Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken. DE EEMBODE Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No. 314. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven door de Vereeniging De Eembode te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abon nement moet geschieden vóór dén aanvang van een nieuw kwartaal. Dinsdag 3 Oct. 1916. No. 53. Dertigste Jaargang. Advertentieprijs: van één tot vijf regels vijftig cent. - Elke regel meer tien cent. Voor incasso wordt vijf cent in rekening gebracht. Billijke tarieven bij geregld ad verteeren. Alle mededeelingen, ingezonden stukken en advertentiCn gelieve men in te zenden ten Kantore van de Directie van De Eembode, Langegracht 13, Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen. Vrijzinnig? Hij wa. mobilisatie-soldaat cn socialist I In 't gewone leven een Rotterdamsche bootwerker, maar altijd en vóór alles propagandist van 't Rooie heilsleger; zijne vrijzinnigheid stak'hij niet onder stoelen en banken. Boven dien was hij actief lid van de lugubre vereeniging van Atheïsten, die zich dom- brutaal ,,De Dageraad" noemt, Natuurlijk was mede op zijn initiatief in Amersfoort een mobilisatie-club on der de militairen opgericht waar aldoor Kleerekopcr en consorten fulmineerden om de mentaliteit van 't Hollandsche leger le verhoogen 't Presidentschap over dc Club was bij den rooien soldaat-bootwerker in goede handenhet propagandistich karakter lag immers in plooien van ontevredenheid op zijn facie en straalde uit zijn passie-oogen. Ik vond 't toch wel interessant om bij zoo'n kopstuk van liberale consequen tie mijn licht op te steken cn ik waagde 't, hem die 't toch weten kan, eens te ondervragen over de vrijzinnigheid en 't socialisme. Mijnheer 1 mag ik u eens vragen wat „vrijzinnig zijn" betcekent. Veel heb ik cr van gehoord maar de portee cr van is mij nog steeds ontgaan, 't Ant woord was cr direct. „Vrijzinnig zijn wil zeggen, ja, dat wil zeggen ziet uvrijzinnig zijn de beteekenis ligt in het woord zelf." 't Speet mij wel, dat het antwoord mij in geen enkel opzicht bevredigen kon. Mijne begrijpelijke verbazing bracht zichtbare verlegenheid aan den over kant. Hoe kon ik ook zoo onbeschei den zijn Om den man uit zijne onaan gename situatie te redden en hem be denktijd tc geven, verkondigde ik mijn eigen zienswijze over „vrijzinnigheid." Volstrekte vrijheid van gedachte is een onding. Wij'zijn niet vrij om maar te denken wat wij willen. De waarheid kan door ons niet naar willekeur ge nomen worden wij moeten ons door dc waarheid laten leiden en ons cr naar vormen. Mag een vrijzinnige b. v. aannemen dat 2 X 2 5 of 6 is Is het een vrijzinnige gepermitteerd om vol te houden dat er nooit man nen als een Alexander, Cesaer. een Hannibal of Napoleon geweest zijn, dan moet naar mijne meening zulk een vrijgeest nooit tot leeraar in geschie denis benoemd worden. „Zou het een vrijzinnig landmeter vrijstaan voor één meter 9 ot 11 de cimeters te rekenen, naar gelang t hem voordeeliger uitkomt, dan dient, dunkt me, zulk een vrijzinnig heer niet toegelaten te worden als scientieus ambtenaar op het kadaster. Ik zou zoo kunnen voortgaan met te vragen ot een vrijzinnige in poëzie, in schilder- en bouwkunst, in de mu ziek enz., zich niet aan bepaalde re gels heeft te binden of aan onschend bare beginselen heeft vast te houden. Verbeeldt u eens een orkest waar ieder een onder "t voorwendsel van vrijheid naar willekeur de maat zou versnellen of verminderen of de melodie zou wij FEUILLETON. Van Heiden tot Christen. Het avondeten werd meermalen verrijkt met kostbare visschcn, door hem zeiven gevangen. En, als bij dat alles, die nederige en eenvou dige Benigna diende, wat vreugde heersche dan onder het gezelschap Na het avondeten noodigde Agatha ge woonlijk de goedhartige Benigna, bij hen te blijven en tc gaan wandelen in den tuin, waar dc geur der bloemen opsteeg als welriekende wierook, en waar het prieel een vergezicht leverde over de verrukkelijke schoonheid dier landstreek. Tenslotte sloot ook Crispï- na zich bij hen aan. en hare uitnoodi- ging om te gaan rusten, werd ter- zacht door het verhalen van nieuwtjes, die op den dag vernomen waren. Steelsgewijze ging nog even Benigna naar beneden om, zooals Agatha het uitdrukte, een denkbeeldig persoon onder de myrten verborgen een „wel te rusten" toe te roepen. Zoo vlood hun leven in genoegen en vreugde voorbij. Eens op een schoonen herfstavond keerde Paulus van zijn tocht langs dc oevers der Liris met stok en koord naar huis. De plaats voor de visch- vangst uitgekozen, was een stille diepe zigen. Wat een ziedende heksenketel, wat een belachelijk en onvcrdragelijl; lawaai zou men tc hooren krijgen I „Als men in» de wijsbegeerte vrij was zich van de strenge wetten der logica los te maken, dan werd de samenle ving een socialistisch congres met debat of een internationaal wijsgeerig Babel. „In hot zedelijke, zou, indien men denken kon over goed en kwaad, wat men wilde, een wereld van menschbees- tcn worden gevormd. Voorts als men vrij was om te denken, dat alle macht uit den boozc en alle gehoorzaamheid aan het wettig gezag, slavernij is, dat iedereen meester is omdat er geen meester is, gelooft ge dan nier, dat het huishouden van den staat spoe dig één grootc Jan-boel zou zijn cn de maatschappij tot volslagen anarchie zou geraken Dc vrijzinnigheid in dat licht be schouwd, zal zeker theoretisch geno men, zelfs niet door een volbloed vrijzinnige worden aanvaard. Mijn vriend antwoordde dan ook wel een beetje verbluft „Natuuilijk mag ineu niet denken en doen wat men wil. Waar moest dat heen gewaagde de man van ,De Dageraad" zich niet bewust d3t hij daaimcc z'o heel vrijzinnig stelsel eigenlijk reeds verloochende. „Maar wat bedoelt u dan toch met rijzinnigheid" herhaalde ik. „O ziet u." daar ging hem een licht op. „In geloof en godsdienst wil ik vrij zijn. Ik wil op dat gebied denken en belijden wat ik wilik wil vrij zijn geen godsdienst te hebben." O, is dat het 1 Maar dat beweren is in tegenspraak, met hetgeen u juist beves tigde. De godsdienstige waarheid is even absoluut als elke andere waar heid. Wie geeft u het recht om op godsdienstig gebied meer vrijheid te nemen dan op elk ander gebied. Vrij heid is iets relatiefs, iets accidenteels. In zake godsdienst, evengoed als op elk profaan gebied, bestaat de vrijheid, niet in het opvolgen van zijn eigen goeddunken alleen en in het verwer pen van elke wet, maar in de instem ming met de waarheid. Hij dus die zegtik ben vrij een godsdienst te hebben of er geen te hebben, ik ben vrij een godsdienst belijden die mij het gemakkelijkst en het ininst bindend voorkomt, ik ben vrij om in zaken van godsdienst te denken zooals ik wil, hij spreekt een enorme dwaasheid uit. Wanneer gij niet vrij zijt op elk ander gebied van wetenschap en kunst, maar u moet laten leiden door bepaalde vaste wetten, dogma's, axioma's, regels cn beginselen, waarom zoudt gij dan vrij zijn van eiken band op het gebied van gelooven cn godsdienstig belijden. Die dót zeggen, meten met twee maat jes. 't Is niet oprecht. Dat gedeelte van 't dispuut viel blijkbaar onzen vrijzinnnigen propagan dist niet mee, want de traditioneele verontschuldigingen ik ben onvoor bereid, anders zou ik enz. volgden. Maar wat waagt gij u dan met u levensbeginsel op glad ijs! R. K. PROPAGANDIST. poel, gevormd door dc kromming van de rivier. Schaduwrijke kastanjes ston den in hare nabijheid, cn de rand (les waters was omzoomd door hoog op groeiende populieren, die hunne gau- sche lengte in den waterspiegel weer kaatsten. Daar zat hij stil te wachten, geleund tegen een der boomen op het wegzinken van zijn koord, dat rustig dobberde aan de oppervlakte van den stiooni. Zijn oor hoorde het gekeuvel der golven met 't riet, het gezang der vogelen en gegons «Ier insecten. In die wrcedzaine stilte gaf hij zijue gedachten den vrijen loop. Hij dacht over de vele peisoncn, met wie hij in een zoo kort tijdsverloop in aanraking gek' men was. Tbellus en diens zwaar beproefde vrouw Aiba kwamen hem voor den geest. Een raadsel bleef hem Claudius, een per soon voor wie hij zich zou hoeden. Hij mijmerde over Sejanus, Tiberius, Vellcjus Paterculus; over de beide draagstoelen met hunne schoone vrou wen. Over de bleeke vrouw in den derden rijk versierden draagstoel, over den driftigen en zooals het scheen slaafschen patriciër, die hem plotseling uit ijver voor den Caesar dooden wilde; over de zonderlinge verandering die volg de over koningin Berenice, Hcrodcs Agrippa, Herodias, en over dc vele andere gebeurtenissen, die gevolgd waren. Wat zou Lepidus, zijn Uit het Buitenland. Van den Oorlog. In Frankrijk. Moreele en tactische beteekenis be zitten de op dit front geleverde ge vechten, welke altijd w cr in het voor deel d«r Etigelschcn en Franschen uit vallen, in hoogc mate. De traditie der Duitsche onoverwinne lijkheid brokkelt voor het oog van heel de wereld danig af. Wanneer uiterst sterke veld-vestingen als Combles en Tliiepval bezwijken, kan maar niet in een week of twee andere even sterke vesting inrich ten, zelfs al geeft het terrein daartoe gelegenheid. Van Duitsche zijde wordt vooige- rekend, dat het in België en Frankrijk veroverde terrein respectievelijk 29,f 100 en 50 000 K.M2. groot is en de Kngel- schen cn Franschen daarvan tot dus- 0.3 pCt. heroverden. Om dit resul- te bereiken, verloren de Engel- schen tot 15 September, d.i. in drie maanden 390.000 man. gezwegen van de ontelbare massa weggeslingerde pro jectielen. De Fransche verliezen medegerekend, klimt dit cijfer tot een half miltioen. Wanneer de Engelschen en Franschen op dezelfde wijze blijven veldwinnen, zullen zij één heel percent van het door hen terugvcrlaugde gebied met een ver lies van l'/j mlllioen man moeten betalen. Alleen het rekensommetje der terrein oppervlakte is wiskunstig zeker na te gaan en zal dan ook wel juist zijn. dat der 'geleden cn mogelijke verliezen niet igetwijfeld wordt hier sterk overdreven. Bovendien dc terugtocht zai niet ge lijkmatig, doch met groatere en kleinere .prongen gaan. al naa. dat punten van neer of minder belang zullen vallen, Toch geeft deze berekening een juis- teren indruk van hetgeen de Engelschen Franschen werkelijk hebben bereikt van het in vergelijking daaimedc nog onmetelijke veld, dat nog vóór hen ligt, dan hun eenzijdige beschou wingen over het gehalte en dc hou ding van 's vijands troepen. 0e Rumenen. Bij Fogaras hebben de Roemcnicrs hun aanval gestaakt. Uit den slag Her- mannstadt waren meer dan 3000 ge vangenen en 13 stukkeo geschut bij de Duitschers binnengebracht. Voorts zijn een vliegtuigenloods, twee vlieg tuigen, 10 locomotieven, 300 wagons munitie, meer dan 200 munitiewa gens, meer dan 200 bagagewagens, 70 autowagens en een hospitaaltrein buit gemaakt. De Rote Thurmpas is volgepropt met gesloten voertuigen.- geen voorwaarde mogen worden ver hoogd, en het verboden is daarboven iets tc berekenen, hetzij voor verpak king, heizij voor thuisbezorgen of eenigc andere door hem te verrichten werk zaamheid. Evenmin is het geoorloofd, aan den verkoop ccnigc bijzondere voorwaarde te verbinden, met name niet die van het bijkoopen van eenig ander artikel. Voor onderdeden van de eenheden in de prijslijst bij verschillende artikelen genoemd, mag geen verhoogde prijs rekening worden gebracht. Gemeentebesturen zijn geheel vrij de artikelen aan den verbiuiker te doen verkoopen of te verkoopen tegen een lager gestelden prijs. Binnenlandsche Berichten. Maximumprijzen zijn door den Minister van Landbouw wederom vastgesteld voor diverse levensmiddelen en behoeften. De Minister zegt, dat deze ondet zijne moeder antwoorden, vroeg hij zich af; 'welk lot zou hun binnen kort wachten? Zou hij zijne rechten cn vorderingen doen gelden en ter bepleiting zijner zaak een redenaar-ad- vokaat ontbieden, of zich beroepen op de rechtbank van justitie? Zou hij zelf toegang tot den keizer vragen er in eigen persoon zijne taak verdedigen Al verder en verder dreef hij voor op den stroom der gedachten en wel dra zag hij het schoone en welbekende huis aan dc Liris met zijne vergulde en gekleurde beelden boven dc toppen der boomen. Zijne voorvaderen hadden daar gewoond, cn in dichte drommen trokken de mannen en vrouwen zijner familie voorbij. Het was als zag hij een drama voor zijn oogen. l'aulus rukt zich los uit zijne mijme ring, neemt zijn vischtakel en gaat huiswaarts. Onderweg ontmoet hij een herder, die de wacht houdt bij zijne schapen. „Is er vandaag iets nieuws?" vroi Paulus. „Maar hebt gij het niet gehoord antwoordde de herder, „mijne kudde is hoog in waarde gestegende keizer is te Formia aangekomen." Paulus verborg dien inan zijn rustig gemoed, cn dacht lang in eenzaamheid of het raadzaam we zou, zich naar zijn moeder te begei De gedachte, dat zij wellicht nieu Amersfoortsche Nieuwsberichten. Gemeenteraad. In de Vrijdag gehouden raadsverga dering werden de geloofsbrieven van den heer Van Nijnatten in orde be- Voor kennisgeving aangenomen werd een schrijven van plaatselijke patroons de bouwbedrijven en aannemers, irin afkeuring wordt uitgesproken over het feit, dat den laatsten tijd meermalen voorkomen onderhandsche bestedingen voor de gemeente, waar door slechts eenige aannemers in de gelegenheid gesteld worden, mede tc dingen en dit eene bevoorrechting is van enkelen hunner. Dat hierdoor niet het belang der gemeente gediend wordt, blijkt duide lijk uil het gesprokene inzake het sloo- pen der perceelen Langestraat. Zij verzoeken den ambtenaren op tc dragen, voor zooveel mogelijk, alle werken publiek te besteden en van die werken, welke onderhandsch op dragen worden, den volledigen uitslag aan de betrokken mededingers be kend te inaken. Na sluiting breiden de leden zich eenigen tijd onledig met het huldigen van den scheidenden raadhuis-bewaarder Van Mauen, die wcl-verdiend werd ge prezen voor zijn trouwe plichtsvervul ling, cn wien een souvenir werd aan geboden. De in „eene zich snel uitbreidende gemeente als Amersfoort" zich in nog sneller tempo uitbreidende raadhuis bevolking, huldigde, met den secretaris aan 't hoofd der schare, mede den trouwen Van Manen. In 't in eigen beheer zoo kostbaar misvormde gebouw der voormalige ambachtsschool „Achter David's Hof", werd eveneens door de daar gelegerde administratieve en technische mannen van publieke werken een „Van-Manen- hulde" georganiseerd. Coöperatieve slagerij. In het voormalige modemagazijn Transvaal, Utrechtschestraat, hoek Hel lestraat, zal naar verluidt, de nieuwe coöperatieve slagerij worden gevestigd. tijdingen had, dreef hem voort. Door een haag ging hij den tuin in, vond bij het prieel eenige slavinnen lachend cn joelend cn besteeg dc trap naar de kamer zijner moeder. Geheimzinnig en stil zaten moeder en dochter te praten. „Ik ben blij u terug le zien, Paulus," zeide de moeder„zie eens, uwe zuster vond dat een half uur geleden bij den ingang der kamer." Aglais gaf hem een stuk papier, waarop met vlugge hand geschreven stond: „Wanneer kiacht en list in de lucht vliegen gelijk havikken, dan moeten de kleine duiven zich verber gen." Onze held las de woorden, keerde het papier, las nogmaals cn zeide toen „Ik begrijp de beteekenis niet 't is misschien werk van een school jongen." „Schooljongens hebben niet zoo'n mooie hand, zeide Aglais, „boven dien, hoe kan dat schoolwerk hier ko men, er is immers geen enkele school jongen in dc herberg." „Zijt gij den ganschen dag hier ge weest vroeg Paulus. „Neen, wij hebben dc plek bezich tigd, waar Cicero vermoord werd, cn bij onze thuiskomst vond Agatha, die vlugger dan ik de trap had beklom men, iets wits op den grond. Zij raapte het op, en het was dat papier. Broeder Lucas. In de R. K. Militairen Vereeniging aan 't Zand werd Woensdag gevierd het veertig jarig feest van Broeder Lucas, 's Avonds om half zeven kwam de jubilaris de versierde zaal der R. K. Militairen Vereeniging binnen en werd verwelkomd door den Ecrw. di- ur en vele leden. Dc directeur wcnschte uit naam van de leden den jubilaris hartelijk geluk op het zeld zame feest en roemde vooral zijn ver diensten als concierge der K. K. Mili tairen Ve-eeniging, waarin hij bijna 25 jaren met veel vrucht en ijver werk zaam was, en sprak de wensch uit dat Broeder Lucas nog vele jaren mocht arbeiden voor de R. K. Militairen. Daarna werden dc aanwezigen onthaald. Zondagavond vond het tweede ge deelte van het feest plaats. Voor deze gelegenheid waren uitge- noodigd de gebroeders van Barneveld, die de jongens kostelijk amuseerden. Hunne stukjes vielen zeer in den smaak. „Hadt je me maar" ontbrak natuurlijk Kaasmarkt Aanvoer 21 wagens met 4900 K.G. Prijzen08 a 72 per 50 K.G. Gest. 69 h 73 per 50 K.G. Handel stug. Drenkeling. Zondagmiddag viel met spelen de 2-jarige W. in de beek aan dc Kruis- kamp. De heer van R. sprong tc wa- maar wist zich zelf slechts met te boven te houden. Om hem ter hulp te konten begaf ook zijn echt- genoote zich te water, maar raakte eneens in gevaar van te verdrinken. Den wachter op het bouwwerk J. in Eldert mocht het gelukken allen op het droge te brengen. Am. Dagbl.) Averij. De stoomboot-onderneming Hout zager Heineman heeft andermaal het voordeel gehad, in deti Ecmmond een schroefblad van een barer booten stuk geslagen te zien een buitenkansje van rond f250. Wanneer toch een behoorlijk vaar water, vraagt de Amcrsf. Ct. Me'.kvoortiening. De Burgemeester van Amersfoort maakt bekend, dat de leverancier van consumptiemeik G. J. van Roekei, wonende Soestcrweg 302'alhier, uitge sloten is van het ontvangen van den toes ag, welke voor consumptiemeik wordt verleend op grond van verval- sching. der ter controle aangeboden melk met 20 pCt. water. Uit den Omtrek. Baarn. Zaterdagavond is de villa van J. W. Schut aan den EemnesScrweg met na genoeg den geheelen inboedel afge brand. De vermoedelijke oorzaak is, onvoor zichtigheid van een dienstbode. Alles was verzekerd. Blaricum. Toen Donderdagmorgen den Een vreemdeling zal het hier ge bracht hebben toen wij uit waren." Vis een vreemdeling dat gedaan heeft," hernam Paulus, „dan moet diens raad zeer hoog worden geacht, want wellicht draagt hij kennis van het dreigende gevaar, waarop Thellus, .dc lanista, zinspeelde. Dat brielje is dan voor u cn Agatha bestemd, want ik ben geen kleine duif." „Maar wat op bet oogenblik te doen," vroeg Aglais, „onze trouwe Philip is op weg naar mijn oom, en kan ieder uur worden verwacht." „Wat tc doen herhaardc Paulus „hebt gij Crispina reeds aangaande dat papier ondervraagd „Wij hebben eerst u gewacht," antwoordde Aglais„er is nog iets bijzonders, zeide Agathawij hebben geheel den dag Benigna niet gezien, die anders ons zoo trouw opwachtte. Zij leed aan zware hoofdpijn, zeide de gastvrouw, maar als ik haar wilde bezoeken, werd het mij belet, omdat zij te bed lag, en trachtte te slapen." ..Weet gij iets omtrent den slaaf Claudius," vroeg Paulus. „O ja, hij is eensklaps heengegaan, hoewel zijne vrije uren nog niet voor bij waren. Ik vermoed, dat hij twist inct Benigna gehad heeft, en dat zij daarom ziek is." Wordt voortgezet.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1916 | | pagina 1