Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No. 314.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- cn Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven
door de Vereeniging De Eembode te Amersfoort. Prijs per drie maanden
zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor
incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar.
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abon
nement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Dinsdag 13 Juni 1916. No. 21. Dertigste Jaargang.
Advertentieprijs: van één tot vijf regels vijftig cent. Elke regel meer
tien cent. Voor incasso wordt vijf cent in rekening gebracht.
Billijke tarieven bij geregld adverteeren. Alle mededcelingen,
ingezonden stukken en advertentién gelieve men in te zenden ten
Kantore van de Directie van De Eembode, Langegracht 13,
Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
Onze candidaten voor de
Provinciale Staten.
District Amersfoort,
waartoe behooren de gemeenten
Amersfoort, Baarn, Eemnes, Soest,
Leusden, Bunschoten, Hoogland,
Stoutenburg, Renswoude.
Stemdag: DONDERDAG 15 JUNI.
K. VAN DER BURG.
A. J. BICKER CAARTEN.
W. VAN KLOOSTER.
H. KROES.
Alles roept om vrede.
De vrede hangt in dc lucht, meent
de „Stand." Alles dringt, alles snakt
Het geld raakt op, het materiaal raakt
op en er is een hemelschreiend tekort
aan mannen gekomen.
Bij milliocnen verbeuren dc jonge
dochters de kansen op het huwelijk,
waar de bruidegoms in 't graf dalen.
Vanzelf neemt de bevolking dan ook af.
De studie lijdt, omdat dc gehoor
zalen het gehoor der studenten op
meer dan de helft slinken zagen. Ge-
heele reeksen van hoogleeraren bleven
op 't slagveld, en de hooge kunst be
weent in tragisch lied gehecle groepen
van adepten.
De mannenvernieling op alle terrein
is zóó geweldig, dat er van alle kant
een bede om sparing van 't leven op
gaat. En dit te meer, omdat de milli-
cien steeds jonger, en de landstorm
man reeds tot 45 jaar wordt iugelijfd.
Het spant alles, het wringt alles, cn
steeds meer en meet grijpt heel Eu
ropa het bang besef aan, dat 't zóó
niet langer kan.
Dat dc stemming onder dc volken
beiderzijds naar vrede dorst cn om
vrede roept, erkent men dan ook van
alle zijden, en dat het tot vrede kón
konten, staat even stellig vast, want
van een veroveraar is noch bij de ge
allieerden, noch bij de Middcn-Staten
Japan moge Kiautchau hebben in
gepalmd, Koerland moge omgaan, en
Engeland koloniaal een hapje te meer
inslokken, dit is bijzaak, een veroveraar
is er ditmaal onder dc vorsten en
veldheeren zoo min linksch als rechts
opgestaan.
Er moet dus vrede komen.
De vraag is alleen hoe men tot
den eersten stap naar het Vredespa
leis komt.
Volhardt men, zegt het blad, in Mid
den-Europa, en inct name van Duitsche
zijde in zijn kloek en loyaal opkomen
voor vredesherstclstoort men zich
zich te Berlijn niet het minst aan, dat
men in dit aandringen op vrede van
de overzij een bewijs van zwakheid
ziet; en gaat men van Duitsche zijde
geen oogenblik langer tegen den wensch,
ja, tegen de bede der volkeren die om
vrede roepen in dan zal dc sympa
thie der volkeren welhaast ceniglijk naar
Midden-Europa toekeeren, en de hard
nekkigheid van .het oorlogsgeschrei in
de kringen der I'oincare's en Loyd
George's gaan verfoeien.
Dit zal ten slotte ook deze Staats
lieden tot inkeer brengen, cn niet
langer meer of beiderzijds zal de
overtuiging rijpen, dat niet wie 't
meest en 't langst bloed vergiet, maar
wie voor den vrede 't moedigst op
dorst komen, de publieke opinie voor
zich heeft.
Dit wordt het keerpunt I
Uit het Buitenland.
Van den Oorlog.
De Rusaen
die met overweldigende macht het Oos-
tenrijksche front aan de zijde van Ru-
menie onder vuur namen, hebben ten
koste van zware verliezen veel ontred
derd en vernietigd wat door dc Oosten
rijkers was tot stand gebracht.
Zoo geweldig was het Russische
geschutvuur dagen achtereen dat dc
aarde over grootc uitgestrektheid overal
was omgewoeld en er zelfs geen struikje
meer stond. Prikkeldraadversperringen,
loopgraven, verschansingen, alles
werd in een orkaan van vuur vernietigd.
En toen de boel was murw geschoten,
kwamen duizenden en nogmaals dui
zenden Russen onafgebroken aange
stormd op wat nog restte van de Oos
tenrijksche verdediging en in een ge
vecht van man tegen man werd de
voorloopige zegepraal der Russen
bloedig voltooid.
De Russen maakten tot nu toe on
geveer 71.000 soldaten en 1240 offi
cieren gevangen.
Uit het voorgaande blijkt, dat bree-
de, diepe bressen in het Oostenrijksche
front zijn geslagen. Bressen zóó groot
en zóó diep, zóó talrijk ook, dat dc
Oostenrijksche muur op het instorten
staat.
Veel krachtige stooten kan hij niet
meer verduren. Gebeurt dit, wordt het
Oostenrijksche front, evenals destijds
in het begin van den oorlog in Gali-
cië is geschied, opnieuw teruggedreven,
dan zeker zal, een ommekeer intreden
en de toestand aan het Russische
front groote ingrijpende veranderingen
ondergaan.
Het veroveren van veel oorlogsina-
terieel, door de Oostenrijkers voor
verschillende doeleinden gereedgehou-
den, is voor den Rus een buitenkansje.
Er wordt verhaald, '.oc de Russen
bij verrassing een; Oostenrijksch
spoorwegstation met het personeel ver
meesterden. Een kwartier later kwam
een militaire trein met troepen cn voor
raden aan, welke genomen werden. De
telegrafist aan het station had juist een
telegram verzonden, betreffende aan
vulling van de artillerie-munitie. Na
verloop van een uur viel de trein met
die munitie in handen van dc Russen.
Op een gedeelte van het front gaf
zich zoo goed als een gehcele Oosten
rijksche divisie met twee generaals over.
De eenige die tegenstand bood was
een Oostenrijksche liefdezuster, die met
een revolver op dc Russen schout. Zij
werd met moeite ontwapend.
Op weg naar Venetie.
Terwijl 't zoo aan den Russischcn
kant mis loopt, staan de Oostenrijkers
aan dc Italiaanschc zijde cr best voor.
Ze drongen een cindwecgs in
Italili door en dc positie van de Itali
aanschc armee is gevtarlijk.
Venetië wordt door de Oostenrijkers
bedreigd.
Minister Salandra legde in dc Itali
aanschc Kamer een verklaring af om
trent den toestand, waarbij hij erkende,
dat de verdediging te zwak was geweest.
Op een na alle partijleiders verklaar
den zich tegen de regeering en voor
krachtige voortzetting van den oorlog.
Er zal nu een nieuw minislersstel
komen, maar daarvoor wijken de Oos
tenrijkers niet.
Een Oostenrijksche duikboot torpe
deerde den door eenige torpedojagers
begeleiden grooten Itaiiaanschen hulp-
kruiser „Umberto", met troepen
boord. Het schip zonk binnen enkele
minuten alic opvarenden verdronken.
De dood van Kitchener,
i een spoorreis naar het uiterste
Noorden van Schotland hadden Kit
chener en zijn staf zich ingescheept.
Er stond ecu stijve stormwind in de
richting van dc kust. Dc ramp gebeur
de ten Noorden van de Skaill-baal,
aan de westkust van het grootste
eiland van de Orkneys. Toen de
Hampshire zonk, zagen de mcnschen
aan den wal vier booten te water la
ten die allen tegen de rotsen te plet
ter werden geslagen. Schepen die de
zee afzochten vonden geen spoor van
een oorlogsschip meer, alleen drijvende
lijken. De sloep van den commandant
werd leeg op het strand geworpen.
Ook spoelde een v|pt of een met
lucht gevulde ring, die op een grootc
reddingboei geleek, aan, waaraan zicli
twaalf man hadden vastgeklampt. Een
of twee uitgeputte mnnnen mompel
den Kitchener was aan boord. Toen
vielen zij in slaap. Aan den voet van
de rotsen vond men zeventig of tach
tig lijken waarvan enkele nog warm
waren. Terwijl zij in zee worstelden,
waren sommige mannen dc kleeren
van het lijf gerukt, en in htm wanho-
pigc pogingen om de rotsen te beklim
men, hadden enkelen bijna alle nagels
van dc vingers en toonen verloren.
Binnenlandsche Berichten.
Uitvoer.
Het Tweede kamerlid Samies heeft
aan den Minister van Landbouw dc
volgende vragen gesteld:
1. Is dc Minister van oordeel, dat
uitvoer van eerste levensbehoeften
slechts geoorloofd mag zijn, voor
ver zekerheid bestaat, dat voor de bin
nenlandsche behoeften voldoende v
raad, tegen redelijken prijs, beschikbaar
is en blijft
2. Wil de Minister overwegen, of
het, mede in het belang der zekerheid,
niet noodzakelijk is, ten spoedigste ver
dere" organisatie en grooter centrali
satie te brengen in dc regeling van
onzen uitvoer?
Aanvoer.
In. verband met den gebrekkigen aan
voer van verschillende noodige grond
stoffen heeft de Regeering een regeling
getroffen met de Holland—Amerika-
lijn, waardoor geregelde aanvoer ver
zekerd wordt van katoen en oliën. De
HollandAinerika-lijn heeft op zich
genomen per maand 2000 ton katoen
voor Twcnthe, 1000 ton smeerolie, 200
ton eetbare vetten, 1000 ton margarine
grondstoffen en 1200 ton katoen-olie
,n te voeren.
Geld genoeg.
Bij de inschrijving op de 5 pets. Ncd.-
Indiache leening 1016, groot 80 milliocn,
is hier te lande ingeschreven voor
bijna 124 millioen.
Op deze Iccning is totaal ingeschre-
:n voor 146 millioen.
One loger.
Uit een mededeeling van het Alge-
gemeen hoofdkwartier betreffende de
tnaicrieele uitrusting van het gehecle
veldleger en van de reserve-regimen
ten, waaraan bij dc mobilisatie nog
veel ontbrak, blijkt, dat thans alles
geheel compleet is.
De minister van Oorlog roept bur-
gergeneesheeren op, die genegen zijn,
in geval ons land in den oorlog inocht
worden betrokken, zich vrijwillig be
schikbaar te stellen voor dc behande
ling van zieke en gewonde militairen.
Geïnterneerden.
Belgisch Dagblad bevat de volgende
mededeeling van generaal Dassin nan
de geïnterneerde Belgische militairen.
„Ik heb dc eer u te melden, dat op
bevel van de Belgische regeeritig, liet
u streng verboden is te ontvluchten.
De officieren, die dit bevel zouden
overtreden, zullen beschouwd worden
als niet niecr bij het leger bchoorend,
na de disciplinaire straf te hebben on
dergaan. De onderofficieren, korporaals,
brigadiers en soldaten, die zouden ont
vluchten, zullen bij hun aanhouding
terug naar Holland gestuurd worden
en in handen der Nedcrlandsche mili
taire overheid overgeleverd worden.
Daar het verbod tot ontvluchten waar
schijnlijk voor gevolg zal hebben het
werken buiten de kampen te verge
makkelijken, durf ik verhopen, dat gij
u allen door uw tucht en gedrag overal
en in alle omstandigheden, waardig
zult toonen voor de gunst, die de Ne
dcrlandsche overheid reeds aan velen
er heeft toegestaan."
De Boeren en de oorlogewinet.
Pot een levendige actie op velerlei
gebied ja ook op politiek gebied
worden dc boeren geprikkeld door de
wijze, waarop voortdurend
geschreven wordt.
Daar wordt een indruk gegeven, alsof
de boeren de makers zijn van oorlogs
winst, zegt Kapelaan Kitselaar in „Rust
Roest."
Niets hoort men ervan, dat juist dik
wijls de verpachters, verre wonend van
het boerendorp en handelaars met de
grootc wisten van boerenwerk en boe-
rcnproducten gingen strijken.
Maar de boeren hebben het gedaan.
Ja, het gaat zoover, dat de heer
Kellenaerg in „de Voorhoede" neer
schrijft „Wat onze katholieke boeren
bonden betreft, zal het o.i, op de al
lereerste plaat* de taak en de plicht
der geestelijke adviseur* zijn, de boe
ren cr iutn te herinneren, dat, ook bij
't vaststellen en opgeven der belastin
gen, een katholiek verplicht is, Gode
te geven wat Gode is, maar ook den
keizer wat den keizer toekomt."
Het wordt toch inderdaad te gek.
Ik geloof wel, dat de adviseur* van
boerenbonden bedaard den raad van
den heer Kellenacrs, die gaarne cn bij
zonder vlug schrijft, naast zich zullen
neerleggen, dat is rnijri bezorgdheid niet.
Ik geloof ook, dat de boeren met
grootc nauwgezetheid hun biljetten zul
len invullen. Zij doen dat niet meer
zorg^ dan in de steden.
Het wordt te gek, hoe men de boe-
•en niet het geringste profijt gunt.
Hcuacb, dc oorlogswinst der boeren
sis boeren is zóó groot niet.
Het is op sommige plaatsen voor-
decliger alle» te verpachten dan tc boeren
Dat teckent.
Men hitst den boerenstand op door
dat onzinnig geschrijf en gekijf over
de winsten der boeren.
Jaarbeurs ia Ufreohi.
Omtrent de plannen tot het houden
:ner eerste Nederlundsche Jaarbeurs
te Utrecht (16 September— 1 October
1910) vernemen wij nader, dat het In
de bedoeling van het bestuur ligt niet
alleen de marktgebouwen aan het
Vreeburg voor dat doel in te richten,
maar ook monsterkamers ter beschik
king te stellen in speciaal daartoe te
bouwen tijdelijke gebouwtjes op het
Vreeburg zelf. De monsterkamers zoo
wel in de bestaande gebouwen als daar
buiten zullen elk een grondoppervlakte
hebben van pl.m. 16 M* door de tus-
schenschotten le verwijderen kan door
dc deelnemers over grooter opper
vlakte worden beschikt, terwijl ook
twee of drie firma's te zamen een mon
sterkamer kunnen Inrichten. Het ligt
voorts in dc plannen van het bestuur,
den huurprijs per monsterkamer voor
den gehcelen duur der 'Jaarbeurs
ook indien deze langer dan veertien
u duren te stellen op f200.
Padvinders.
Maandagmiddag te half twee bezocht
'L K. Pt. Prins Hendrik met zijn ad
judant, kapitein Jhr. Backer, het Pink
sterkamp van dc Amstcrdamsclie pad
vinders op dc heide nabij Soesterberg.
Er werd een demonstratie gegeven
het afladen van troepen cn oelëmn-
Ïen gehouden voor Eerste Hulp bij
ingciukken.
's Voorin, bezocht generaal Ophorst,
commandant van de stelling Amsterdam,
het kamp, waar 300 jongelui vertoeven.
Zondag werden oefeningen gehouden
onder leiding van vlieger-luitenant
Coblijn in het omblazen van den Cen-
traul-spoorweg. btcrappels dienden als
handgranaten. Ook werd Zondag een
wedstrijd in koken gehouden.
17
FEUILLETON.
De balling.
Vanmorgen is cr een priester uit
Samarow op het landgoed van
den prins aangekomen, en dc prins
heeft een gesloten rijtuig gezonden om
een onbekend geheimzinnig persoon
naar de stad te brengen. Ik zal Bes-
boredko, den minister van politie,
waarschuwen; hij moet het landhuis
doen bewaken, opdat er geen muis
uit kan ontsnappen."
„Gij zijt een ware speurhond, graaf,"
zeide Tessikof, terwijl hij zich vroolijk
in handen wreef.
„Zeg liever dat de haat tegen dien
braven held Lafont mij tot gids heeft
verstrekt," zeide Paninsky. „Ik was
zelf door Catharina bestemd geweest,
de man van prinses Orlowitsch tc
worden, en werd, na de audiëntie van
Lafont, eensklaps als een kwajongen
ter zijde gezet, en daar voor mij toch
alle kans verkeken is, heb ik liever
dat gij haar krijgt dan die landlooper.
Ik hoop dat gij den czaar van nujn
dienstijver zult in kennis stellen."
„Daar kunt gij op rekenen," zeide
Tessikof, terwijl hij zijn vriend de hand
gaf„doch als gij naar den minister
van politie gaat, moet gij aan ééne
zaak denken mijn toekomstige schoon
vader, de prins, moet vrij van elke
verdenking blijven. Indien de czaar van
zijn aandeel in dc zaak kennis kreeg,
mocht hij hem straffen door een ge
deelte zijne goederen verbeurd le ver
klaren, en die schade zou bij dc erfe
nis op nnjn hoofd nederkomen."
„Begrepen," zeide de graaf glimla
chende, „maak u daar niet ongerust
de naam des prinsen zal onge
schonden blijven."
„Nog een enkel woord I" riep Tessi
kof, toen zijn vriend zich haastig wilde
vcrwijdeien. „Verzoek den minister van
politie uit mijn naam, of hij mij bericht
wil zenden zoodra het Tungusiaansche
opperhoofd Schasmyl te Petersburg
zal zijn aangekomen liet strenge toe-
zicht, dat over icderen vreemdeling,
die hier aankomt, gehouden wordt, zal
hem dit gemakkelijk maken. Zeg. hem
dat het den dienst van den czaar be
treft, en kom dan hier terug om een
glas wijn met mij te drinken en onze
verdere plannen samen te bespreken."
Het was tien uur in den avond toen
een rijtuig voor het paleis van prins
Orlowitsch stilhield. Twee heeren stegen
er uit, er werden door den gcpoedcr-
den en gepruikten portier ontvangen, die
hun met veel deftigheid mededeelde,
dat zijn heer dien avond niemand kon
ontvangen.
„Dat is ons bekend," zeide dc oudste
vaii de twee, een lang breedgeschou
derd man, „doch wees zoo goed den
prins deze kaartjes te doen ter hand
stellen."
„Maar dc prins is in zijn kabinet
met gewichtige zaken bezig, en heeft
bevolen dat men hem niet inocht storen."
„Gehoorzaam, zeg ik u I"
De verwonderde portier sloeg een
blik op de kaartjes. Wie kon het zijn,
die in het paleis van den machtigen
prins Orlowitsch bevelen durfde geven
Doch hij werd zeer spoedig gedwee,
want een der Kaartjes droeg den naam
van „graaf Besborcdko, minister van
Politie."
Hij trok aan de bel. Een lakei ver
scheen.
„Breng deze kaartjes naar den prins."
„Maar de prins heelt
„Neemt niet kwalijk, hecren I Deze
jonkman is hier pas in dienst gekomen,"
zeide de portier met kruipende beleefd
heid „De kamerdienaar van den prins
is dezen morgen op eenc voor ons
onbegrijpelijke wijze verdwenen."
De minister van politic glimlachte,
in zooverre een hardvochtig gelaat in
staat is te glimlachen. „Misschien zul
len wij in staat zijn den prins over
deze zaak in te lichten." zeide hij
„doch haast u wat, mijn tijd is kost
baar."
De knecht spoedde zich naar boven
en klopte zacht aan de deur van's prinsen
kabinet.
Constantijn Orlowitsch bevond zich
daar, doch hij was niet alleen. Hij was
in het zwart gekleed, en zijn dochter
Feodora zat op een sofa.
Zij tlroeg een langen zwarten mantel,
die door eene kleine opening een wit
zijden onderkleed liet bemerken. Haar
hoofd was met een zwarte kap bedekt.
Zeer ontsticht door die-onverwachte
aornis, ging de prins naar de deur,
welke hij een weinig opende,
„Wat is er vroeg hij.
„Deze kaartjes, exfeilcntic."
De prins wierp er een blik op cn
las den naam van den gcvrecsdcn
minister, waar met microscopisch kleine
letters onder geschreven stond „Na-
ens den czaar."
Hij had moeite kalm te bijven.
„Die heeren kunnen binnen komen,"
i terwijl dc bediende zich verwijderde,
vervolgde hij tot Feodora
„Dat is een lastige visite, die ik
echter niet kan afwijzen, doch niet lang
zal duren. Zij moeten u echter in deze
kleeding, die voor deze plaats en dit
uur niet geschikt is, niet hier vinden.
Ga In dc kamer hiernaast, totdat ik
u roep,"
Feodora voldeed aan zijn verzoek,
en de prins zette zich voor zijne schrijf
tafel, terwijl hij den schijn aannam druk
bezig te zijn.
De twee heeren traden binnen.
„Vergeef onze komst op dit uur,"
begon de minister van politie, doch een
trouw dienaar des keizers, zooals gij
zjt, die den edellieden van St. Peters-
burg altijd als een voorbeeld zijl voor
gehouden, weet, dat wanneer er sprake
is van den dienst des keizers, er op
geen tijd mag gelet worden."
Was het toevallig of opzettelijk, dat
graaf Besborcdko, terwijl hij deze woor
den sprak, den prins scherp aanzag?
Doch liet aangezicht van Orlowitsch
vertrok zich niet.
Hoewel ik u zeer verplicht ben
voor uwe gunstige opinie," zeide hij,
„zult gij toch wel begrijpen, dat ik
verlangend ben de reden van uw be
zoek te vernemen."
Het betreft uw kaïnerdienaar Frans,"
antwoordde Besboredko.
Slechts met moeite haalde de prins
adem.
„Ah I" zeide hij, „hij is sinds van
morgen verdwenen ik hoop dat hem
niets overkomen Is."
„Niets dan dit 1 Omstreeks twaalf
uur is hij opweg naar de grenzen aan
gehouden met een aanzienlijke som
gelds in zijn bezit, en gij moogt u
gelukwenschen, dat gij een schurk
minder in uw huis hebt."
De prins stond op.
„Hoe moet Ik dit verstaan
Wordt voortgczcL