Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No. 314.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven
door de Vereeniging De Ecmbode te Amersfoort. Prijs per drie maanden
zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor
incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar.
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abon
nement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Dinsdag 22 Aug. 1916. No. 41. Dertigste Jaargang.
Advertentieprijs: van één tot vijf regels vijftig cent. Elke regel meer
tien cent. Voor incasso wordt vijf cent in rekening gebracht.
Billijke tarieven bij gercgld advcrtccren. - Alle medcdcelingen,
ingezonden stukken en advcrtentiCn gelieve men in te zenden ten
Kantore van de Directie van De Ecmbode, Langegracht 13,
Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
De haat der volkeren.
Dat de vreeselijke oorlog, belulve
zijn millioenen slachtoffers ook nog
andere onheilen «licht, welen wij he
laas I maai al te goed.
Ontelbaren verliezen hun leven, hun
fortuin, hun verdiensten, hun eer, hun
ledematen, hun geliefden muur is niet
nog zwaarder verlies, het zedelijk ver
val, het teloor gaan van het beste, het
edelste in den ntensch geloof in een
goddelijke Voorzienigheid, zijn hoop,
zijn liefde, zijn vertrouwen in de inenscii-
heid en daar tegenover een groeien
van haat en hoogmoed, die vaak
tot het demonische stijgen of tot hui
chelarij en leugen afdalen
De besten en edelsten worden door
dezen waanzin aangetast.
A la guerre, com me ii la guerre 1
Oorlog is oorlog I
Deze woorden zijn als een wijden
mantel waaronder ontzettende dingen
worden verborgen, waardoor de grootste
misdaden, de donkerste gruwelen, het
meest schreeuwende onrecht, de hevigste
hartstochten worden vergoelijkt of ten
minste verklaard, en toch niet alle
misdaden worden op het oorlogsveld
bedreven of in de landen door God's
geesel het zwaarste en meedoo-
gen loos getroffen,
Ook zij, die thuis blijven, maken
zich schuldig aan het opstoken en het
doen oplaaien van den gelen haat
zij zijn het die door woorden en daden
de hartstochten prikkelen en de lont
aansteken van de soixante qulnze's of
42 cM. mortieren, van de dood en
verderf zaaiende zee- en luchtmonsters,
van de plundering en uithungerlngs-
syslcmen, die zooveel onuitgesproken
leed en ellende veroorzaken, en jaren
nadat de vrede gesloten is cn deze
oorlog tot het droeve verleden zal be-
hooren nog in zijn gevolgen zullen
doen vervloeken.
Een der treurigste gevolgen zal ze
ker zijn de onderling* haat der nsiién,
die thans op zoo wetenlooic wijze
van alle kanten wordt aangewakkerd.
Of men recht heeft of niet, of er ver
ontschuldigingen zijn aan te brengen,
of eene zaak er door wint van een
anderen kant te worden bezien, hier
wordt niet naar gevraagd.
A Ia guerre commc a la guerre I
Krieg ist kricgblijft de leuze.
't Komt er niet op aan, als men zijn
hartstocht maar vrijuit kan laten vie
ren in proza of poüzie. in spoipienten
en kiekjes.
Haat, lage wraakzucht, lust tot ver
nieling cn verplettering van den vijand,
gilt uit menig mooi gebeeldhouwd
sonnet, zoogoed als uit veel ulevellen-
vreeselijke sporen moet al
die opruiende taal achterlaten ir
hart van een volk, hoe hevig i
deze uit de hel opstijgende haat de
geesten verduisteren en de oogen ver
blinden
Zoo worden er liefelijkheden overjen
weer gewisseld tot groote onherstel
bare schade 'van de karakters en de
zielen, niet alleen van de volkeren,
maar ook van de Individuen. Wanneer
zullen d* onzalige vlammen van dezen
volkerenhaat ultdooven, wanneer zullen
de benevelde hersenen weer helder en
onpartijdig kunnen oordelen
Gelukkig kan men bij dezen oorlog
g«en religie-motieven zoeken, alle gezind
ten zijn tamelijk gelijk verdeeld over
de verschillende natldn. Protestanten
elke kleur, katholieken van de
daad en van oorsprong alleen sclils-
matleken staan met Turken, Arabieren,
Indiërs en Japanneezen onder de vn
nen der oorlogvoerende mogendheden.
God schenke vrede niet alleen op
op 't slagveld maar ook aan d* gemoe
deren en make weldra een einde aan
het afschuwelijk gedoe, door St. Augus-
tinus In zijn tijd terechtDulvelsspel
genoemd.
V ergaderingbezoek.
s vraag wordt wel een» gesteld
Dient een katholiek naar vergadcrln
gen te gaan van tegenstanders van
zijn leer en zijn beginselen? Bij beant
woording dier vraag zou men kunnen
zeggen dat ligt cn aan den persoon
i aan de omstandigheden.
Eerst hebbe hij er o.i. te zie
renig nut in gelegen is. En dat kan
niet altijd gezegd. Zoo is het o.a. be
ter, dat katholieken op socialisten
vergaderingen niet verschijnen,
De ondervinding leerde, dat dsar
dikwijls kracht van longen meer ge
wicht moet hebben dan kracht van
logica, en dat door de opgewekte harts
tochten 't gezond verstand nog verder
van de goede baan wordt gedrongen,
Ook legt op zulke vergaderingen
dikwijls een zekere slagvaardigheid, ge
vatheid en geestigheid, al zijn ze ook a
la Kakodorus, veel gewicht itt
schaal.
Vooral velen onder deeenen, die door
door „vergaderingsvlieg" gestoken zijn,
krijgen daarin zekere handigheid, eno-
dat het kan gebeuren, dat iemand die
de goede zaak voorheeft en daarbij
veel beter ontwikkeld is dan zijn te
llenstander, het toch tegen dere.
althans in de oogen van de meenten
schijnt af te leggen.
Blijkt het echter, dat een vergade
ring zich enkel wil laten lelden door
het streven naar de waarheid, kalm «n
bedaard enkel de rede wil laten spre
ken, wel, dan bestaat er zeker voor
:n ontwikkeld Katholiek wel reden,
n het pugno in toepassing te brengen.
Doch dan hebbe men duarin ook een
zekere bedrevenheid, Hoe goed
doeltreffend onze Katholieke wapenen
mogen zijn, ook voor het geestelijk
worstelspel wordt oefening vereischt.
Disputeeren leidt maar al te licht
langs onnoemelijk vele zijwegen van 't
eigenlijk punt van uitgang af.
En daarvoor moet worden opgepast,
Uit het Buitenland.
Van den Oorlog.
Ter Zee.
Ter zee hebben de Duitschcrs den
Britten het verlies van twee kleine
kruisers berokkend. Volgens «Ie Brltechc
lezing zou een Duitsche duikboot lijn
gezonken. Over de plaats, waar dit
is gebeurd, meldt het Britsehe bcrleht
niets. De Duitschers spreken van „de
wateren aan de Engelsche oostkust",
In de Noordzee zijn. groote strljdkrach-
i van beide landen wa «rg( nomen.
Do derdo oorlogswinter.
Men wijst erop, dat men in Frank
rijk zich op ren derde» wintcrveldtocht
nortcn voorbereiden. De soldaten
het front vinden het vanzelfspre
kend, dat het offensief in dit jaar tot
stilstand «al komen en dat eerst het
ilgcnd jaar de overwinning zal kun
nen worden behaald.
Stevig voriol
de Oostenrijkers ann de op
dringende Kussen,
Officieuze Russische berichten maken
melding van zulke aanzienlijke troepen-
massa's op de wegen r.aa r l.emberg
lat een poging om deze stad te nemen
wegens de onvermijdelijke zware
liezen niet loonend zou zijn.
Munltlevorbrulk.
Kcnigc cijfers over het geweldige
nrunitieverbruik In dezen oorlog.
Op één dag werden bijv, door beide,
partijen op 8 K.M. front 100,000
naten verschoten en werden per
front «es maal zooveel treffers bereikt
als in de heetste dagen van den oorlog
1070'1871 toen de Duitsche artillerie
ongeveer 817,000 projectielen gi
de den ganschen oorlog vctsch-
Volgens Russische berichten werden
den grooten veldslag in Gallciüvan
Oostenrijksche zijde 700.000 projectielen
verschoten. Voor het transport van
deze munitie waren 1000 spoorwagons
noodig.
Ten Noorden van Atrecht werden
in het vorig jaar bij het Fransche offen
sief in 1 etmaal door de Fransche
tillcrle 300,000 projectielen afgevuurd
et een totaal gewicht van 4,30O,000K.G.
Varjaardag dat Keizers.
De 86c verjnnrd.ig van den Keizer
Is in Oostenrijk-I longarije met buiten
gewone feestelijkheid gevierd. Open-
bnrc en veel particuliere gebouwen van
alle steden waren lijk niet vlagden ge
sierd. De bladen van alle partijen huldig
den den Keizer, wiens persoonlijkheid
engen band om zijn volkeren slin-
hopende, dal liet hem ver
gund moge zijn den tijd te beleven,
dat de gesterkte monarchie na den
oorlog tot nieuwen bloei zal geraken.
Dc Keizer woonde des morgens In
het slot te Sehunbrunn een stille H,
mis bij cn nam dc gelukwenschen in
ontvangst van de leden van het kei-
zcrljjk huis, Des middags zat
den gewonen familiedisrh bij den Keizer
ming bedroeg in een jaar tjjds 116.833.
De opliooping der bevolking In de
steden houdt nog aan.
geopend worden op Zaterdag
Augustus met zonsopgang, die op hout
snippen en korhoenders op Maandag
28 Augustus eveneent met zonsopgang.
Binnenlandsche Berichten.
Bevolking
De bevolking van Nederland telde
begin Juni 6.490.287 zielen. De t
TE
Airersfoortsctie
Nieuwsberichten.
A\ A'. Kh'svtrt*nigi»g,
Onder leiding van den heer F. M.
Houbaer vergaderde Vrijdagavond in
dc bovenzaal van den K. K. Volksbond
dc R. K. Kiesvereenlglng Recht en
Orde ter bespreking vnn de aanstaande
raadsverkiezingen.
In beginsel werd besloten bij deze
verkiezingen uit te komen in elk dis
triet met één katholieken candidaat en
de candidaat doet de anti-rev. te stel
le nemen. Van bestuursweg*
werd voorgedragen de heer Th. Nleu-
wendijk, die na door den voorzitter te
zijn aanbevolen, bij acclamatie werd
gesteld.
Uit de gedachtenwlsseling
candldaat-stelling voorafgaande, bleek
veler wenseh, bij meer kans van sla
gen in de naaste toekomst een kath.
werkman in den Raad te brengen.
De rondvraag was voor velen eene
welkom* gelegenheid diverse aangele
genheden ter sprake te brengen,
liet groot getal ongeldige stembiljet-
n door kiezers, die de kies kunst blijk
baar nog niet verstaan In.do bus ge
deponeerd, gaf aanleiding de wensche-
lijkheid te betoogen, dat aan de school
vrije'jeugd worde geleerd hoe onze
Netlerlandache kiesmethode moet wor
den toegepast.
In verband mei dc komende Kamer
verkiezingen in 1917 werd gewezen op
het nut van 't vormen eener wél-voor
ziene krijgekas. Eene verdubbeling van
contributie als werd aangeraden, werd
praciisch niet uitvoerbaar geacht. .Méér
werd verwacht van eene aansporing
tot het geven van extra giften, door
belangstellenden, die wat missen kun
nen. Ook wordt vermeerdering van het
ledental verwi.ehl, wanneer Recht cn
Orde zich b.v. In verbinding stelt met
vak- en andere vercenlglngen,
BIJ de laatste ^taten-verkiezing
ngen vele rechtsohe kiezers geen
epingskaart. Hiertegen werd in
vergadering geprotesteerd. Ongemerkt
werd dat ook de postbestelling kan
gehaperd hebben. Overigens vindt men
het wel zaak, dat ten Rnadhiilzc meet
accuratesse in deze worde betracht.
Een der aanwezigen vertolkte de
voldoening der leden over dc keuze
van den heer Kroes tot Statenlid, waar
op deze dankte voor het in hem ge
stelde vertrouwen cn voor den ijver
den stembusstrijd voor zijne candt-
datuur ontwikkeld.
Daarbij werd gevezen op het feit
it men aan vrijzinnigen kant de af
faire-Kroes nog poogde te gebruiken
om de candidatuur afbreuk te doen.
Iet» wat glansrijk faalde. Nog altijd,
zoo werd geconstateerd, wacht men op
een bekentenis van schuld en dwaling,
af te leggen door lien, die dc cam-
tegen het raadslid Kroes begonnen
i lid drong aan op samenstelling
•en gemeenteprogram, als rleht
snoer voor de gekozenen door „Keelu
en Orde." Daardoor wordt de eenheid
bevorderd en meer bracht ontwikkeld.
Het bestuur zal 't plan overwegen
beloofde dc leden In den herfst nog
weer eens te zullen samenroepen.
H. A'. OxJtnt gs
Met groote ingenomenheid kunnen
wij melden, dat met ingang van 1 sep
tember a.*„ de R. K. Meisjesschool
der Iierw. Zusters van O. L. Vrouw,
de Muufhuizen no, 47, wordt om
gezet In eene school voor meer uitge
breid lager onderwijl.
Oftn-huht-sfti
Eduard Verkade en Knny Vrede sul-
tl hier Zaterdag met hun gezelschap
op het landgoed Blrkhovcn komen op
voeren het tooneelepel „Lanceloet en
Sanderljn."
Ptrsonalia.
Tot concierge aan Openbare Wer
ken ie benomd G. v. Plateringen Mzn.
mmh+lff.
De bouw van «ter woningen aan dc
Pictei' Bothlaan Is voor f 13.900 opge-
djagec aan Sltngclandt en Meyer, aan
nemers van dc woningen Volkshuis
vesting II Kruiskatnp.
Kintsmarkl.
Aanvoer 32 wagen» met 8225 K.G.
Prijzen 36 a 38.50 per 50 K.G.
Gestempelde37 48 per 30 K.G.
Handel vlug.
Paariitnmarkl.
Aanvoer 200 poerden, 40 veulen* cn
3D hitten.
Prijzen: luxe paarden 900 A 1100,
werkpaarden 400 a 600. oude paarden
200 a 400, veulens 180 a 330, hitten
ISO A 400. Handel matig.
OnJtnujfi.
Te 's-Gravenhage slaagde voor het
examen Dultsch I.. O. mej. C. Th. M.
Fischer en voor het examen Franseh
L. O. mej. M. P. C. Kerkhof.
Zaterdag slaagde te 's Gravenbage
on stadgenoot, de heer P. G. Groen
huizen, voor de acte Hoogduitsch L. O.
SoMttas' lUotmtnJag,
Donderdagavond om 8 uur vergade
ren in de bovenzaal van het Patronaat
aan de Elleboogsteeg de besturen van
de Marlavercenigtng par, O. L, Vr,,
St. Hanricus en St. Ansfrldus, en de
Mariavereeniging St, Franciscus Xave-
rius met de besturen der plaatselijke
Kruisverbonden St. Franc. Xaverius en
St. Bernardus, teneinde te bespreken
de regeling voor den a.s. Bloemendag
van bobrtétns. Voor dc propaganda
commissie Eeinland zijn aangewezen
mevr. Steenhoff-Smulders, BaarnMej.
C. P. Th. Wejters, Amersfoort en mej.
C. Fischer, Haam.
FEUILLETON.
Van Heiden tot Christen.
De plaatsen tegen de muren hadden
de voorkeur, omdat men gemak
kelijk alles kon gadeslaan, wat er om
ging in de kamer, en tevens rusten
tegen den muur.
Zuodra Villejua Patoreulu* uit den
mond van Tiberius de opdracht over
Paulus ontvangen had, beval hij aan
stonds t n zijner ridders van paardT te
stijgen c liet den gevangene te geven.
Vlug sprong Paulus op het paard en
reed aan de zijde van den wctwillen-
den aanvoerder in een kiemen draf dc
weg van Formia op. Zoo bereikten
het huis van Crispus, waar eene u
nlgtc nieuwsgierigen zich had sanu
gedrongen om de (luizende paarden te
zien voorbijgaan. Hier hield de stoel
stilwant Paterculus had vérnoi
dat Paulus' zuster onderweg
flauw gevallen, en dientengevolge wil
de zij gaarne met hare moeder den
nacht in die herberg doorbrengen.
„Ik heb over die vrouwen geen
opdracht7ij mogen handelen naar
welgevallen", zeide Paterculus.
Aanstonds vroeg Paulus, die bezorg'
was voor zijne zuster, of oik hij, op
zijn eerewoord, niet te zullen ontvluch
ten, hier inoctu overnachten.
„Geeft gjj uw woord, dat gij onder
mijne bewaking blijven zult, totdat ik
u in vrijheid stel Belooft gij mij niet
te ontvluehten bij Cicero
„Cicero, wie is dat," vroeg onze
held?
,Wat zijt gij een halve Griek.
:t gij niet, wie Cicero i» I Won
dan tegenwoordig de jongelingen i
slecht opgevoed in Griekenland, w
ook wij onze opvoeding genoten heb
ben Dat Griekenland, waar de
tiwspelcn der zwaardvechters zijn
ichaft, en de lichaamsoefeningen
linderd om meer tijd te heb
ben voor de ontwikkeling
geestes
Paulus bloosde cn zeide: ..Ik w
dut ik dom ben ilc IH> veel tiji
liet worstelperk doorgebracht, maa
beloof ii vast mijn belofte
houden."
„Ik zal u geluoven, autwooi
Paterculus, „ga dus mijn vriend, met
uwe moeder en zuster, deze heiberg
binnen,"
„Met uw verlof, zeide de herbergier
op gejaagden toon, het is geen ge
woonte om gasten al' te zetten ««n
Crispus' deur, zonder hem eerst te
vragen of hij kamers voor hen heeft.
Keizer Augustus zal een bezoek bren
gen aan den machtigen ridder Mar-
murra, wiens paleis in onze nabijheid
gelegen is, en omdat geheel zijn ge
volg noch in de stad noch in rijn pa
leis kunnen geherbergd worden, komen
er zeker velen naar m|jn huis. Ik mag
dus niet anders 'doen dan mijm
mers voor hen openhouden."
„Hebt gij du» geen korners open?"
vroeg Vellejus.
„Dat zeg ik niet, invloedrijke heer
maar Ik heb een schrijven gehad hit
Brundunlum, wat mij meldde, dat 'eene
zekere koningin uit liet Oosten met
haar toon en haar gevolg m
zijn om hun hof ie maken bij den
keizer en reed» hebben wij geherbergd
de dienaren vnn den Joodschon koning,
zonale zij zeggen een eekeien koning
Alexander, die toegang bij den keizer
heeft aangevraagd om hein eene be
langrijke zaak voor te stellen ik ben
verplicht te luisteren naar den a)g<
mcenen roep, dot hij kamers hebben
moet."
Op dat oogenbllk w is de reiskoets,
aarin Agatlm en li tre moeder geze-
:n waren, bij den ingang der herberg
nedergezet. Paterculus sloeg een vltteli
tig nog op liet schnoiie lileeke gelaat
meisje en de angstige sorg
der moeder.
„Bij dat alles, mijn waarde Crispus,
hernam hij, hebt gij uw huls nog met
geheel bezettwee kamers minstens
staan open, ccne voor de Koning!
vnn het Oosten met haren zoon r
gevolg, en de andere voor den Jood-
schen koning, een zekeren Alexander.
Mijn Crispus, dat schoone meisje is
zoo ziekzij is onderweg ongesteld
geworden enkel cn alleen van ver
moeienis. Durft gij een meisje In zul-
ken toestand met hare edele moeder
aan de deur nfstooten? Eene koningin
in voor ilchielve zorgen, dunkt
iij. Maar wat zal er komen van deze
beroemde Komcinsche vrouwe
uit uw eigen land, Indien gij hen
drempel niet overschrijden laat
Gij hebt mij immers verzekerd dat zij
geheel Formia niet onder dik kun-
i komen, /.ie dat kindWederom
dreigt zij flauw te vallen, Wilt gij dan
eene dochter van een Remcmsch
edelman laten sterven Uiigs den weg,
opdat gij kamers hrbben zoudt voor
eene vreemde koningin5 Het is een
meisje uit de uwen, zeg ik u."
„Bij de goden," riep de herbergier,
,:in (Int alles had ik niet gedacht,
beroemde cn hooggeachte heerkom,
kleine, l.iat mij u naar binnen helpen.
Dejte vrouw niet hare dochter zullen
kamers hebben van de koningin,
de goden mogen mij ander* «traliën I
Hier, Crisplnn."
Vellejus Paterculus begon te lachen,
duisterde Iets tegen een cnniurMr, die
Sejamis moest opwachten, sprong te
paard, wuifde met de hand en reed
henen op een sneller draf, dan zij hier
waren aangekoman.
VU.
Ondertusechcn naderde Ctispina, de
ouw van den herbergier, en leidde
Aglais met hare dochter har hui*
binnen. Zij gingen door een klein tij-
kamertje. waar de gesprekken der rei
ziger» die In de gioole ontvangkamer
bijeen waren, gemakkelijk konden wor
den afgeluisterd en kwamen zoo m
het vierkante binnenplein. In het mid
den daarvan w.i» een regenbak, waarin
eene fontein. De regenbak was omge
ven door een houten balustrade, waar
langs jeugdig groen zjjne takken slin
gerde. Aan een der zijden van het
hof stond eene trap. die toegang gal'
de tweede verdieping van het ge
bouw. Daar nam dc herbergier de
lantaarn uit dj handen zijner vrouw,
vroeg Aglais cn Agatha hem te
volgen op de trap Dp dat oogenbllk
bemerkte Crispin» voor het eerst Pau
lus die van verre gevolgd was met
tijn bieedgeranden hoed in de hand.
Zoodra zij haar oog op hem vestigde,
ontstelde zij lievig, en greep zenuw
achtig dc balustrade der trap om zich
voor ven noodlotngen val te behoeden.
„Wie zijt gij vroeg de vrouw.
„De broeder van dat jonge meisje,
dat ziek Is, en de soon van die be-,
zorgde vrouw."
„En moet gij hier ook overnachten'
„Ja «eker." Wordt voortgent.