat icral slechts achting ring I r zijn - waardige houding bij dc ramp die zijn volk heeft getroffen. Het klein ste plekje grond was hem voldoende om met zijn volk mede te leven cn te lijden, 0111 trouw zijn plicht te vervul len als hoofd van zijn legers, als sol- onder zijn soldaten. crgadcring Kaas. i Ingang van 10 April «r.ien wc- consentcn tut uitvoer van kaas Geruststelling. n rcgceringswgc thans be- gemaakt, dat er i-cen grond bc- voor de vrees van liet publiek, r eerlang gebrek aan guldens en rijksdaalders zou ontstaan, Zilvcrbons van f2,50 zijn tot elk bedrag te ver krijgen, terwijl de regocring bovendic: voor een belangrijken reservevoorraad heeft gezorgd. Verloren schip. Dc mailboot Prinses Juliana, 1 Februari op een mijn is geloopen en later bij Fillxtow op een bank gezet, is bij den jongslcn storm Hersteld onrecht. Engeland heeft eindelijk alle in t dag genomen Ned. waardezendingen teruggegeven, evenwel onder beding,, dat voortaan geen dergelijke zendingen zullen geschied. :n vergadering der Centrale lesvcrecr.iging in het hnofd-kiesdistrict niersfoort werd ons het volgende me- Onder leiding van den heer J. W. 'rissen als voorzitter kwamen 29 af- vaardigden van plaatselijke R. K. Kiesvercenigingcn bijeen. Mcdcdeeiing werd gedaan van een. igckoincr, schrijven van den heer PK A. dc Jong. waarin met oetuigin.; an dank voor bei in hem gestelde ertrouwen wordt bericht, dat.zijnerzijds een candwlatuur bij de a.s. periodieke nkiezmg word', gcwenscht. A111 het aftredend statenlid werd r den voorzitter gepaste hulde ge- racht voor hetgeen hij voor de Pro- inciaie belangen In het algemeen en oor die van het district Amersfoort 1 het bizonder heeft verricht. Besloten werd de aftredende staten- ie ien K. van den Burg te Amersfoort, W. Bicker Cvutcn te Bairn cn W. v. Klooster tc Eemnes candidaat tc stellen. V001 dc vacature-de Jong werden thtereenvolgcns voorgesteld, door ;outcnburg W. van dcu Hengel met tnbcveling als practisch landbouwer door Hnarn. Eemnes en Soest F. P van Ditzhuvzen, als iemand door „weetics, relaties en praktijk van nabij iet landbouw- cn waterschapsbelangen bekend cn vertrouwd, en ook op ander cbied goed georiënteerd. Vanwege .Amersfoort werd voorge- imgen het Aincr-toortscheTaadslid.de nrcliitect Herin. Kroes. Zijn Candida- werd door den heer Jorissen me! :ht aanbevolen als uit de plaatse - K. K. Kic-svcrceniging met aller! emitting opgekomen, en bovenal! gesteld met dc bedoeling in de Prov. "en eindelijk ook eens tc brengen bouwkundige, van wien, op grond jarenlange praktijk, deugdelijke ad en op bouwkundig terrein kunnen worden verwacht, waarmede de prov. belangen zeer zeker in boogc mate zullen zijn gebaat. Nadat ruim gebruik gemaakt was in de geboden gelegenheid tot aan beveling der verschillende candidature.*! werd tot stemming overgegaan. Deze [ut uit. lag H. Kroes 15, F. P. E. Ditzhuvzen 11 en W, v. d. Hen gel 3 stemmen. Wijl alzoo dc heer H. Kroes meer dan de volstrekte meer derheid bij eerste stemming erlangde, werd hij rechtens tot caudidaat der Cen trale R. K. Kiesverceniging geprocla- ;rd. Met dank voor het in hem ge stelde vertrouwen verklaarde de heer Kroes de candidaluur gaarne te zullen aanvaarden en beloofde hij, gekozen zijnde, naar best-vermogen te zuilen bevorderen de onderscheiden belangen van het district Amersfoort. Na niedcdeeling en afhandeling van cemge huishoudelijke zaken, werd toen de -. erg;,<i.-.ring door den voorzitter met dankzegging gesloten. Schouw. P en W. berichten dat de voor- jaarssciiouw over wegen, slootcn en ••.Herleidingen, aan hun toezicht of icIk er onderworpen, zal gehouden worden op Dinsdag 25 April en vol gende dagen. De bepalingen van de .-glementen worden aan belanghebben- en in herinnering gebracht. Voor ons grondbedrijf? De Baarnsehe notaris Beets zal 12 April bij opbod en Woensdag 19 April bj afslag, in „de Zwaan", in! veiling lir-.-ngr;-. de boerenhofstede Birkwijk". gelegen aan den ouden Socstcrwcg nabij Birkhoven. St. Vincentius bibliotheek. Zij, die nog boeken thuis hebben va.i de St. Yincenliusbibiiolheek. wor den zeer dringend uilgenoodigd die Zaterdagavond terug te bezorgen. Kaasmarkt. Aanvoer 10 wagens met 1950 Kg. Prijzen 04 a 08 per 50 Kg. Handel zeer vlug. Groot doen. B. cn W. stellen den Raad voor Plannen tc doen ontwerpen tot sys- emalische verbetering van de bi-.inen- itad, waarvan dc kosten ongeveer f 500.000 zullen bedragen, te verwerken in tien jaren, en plannen tot voorzie ning in de behoefte aan schoollokali- leiten, voor het Lager-, Middelbaar- en Hooger Onderwijs, waarvan de kosten zullen bedragen f500.000. Over te gaan tot uitvoering .in tot reorganisatie van den Rei- nigingsdien.-t waarvan de totaalkostcn zullen bedragen f 300.000 en voorstellen te ontwerpen tot verbetering der sala- isen van de leeraren bij het Hooger- 1 het Middelbaar Onderwijs. Tot gedeeltelijke dekking der uit iienbedoeldc besluiten voorkomende lasten, zullen worden ontworpen eene wijziging der straatbelasting en invoe ring eener rioolbelasting. Handelsschool. Voor het bouwen van een tweed, hulplokaal bij de Handelsschool weidt f400Q aangevraagd. Melkprijs. De Burgemeester maakt bekend, dat de ntaximum-zonterprijs der melk April tot 1 October is vastge steld als volgt Prijs per liter aan wederverkoopers /j cent -j- J cent toeslag. Prijs per liter aan verbruikers: 11 cent. eer door de tuelkleverancicrs Be wederverkoopers een prijs hooger dan 8*/2 cent per liter in reke ning wordt gebracht kan de toeslag van 1 cent per liter consumptiemelk worden verstrekt. Volkshuisvesting- Ter bevordering van eene verbeterde •oikshuisvesting wordt de Raad door het College van Burgemeester en Wet houders uitgenoodigd plannen te doen ontwerpen voor den bouw van phn. 400 woningen, van 1 huurwaarde gelegen tusschen f 2 f 3.50, met dien verstande, dat ""bij tevens wordt voorzien in de huisvesting van alleenwoncnden en ouden van dagen, alsmede van groote gezinnen 2. die plannen te doen ontwerpen door particuliere architecten waarvan de hoofdlijnen zal aangeven voorstellen te doen tot aankoop gronden, voor den bouw van wo ningen geschikt te besluiten, dat in genoemde plan- in ook zal zijn begrepen de bouw tn een vijftig-tal woningen met een huurwaarde van f 180 tot f 300, te besluiten, dat de uitvoering der plannen door de Gemeente zelf zal geschieden en de exploitatie der te bouwen woningen in eigen beheer zal worden genomen, maar de mede werking zal worden gevraagd van een "e vereenigingen. Duurder gas. Het is volgens B. e-i W. noodig te bepalen, dat van af 1 April 1916 de prijs van het kookgas zal bedragen 71/, nt per M*. en die van liet lichtgas '1 cent per M3. Dit besluit zou eventueel worden herzien uiterlijk 1 Januari 1919. Afschaffing van de kermis wordt door Burgemeester en Wethou ders den Raad voorgesteld. Onderwijs. De afdee'.iug Amersfoort en om streken der Sr Lcbuï-ius-verecniging hield eene vergadering waarin werd besproken de vraagHoe moet de lalarisregeling der R. K. Onderwijzers Na uitvoerige toelichting cn'bespre king kwam. men tot het besluit op de alg. vergadering een uitspraakguit te lokken over de volgende punten n bevoegdheid opj circa] 20- jarigen leeftijd; b. een algemcene salarisregeling met uitsluiting van alle toeslagen, en wel als volgt Aanvangssalaris f.800. Acht jaarlijksche verhoogingen van f 100 ZCf iorjaa"ijkSChC ver'100S'"BC11 verhooging van '1 salaris voor het hoofd der school f300; voor iedere bijactc, waarin onderwijs wordt gegeven f 100. FEUILLETON. 1672 1673. Als ooit dc trouwe v.idcriandsliov heid der Katholieken ccn ern vuui proef heeft doorstaan, dan ir in lü72. Hu feit. dat een gen» Vondel mee van zijn mooiste en 11 beroemde gedichten geschreven heeft als patriot, «lat hij de groot,; daden van Frederlk Ucijdril; en onze Hollamlsche zeehelden heeft bezongen nis geen N, derlander na hem, en toch de vricn kon zijn v»n Amsterdamschc geeste lijken en Jeeuïten en de aanzienlijkste! onder zijn medeburgers, dit feit mog, van diepgatnde beteckenis zijn, in 1072 heeft heel het Katholieke' Nederland openlijk griuigenis afgelegd van groolburgcrschap van hel eigen (Ierland. Nooit is yoor hen de gelegenheid zoo gunstig geweest om, den vijand in tc' halen. I-in geheime samenzwering^ verraad op groote schaal, ccn poging 0111 de Frinschen over dc waterlinie heen tc liepen, men hoort er niets Zou de verdediging van ons land geslaagd zjn, als de Katholieke bur gerij geweigerd had. uit weerwraak, de wapens op te vatten voor de vrijheid der ivpublitk, als zij die wapens ge keerd had legen haar onderdrukkers i' Zij hebbm meegestreden niet dc Calvinisten, lis goede vaderlanders. De l'ranschc Koning Lodcwijk XIV vond een eensgezind Nederland tegen over /lelt iil 1672, evengoed als in onze lagen een mogendheid, die God veilioeiie liet onze neutraliteit zou willen schenden ouder voorwendselen van recht, het gcheelc vermogen van een zelfbewust volk tegen zich in het gewetr zou te bestrijden krijgen. Zeker, het was vour den Protestant der zeventiende eeuw ecu uitdaging, toen in de helft van liet land de Ka- Ihohcke ceredienst, onder de bcschei- niing ,Jer Fransche wapenen, hersteld werd. In Nijmegen, Arnhem, Utrecht, e-ii 1..', van andere plaatsen was liet korten lijd uit met de alleenheerschappij van den Calvinistische» kansel. Welken indruk dit gebeuren met name te Utrecht maakte, weten wij uit het dagboek van een aanzienlijk Protestant burger, in,. Evcrard Booth, Wat nijdig noteert hij „Op pacpschc wijze werd er het S 1 eminent omgedragen met alle gewoon lijke ceremoniën." Veel erger maakte het een pamflet uit dien lijd, waarin een bijtende be schrijving, tegelijkcttijd een botte be spotting, van de processie van 21) Juni 1673 voorkomt. De apostolische vicaris wordt daarin betiteld met het kleingees tige „Heeroom van Neercassel", terwijl ■li plechtige zegen met het H. Sacra ment vanaf een der processie-altaren aangeduid .wordt 'met ccn woord, dat zich niet laat overschrijven. Zulke laagheden hadden de Katho lieken ill dc zestiende eeuw, honderd jaar geleden toen, ook kunnen lezen in en hooren uit die monumenten van godsdiensthaat, zooals onze vaderland- sclte historie er maar weinige kent, in sommige der Geuzenliederen. Het moet een indrukwekkend schouw spel zijn geweest, toen de proc, begon en met al den praal en luister ran het Katholieke geloof haren weg mm van uit de machtige domkerk, ioor de Domstraat, de korte St. Jans- itmat, rondom de St. Janskerk, door achter St. Pictcr cn de Trans terug aaar dc oude iniddelecuwschc kathe draal, waar in 1580 de laatste uiti van den laatstcn Rooinschen aartsbis schop van Utrecht, l-'rcdcrik Schenck van Toutenburg, had plaats gehad. De huizen der Katholieken lang: dezen weg waren getooid met groen en bloemen, met kruisbeelden gelen. Hier cn daar prijkte ccn eerepoort. Drie H de S langs Is route van den gewijden ommegang 'pgcriciit. liet is tot heden dc laatste processie geweest, die door Utrecht's straten trok. En toch, moge cr vreugde gewees zijn in het hart van onze Katholieki voorvaderen, toen hun het voorrecht te beurt viel zoo openlijk te kunnen getuigen voor dc waarheid cn heilig heid van hun godsdienst, moge het waar zijn, dat toen nog eenmaal de stem der waarheid gehoord werd op plaatsen, waar haar zoo lang het zwij gen was opgelegd, dc vreugde werd omfloerst door den diepen Vouw van liet beproefde vaderland, de blijheid getemperd bij de gedachte aan den geweldenaar, wiens plannen cn bevelen do angst in het land, den schrik harten gebonsd had. En als dan, i heilig oogenblik, de apostolisch-vicaris den zegen geeft met het H. Sacrament, 'n de schaduw van den Roomschcn Join dc knieën zich buigen cn de schel van den dienaar met eerbiedigen klank le menigte waarschuwt op het dood stille Munsterkerkhof, waar ccnmaa' ook de H. Willibrordus gewerkt ci gestreden had voor het Rijk van dei Koning der koningen, wat innige ge beden zullen dan in die historische ur< opgestegen zijn tot den God der Liefdi in Zijn ontzagwekkend Geheim, tot den alvooizicnenden Vader, voor de zege praal van liet geloof, voor de zege praal van het vaderland. Maar het is den mensch niet gegc- :n over de lotgevallen der volkeren ie Fransche k- uing. die waarlijk niet apostolische!) ijver zijn onderneming tegen den Staat der Verecoigde Neder landen begonnen was, zag zich nog 1673 door den stouten oorlog v: Willem III op Bonn genoodzaakt zijn legers terug le trekken uit het door hem veroverde géblea. Het land her leefde, de regeering gevoelde zich weer vast in den zadel. Terecht moch ten de Katholieken verwachten dat liun l'rotestantschc medeburgers huil trouw dc zaak des vaderlands niet dank baarheid zouden weten te vergelden. Zij hadden toch mcdcgelcdcn en mee gestreden, hun offers gebracht aan het gemeenschappelijk welzijn in den staat, vast zich aaneengesloten rondom d vaan der vrijheid met allen en alles. Het nioclii niet zoo zijn. Dc oude gehate plakkaten bicven van kracht. Dc toestand van achteruitzetting rechtsonzekerheid trad weer in als vi ger. Nu tocli was het staatkundig motief der Staten onhoudbaar "gebleken. Zij konden zich daarop niet meer ernstig beroepen, want de Katholieken waren ten verraders gebleken. Welk een prachtig voorbeeld van delmoedige verdraagzaamheid zouden de bcstuurderen der republiek gegeven hebben, indien zij dit openlijk erkend, dc Katholieken verdedigd hadden te gen dc ontelbare vooroordeelen van den Calvinist. Maar neen, zij hebben het niet gc- Zelf heeft de vrees bestaan voor een felle reactie, zoodat de vicaris van Neercassel voorzichtigheidshalve cem- gen tijd naar het buitenland vertrok. De synoden bleven onverzoenlijk, al kregen zij weinig van de gewestelijke ''"ten gedaan, niettegenstaande hun idringen op scherpere maatregelen 11 iets nieuws tot bedwang en tot inbindinge" van het Katholicisme te besluiten. was al erg genoeg, dat in den tijd na de nederlaag der Fran- schcn het toezicht op dc Roomschgc- zitiden werd verscherpt. De "strijd in 1672 cn 1673 1 een mooie bladzijde in de geschiedenis van liet Katholicisme in ons vaderland. Werd hun de vrijheid van hun vader land teruggeschonken, de vrijheid van hun Kerk bleef hun geweigerd. Wat de vaderen niet te beurt viel, wij mogen er ons in verheugen sedert dc grondwet het herstel der bisschop pelijke hiërchie bracht. Een nieuwe bloei van het Katkoli- e verscheen, op den ouden grond- slag, ev.n oud als die van Willibror dus, vaa Frederik Schcnck var. Tou tenburg, van Van Neercassel. Vergeefs is de st-ijd van plakkaten 1 resoluties geweest tegen „paepschu stoutichcden", want nog zijn do papen in lieden even stout als toen. Hoe kon het anders I Wij verheugen ons over het lier verleden van zoovele getrouwen, maar ins rust ook dc plicht dat verleden voort te zetten. Wij kennen onze Kerk ais dc strij dende Kerk ziet hoe zij in ons land gestreden heeft en met welk heerlijk resultaat. Zij verhinderde den Katholieken in 1672 en lö73 niet goede vaderlanders te zijn, zij doet het in onze dagen even- De sterke eensgezindheid in ons volk te midden van ue dreigende oorlogs gevaren is door haar niet verstoord, integendeel. Zij zorgt voor haar kinde ren in het ieger. zij verdubbelt hare gebéden voor den vrede, zij spant zich in voor de verdrevenen, die in ons land eeu toevlucht zoeken. Elke week ruischt door de gewelven der Roomschc kerken de liturgische bede voor de Koningin Moge God die bede verhoo- Zeiden heeft ons kleine land aan Zijn bijstand zoo dringend behoefte gehad. Dr. H.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1916 | | pagina 1