atholiek Nieuws- en Advertentieblad
voor Amersfoort en Omstreken.
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort
Telefoon No. 314.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven door de
Vereeniging De Eembodc te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent
voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderiijke
nummers vijf cent pér exemplaar. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch
oplegging van abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Vrijdag 6 Oct. 1916. No. 54. Dertigste Jaargang.
•Advertentieprijs: Van óén tot vijf regels vijftig cent. Elke regel meer
tien cent. Voor incasso wordt vijf cent in rekening gebracht. Billijke
tarieven bij geregeld adverteeren. Alle mededeelingen, ingezonden stukken en
advertentiön gelieve men in te zenden ten Kantore van de Directie van De Eembode,
Langegracht 13, Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
uier bestast uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
J. B. SCHEUER
AMERSFOORT.
Langegracht 9 - Telefoon 254.
Administratie- en
Effectenkantoor.
Aankoop cn verkoop van
Effecten, Verzilveren van
Coupons. Sluiten van pro-
Kantoor geopend van 9—3 uur.
Uit het Buitenland.
Van den Oorlog.
De Zeppelin.
't Lijkt een booze droom, een gruwe
lijk liellevizioen.
Stil, betrekkelijk kalm en rustig ligt
de groote stad in halve duisternis ge
huld. De lichten, die haar straten anders
tot hellen dag maken, zijn gedoofd,
zware mist drukt haar neer. Hier en
daar een enkele vlam de wollige, dikke
lucht met matten glans doorborend.
Na volbracht dagwerk zoekt de be
volking ontspanning en verpoozing in
concertzaal of schouwburg, vergetelheid
voor veel onrust en angst. Zoovelcn
toch hebben mannen of zonen in het
leger, sidderen cn beven bij de gedachte
aan de treurmare, die hen ieder ..ogen
blik kan bereiken. Anderen, minder
luchtig van aard, liggen geknield in de
1 kerken, buigen nederig het hoofd, be
kennen schuld cn smeeken om ontfer
ming, om cindclijke verlossing van het
ondragelijke oorlogswee.
Dan wordt nog laat gewerkt op kan
toren, fabrieken, ateliersin de hospi
talen gaan de verpleegsters langs dc
bedden van zieken cn gewonden, spre
ke, i hun moed cn troost in voor den
langen nacht, dien zij ingaan.
Dan zijn er helaasnog zoovelcn,
die in zonde, in zinnenroes, of drank-
bedwelmtng vergetelheid zoeken, voor
wat geen oogenblik uit de ziel kan
worden gebrand.
Men begint te vergeten, het laatste
ontzettende gebeuren is reeds zoolang
geleden.
De tijd rijdt zoo ontzaggelijk snel,
de gebeurtenissen volgen elkander op
inct zoo zenuwachtige haast.
Een zacht gedruisch doet zich lioorcn,
nog onbestemd, vaag, verre 't komt
nader, wordt sterker, hevigermen
slaat de oogen op, spitst de ooren
een taxi een auto-bus O, neen, 't
is 't vreeselijke, het geduchte, het mon
ster de Zeppelinvloot. ineer in aan
tal dan laatst. Hun onheilspellend ge
knars vervult de luchtzij zijn de zee
overgestoken. Zij trotsecren den mist,
zij komen verdelgen 1 Schrik en ont
zetting krimpt alle harten ineen, Dc
doodsgeruchten naderen. Het schrik
barende ronken der moordtuigen wordl
onderbroken door het donderen van
Tanonncn, die hen besc&ieten, in hun
,art trachten te stuiten.
Door het ontploffen van granaten
i bommen, door het knetteren der
vlammen, door liet gerinkel der ge
broken ruiten, door het gillen der slacht-
ffers, door het geweld der instortende
luizen heerscht de schrik der verwoes-
in dc geweldigste vreeselijkheid.
aarde dicunl en de lucht staat
'uur. Geen onweer, geen storm
It zoo hevig als dit spel van dood
'erderf door menschenhandcn en
menschenvernuft neergebliksemd in
roekelooze verdwazing. Daarboven
men ronkende, reusachtige mon-
die dc hel uitgezonden schijnt te
hebben om de arme lijdende aaide nog'
te martelen en te straffen, bun
dels stralen uitgietend over de vernielde
huizen, vaal verlicht door laaiende
branden.
Even is het stil
Zijn z.ij weggezwenkt Waarheen
Naar hun land terug of verder in de
vijandelijke streek om meer dood en
vernieling te zaaien
Bloed stroomt over het opgebroken
plaveisel, gruwelijk verminkte, lillende
ledematen liggen verspreid, niemand
misschien zal ooit de namen wet
der slachtoffers, in de straten of
voertuigen verpletterd. Men tracht dc
schade te overzien, ijselijk, maar men
herademt nog niet. Moeders drukken
hun wanhopig schreiende kinderen aan
de borst, zieken liggen in stuipen en
krampen te trillen en beven, zijn niet
tot bedaren te brengen angst be
kruipt dc harten, van hen, wier wijken
gespaard bleven.
Wat is er ginds vernield Zijn onze
lievelingen gespaard Wat wacht ons
nog.'
Is de raid geëindigd Ademloos gaan
minuten voorbij, 't [Gevaar is gewc-
n voor hoe lang Weer een ver
dacht geluid Mijn God zou 't opnieuw
beginnen, het ontzettende.' Zij keeren'
terug, 't Duivelsspel herhaalt zich
andere gebouwen gaan in vlammen op
en andere onschuldiger! worden getrof
fen, slapende kinderen, onmachtige
grijsaards, zieke vrouwen, krachtige
En morgen rilt de wereld in
terstc hoeken als zij leest van
gelukten Zeppelin-raid.
Maar overmorgen werpen luchtsche
pen uit vijandelijke landen op hun beurt
moordbommen uit weerwraak op on
beschermde stedenen zoo gaat het
voort met klimmende .-j[p ■ipji—
de menschenverachting, met algenecl
verdoóving van elk gevoel, met altijd
groeienden haat en steeds meer en
meer trots over de afgrijselijke over
winning, over het walgelijke, scliande-
welsiagen.
Gebeurt dit menschenteerende gedoe
op onze aarde met haar verleden van
worsteling om beschaving cn ntensch-
lievendhcid, of op een nog in woest
heid cn wording verkeerende planeet
Werden op deze zelfde aarde niet
ruim een eeuw geleden, op hoogt
de rechten van den mensch ver
kondigd
Waar zijn die rechten nu
Waar tie vrijheid, de broederschap
Vrijheid is de zwaarste knechtschap
geworden, die de kinderen uit de huizen
sleurt om hen te dwingen tot moorden
tot zich laten dooden.
Broederschap kent slechts laster, haat,
afgunst en vernielingszucht. Alleen de
gelijkheid is gebleven, die allen zonder
onderscheid treft of bedreigt met ar
moede, dood of verminking.
Waar zijn onze idealen Waar het
aardsche Paradijs, dat den mensch was
beloofd in plaats van het Hemelsche,
it men hem ontrukte
Ver is hel te zoeken Europa is ge
worden een oord van verschrikking en
angst, een moordkuil, eindeloos diep,
een kerkhof zonder grenzen. Waar de
dood nog niet heerscht, daar leeft men
in afwachting van de gruwelen, die
nog komen zullen, die dichter bij zijn
dan wij misschien vermoeden.
De Duitsche kroonprins aan het woord.
De New-York Times bevat een lang
trslag van een gesprek, dat een Ame-
rikaanscbe journalist William Byard
Hale, met den Duitschen Kroonprins
heeft gehad.
Hale heeft Zondag den Kroonprins
bezocht, die, in plaats van zich, zooals
ior den oorlog, op den oorlog te be-
emen, op drocfgecstigen toon sprak.
Hebt u, zoo vroeg hij, genoeg ge
in van deze verschrikkelijke dingen,
in het leed dat op deze droevige
streek van de aarde is neergedaald.
Wat jammer is heel die vreeselijke
verwoesting van menschcnlevens, van
dc hoop der jeugd. Dit proces zal onze
energie en onze hulpbronnen tot in
in verre toekomst belasten.
„Het is jammer dat uw kapitaal niet
gebruikt wordt, om in dezen tijd van
ddellende het zaad des vredes uit
itrooien, opdat uw volk wel kan
n bij den grootcn oogst, die pp
den terugkeer tot normale toestanden
zal volgen, in plaats van belegd te zijn
in de rampspoedige cn onzekere vruch
ten van den oorlog.
Van alle generaals, alle soldaten, die
i aan dit front ziet, is er niet een,
c de vreeselijke noodzakelijkheid niet
treur!, waartoe wij door deze wors
teling gedwongen worden. Gij hebt gis
teren de vreeselijke vernieliqgswerktui
gen gezien, die wij gebruiken, de groote
projectielen, de granaatkartetsen, dc
bommen, het vloeibare vuur, het gas
de bajonetten. Elke generaal, elke
officier, elke soldaat zou veel liever al
dit werk, al die bedrevenheid aange
wend zien tot verlenging van het uen-
schelijk leven, to( overwinning van den
gemcenschappclijken vijand der mensch-
heid in den vorm van ziekten, van de
hinderpalen, die aati den vooruitgang
in de menschheid in den weg staan,"
De kroonprins erkende, dat hij geen
hoop op een spocdigen vrede hi d en
klaagde, dat de Amctikaansche regee
ring niet geheel rechtvaardig cn niet
geheel onzijdig was geweest. „Als wij
Duitschers ons door de noodzakelijk
heid gedwongen zien in dezen strijd
maatregelen tc nemen, die u niet aan
genaam" zijn, maakt gij ons voor bar
baren uit. Maar gij verontschuldigt van
de Engelschen alles."
De kroonprins herhaalde, dat de
Duitschers volstrekt vertrouwen, dat
het Westelijke front niet doorbroken
kan worden.
Binnenlandsche Berichten.
Tweede Kamer.
Dc Tweede Kamer heeft besloten
de kiesrecht- en ondcrwijsvoorstellen
Dinsdag 17 October in openbare
behandeling te nemen.
'/.ii is gereed gekomen met do be
handeling der wetsontwerpen inzake
dc instelling van een volksraad voor
Ncd.-Indië.
Do Brabanlscho nachtmanoeuvre.
Naar aanleiding van den nachtelijken
marscll in de buurt van Breda, welke
ï.nn twee mannen liet leven heeft .ge
kost, heeft de brigade-commandant
arm de compagniën een uitvoerig
schrijven gezonden waarin hel kader
Icitclijk de schuld krijgt van de min
der goede orde tijdens de inarsch.
levens wordt het ongeluk metdemu-
nitickar toegeschreven aan de onge
oefendheid van het treinpersoneel, dat
nu viermaal per week overdag „trek-
oefeningen" (de paarden voor de wa
gens gespannen) krijgt en eenmaal per
week een dergelijke oefening bij duis
ternis.
Meisjes patronaten.
r jaai vergadering van de federatie
Meisjes-patronaten kwam o.ra
behandeling het volgende voorstel
Dc afdeeling Amersfoort verzoekt
het federatief bestuur pogingen te willen
enden tot meerdere medewerking
Zusters-onderwijzeressen aan
naten. N'a een uiteenzetting
het patronaatsonderwijs, geelt de v
er in overweging een goede sar
king te zoeken tusschen de Zus
de patronaatsdames- Mocht de hulp
der Zusters niet voldoende kunnen ver
kregen worden, dan zou het hoofdbe
stuur de Moeder-Overste kunnen ver
zoeken, niet verwijzing naar 'l groote
belang van het patronaats onderwijs,
ii medewerking tc vetlcenen.
Dc cfdeeling Amersfoort stelde nog
i om, in overleg met den Maria-
i c, s a;>pen te doen. om de drank-
's,r u, onder de meisjes van 11
10 j 1 aan de meisjespatronaten
verbinden.
voorz. inoest erkennen, dat er
drillende patronaten zijn, die te
weinig aan drankbestrijding hebben
gedaan en ook dat cr dames zijn, die
niet doordrongen zijn van he
drankbestrijding. En dit is zo
voor het patronaatsonderwijs. Het pa
tronaat moet zijn beste krachten aan
wenden om de drankbestrijding meer
ingang te doen vinden.
Kapelaan Jongerius wil dat de pa-
eerst drankbestrijdster
in het patronaat wer
den opgenomen. Dit werd van verschil
lende zijden bestreden. De drankbestrij
ding moet overgelaten worden aan de
Maria-verccniging. Indiicct moet het
patronaat tot drankbestrijding meewer-
Bankvereeniging
H. L. A. Dullaert Co.
AMERSFOORT - Scherpenzeel - Soest
LANGEGRACHT 30 - TELEFOON INTERC. 363.
Effecten - Prolongation - Coupons
Openen Rekening-Courant.
Amersfoortschc
Nieuwsberichten.
Leestaal.
gaat het bestuur
A'. A'. Üpenbi
Naar wij v
geregeld voort niet het aanschaffen
boeken op allerlei gebied. Zoo werd
b.v. dezer dagen de verzameling ver
rijkt met het prachtwerk van Pater
Kronenburg „Maria's Heerlijkheid
Nederland," waarin voor Amersfoort
speciaal van belang is de verhandeling
over de aloude devotie tot de H. Maagd
in onze stad.
De afdeeling Land en Volkenkunde
werd aangevuld met het standaardwerk
van Schuiling„Nederland".
Op natuur-historisch gebied werden
populaire werkjes van Hei mans t
bekend uit „De L.vende Natuur"
geschaft.
Een vraagbaak voor velen is Kooi-
man's Gids voor iedereen (Bestuursin
richting, sociale wetgeving,
enz.) die de collectie zoogenaamne
naslagwerken weer wal meer volledig
maakt, evenals Vonk de Both en Deu-
tencer's „Periodieke verzameling
beslissingen op de Ned.
dat doet.
Verder moeten uog worden vermeld
prof. Schrijnen's Ned. Volkskunde, eer
ste en tweede deel en „Essays en
Studiën in vergelijkende godsdienstge
schiedenis, mythologie en folklore" van
denzelfden geleerde „Schets van het
Ncd. Handelsrecht" van Asser„De
Gilden" van A. J. Brouwer Anchcr
„De Belgische omwenteling" vi
Golenbrander, en liet nieuwe wei
Max. van Ravestein „Drijfzand".
Wij herinneren er nog weer
in, dat dc leeszaal dagelfiks gratis
toegankelijk is voor alle personen boven
18 jaar.
'landaankoop.
Namens het gemeentebestuur wordt
eer onderhandeld over aankoop
particuliere landerijen, in de
onmiddclijke nabijheid der stad, oin
die bij het grondbedrijf in te brengen.
Telefoon.
Nieuwe aan si uitingen
No. 471 G. van Hoogt vest, bouw-
undige, L'lrechtscheweg 151.
No. 472 jhr. A. Sandberg, Ul-
i echtschesira.it 10.
No. 473 Gebrs. Cirkel, vrachtrijders,
Koestraat 14.
Maandcjjfers.
Aan het postkantoor en de hulpkan
toren is in September ingelegd bij dc
ipaarbaok f59527.42 en teruggevraagd
f52400.71.
De tram vervoerde in September
9013 passagiers meer dan in dezelfde
maand van 1915, De ontvangsten wa-
f 15.88 meer.
R. K. Volksbond.
De aangekondigde ledenvergadc-
ring op Donderdagavond gehouden
is tamelijk bezocht.
Na voorlezing der notulen werden
n paar nieuwe leden aangenomen.
Dcor den heer Jagers werd daarna
in nauwkeurig verslag uitgebracht
ui de in Arnhem gehouden Bonds
vergadering. Vervolgens gaf de voor
zitter eenige gegevens van de aan de
Bondsvergadering voorafgegane Bonds-
bestuursvei gadering.
De vergadering kon zich met het
voorstel van het bestuur vereeuigen
cmen van een obligatie van
f 50 in de coöp. Brandwaarborgmaat
schappij.
Door den voorzitter werd mededee-
ling gedaan dat cr dezen winter weder
sus zal worden gegeven en
r kerkelijke geschiedenis tc
houden door den cerw. adviseur kap.
in Schaik.
Met nadruk werden de leden door
Z.Eerw. aangespoord vooral dezen cur-
s te volgen.
Na nog eenige mededeelingen van
huishoudelijken aard werd dc vergade
ring nadat nog van de rondvraag was
gebruik gemaakt, gesloten.
Broodkaarten.
De burgeester maakt bekend dat,
ieder hoofd van fen huisgezin of al
leen loopend persoon een broodkaart
kan aanvragen ter verkrijging van
FEUILLETON.
Van Heiden tot Christen.
De waterklok in den hoek der
kamer was lang voorbij het ge
wone uur van liet.avondeten. Als men
zijne verwondering over de vertraging
te kennen gaf, klopte Crispus aan de
deur, en kwam zichtbaar ontsteld bin
nen. Men overlaadde hem, het papier
toonend, met allerlei' vragen. Crispus
noemde iedere vrees ongegrondBe-
nigna is veel beter, cn zal straks vol
gens haar zeggen alles komen verha
len. Nogmaals bevestigde hij het nieuws
dat de keizer in de naburige stad ge
komen was, en dc feestelijkheden bij
het paleis van Marmurra in vollen
gang waren. Over een paar dagen z<
de reeks volksspelen, schouwspelen
gevechten in den circus een aanvang
nemen. Als het voorloopig plan dezer
spelen bekend is, zal ik u, zoodra
mogelijk, een afschrift ter hand stellen.
Middelerwijl was de tafel voor het
avondeten in gereedheid gebracht. De
nieuwsgierigheid had slechts de ge
dachte gespannen gehouden, want
zoodra hij niets meer verhaalde, vroeg
men zoo spoedig mogelijk Bcnigna te
zenden. Met dut verzoek ging Crispus
henen. In diepe stilte werd hot avond
eten genomen.
Daar komt Benignahet geheim
,-ordt ontsluierdde meer en meei
stijgende spanning slaat over in der
mmerkreetAch Claudius een spion
en handlanger van Tiberius heeft
is voortdurend gade geslagen. \Y
had dat ooit gedacht
Benigna dan wit, dan rood vt
kleur, verhaalde betgeen zij wist, i
hoe zij gehandeld had.
„Mijn minnaar, die den nauwi
band tusschen mijne moeder en deze
half-Grieksclie familie niet kende, noch
de toegenegenheid en dc liefde, die ik
zelf voor haar koesterde, had mij ge
zegd, dat ik hein een grooten dienst
kon bewijzen bij het volbrengen i
opdracht, hem door zijn meeste
geven. Zou de zaak gelukken, dan
was zijne vrijheid verzekerd, cn kor
«cn huwelijk volgen. Ik antwoordde
gij weet, hoe gaarne ik uw plannen
wil bevorderen en u van dienst zijn.
Maar als hij mij de bevelen zijns
meesters bekend maakte, werd ik
bleek van schrik en angst, en beduid
de hem, dat mijn vader en mijne
moeder liever sterven wilden, dan den
laalsten telg van het geslacht der
Acmilii verraden. Zelf verachtte ik die
bevelen, en zeide nooit tc willen me
dewerken om slechts ccn haar Ie
krenken van hun hoofdzou hij bij
«Int slechte voornemen blijven, dan
kon er van een huwelijk geen sprake
zijn, Claudius droeg zich waardig bij
die bedreiging, nooit, zwoer hij zijne
opdracht tc vervullen, en zeide onwe
tend te zijn omtrent de laagheid zijner
belofte. En hoewel die plechtige ver
zekering mij geruststelde, benauwden
toch angstige zorgen mijn hart bij de
gedachte aan de straf, die wellicht op
zijn verzuim volgen zou. En nu is hij
heengegaan...."
„Om den Caesar te zeggen," viel
Paulus in, „dat hij zijne opdracht niet
vervullen wil
„Neen, edele heer," zeide Benigna,
Hij is naar den Caesar gegaan orn
alle schuld op mij te werpen. Hij zal
zeggen, dat hij mij wilde trouwen om
beter het doen en laten der
i te kunnen nagaan en besp
den. Geen enkele Itarer handelingen kon
onbekend blijven"Laar, daar
emt hij, dat zijne bruid deze
bemint cn hoogachtzij
dreigt hem en weigert een huwelijk,
zoo hij zijn schandelijk plan niet laat
varen, ja zelfs zal zij der familie mc-
dedcclen, dat ik hen bespied en naga."
„Heeft hij uw raad trouw opgevolg
vroeg Aglais.
„Ja, antwoordde Benigna, maar
het oogenblik van zijn gaan tot den
keizer was bepaald. Wat is nu mijn
dierbare, ongelukkige Claudius bij den
Caesar gaan doen? Mijn hoofd spiijt
vaneen bij het denken aan de toekomst.'
Benigna snikte luid. Allen poogden
haar te troosten, Paulus beefde, toen
hij hoorde, dat het jeugdige meisje
haar vooruitzicht op ccn huwelijk,
zelfs het leven van haren minnaai aan
de rechten d«r eer, cn de wetten der
•ri endschap had opgeofferd. In ge
dachten verzonken liep hij met gelijken
tred door de kamer, en wierp nu en
ccn blik np het angstig gelaat
de oanoozele en onschuldige
dochter, Beninga, Eindelijk bleef hij
daan en vroeg
„Maar waarom zijt gij bedroefd en
bevreesd
„Voor dett toorn van dien vrecse-
lijkcn man."
„Welke vreeselijke man
„Voor dal leelijkc roode beest,"
antwoordde zij zuchtend.
„Maar noch uw minnaRr, noch gij,
hebben iets gedaan, wat strijdt met
de wet of wat onrechtvaardig is."
„Maar daarom zijn wij nog niet
veilig," zeide de arme Benigna, kramp
achtig de handen wringend.
„Dat moet veiligheid geven," zeide
Aglais op scherpen toon, „maar
geeft meermalen gevaar."
„Ach," riep Agatha schreiend, „zij
zullen hem dooden."
„Voor het avondeten soms?" vroeg
Paulus, terwijl hij zijn sterk gespierde
hand op Bcnignn's hoofd ncderlcgde.
„Maar hoe moeten zij hem dan koken?
Hoe zal Claudius gekookt smaken
Beningna keek hem met betraande
oogen aan, en zeide„Gij weet
„Ik geloof toch," antwoordde Pau
lus, „dat het leelijkc roode beest, zo
als gij hem noemt, eerder Claudii
zal belooncn dan straffen. Ik zal het
bewijzen. Was het geen bewijs
ijver en voorzichtigheid tevens
Claudius om voor de opdracht zijns
iters uw hulp in te roepen En
wederom, toen hij bevond, dat gij
deugd,'trouw en eer boven uw eigen
belang, ja zelfs boven uwe liefde
stcldet, was het toen wederom geen
plicht van Claudius om zijn
dien gang van zaken ii
tellen Voor niets anders, mijn
Benigna, is hij weggegaan. Wat
heeft Claudius misdaan, zal hij nu
veeleer beloond, dan geslacht worden
•or het avondeten
„O. edele heer." riep zij uit. klap
pend in hare handen, wat cene wijs
hcid cn wat eene taal hebben de
goden u geschonken 1"
xm.
Den volgenden morgen bij het
bijt besloot Paulus naar Pormia
gaan om zijn zaak den keizer voi
stellen.
„Wat voordeel kan u dat bezorgen
vroeg Aglais.
„Dat zal van de omstandigheden
afhangen, hernam hij, want al staat
de keizer mij niet tc woord, of indien
hij dat doet, al verleent hij geen recht,
onze vordering wordt .daardoor niet
minder. Ik zal trachten onze familie
rechten te herwinnen."
Zijne moeder poogde hem met al
lerlei redenen van zijn plan te doen
afzien, maar Paulus bleef bij zijn voor-
:nnam zijn hoed en beloofde
binnen die of vier uren wederom in
de herberg terug te zijnmocht het
soms wezen, dat hij niet terugkeerde,
dan moest men besluiten, dat hij hl
Forrnia een onderkomen gekregen had,
en om gewichtige redenen daar «eni
gen tijd zou vertoeven.
De deur vliegt open, en ademloos
komt Beninga met een geopenden
brief binnen.
„Lees. lees 1" roept zij, „wat vreug
de ik was onrechtvaardig jegens dien
edelen vorst."
Zij overhandigde den brief aan
Aglais, die hem luid voorlas
„Aelius Sejanus. de aanvoerder
der Praetoriaansche wacht, groet
Crispus, den herbergier.
Wordt voortgMct.
