Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
Dinsdag 20 Juni 1916. No. 23. Dertigste Jaargang.
Advertentieprijs: van één tot vijf regels vijftig cent. Elke regel meer
tien cent. Voor incasso wordt vijf cent in rekening gebracht.
Billijke tarieven bij geregld adverteeren. Alle mededeelingen,
ingezonden stukken en advertentiön gelieve men in te zenden ten
Kantore van de Directie van De Eembode, Langegracht 13,
Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No. 314.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven
door de Verceniging De Eembode te Amersfoort, Prijs per drie maanden
zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor
incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar.
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch. opzegging van abon
nement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Uit het Buitenland.
Uit Mexico.
Als vrijdenkers aan liet denken gaan,
dan denken zij vrij.
Dan handelen ze ook vrij en dan
ziet gc de vrijheid.
Lees eens even"wat" de vrijdenkerij
en de logemannen in liet j-.ar onzes
Heercn 1916 doen in Mexico.
Daar zijn vrijdenkers aan het denken.
Niet onder den oorlogsangst, die alle
denken belet, neen, zij denken vrij en
ongehinderd in groote vergaderzalen,
in rustige loges.
't Is geen Janhagel, dat denkt, of
schoon 't nooit leerde denken 't is de
aristocratie des geestes, die de iiccle
dcnkleer der vrijdenkerij heelt doorge
studeerd aan dc hoogescholen der
liberale gedachte.
Ziet wat zij doen 1
In Portugal, waar ze plunderden en
moorden en nonnen in,haar graf schon
den. In frankrijk, waar ze in naam
der vrije gedachte aan religieuze man
nen en vrouwen hel verblijf in 't eigen
vaderland ontzeggen en alle vrijheid
van denken afbinden, zoodra er eens
iemand aan God denkt.
Zoo ook in Mexico.
Lees wat zc daar tegen dc Katholieken
Ziellier wat „De Tijd" cr van aan
haalt uil'de New-Yorker Staatscourant"
't Is om te gruwen Aan hun vruch
ten zult gc ze kennen. Aan hun doen
zult ge de vrijheid van hun denken
zien cn volgens hun denken en doen
zult ge die vrijdenkers en hun vrijden
kerij weten te taxeeren.
„Wat Komc onder Nero voor gruwel
daden te beleven heelt gehad, haalt
nr>R niet hij l.ulgecil (Ie Kok uil in
Mexico heeft te verduren. De schand
daden. die door Carranza ori Villa, de
met Amcrikaanscli geld en wapens
gesteunde roovers, bedreven werden,
zijn onbeschrijfelijk. De priesters,
monniken en kloosterzusters hebber,
ontzaglijk veel te doorstaan. Geen H.
Oliesel mag worden toegediend, geen.
Biecht meer gehoord, geen piicster
meer gegroet cn geen grnl" meer inge
zegend worden. Slechts des Zondags
mag nog een H. Mis gelezen worden,
mits dc priester zich te voren ook in
kerkelijke zaken aan de wereldlijke
overheden heeft willen onderwerpen.
„Reeds inde eerste dagen der revolutie
werden dc lijken der Bisschoppen uit
hun graven gehaald cn de beenderen
verstrooid Van maand tot maand na
men die gruwelen in hevigheid toe.
De kerken worden verbrand, de biblio
theken verwoest, het lezen van de
I1H. Diensten verboden of slechts toe
gelaten na betaling van ongehoord
liooge geldsommen.
Steeds nieuwe berichten komen, in
over vermoorde priesters.InGuadaloupe
werden de gewonden uit de hospitalen
gesleept cn onder de hoeven der paar
den geworpen en zoodoende vrecselijk
verminkt. Om de priesters te dwingen
bergplaatsen van verzonnen schatten
FEUILLETON
De balling.
„Noem dien naam niet, vaderhij
is een lichtstraal voor mijn hart, en
zelfs niet de ijsvelden van Siberië,
waar ik mede bedreigd word, maar de
dood alleen kon hem verdooven."
En hij verhaalde zijn pleegvader
haastig dc gebeurtenissen der laatste
dagen, tot het uur, waarop hij in liet
landhuis van prins Orlowitsch op de
komst van zijn weldoener wachtte.
„Steplianowitsch, de huisbewaarder,
bracht mij liet verwachte teeken in
de achterkamer, die mij tot schuilplaats
verstrekte. Geheel vervuld van mijn
naderend geluk snelde ik de trappen
af naar een rijtuig, dal voor cenc zij
deur stondeene hand werd naar mij
uitgestrektvan wien kon /.ij anders
zijn als van mijn beschermer en toch
deed haar druk mij sidderen. Ik be
proefde tc spreken, doch eene fluiste
rende stem beval mij te zwijgen ik
leunde dus achterover in een hoek van
het rijtuig cn verdiepte mij in mijne
gedachten. Wij reden met een tame
lijke snelheid, doch iederen stap van
liet paard deed mijn onverklaarbaren
angst vermeerderen de duisternis, de
doodclijkc stilte, de langdurigheid van
den tocht wekten mijn achterdocht op.
te wijzen, werden zij met strikken half
geworgd. Soldaten schoten op hen,
dagen lang moesten zij in de gevan
genissen doorbrengen en de laagste
mishandelingen ondergaan.
Een Duitschprotestant, Martin Sleeker,
die jarenlang in Mexico leefde, richtte
een schrijven aan den Ameriltaanschen
stautssccret.iris, waarin hij als oogge
tuige die gruweldaden bewees. Zoo
verhaalde hij, dat een 80 jarig priester
zdó werd gekweld, dat hij waanzinnig
werd dat priesters en nonnen vrecse
lijk gefolterd werden dat men talrijke
kerken gruwelijk ontheiligde. Dc kapel
van het Jesuïten-collcge te Saritiilo werd
evenals vele andere kerken, lot danszaal
ingericht. Zooals een ooggetuige onder
ecde verklaart, w rrd in Juan del Rio
een tabernakel stukgeschoten, de kelken
werden cr uitgenomen, met hun H.
Inhoud op den grond gesmeten en
met de voeten vertreden.
.Zijn dat geen gruweldaden, die naar
den hemel om wraak roepen E;i dat
zij.i geen gebeurtenissen uit een ver
barbanrsch vei leden, neen, zij gebeurden
in onze, in de laatste dagen I Zoo werkt
de Loge in Mexico."
Hier nu zijn vrijdenkers aar- hel werk,
maar verschilt hun vrije denken in iets
van de beestachtigheid en dierlijkheid
van tijgers en beren, die tot heden
heclcmaal niet>denken Moot men zulke
gruwelen zien voortkomen, in alle
eeuwen en in alle landen, uit de
denkleer van die denkers
Van den Oorlog.
Oostenrijksche terugtocht.
Ten noorden van Lcmberg trekken
de Oostenrijkers terug op de sterk ver
dedigde linie WladimirWolynsk
SokoelStoyanof, waarheen, naar ge
meld wordt, do Duitschcrs in allerijl
versterkingen aanvoeren. Van liet Noord
oosten rukken de Russen op in de
richting van Lcmberg,
De bestorming van meer dan 3 mijlen
van de geweldige sterke stellingen
langs de overstroomde rivier Plasjefka,
ondersteund door liet vuur van de
achtergelegen hoogten, was eeifbewon
derenswaardig wapenfeit.
Teneinde zoowel in het Noorden als
in het Zuiden aan den greep van
'l'akkarof's troepen te ontkomen, had
den de Oostenrijkers geen andere
keuze dan een overhaasten terugtocht
in Westelijke richting naar Brody, waar
door een gedeelte van den spoorweg
naar Lcmberg in dc handen der Russen
viel. Dc ontruiming van Loetslc door
dc Oostenrijksche troepen is, naar uit
verschillende verhalen blijkt, in een
panischen schrik ontaard. Infanterie,
ruiterij, kanonnen, ambulances, trein,
alles was onontwarbaar door elkaar
Men vertelt ook dat de Russen zich
bij Loetsk met behulp van een pantser
auto een dooltocht voor hun infanterie
hebben gebaand, waardoor zij haast
zonder verliezen te lijden de stad kon
den binnenkomen.
Griekenland in dr.uk.
De beschermers der kleine natiën
Eindelijk stond de koels stil, ik hooide
een verward gemompel vati stemmen,
het portier werd geopend, op een
ruwe wijze werd ik vooruitgeduwd en
een spottend gelach klonk achter mij
verwonderd keerde ik mij om cr. ont
waarde, het gelaat van majoor Tcssi-
kof, mijn doodsvijand.
.Ik dacht krankzinnig tc worden.
„Goede hemel 1 Waar ben ik riep
ik onwillekeurig uit.
„In de militaire gevangenis van
St. Petersburg," antwoordde Tessikot
lachende, „op dc plaats, die voor re
bellen liet meest geschikt is. Wij zijn
den edelen prins Orlowitsch grooten
dank verschuldigd, dat hij ons heeft
doen weten, dal een misdadiger het
gewaagd had zich op zijn landgoed tc
verbergen. Hij deelde oogcnsehijnlijk
in uwe verraderlijke plannen, opdat
wij des te beter in staal zouden zijn
u aan dc justitie over te leveren.''
„Ik stond als van den donder ge
troffen. De storm in mijn binnenste
was aan krankzinnigheid gelijk. Ach!
Had zij mij slechts werkelijk met hare
donkere vleugelen overschaduwd! Ik
zou dan niet zoo diep ellendig geweest
zijn naar lichaam cn ziel als ik nu ben."
„Arme Alexis I" mompelde Lnfom.
„01 Dat ik hier ware geweest om
met u tc lijden en te weetien I"
„Maar ik moest dit alles met volle
bewustzijn verdragen," vervolgde Alexis
Albion cn Co. zijn momenteel Grirke
land aan 't beschermen. Ze hebben
puur uit genegenheid voor die kleine
natie alle havens en eilanden afgeslo
ten. Stoomschepen moeten naar Bizerta
gaan, om 20,000 Srrvisclie soldaten
over te brengen naar Saloniki. Het
Iiandel9- en het postv rkccr is gestoord.
In de Kamer hebben de afgevaardig
den voorgesteld een protest tot de
Entente tc richten, waarin verklaard
wordt, dat onderbreking van de graan-
transportcn de bevolking van brood
berooft.
Minister Rhallis heeft ile begrooting
van 1916 ingediend met een tekort van
265 millioen.
Generaal Von Moltke,
plaatsvervangend chef van den gene-
ralcn staf, is overleden aan hartver
lamming bij gelegenheid van dc rouw-
plcclitiglicdcn voor veldmaarschalk Von
der GoltZ.
Binnenlandscho Berichten.
Na den slag.
De verkiezingen voor de Provinciale
hebben ongewenscllt veel stof opgejaagd
en even ongewenscllt politieke harts
tochten doen ontbranden, notabcne in
een tijd, dat saamhoorighcid, kalmte
en overleg de noodzakelijke factoren
zijn, om de nationale eenheid te be-
Dit heeft de linkerzijde niet gewild.
Partij-belangen gingen bij haar boven
de nationale en zoo zagen we partijen
van rechts en links weer scherp tegen
over elkander staan.
Dit was een roekeloos spel van de
linkerzijde cn de straf bleef dan ook
niet uit.
Rcgecringshonger, passie voor de
groene tafel, zoo schreven we vorige
weck. (leden liaar hesluiten deze ver
kiezingen te drijven tot 't uiterste.
De Eerste Kamer, bolwerk der rech
terzijde, moest om.
Daarvoor werden aangeheven de
leuzen Algemeen Kiesrecht cn Staats-
pensioneering. welke laatste, o schrik
beeld, door die .slechte» rechtsche
Eerste Kamer niet zou worden aange-
De unfaire verkiezingsmanocuvre's
van 1913 schenen een herhaling te zul
len ktijgen.
Helaas echter, dc meeste kiezers
bleven koud bij al dat gedoe. Zij had
den toch nog steeds de sociale ver
zekeringswetten van Talmail..-
Toen werd van tactiek" veranderd.
Links werd mak. Men wilde geen strijd,
alleen maar dc principieele'uiting van
liet Ncderlandschc Volk.
Zij wilde eenswaardig een ver
dok dat ging nietde jarenlang
achtereen gevoerde unfaire verkiezings-
ipractijken hadden te veel op haar in
gewerkt.
Zij was met liet kwaad te veel ver-
tuiuwd geraakt.
Want al ras kwam de aap uit de
Men moest, zoo luidde het, links
na eene poos; „eene beeltenis, welker
schoonheid en reinheid zelfs door het
verraad cn de spotternijen, waarvan ik
omringd was, heen blonken, bewaarde
mij voor zinneloosheid."
Feodoral" fluisterde ik bijnaonbewust,
„Ja, Fcodora," zcidc Tessikof aan
mijn ooi „eer dc maand verstreken
is zal Feodora mijne vrouw zijn."
„EllendelingI" riep ik uit, „gij liegt!
Thans begin ik uw helsch complot te
doorzien. Ik weet niet wie mij verra
den heeftmaar dit weet ik, dat prins
Orlowitsch niet...."
„Tessikof kwam vlak bij mij staan,
cn zeide fluisterend:
„Prins Orlowitsch zou even schuldig
zijn als gij, indien hij u niet had aan
geklaagd. Wilt gij dan dat hij u naar
Siberië vergezellen zal.
„Ik begreep zijne bedoeling en zweeg
ik durfde niet verder vragen, In de
eenzaamheid mijner gevangenis trachtte
ik uit te vorsclien wat waarheid en
wat leugen was."
„Maar gij zult het weten," riep La-
font met warmte. „Sinds ik door tus-
schenkomst van den grootvorst toe
gang tot U verkregen heb. zal ik u
van alles bericht brengen. Ik ga prins
Orlowitsch nog lieden opzoeken, en al
moet ik zijne antichambre ook met
smcckingcn belegeren, en zijn portier
'omkoopen.,.. ik zal een onderhoud
'met hem hebben."
stemmen om het nationale oclang van
ons vaderland, en ook voor den indruk
naar het buitenland.
Of het nationale belang niet beter
gediend werd door de partijen ier rech
terzijde, die meermalen blijken van
trouw aan het Vorstelijk Huls gegeven
hadden cn voor het nationale belang
in de Tweede Kamer de legcrbegroo-
tingen der ministers voteerden, welke
het land thans in staat hebben gesteld,,
zich voldoende te wapenen dan door
de vrijzinnigen, die zonder de hulp der
Sociaal-Democraten niets ^vermogen cn
die door de laatsten zeker in hun trouw
aan het Vorstenhuis, niet zullen wor
den gesteund.
Gebrek aan deugdelijke argumenten
deed hen zelfs liet Hoofdkwartier in
den politiekcn strijd halen.
In de vrijzinnige bladen verscheen
een lijst met plannen voor de nationale
verdediging des lands, welke binnen
kort zouden worden uitgevoerd.
Van hetgeen is uitgevoerd hoorden
Maar ilians vragen wij in vollen
ernstZou onder een rechtsch minis
terie, niet een minister als Colijn, min
der voor de nationale verdediging zijn
gezorgd dan thans plaats had of zal
plaats hebben
Wij gclooven niet, dat onder minister
Colijn na een mobilisatie van 20 maan
den de verklaring zou komen van het
generale Hoofdkwartier «Wij zijn nog
niet klaar, maar alles is toch besteld
•Ja, ja! Als het nu maar ge
leverd wordt.
Onze lezers zien het; al het gedoe
der Imkerzijde is niet in staat de
waarheid der feiten te verdoezelen
Hun sociale verzekering een mis
lukking.
De onze misdadig tegengehouden.
Algemeen kiesrechtlaat de men-
schen koud en de vrijzinnig-socialis
tische Staatspensioncering eveneens.
De verdediging des landswat
er tot stand gekomen is, aan onzen
Colijn tc danker, en het overige
moet nog komen.
Dat zegt genoeg.
We hebben nu bij een normalen
gang van zaktn nog een jaar om ons
te prepareeren voor 't omzetten der
meerderheid in de Tweede Kamer.
De uitslag der nu gehouden Staten
verkiezing stemt hoopvol.
Dat dan die uitslag voor ons allen
eene aansporing zij tot ijver voor de
politieke actie.
De lrrijgskas moet worden gevuld en
mede-strijders moeten alom worden
aangeworven.
Alleen, wanneer tijdig alles wordt
voorbereid en gestaag wordt gewerkt,
zullen we in 1917 victorie mogen ver
wachten.
In „rood" oplosbaar.
Tusschen het Centraal-comité der
Vrijzinnigen en hel Partijbestuur der
Socialisten is overleg gepleegdpcn aan
zien van dc herstemmingen voor de
Provinciale Staten in de provincies Zuid-
Holland, överijsel, Gelderland, Zeeland
en Utrecht.
„En indien gij bevindt dat hij geen
schuld aan mijn verraad heeft," zeidc
Alexis, „zeg hem dan dat ik zwijgen
zal als een giaf; en als gij Fcodora
ziet, zeg haar dat zij het licht is, dat
de duisternis mijner eenzaamheid op-
vroolijkt, cn dat mij naar de ijsvelden
van Siberië, ja, lot den dood toe ver
gezellen zal."
Hij zweegzijne stem stokte.
„Zeg mij alles wat gij wenscht,
beste Alexis," zeide Lafont diepbewo
gen, „ik zal mij alles wat gij zegt her-
,,ln een laadje van mijn schrijftafel
zult gij een portret van mij vinden
laat dit als eene gedachtenis van mij
aan Feodora gegeven worden. Al het
overige is het uwe, want zij, die naar
Siberië verbannen worden, mogen
niets bezitten."
„Ik zal mij als uw rentmeester be
schouwen," hervatte Lafont, „tot den
dag, waarop ik u uw eigendom kan
teruggeven."
„Die dag zal niet komen, zootang
Tessikof het vert'ouwen van den czaar
bezit," zeide Alexis.
„Vertiouw op God, en verdraag 3e
beproeving, die Hij u in Zijne ondoor
grondelijke wijsheid oplegt, met geduld,"
vervolgde Lafont op geduldigdcn loon.
„Doch nu moet ik u nog den laatsten
wil van een stervende mcdedccletj,
een laatste wil, die u niet voor uw
In de districten waar candidaten der
vrijzinnigen met niannnn der rechter
zijde in herstemming komenAalten,
Ede, Ommen, Amcrongen, Gouda en
Middelburg, steunen de sociaal-demo
craten de vrijzinnige candidaten.
In de districten waar sociaal-demo
craten met candidaten van rechts in
herstemming komen Rotterdam I, II,
IV cn V en Utrecht II, steunen de
vrijzinnigen zoo krachtig mogelijk de
sociaa'.-democraten.
In de districten Zwolle, Voorst, Zut-
plien, Arnhem, Utrecht I en Rotterdam
III trekken de sociaal-democraten hun
candidaten die in herstemming komen,
terug cn bevorderen de verkiezing der
vrijzinnige candidaten,
In den Haag trekken de sociaal
democraten entde vrijzinnigen ieder één
hunner in hers emming komende can
didaten terug en bevorderen beide par
tijen de verkiezing van vier vrijzinnigen
en één sociaal-democraat.
In Dordrecht trekken de vrijzinnigen
één hunner in herstemming komende
candidaten terug en bevorderen beide
partijen de verkiezing van één vrijzin
nige cn een sociaal-democraat.
't Nieuwe monsterverboud voor konin
gin en Vaderland I -
Prov. Statenverkiezing.
De stand in dc provincie Drente is
Thans hebben (na de stemming) zit
ting 18 leden van links en geen van
rechts. In herstemming komen 4 anti-
rev„ 2 katholieken, 3 chr.-hist., 15 li
beralen, 2 vrijz.-dem. en 8 soc.-dem.
De stand in de prov. Zeeland na
de stemming is, dat thans zitting heb
ben 22 leden van rechts en 19 van
links. Herstemming moet plaats hebben
tusschen een anti-rev. en een vrijz.-
dem. Links heeft een zetel in Goes
In Noord-Holland
zijn voor de Prov. Stalen 5 leden van
links en 7 van rechts gekozen. Er moet
voor 26 zetels herstemd worden.
In het district Weesp was de uitslag
Uitgebracht 10.232 geldige stemmen,
waarvan op G. van Mesdag, lib., 2831,
W. van Diescn, vrijz.-dcm„ 2415, mr.
H. Verkouteren, chr.-hist., aftr.. 5905,
mr. J. N. J. Heerkens Thijssen, kath.,
aftr., 5812. van Eisings, soc.-dem.
1286, en G. L. A. Wagcnfeld, soc.
dem„ 1273 stemmen.
GekozenVerkouteren en Heerkens
Thijssen.
Kamerverkiezing Winschoten.
In het district Winschoten heeft de
verkiezing plaats gehad voor een lid
van de Tweede Kamer ter voorziening
in de vacature, ontstaan door het
overlijden van dr. D. Bos.
Van de 8833 kiezers hebben er 6160
geldige stemmen uitgebracht. Hiervan
verkreeg jhr. mr. E. A. van Bcresteyn
(vrijz.-dem) 3384, terwijl er op Slen-
huys (soc.-dem.) 2776 werden uitge
bracht. Gekozen is Van Bcresteyn,
burgemeester van Veendam, vroeger
leeraar aan de Hoogcre Burgerschool,
te Amersfoort.
vijf en twintigste jaar mocht geopen
baard worden, tenzij eene belangrijke
gebeurtenis in nw leven het eerder
zou wenschelijk maken. Het is de
laatste wil uwer stervende moeder."
„Mijner moeder herhaalde Alexis
ontroerd. „O I Zeg mij iets van mijne
moeder
„Ik wil u alles over uwe ouders
zeggen, Alexis, doch wanneer ik zal
geëindigd hebben, veroordeel dan de
gedachtenis uwer moeder, veroordeel
dan mij niet, omdat gij tot hiertoe een
onadclijkcn naam gedragen hebt, en
verlies uwe genegenheid voor mij niet
gelijk gij die naam zult afleggen. Voor
mij zijt gij Alexisvoor de wereld
graaf Schuselkwa."
„Graaf Schuselkwa?" herhaalde de
verbaasde jonkman.
Hel was eene lange geschiedenis,
die de trouwe vriend zoo beknopt mo
gelijk aan Alexis verhaalde. Hij sprak
hem over de haat van graaf Constan-
tijn Besbodko jegens zijn vader, over
den moord, cn hoe dc stervende gra
vin, Alexis' moeder, den vcrmoedclij-
ken moordenaar had gevloekt, en hoe
zij daarna hare laatste krachten had
gebruikt om ccnige regelen tc schrijven.
„Hier," aldus besloot Lafont, „hier
is het kistje het bevat Qwe geboorte-
acte, ccnige documenten betreffende
uwe bezittingen, cn de laatste regels van
uw moeders hand. Wordt voortgezet.