Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No. 314.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven
door de Vereeniging De Eembode te Amersfoort. Prijs per drie maanden
zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor
incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar.
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abon
nement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
fiS
Dinsdag 16 Mei 1916. No. 13. Dertigste Jaargang.
Advertentieprijs: van één tot vijf regels vijftig cent. - Elke regel meer
tien cent. Voor incasso wordt vijf cent in rekening gebracht.
Billijke tarieven bij geregld advertceren. Alle mededeelingen,
ingezonden stukken en advertentilïn gelieve men in te zenden ten
Kantore van de Directie van De Eembode, Langegracht 13,
Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
Onze candidaten voor de
Provinciale Staten.
District Amersfoort,
waartoe behooren de gemeenten
Amersfoort, Baarn, Eemnes, Soest,
Leusden, Bunschoten, Hoogland,
Stoutenburg, Renswoudc.
Stemdag: DONDERDAG 15 JUNI.
K. VAN DER BURG.
A. J. BICKER CAARTEN.
W. VAN KLOOSTER.
H. KROES.
Voor de Staten-stembus.
Opwekking.
Al tc groot vertrouwen is dikwijl*
noodtotiig gebleken en te groote ge-
matheid kan. vooral bij nc Provinciale
stembus, schaden, omdat vele kiezers
toch al moeilijk tc bewegen zijn ter
Provinciale stembus te gaan.
Hij een Kamerverkiezing, uu ja, dan
willen ze nog wel, maar voor de Staten,
dat achten zij van zooveel belang niet.
En dan komt er het geloof bij. dat
onze zetel* toch vaxt zijn, zoudat men
liefst maar niet veel drukte maakt cn
thuis blijft.
Dat mag niet I
Dc Statenverkiezingen zijn in alle
provincial), ook daar waar we toch
dc meerderheid behouden, wel terdege
van belang en ieder onzer kiezers moet
wél weten, dat hij zijn ernstige» plicht
verzuimen zou. indien hij uit onver
schilligheid of dour onverstandig ver
trouwen niet ter stembus ging.
Daarom neme incn zielt voor, als
de stemdag komt, zijn plicht te doen
en de candidaten der Rechterzijde een
zege, een schitterende zege, tc helpen'
behalen. Pkovinciaj
De Rechtsche samenwerking
zal bij de a.s. Statcnvcrkiczir hecht
en trouw zijn.
Over en weer zullen de Rechtsche
groepen dc wcderzijdsche candidaten
met alle gepaste middelen steunen.
P
St. Ansfridus.
VII.
Het was niet omgeven door de
scltoonc weiden en vruchtbare
velden.
Het was slechts een heuvel, welke
als een eiland lag midden in een on
afzienbaar moeras, hetwelk zich uitstrek
te tot over Hamersveld en Stoutenburg,
tot Hoevelaken en Hoogland. Van daar
nog die drassige grond, dc liezen en
biezen welke langs de sloolen en in
de bosschen onder Hamersveld en Stou
tenburg zoo welig opschieten, terwijl
ook de Hoevelaker, Hooglander en
Nijkerker venen hieraan hun ontstaan
danken hebben. Aan den kant naar
Leusden werd het bcstroomd door
samenloop van Rijn en Ecm, welke
echter meer een waterplas dan een
vier geleek, Van deze zijde kon inen
:t met een vaartuig bereiken.
In het oog van Ansfridus was deze
heuvel een geschikte plaats voor een
klooster. Hier was men veilig voor dc
rampen, die dc toekomst misschien nog
baren mocht. Hier was het stil en een.
<i, buiten alle verstrooidheden, ver
het gewoel der wereld. Danrenbo-
was liet een landstreek, die ge
makkelijk droog en met weinig moeite
vruchtbaar kon worden gemaakt.
In hel voorjaar van 1006 begon dc
Bisschop hier met den bouw van het
klooster. Hij liet de booinen wegkap
pen, den grond bewerken, zelfs tot
„Havoort," wellicht om de monniken,
die straks zich hier zouden vestigen
ccnigazin* te gemoct te komen. Hoven
op den heuvel stichtte hij oen kleine
kapel; meer naar beneden bouwde hij
eenlgc huizen, die tot woning voor de
kloosterlingen zouden dienen. Kapel
en woningen liet hij door 'n heining
omsluiten.
Reeds in het najaar was zijne stich
ting voltooid en op den 18 November
weid zij plechtig ingewijd. ..ter cere
van den Goddelijken Verlosser, van de
II. Maagd, dc Koningin dc* Hemels,
van dc. gelukzalige Apostelen Petrus
Paulus en van zijn bijzondere» pa
in den H. Marlinus." Ook vermaak-
hij op dezen feestelijke» dag „al
wat hij bezat in het landgoed Uriel,
de gehecle bevolking, vele bezit
tingen in Twente; de helft van den
tol, van de munt cn van het woud in
Rumclo; een vierde deel van een bosch
Vugt; 14 hoeven tuxnchcn Hees en
bucst, met de lijfeigenen en wat
daarbij behoort, d. i. met bosschen,
beemden, weilanden, molens, wateren
waterleidingen; den nieuwen grond
iloliorst tot Havoort cn ten laat-
dc kerken van Ermelo, Monster,
de Lier, Zwijmlrcchi en Leusden." Door
deze aanzienlijke schenkingen zorgde
hij voor 't tijdelijk bestaan.
Aan liet geslacht van Lookhorst, dat
tijdens de invallen der Denen en Noor
ten het katholiek geloof steeds ge
trouw was gebleven, droeg hij de be
scherming op van klooster en kloos
terlingen, om hen tc verdedigen tegen
de plunderingen welke misschien tc
vreczen waren vail de kwaadwilligen
die nog niet tot liet geloot waren
bekeerd. Dat Adam van Lockltorst zich
trouw van dien plicht gekweten heeft,
meer dan een verdediger, zelf een
weldoener van het klooster is geweest,
blijkt genoeg daar uit, dat hem na zijn
dood een rustplaats vergund werd in
de kapel van 't klooster cn dat later
na dc verplaatsing naar Utrecht, ook
zijn lijk werd ^overgebracht naar de
St. Paulus-abdij.
Twaalf monniken van dc Orde van
den H. Benedictus uit de abdij van
Gtadbach waren de eerste bewoners
Weringerus stond aan hun hoofd als
abt. En dezen hebben vooral voor
Eemland het werk van Ansfridus be
kroond. Hun boetvaardig leven, hun
aanhoudend gebed is ons ten zegen
geweest.
Hun voorbeeld heeft een wcldadigen
invloed op onze voorouders uitgeoe
fend. Zij hebben hunne cellen geopend
voor de jeugd en haar in alle nooilige
wetenschappen onderwezen, Zij hebben
honderden bunders woest land in vrucht
bare akkers herschapen, waarop dui
zenden menschen hun dagelijkse!) brood
hebben verdiend en nog verdienen.
In hun gezelschap vond Ansfridu*
ook zijn grootste genoegen. Zoo. dik
wijls zijne bezigheden het toelieten,
verliet hij Utrecht om hier in de stille
afzondering uit te rusten. Dan wierp hij
alle aardsche zorgen van zich en bracht
den tijd in vasten, gebed cn overden
king door. Ja, hier was, zoo verhalen
zijn geschiedschrijvers, de beroemde
kerkvoogd, die als jongeling onder de
keizerlijke banieren lauweren won, die
alii man naast den keizer en de groo-
ten der aarde in vergaderingen zat,
die als bisschop tc midden zijner broe
ders op synoden verscheen, een een
voudige, nederige monnik, door niets
•an de overigen te onderscheiden, dan
door grooteren ijver in liet vervullen
der kloosterplichten, dan door dicperen
ootmoed, wanneer hij zich tégen den
regel vergrepen had.
Wordt voortgezet.
Uit het Buitenland.
Van den Oorlog.
De toestand.
De Kngelsche minister Grey be
sprak den toestand en de kansen op
vrede. Hij had 't ook weer
Duitsch militairismc.
Grey blijft echter vaag en nii
volgen in zijn omschrijving van
militnirieme. Hij moge verklaren, dat
Groot-Rrittannic nooit zoo krankzinnig
is geweest het vcrecnigde vrije Duitsch-
land te willen vernietigen, hij blijft
vasthouden aan de zienswijze, dat
Duitschland zich overwonnen moet
bekennen, dat het om vrede moet
Zoolang Groot-Britannië deze leuze
blijft huldigen voor den vrede, blijven
de vredesvooruitzichten ongunstig.
Wanneer dc geallieerden inplaats
voortdurend op den voorgrond te stellen
't negatieve cn moeilijk verklaarde
begrip vernietiging van liet militairisme,
stelden hun concrete doeleinden, welke
nadere eisclien zij verbinden aan het her
stel van België en Servië en welke
voorwaarden zij volstrekt noodzakelijk
achten tot de vestiging van den duur
zame» vrede, zou wellicht een verzoe
ning der oorlogvoerenden verwezenlijk
baar blijken.
Met vechten komt men niet tot een
oplossing, wél tot uitputting, uitmoor-
ding.
Zooals het nu is, valt het intusschen
et te loochenen, dat het nog altijd de
Duitschers zijn, die aan de Franschcn
hun initiatief opdringen, omdat de be
sluiten, welke de Franschcn nemen,
altijd worden uitgelokt door dc ge
vechtshandelingen hunnertegenst^nder*.
Daardoor maken de Franschcn hun
maatregelen ondergeschikt aan die van
de Duitschers, óók al behalen zij hier
en daar door tegenaanvallen een plaat
selijk succes, want tegenaanvallen zijn
het gevolg van aanvallen.
Het is die ban van ondergeschikt
heid, welke de Franschcn cn ook de
Engelschcn naar het schijnt niet ver
mogen te breken.
Alleen, wanneer in hun midden een
veldheer opstaat in de ware, de volle
beteekenis van het woord, zal het daar
toe komen, meent de militaire deskun
dige van de N. Ct.
Wie onder dc Franschc generaals,
hoe talentvol ook, is zoo'n geniaal man
Een man mei energie cn met durf en
vooral met dc kracht, om aan het over
leg en gepraat van conferenties en
oorlogsraden cn den noodlottige» in
vloed der groote politiek kortweg een
einde te maken, te handelen in Napo-
leoutiichcn trant.
Die vraag moet vooral aan dc ge
allieerden worden gesteldaan hen.
die op tal van manieren te kennen
hebben gegeven, dat zij niet zullen
rusten, alvorens zij Duitschland den voet
op den nek zullen hebben gezet.
Niet aan Duitschland, dat op gelijke
wijze steeds weer kenbaar maakte, dat
het bereid is op aannemelijke voor
waarden vrede tc sluiten.
Het is duidelijk, dat op die manier
dc oorlog nog eindeloos kan duren.
Dt ellende.
Een gewonde soldaat schreef, onder
line vreesclijkc omstandigheden de
Engclsche strijdmacht bij Koet-el-Ama-
n, kort voor de overgave, i
en cn vechten.
„In liet gevecht, waarbij ik gewond
werd, hadden wij ontzettende moeilijk
heden doorgemaakt. Wij hadden tc
voren een afstand van meer dan 230
kilometer gemarcheerd en onze com
pagnie had dien nacht de'wacht, zoo
dat er geen tijd overbleef om te sla
pen. Vroeg in den ochtend trokken
wij weder verder en tegen 10
het treffen met de Turken plaats. Zij
openden dadelijk een vreesclijk gra
de beide waterbakken, die het gedra
gen had, waren stukgeschoten. Na vilf
uur weg geweest te zijn, kwamen wil,
in het pikdonker den weg zoekend,
weer bij onze compagnio terug. Daar
een gedeelte van onzen watervoorraad
verloren was gegaan, was er slechts
een halven liter voor elk en hoege
naamd geen voedsel. Het was nu
vreeslijk koud cn nauwelljks^waren wij
een half uur terug of de Turken de
den een nachtelijken aanval.
Van drie zijden tegelijk vielen zij
is aan. Inderhaast groeven wij ons
en wij xloegen den aanval af. Het
as nu begonnen te regenen, wij had
den geen jassen en waren meestal in
onze khaki-hemden gekleed sommigen
van ons waren halfwaanzinnig van
koude. Den volgenden ochtend ver
warmde de zon ons een weinigwij
trokken vooruit en groeven ons weet
in, Later kregen wij bevel om de
Turken tot iederen prijs te verdrijven.
Wij zetten de bajonet op het gc-
:er en doden een charge over een
terrein, dat zoo vlak was als een bil
jard. De vijand opende een vreeselijk
granaat-, geweer- en mitrailleurvuur
3> ons. Toen wij op een 200 meter
stands van den vijand waren geko
men, werd mijn geweer door een ko
gel getioffen, die ook door mijn hand
ging en den duim wegscheurde.
op c
Het gevecht duurde den (geheelen
dag, maar verminderde een weinig te
gen donker.
Wij hadden den geheelen dag niets
eten of te drinken gehad |en waren
volkomen uitgeput van vermoeidheid,
daar wij twee dagen reeds geen rust
hadden gehad cn den geheelen dug in
de gloeiende zon hadden gevochten,
Zoodra het donker werd,-[riep dc
majoor vrijwilligers op om water tc
halen cn ik trok met een troepje
mannen en twee muildieren door dc
woestijn naar dc rivier, die wij na een
tocht van twee uren bereikten. Daar
gingen wij zitten en vroegen ons af
of onze beenen ons terug zouden
ncn dragen. Toch strompelden wij
voort, maar toen wij een einde vooruit
gekomen waren, werd een der muil
dieren door een granaat gedood en
Binnenlandsche Berichten.
Togen de duurte.
Minister i'osthuma vroeg weer twin
tig milliocn aan voor duurte bestrijding.
De bedoeling is, dat, voorzoover de
gemeenten levensmiddelen mochten
wenschen te verstrekken tegen lagercn
prijs dan waarvoor deze van rcgccrlngs-
wege of vanwege dc verschillende pio-
ducenton-vereonlgingcn beschikbaar wor
den gesteld, het rijk drie-vierde van de
daaruit spruitende kosten voor de ge
meenten voor zijn rekening zou nemen,
terwijl de gemeenten het overblijvende
n-vierde zelf zou moeten bijdragen.
In de wijze van distributie worden
de gemeenten volkomen vrij gelaten.
De minister zegt:
„De waarschijnlijkheid is groot, «en-
zij de tijdsomstandigheden nog verer
geren en Nederland in den oorlog be
trokken wordt, dat een derde crisisjaar
oct worden doorgemaakt."
Inderdaad ontveinst de minister zich
geenszins, dat de vooruitzichten niet
rooskleurig zijn vooral nu te vreezen
is dat menig bedrijf door het ontbre
ken van grond of hulpstoffen zal moe
ten worden stopgezet of ingekrompen.
Dreigende vleeechnood.
Vrtfdog cn Zaterdag zijn van Lelden
per spoor 300 stuks vee naar Rotter
dam vervoerd mot bcstamming naar
Oostenrijk.
Het aantal stuk* vee dat daar werd
samengebracht loopt in dc duizenden.
Uit betrouwbare inlichtingen blijkt
dat in den omtrek van Leiden cn-
Nunr verluidt zijn al deze koeien be-
FEUILLETON.
De balling.
Catharina weet evenzeer te beloonen,
als zij weet te straften. Zij zal
diensten niet vergeten. -
Hij keerde zich om en vcrtiok. Dc
menigte week eerbiedig terug om Item
door te lateneen oogenblik daarna
hoorde men de keizerlijke equipage
wegrollen.
En een uur later, toen Alexis
zijn kwartier was teruggekeerd, veri
hij, dat een met het keizerlijk zegel
prijkende brief door een li .'Lakei voor
hem bezorgd was. Hij opende de cn
veloppe niet bevende hand; de brief
bevatte het bevel om op een audiëntie
te verschijnen, welke dc czarin hem
den volgenden dag oin twaalf uren
op de Hermitage zoude vcrleencn.
V.
De stralen van de Russischen win
terzon drongen door de plooien der
zware roodzijden gordijnen, vervulden
het kleine vertrek inct een roschachtig
licht en gaven het een toovcrachtig
schoon aanzien. In dit vertrek was
alles bijeengebracht, wat rijkdom
smaak konden verschaffen. Tapijten
waar de voet in wegzonkporseleinen
vazen van ontschatbarc waarde, gouden
candelabros cn spiegels met gouden
lijsten. De kunstvoorwerpen cn voort
brengselen der letterkunde, die er waren
ten toon gesteld, gingen insgelijks alle
beschrijving te boven. Onder dc schil
derijen, die de wand versierden, waren
sommigen van de meesterhand van
Raphaël en Correggio terwijl de namen
van Moutesquieu en Laborde op de
rugtitels der boeken te lezen waren,
die op de planken der rozeiilioutcn
boekenkasten stonden.
Vooi een brcede schrijftafel in
vertrek zat ecue dame vun een na
naam voorkomen in dit een rood
weelen met goud omlijsten armstoel,
waarbij de keizerlijke kroon prijkre. De
dame droeg een kleed van zwart llu-
weel haar dik donkerbruin haar, dat
zeer eenvoudig was opgemaakt,
toonden nog geen spoor van grijsheid,
en ofschoon zij haar zestigste jaar reeds
bereikt had zou een oppervlakkig be
schouwer haar nauwelijks vijftig jaar
hebben toegekend. Deze vrouw
Catharina II, czarin van Rusland.
Dc heldcrgrijze oogen der keizerin
staarden misnoegd op liet gelaat van
een man die in klein uniform van ko
lonel der lijfwacht, in eerbiedige hou
ding naast haar zetel stond.
Dc natuur had dezen man stiefmoe
derlijk bedeeld cn hem een uiterlijk
gegeven, dat noch aantrekkelijk noch
terugstootend was. Klein van gestuite,
donker van gelaatskleur, met
haar, kleine oogen en sen r
ternauwernood zichtbaar was, vormde
hij een streng contrast met Catharina'
waardige en majestuenze houding. En
toch was hij bestemd om ook eenmaal
een kroon te dragen, want hij
zoon en erfgenaam der keizerin
grootvorst troonopvolger Paul.
„Neen," herhaalde de keizerin
ct warmte, „ik blijf er bijgeen ge
nade voor dien man. Ik zal heden
krijgsraad bijeenroepen, welken gij
den vorm moet presidecren, doch wacht
u er voor om capigen invloed op het
vonnis uit te oefenen. Toen ik bij ccne
vroegere beleediging van luitenant
Tessikof hem gratie heb geschonken,
heb ik bewezen, dat ik bereid was dc
wenschen mijns zoons in te willigen,
maar dezen keer is mijn wil onver.
biddelijk."
„Uwe Majesteit kent mijne ge
hoorzaamheid," hervatte Paul, „en
daarom waag ik het Tessikofs voor-
spicker te zijn. Zijn schuld is groot,
doch hij is jong cn was zeer opgewon
den bovendien is hij een mijner beste
officieren."
„O I die ongelukkige voorliefde
voor den militairen stand I" riep Catha
rina uit; „cenc zwakke vrouw ntag
oelcedigd, die majesteit eencr moeder
mag verguisd wordenwilt maakt
dit den grootvorst, den erfgenaam van
den troon uit, als de man slechts een
goed soldaat is. O, Paul, Paul I Wat
zal er van Rusland worden, dat ik u
groot en machtig achterlaat, cn
ik uit zijne werkeloosheid tot waardige
daden heb opgewekt? Het zal een
militaire staat worden, waar de kerker
en dc knoet zullen regeeren, wan
wetten zullen vertegenwoordigd worden
door het zwaard, waar
„Vergeef mij, Uwe Majesteit,
viel de grootvorst in de rede„ieder
menach heeft een geliefkoosde neiging,
waar hij aan toegeeft, indien hij van
andere genoegens verstoken is en God
weet, dat dcjgenoegens mijns levens
werkelijk zeer gering zijn. De hoveling
kan op de gunst der groote Catherina
bogen haar zoon leeft bijna altijd
in ballingschap te Gatschina."
Het gelaat der keizerin vertoonde
in treurige uitdrukking.
„Gij zijl onrechtvaardig. Paul"
zcidc zij„is het niet uw eigen toe
doen, dat gij daar in eenzaamheid
leeft? Heb ik niet getracht u weder
aan het hof tc doen konten Uw stug
karakter, uw smaak cn uw zelfzucht
voerden u weg uit dc schitterende
kringen mijner omgevinggij waart
steeds een donkere wolk aan den hel
deren hemel,"
„Uw hof was mij tc vervelend,"
mompelde Paul.
,.lk stond toe dat gij u met de
j.aatszaken inliet," vervolgde dc kei
zerin, „doch gi; wildet de diploma
tieke verschillen'met het zwaard in
plaats van met de pen vereffenen,
en stuurdet de zaken zoowel binnen-
als buiten 's lands in de war. Ik zond
u naar Frankrijk, doch vreemde landen
schijnen gccnc bekoorlijkheid voor L'
te hebben, en toen meendet gij, dat
men van tt van de baan wilde scltui-
Aan don slaafschcn eerbied, dien
ik liuat, gewoon, verlangde! gij die bij
iedere gelegenhicd, en wanneer gij in
uwe verwachting vondt teleurgesteld,
geeft gil u over aan pijnlijke gedach
ten cn Inwendigcn toorn."
„En ik had er waarlijk reden ge
noeg voor." zcidc Paul„en toch
ik wil niet onbillijk zijn, daar is ccne
herinnering, die als een liefelijk beeld
in mijne ziel gegift is."
„Kunt gij mij ook zeggen wat erde
aanleiding van Is?
„Het zal nu ongeveer zestien
jaren geleden zijn," begon dc groot
vorst „ik was tc Pnrijs verlangend het
doen cn laten der bevolking van het mo
derne Babylon van meer nabij te leeren
kennen.
