Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken. DE EEMBODE Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No. 314. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- cn Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven door de Vereeniging De Eembode te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abon nement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal. Dinsdag 13 Juni 1916. No. 21. Dertigste Jaargang. Advertentieprijs: van één tot vijf regels vijftig cent. Elke regel meer tien cent. Voor incasso wordt vijf cent in rekening gebracht. Billijke tarieven bij geregld adverteeren. Alle mededcelingen, ingezonden stukken en advertentién gelieve men in te zenden ten Kantore van de Directie van De Eembode, Langegracht 13, Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen. Onze candidaten voor de Provinciale Staten. District Amersfoort, waartoe behooren de gemeenten Amersfoort, Baarn, Eemnes, Soest, Leusden, Bunschoten, Hoogland, Stoutenburg, Renswoude. Stemdag: DONDERDAG 15 JUNI. K. VAN DER BURG. A. J. BICKER CAARTEN. W. VAN KLOOSTER. H. KROES. Alles roept om vrede. De vrede hangt in dc lucht, meent de „Stand." Alles dringt, alles snakt Het geld raakt op, het materiaal raakt op en er is een hemelschreiend tekort aan mannen gekomen. Bij milliocnen verbeuren dc jonge dochters de kansen op het huwelijk, waar de bruidegoms in 't graf dalen. Vanzelf neemt de bevolking dan ook af. De studie lijdt, omdat dc gehoor zalen het gehoor der studenten op meer dan de helft slinken zagen. Ge- heele reeksen van hoogleeraren bleven op 't slagveld, en de hooge kunst be weent in tragisch lied gehecle groepen van adepten. De mannenvernieling op alle terrein is zóó geweldig, dat er van alle kant een bede om sparing van 't leven op gaat. En dit te meer, omdat de milli- cien steeds jonger, en de landstorm man reeds tot 45 jaar wordt iugelijfd. Het spant alles, het wringt alles, cn steeds meer en meet grijpt heel Eu ropa het bang besef aan, dat 't zóó niet langer kan. Dat dc stemming onder dc volken beiderzijds naar vrede dorst cn om vrede roept, erkent men dan ook van alle zijden, en dat het tot vrede kón konten, staat even stellig vast, want van een veroveraar is noch bij de ge allieerden, noch bij de Middcn-Staten Japan moge Kiautchau hebben in gepalmd, Koerland moge omgaan, en Engeland koloniaal een hapje te meer inslokken, dit is bijzaak, een veroveraar is er ditmaal onder dc vorsten en veldheeren zoo min linksch als rechts opgestaan. Er moet dus vrede komen. De vraag is alleen hoe men tot den eersten stap naar het Vredespa leis komt. Volhardt men, zegt het blad, in Mid den-Europa, en inct name van Duitsche zijde in zijn kloek en loyaal opkomen voor vredesherstclstoort men zich zich te Berlijn niet het minst aan, dat men in dit aandringen op vrede van de overzij een bewijs van zwakheid ziet; en gaat men van Duitsche zijde geen oogenblik langer tegen den wensch, ja, tegen de bede der volkeren die om vrede roepen in dan zal dc sympa thie der volkeren welhaast ceniglijk naar Midden-Europa toekeeren, en de hard nekkigheid van .het oorlogsgeschrei in de kringen der I'oincare's en Loyd George's gaan verfoeien. Dit zal ten slotte ook deze Staats lieden tot inkeer brengen, cn niet langer meer of beiderzijds zal de overtuiging rijpen, dat niet wie 't meest en 't langst bloed vergiet, maar wie voor den vrede 't moedigst op dorst komen, de publieke opinie voor zich heeft. Dit wordt het keerpunt I Uit het Buitenland. Van den Oorlog. De Rusaen die met overweldigende macht het Oos- tenrijksche front aan de zijde van Ru- menie onder vuur namen, hebben ten koste van zware verliezen veel ontred derd en vernietigd wat door dc Oosten rijkers was tot stand gebracht. Zoo geweldig was het Russische geschutvuur dagen achtereen dat dc aarde over grootc uitgestrektheid overal was omgewoeld en er zelfs geen struikje meer stond. Prikkeldraadversperringen, loopgraven, verschansingen, alles werd in een orkaan van vuur vernietigd. En toen de boel was murw geschoten, kwamen duizenden en nogmaals dui zenden Russen onafgebroken aange stormd op wat nog restte van de Oos tenrijksche verdediging en in een ge vecht van man tegen man werd de voorloopige zegepraal der Russen bloedig voltooid. De Russen maakten tot nu toe on geveer 71.000 soldaten en 1240 offi cieren gevangen. Uit het voorgaande blijkt, dat bree- de, diepe bressen in het Oostenrijksche front zijn geslagen. Bressen zóó groot en zóó diep, zóó talrijk ook, dat dc Oostenrijksche muur op het instorten staat. Veel krachtige stooten kan hij niet meer verduren. Gebeurt dit, wordt het Oostenrijksche front, evenals destijds in het begin van den oorlog in Gali- cië is geschied, opnieuw teruggedreven, dan zeker zal, een ommekeer intreden en de toestand aan het Russische front groote ingrijpende veranderingen ondergaan. Het veroveren van veel oorlogsina- terieel, door de Oostenrijkers voor verschillende doeleinden gereedgehou- den, is voor den Rus een buitenkansje. Er wordt verhaald, '.oc de Russen bij verrassing een; Oostenrijksch spoorwegstation met het personeel ver meesterden. Een kwartier later kwam een militaire trein met troepen cn voor raden aan, welke genomen werden. De telegrafist aan het station had juist een telegram verzonden, betreffende aan vulling van de artillerie-munitie. Na verloop van een uur viel de trein met die munitie in handen van dc Russen. Op een gedeelte van het front gaf zich zoo goed als een gehcele Oosten rijksche divisie met twee generaals over. De eenige die tegenstand bood was een Oostenrijksche liefdezuster, die met een revolver op dc Russen schout. Zij werd met moeite ontwapend. Op weg naar Venetie. Terwijl 't zoo aan den Russischcn kant mis loopt, staan de Oostenrijkers aan dc Italiaanschc zijde cr best voor. Ze drongen een cindwecgs in Italili door en dc positie van de Itali aanschc armee is gevtarlijk. Venetië wordt door de Oostenrijkers bedreigd. Minister Salandra legde in dc Itali aanschc Kamer een verklaring af om trent den toestand, waarbij hij erkende, dat de verdediging te zwak was geweest. Op een na alle partijleiders verklaar den zich tegen de regeering en voor krachtige voortzetting van den oorlog. Er zal nu een nieuw minislersstel komen, maar daarvoor wijken de Oos tenrijkers niet. Een Oostenrijksche duikboot torpe deerde den door eenige torpedojagers begeleiden grooten Itaiiaanschen hulp- kruiser „Umberto", met troepen boord. Het schip zonk binnen enkele minuten alic opvarenden verdronken. De dood van Kitchener, i een spoorreis naar het uiterste Noorden van Schotland hadden Kit chener en zijn staf zich ingescheept. Er stond ecu stijve stormwind in de richting van dc kust. Dc ramp gebeur de ten Noorden van de Skaill-baal, aan de westkust van het grootste eiland van de Orkneys. Toen de Hampshire zonk, zagen de mcnschen aan den wal vier booten te water la ten die allen tegen de rotsen te plet ter werden geslagen. Schepen die de zee afzochten vonden geen spoor van een oorlogsschip meer, alleen drijvende lijken. De sloep van den commandant werd leeg op het strand geworpen. Ook spoelde een v|pt of een met lucht gevulde ring, die op een grootc reddingboei geleek, aan, waaraan zicli twaalf man hadden vastgeklampt. Een of twee uitgeputte mnnnen mompel den Kitchener was aan boord. Toen vielen zij in slaap. Aan den voet van de rotsen vond men zeventig of tach tig lijken waarvan enkele nog warm waren. Terwijl zij in zee worstelden, waren sommige mannen dc kleeren van het lijf gerukt, en in htm wanho- pigc pogingen om de rotsen te beklim men, hadden enkelen bijna alle nagels van dc vingers en toonen verloren. Binnenlandsche Berichten. Uitvoer. Het Tweede kamerlid Samies heeft aan den Minister van Landbouw dc volgende vragen gesteld: 1. Is dc Minister van oordeel, dat uitvoer van eerste levensbehoeften slechts geoorloofd mag zijn, voor ver zekerheid bestaat, dat voor de bin nenlandsche behoeften voldoende v raad, tegen redelijken prijs, beschikbaar is en blijft 2. Wil de Minister overwegen, of het, mede in het belang der zekerheid, niet noodzakelijk is, ten spoedigste ver dere" organisatie en grooter centrali satie te brengen in dc regeling van onzen uitvoer? Aanvoer. In. verband met den gebrekkigen aan voer van verschillende noodige grond stoffen heeft de Regeering een regeling getroffen met de Holland—Amerika- lijn, waardoor geregelde aanvoer ver zekerd wordt van katoen en oliën. De HollandAinerika-lijn heeft op zich genomen per maand 2000 ton katoen voor Twcnthe, 1000 ton smeerolie, 200 ton eetbare vetten, 1000 ton margarine grondstoffen en 1200 ton katoen-olie ,n te voeren. Geld genoeg. Bij de inschrijving op de 5 pets. Ncd.- Indiache leening 1016, groot 80 milliocn, is hier te lande ingeschreven voor bijna 124 millioen. Op deze Iccning is totaal ingeschre- :n voor 146 millioen. One loger. Uit een mededeeling van het Alge- gemeen hoofdkwartier betreffende de tnaicrieele uitrusting van het gehecle veldleger en van de reserve-regimen ten, waaraan bij dc mobilisatie nog veel ontbrak, blijkt, dat thans alles geheel compleet is. De minister van Oorlog roept bur- gergeneesheeren op, die genegen zijn, in geval ons land in den oorlog inocht worden betrokken, zich vrijwillig be schikbaar te stellen voor dc behande ling van zieke en gewonde militairen. Geïnterneerden. Belgisch Dagblad bevat de volgende mededeeling van generaal Dassin nan de geïnterneerde Belgische militairen. „Ik heb dc eer u te melden, dat op bevel van de Belgische regeeritig, liet u streng verboden is te ontvluchten. De officieren, die dit bevel zouden overtreden, zullen beschouwd worden als niet niecr bij het leger bchoorend, na de disciplinaire straf te hebben on dergaan. De onderofficieren, korporaals, brigadiers en soldaten, die zouden ont vluchten, zullen bij hun aanhouding terug naar Holland gestuurd worden en in handen der Nedcrlandsche mili taire overheid overgeleverd worden. Daar het verbod tot ontvluchten waar schijnlijk voor gevolg zal hebben het werken buiten de kampen te verge makkelijken, durf ik verhopen, dat gij u allen door uw tucht en gedrag overal en in alle omstandigheden, waardig zult toonen voor de gunst, die de Ne dcrlandsche overheid reeds aan velen er heeft toegestaan." De Boeren en de oorlogewinet. Pot een levendige actie op velerlei gebied ja ook op politiek gebied worden dc boeren geprikkeld door de wijze, waarop voortdurend geschreven wordt. Daar wordt een indruk gegeven, alsof de boeren de makers zijn van oorlogs winst, zegt Kapelaan Kitselaar in „Rust Roest." Niets hoort men ervan, dat juist dik wijls de verpachters, verre wonend van het boerendorp en handelaars met de grootc wisten van boerenwerk en boe- rcnproducten gingen strijken. Maar de boeren hebben het gedaan. Ja, het gaat zoover, dat de heer Kellenaerg in „de Voorhoede" neer schrijft „Wat onze katholieke boeren bonden betreft, zal het o.i, op de al lereerste plaat* de taak en de plicht der geestelijke adviseur* zijn, de boe ren cr iutn te herinneren, dat, ook bij 't vaststellen en opgeven der belastin gen, een katholiek verplicht is, Gode te geven wat Gode is, maar ook den keizer wat den keizer toekomt." Het wordt toch inderdaad te gek. Ik geloof wel, dat de adviseur* van boerenbonden bedaard den raad van den heer Kellenacrs, die gaarne cn bij zonder vlug schrijft, naast zich zullen neerleggen, dat is rnijri bezorgdheid niet. Ik geloof ook, dat de boeren met grootc nauwgezetheid hun biljetten zul len invullen. Zij doen dat niet meer zorg^ dan in de steden. Het wordt te gek, hoe men de boe- •en niet het geringste profijt gunt. Hcuacb, dc oorlogswinst der boeren sis boeren is zóó groot niet. Het is op sommige plaatsen voor- decliger alle» te verpachten dan tc boeren Dat teckent. Men hitst den boerenstand op door dat onzinnig geschrijf en gekijf over de winsten der boeren. Jaarbeurs ia Ufreohi. Omtrent de plannen tot het houden :ner eerste Nederlundsche Jaarbeurs te Utrecht (16 September— 1 October 1910) vernemen wij nader, dat het In de bedoeling van het bestuur ligt niet alleen de marktgebouwen aan het Vreeburg voor dat doel in te richten, maar ook monsterkamers ter beschik king te stellen in speciaal daartoe te bouwen tijdelijke gebouwtjes op het Vreeburg zelf. De monsterkamers zoo wel in de bestaande gebouwen als daar buiten zullen elk een grondoppervlakte hebben van pl.m. 16 M* door de tus- schenschotten le verwijderen kan door dc deelnemers over grooter opper vlakte worden beschikt, terwijl ook twee of drie firma's te zamen een mon sterkamer kunnen Inrichten. Het ligt voorts in dc plannen van het bestuur, den huurprijs per monsterkamer voor den gehcelen duur der 'Jaarbeurs ook indien deze langer dan veertien u duren te stellen op f200. Padvinders. Maandagmiddag te half twee bezocht 'L K. Pt. Prins Hendrik met zijn ad judant, kapitein Jhr. Backer, het Pink sterkamp van dc Amstcrdamsclie pad vinders op dc heide nabij Soesterberg. Er werd een demonstratie gegeven het afladen van troepen cn oelëmn- Ïen gehouden voor Eerste Hulp bij ingciukken. 's Voorin, bezocht generaal Ophorst, commandant van de stelling Amsterdam, het kamp, waar 300 jongelui vertoeven. Zondag werden oefeningen gehouden onder leiding van vlieger-luitenant Coblijn in het omblazen van den Cen- traul-spoorweg. btcrappels dienden als handgranaten. Ook werd Zondag een wedstrijd in koken gehouden. 17 FEUILLETON. De balling. Vanmorgen is cr een priester uit Samarow op het landgoed van den prins aangekomen, en dc prins heeft een gesloten rijtuig gezonden om een onbekend geheimzinnig persoon naar de stad te brengen. Ik zal Bes- boredko, den minister van politie, waarschuwen; hij moet het landhuis doen bewaken, opdat er geen muis uit kan ontsnappen." „Gij zijt een ware speurhond, graaf," zeide Tessikof, terwijl hij zich vroolijk in handen wreef. „Zeg liever dat de haat tegen dien braven held Lafont mij tot gids heeft verstrekt," zeide Paninsky. „Ik was zelf door Catharina bestemd geweest, de man van prinses Orlowitsch tc worden, en werd, na de audiëntie van Lafont, eensklaps als een kwajongen ter zijde gezet, en daar voor mij toch alle kans verkeken is, heb ik liever dat gij haar krijgt dan die landlooper. Ik hoop dat gij den czaar van nujn dienstijver zult in kennis stellen." „Daar kunt gij op rekenen," zeide Tessikof, terwijl hij zijn vriend de hand gaf„doch als gij naar den minister van politie gaat, moet gij aan ééne zaak denken mijn toekomstige schoon vader, de prins, moet vrij van elke verdenking blijven. Indien de czaar van zijn aandeel in dc zaak kennis kreeg, mocht hij hem straffen door een ge deelte zijne goederen verbeurd le ver klaren, en die schade zou bij dc erfe nis op nnjn hoofd nederkomen." „Begrepen," zeide de graaf glimla chende, „maak u daar niet ongerust de naam des prinsen zal onge schonden blijven." „Nog een enkel woord I" riep Tessi kof, toen zijn vriend zich haastig wilde vcrwijdeien. „Verzoek den minister van politie uit mijn naam, of hij mij bericht wil zenden zoodra het Tungusiaansche opperhoofd Schasmyl te Petersburg zal zijn aangekomen liet strenge toe- zicht, dat over icderen vreemdeling, die hier aankomt, gehouden wordt, zal hem dit gemakkelijk maken. Zeg. hem dat het den dienst van den czaar be treft, en kom dan hier terug om een glas wijn met mij te drinken en onze verdere plannen samen te bespreken." Het was tien uur in den avond toen een rijtuig voor het paleis van prins Orlowitsch stilhield. Twee heeren stegen er uit, er werden door den gcpoedcr- den en gepruikten portier ontvangen, die hun met veel deftigheid mededeelde, dat zijn heer dien avond niemand kon ontvangen. „Dat is ons bekend," zeide dc oudste vaii de twee, een lang breedgeschou derd man, „doch wees zoo goed den prins deze kaartjes te doen ter hand stellen." „Maar dc prins is in zijn kabinet met gewichtige zaken bezig, en heeft bevolen dat men hem niet inocht storen." „Gehoorzaam, zeg ik u I" De verwonderde portier sloeg een blik op de kaartjes. Wie kon het zijn, die in het paleis van den machtigen prins Orlowitsch bevelen durfde geven Doch hij werd zeer spoedig gedwee, want een der Kaartjes droeg den naam van „graaf Besborcdko, minister van Politie." Hij trok aan de bel. Een lakei ver scheen. „Breng deze kaartjes naar den prins." „Maar de prins heelt „Neemt niet kwalijk, hecren I Deze jonkman is hier pas in dienst gekomen," zeide de portier met kruipende beleefd heid „De kamerdienaar van den prins is dezen morgen op eenc voor ons onbegrijpelijke wijze verdwenen." De minister van politic glimlachte, in zooverre een hardvochtig gelaat in staat is te glimlachen. „Misschien zul len wij in staat zijn den prins over deze zaak in te lichten." zeide hij „doch haast u wat, mijn tijd is kost baar." De knecht spoedde zich naar boven en klopte zacht aan de deur van's prinsen kabinet. Constantijn Orlowitsch bevond zich daar, doch hij was niet alleen. Hij was in het zwart gekleed, en zijn dochter Feodora zat op een sofa. Zij tlroeg een langen zwarten mantel, die door eene kleine opening een wit zijden onderkleed liet bemerken. Haar hoofd was met een zwarte kap bedekt. Zeer ontsticht door die-onverwachte aornis, ging de prins naar de deur, welke hij een weinig opende, „Wat is er vroeg hij. „Deze kaartjes, exfeilcntic." De prins wierp er een blik op cn las den naam van den gcvrecsdcn minister, waar met microscopisch kleine letters onder geschreven stond „Na- ens den czaar." Hij had moeite kalm te bijven. „Die heeren kunnen binnen komen," i terwijl dc bediende zich verwijderde, vervolgde hij tot Feodora „Dat is een lastige visite, die ik echter niet kan afwijzen, doch niet lang zal duren. Zij moeten u echter in deze kleeding, die voor deze plaats en dit uur niet geschikt is, niet hier vinden. Ga In dc kamer hiernaast, totdat ik u roep," Feodora voldeed aan zijn verzoek, en de prins zette zich voor zijne schrijf tafel, terwijl hij den schijn aannam druk bezig te zijn. De twee heeren traden binnen. „Vergeef onze komst op dit uur," begon de minister van politie, doch een trouw dienaar des keizers, zooals gij zjt, die den edellieden van St. Peters- burg altijd als een voorbeeld zijl voor gehouden, weet, dat wanneer er sprake is van den dienst des keizers, er op geen tijd mag gelet worden." Was het toevallig of opzettelijk, dat graaf Besborcdko, terwijl hij deze woor den sprak, den prins scherp aanzag? Doch liet aangezicht van Orlowitsch vertrok zich niet. Hoewel ik u zeer verplicht ben voor uwe gunstige opinie," zeide hij, „zult gij toch wel begrijpen, dat ik verlangend ben de reden van uw be zoek te vernemen." Het betreft uw kaïnerdienaar Frans," antwoordde Besboredko. Slechts met moeite haalde de prins adem. „Ah I" zeide hij, „hij is sinds van morgen verdwenen ik hoop dat hem niets overkomen Is." „Niets dan dit 1 Omstreeks twaalf uur is hij opweg naar de grenzen aan gehouden met een aanzienlijke som gelds in zijn bezit, en gij moogt u gelukwenschen, dat gij een schurk minder in uw huis hebt." De prins stond op. „Hoe moet Ik dit verstaan Wordt voortgczcL

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1916 | | pagina 1