Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken. DE EEMBODE Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No. 314. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven door de Vereeniging Dc Eembodc te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abon nement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal. Dinsdag 17 Oct. 1916. No. 57. Dertigste Jaargang. Advertentieprijs: van één tot vijf regels vijftig cent. Tike regel meer tien cent. Voor incasso wordt vijf cent in rekening gebracht. Billijke tarieven bij geregld adverteeren. Alle mededeelingen, ingezonden stukken en advertentien gelieve men in te zenden ten Kantore van de Directie van De Eembode, Langegracht 13, Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen. Godsdienst. Er lijn vele menschen, die meenen, dat alles naar hun tin moei gaan, dat «elfs onze Lieve Heer zich naar hen moet schikken. 7.Ij wagen het niet, eiken godsdienst te loochenen, dal ware te erg. Daarom verbergen ze hun ongeloof achter de leuze Godsdienst is noodzakelijk, maar een godsdienst, zooals hij ons bevalt. Godsdienst is noodzakelijk I zoo spre ken zekere voorname menschen en beschouwen het tooncel en de muziek als den besten godsdienst. Godsdienst is noodzakelijkzoo her halen anderen, maar zoeken het wezen van den godsdienst in zekere regelen der wellevendheid, welke het onderling verkeer der menschen veraangenamen. Godsdienst is noodzakelijk, maar de godsdienst der rede 1 Zoo leerde in het begin onzer eeuw tie Dnitsche geleerde Fichte. „Mijne Heeren," zoo sprak hij, „over vijf jaar bestaat geen godsdienst meer, onze godsdienst is de rede." Godsdienst is noodzakelijk! Zoo klinkt het van alle zijden, en men verstaat daardoor een „wereldlijk christendom." Wat is het wezen van dezen gods dienst? Ware humaniteit, bestaande ii de beoefening van bloot mcnschelijkt Godsdienst is noodzakelijk, maart ei godsdienst zonder dogma's. Zoo sprc ken vele verlichten en vrijdenkers Hoogstens ééne geloofswaarheid staat bij hen onveranderlijk vastnamelijk, dat alle menschen, wat zij ook gcloo- vert en doen, ten slotte in den hemel komen. Alle andere geloofswaarheden hooren thuis in dc rommelkamer der duistere middeleeuwen. In plaats daar van verkondigen zij eenige stelregels der zedenleer, op de eerste plaats, dat niemand hun eigendom mag schenden, dat men moet leven en laten leven en van de wereld moet genieten, zoo lang Maar spreek hun niet van de zeden leer des Christendoms, vooral de geboden der Koomsche Kerk en het zesde .der tien geboden Gods. Over tradingen dezer geboden zijn hoogstens natuurlijke zwakheden, welke niemand in ernst veroordeelen kan. Godsdienst is noodzakelijkZoo spreken eindelijk zeer velen, waar niet voor de ontwikkelden, voor het volk. En weet gij, waarom Anders konden dezen wel eens tegen de rijken en namen in opstand komen en c en revolutie veroorzaken. Het kon hun zonder godsdienst wel eens in de ge dachte komen, dat het gemakkelijker is, in de auto rond te rijden en dage lijks aan een rijk voorzlenen disch te zitten cn champagne te drinken, dan in kommer en ellende te vergaan. Ziet, dat beteekent in luin mond Godsdienst is noodzakelijk. Zullen al deze menschen zich eens voor Gods rechterstoel kunnen verant woorden met den godsdienst, welken zij zich zelf hebben gemaakt Neen, want er kan mnar t één God welgevallige godsdienst zijn. Welke is dat De christelijke, de katholieke, welke Jezus Christus op aarde gesticht heeft. Welke bewijzen bezitten wij Heeft Christus bewijzen gegeven zijner god delijke zending? Talrijke wonderen bewijzen de waar heid van Christus' zending, en al zijne 'oorspellingen zijn in vervulling gegaan. Beweert iemand, dat Christus gecne wonderen heeft verricht, dan antwoor den wij met den H. Thomas van Aquino en den H. Augustinus, dat het juist het grootste wonder zou zijn, grootcr dan honderd andere, indien de wereld de leer van Christus zonder wonderen had omhelsd. Welke verandering heeft Christus in dc maatschappij bewerkt Herinnert u, wat de Romcinschc wereld was, wat een misdaden, wat bedorvenheid cn ellende ziet, wat de wereld in onze dagen is. Vergelijkt dc volkeren, tot welke liet Christendom og niet is doorgedrongen met die, elke reeds eeuwen onder zijn heil- iimen invloed hebben geleefd. Welke middelen stonden Hem ten Hij had niets, om zijn hoofd op ne der te leggenHij zond twaalf onge letterde visschers in de werelddezen rerspreidden zich naar dc vier wind streken; de wereld hoorde hun woor den en gelooide. Heeft de christelijke godsdienst de beproeving (Ier vervolging doorslaan Talloos zijn de vervolgingen, welke de Kerk te verduren had. Men kan bijna geen voet verzetten, zonder herinnering aan den vrecselijken strijd te ontmoeten, dien de Kerk tegen dc machtigen der aarde, tegen de wijïi der wereld, tegen laster cn vooroc deelen heeft moeten voeren. Men dreef dc aanhangers van Christus 1 zame woestijnen, maar zij na kostbaarsteu schat, het geloof, met zich. Men zond hen met verminkte ledema ten in de mijnen, maar ook onder de aarde bogen ze in Jezus' naam hunne knieën. Met steeds klimmende woede slingerde de vervolging van af de tro nen doodbrengende wetten cn van de rechterstoelen weerklonken verdelgende In den afgrond der zee, neergeploft van hooge rotsen, in den kamp met leeuwen en tijgers, in de vlammen der brandstapels, onder zwaard en bijl zou den Jezus' getrouwen omkomen en met hen het geloof. Alles vcrgcelsch In tien groote vervolgingen zag de Kerk hare kinderen van eiken ouder dom en van beiderlei kunne om wille van hun geloof ter slachtbank gesleept; maar zij stond'daar als eene andere en groote Machabcesche vrouw, hun moed insprekend te midden der beproe ving zij stond daar, onoverwonnen in den strijd. Het kruis overleefde alle vervolgingen. De geweldigen op den troon bogen hunne knie voor Jezus' kruis en de volkeren kwamen en zochten sterkte en troost in zijn schaduw. Het heidendom, zoo rijk aan goden toah zoo arm, bezweek en werd begraven onder de puincn van zijne verlaten en verwoeste tempels, Het geloof had overwonnen. En evenals in de drie eerste eeuwen. iO lcrtl en streed dc Kerk in alle volgende tijden tot op onzen dag. In riienig land werd dc fakkel des geloofs uitgedoofd, maar dc Kerk bleef bestaan. Zij bleef, zooals de Heer haar gesticht had. eene steeds eenige, heilige, katho lieke en apostolische Kerk. Waarheen zich ons oog ook wendt, buiten de katholieke Kerk, overal aan schouwt het verval en verdeeldheid. Wat dc eene beweert, loochent de andere. De verhevenste waarheden 'orden naar het rijk der fabelen ver- De katholieke Kerk alleen staat daar, onwrikbaar cn onveranderlijk, in onzen tijd nog dezelfde waarheden predikend als vóór 19 eeuwen, zij alleen draagt den stempel der waarheid en godde lijkheid. Wanneer dus weer iemand tot u komt eu zegt„Godsdienst is nood zakelijk," met een van die „tnaar's" er bij, die den katholieken godsdienst uitsluiten, dan weet gij hoe gij deze woorden moet verstaan. Het is een holle klank, om zich zelf en anderen te bedriegen en het geweten in slaap - wiegen. Uit het Buitenland. Van den Oorlog. Een brief van den Paus. De Correspondenza publiceert uittreksel uit een brief van den Paus aan den aarstsbisschop van Keulen, kardinaal Von Hartman en aan dc overige Duitsche bisschoppen. Dc Paus daitki hierin voor het adres van hul diging, tot hem door de Duitsche epis copaat gericht cn drukt verder zijn diep leedwezen er over uit, dat zijn woorden ten gunste van den vrede, onwaardige verdachtmakingen van eenen kant en met openlijke be- lecdigingen aan den anderen kant wer den beantwoord. De Heilige Vader voegt hieraan toe, dat de verwarring der geesten een juist oordeel en een zuivere onderkenning van de waarheid verhinderen, zoodal het velen dikwijl! onbegrijpelijk schijnt, dat de Paus nog steeds weder opnieuw zijn vermanende stem ten gunste van den vrede i erhetfen, en dit niet ten gunste :én partij, maar tot heil van de gansche nenschheid, In de duikboot. Kapitein Kiining, commandant dc handclsduikbnot Deutschland, geeft de volgende beschrijving van hel leven aan boord: De Junimaand naderde haar eind helaas was het ook met het goede wr gedaan. Keil uit het zuidwesten c komende deining en het weg blijv van de strooming mede. waarop wij gehoopt hadden, waren voortcekcn van Zoo varen wij nog een dag. 's Avonds begint het zwoel-en drukkend te wor den. Achter bloedroodc nevelsluiers gaat de zon dralend onder. Dreigend uitziende hemel cn hevig weerlichten, gepaard met toenemende vochtige zwoelte in de atmosfeer, In den nacht beginnen buitengewoon zware donder buien met een van alle kanten uitsprin- genden wind en een wilde zee, die het uren merkbaar moeilijker maakt. Uit de metingen blijkt, dat de tem peratuur van het water stijgt. Wij zijn in den golfstroom, die zich in dc lucht kenbaar maakt, door een vurigen krans in de zwaarste tropische onweersbui- i. Een sterk lichten van de zee en hevige atmosferische storingen zijn ver der bewijzen van den stroom, wij mer ken het aan ons toestel van draadlooze telegrafie, dat begint te staken. Tot nu heeft eiken dag het draadlooze station te Nauen het legerbericht medegedeeld. Het lichten van de zee belemmert het uitkijken sterk. De oogen worden er door geprikkeld en dc blik wordt on zeker gemaakt door het voortdurend fonkelen van de zee-oppervlakte in den diepzwarten nacht..,. Het weer wordt buitengewoon kwaad- aardig, een hooge zeegang, zware hagel buien komen over het dek. Rondom over het kokende water hangen zware, zwarte wolkenstoeten, waaruil het voort durend vaalgeel opbliksemt. Dan plot seling is dc lucht diep donker, terwijl de boot en het water opvlammen in een groenachtig licht. De geheele at mosfeer is in een brullend oproer, on afgebroken kraakt dc donder boven ons, wij komen in het centrum een heksen- ketel van voorwereldlijke onweersbuien raast om dc boot, alsof het einde der dingen zou komen.... Plotseling duiken achter ons detop- ntaarns van een groote stoomboot op. In den donkeren nacht kunnen wij haar uit den weg gaan, zonder dat zij het merkt. Op ecnigen afstand vaart zij voorbij als een lichtend verschijnsel. Het i Ik n bekennen, wij keken zijn lichtjes toch met een klein gevoel van nijd na, de regen en «Te duisternis hem v opslokten. Den volgenden dag bereikte het slechte weer zijn toppunt. Orkaanach tige buien zwierden over ons. Het water komt niet meer in touwtjes naar bene den, het zijn watervallen, muren van water, die pijn doen aan handen en gezicht. Dc regen is zoo dicht, dat er niet meer tegen kan zien. Om zicht te hebben, moet men een klein stuk glas voor het oog houden, dit gevolg, dat een beekje van liet glas 'roomt in de mouw. De boot werkt buitengewoon z in dc racende zee. De golven smijten het schip heen en weer, zoodat het in alle scharnieren kraakt. Dikwijls ligt het- zoo 3checf, dat men met de vrij< hand zich nauwelijks meer kan vas houden aan den rand van de badkuip. Het is een hel. Maar het is nog niets tegen de hel daar binnen in de boot, vooral bij dc machine. Bij dc wilde zee moeien na tuurlijk alle luiken gesloten zijn, Ook: het torenluik kan nu inaar af cn toe geopend worden. Wel werken twee groote ventllatlemachincs onophoude. lijk, maar de frisschc lucht, die zij uit den ventil&tickokcr naar beneden zui gen, wordt onmiddellijk verslonden door de gretige Dieselmotoren. Deze vraatzuchtige monsters geven daarvoor slechts hitte terug, zware, drukkende hitte, bezwangerd met een verschrikke lijke oliegeur, die nu door alle venti latoren in een kringloop door alle ruim ten gezweept wordt.Verlrissching kan zoo'n ventilatie niet meer brengen. Dc lucht in de boot is bovendien verzadigd met een fantastisch hoogen graad aan vochtigheid. Men gelooft er niet meer te kunnen ademen cn ziet gelaten of met galgenhumor het oogenblik tege moet, waarop men visch wordt. Bij dc gesloten luiken verzamelt zich overal het potdichte schip zweetwater, dat de hitte weer verdampt, alles door nat maakt en schimmelen laat. Alle laden en deuren van dc kasten zetten klemmen. Daarbij komt het natte goed, waarmede dc wacht van den verschijnt en dat de geheele boot verpest. Men kan zich geen voorstelling ma il van de atmosfeer, die langzamer hand ontstaat, van de hclsche tempe- tuur, die in «Ie boot broeit. Prissche lucht komt niet meer binnen i in dc machinekamer ratelen en hameren als razend twee motoren, elk zes cylinders. De kracht van hun explosies slingeren zij in de. wervelen- de schrocfgolvcn, met gloeienden adem stooten zij de verbrande gassen uit de pijpen. .Maar de gloed van de voort durende verbrandingen blijft in de cy linders en deelt zich mede aan de ge heele, van olie druipende stalen om geving, Een adembeklemmende wolk van hitte en oliestank gaat van de machines uit en verspreidt zich over het geheele schip. De temperatuur steeg deze dagen tot 53 graad Celsius, in zoo'n hel leefden en werkten menschen. Steunend draaiden de man die vrij hadden, zich in hun kooien. Aan slaap was nauwelijks te denken en wanneer er een zoo was, «lat Inj kon insluimeren, dan wekten hem dc onophoudelijk van het voorhoofd in dc oogen loopende zweetdruppels tol nieuwe ellende. Het lijkt "bijna op een verlossing, wanneer dc achtuur rust voor bij zijn en nieuwe arbeid in de centrale of bij de machine roept. Maar nu be gint het gemartel eerst. Slechts in hemd onderbroek gekleed staan dc man- i op post, om het voorhoofd ccn doek gebonden, opdat het zweet niet in de oogen zal komen. Het bloed gloeit en raast in de slapen, als koorts kookt het in alle aderen. Slechts met de uiterste inspanning van den wil ge lukt het het lichaam, dat van het zweet druipt, te dwingen tot mechanische dienstprestatie en het vier uur uit te houden. En hoe lang zal dat nog uit te hou den zijn? In clie dagen heb ikhet dag boek niet meer bijgehouden cn vind slechts dc opmerking„Hoogcr mag de tcmpeiateur niet meer worden, an- FEUILLETON. Van Heiden tot Christen. „Mag ik ook vragen wie dat meisje is," zcidc liij, vriendelijk Benigna lachend, die hem met gespannen dacht gevolgd had. Paulus verhaalde hem kort cn vlug niet slechts wr was, maar ook waarom zij was gekomen. Nauwelijks had hij geëindigd, Claudius buiten adem, op het bevel van den ontvangnicesler, kwam loopen. „Tiberius Caesar," ving de nmbts- bckleeder langzaam aan, „heeft mij opgedragen, getuige te zijn van «Ie mededccling, die het meisje betreffen de u doen zou, en dan moest ik zelf er nog iets bijvoegen." „O Claudius, begon het meisje niet hoogrood gelaat, het was niet mooi van mij toen ik Tiberius lees dien brief eens van den prefect Sejanus aan mijn vader gericht." Claudius' oog vloog over het pa pier cn gaf liet met bleek gelaat aan Benigna terug, om hare verdere dedeeling te vernemen. „Zooeven nu, vervolgde zij, heb ik de beuzelachtige voorwaarde gehoord, waaronder u die gunst wordt toege- By dit woord plooide zich het ge laat der slaven tot een lach eenieder bemerkte het, behalve Benigna. „Sejanus heeft zoo straks aan lus gezegd, vervolgde het meisje, dat gij alleen een paard voor Tiberius Caesar temmen moet om aanstonds uwe vrijheid te verkrijgen, cn nog vijf duizend sistertiën toe," voegde zij langzaam bij. Een doodelijk stilzwijgen volgde. I'aulus bemerkte aanstonds door zijn helder, schoon weinig ontwikkeld ver stand, dat onder die mededccling ccn belangrijk geheim gesloten lag. Met levendige belangstelling zag Dionysius, liet hoofd een weinig naar achteren gebogen, naar ieder der personen, Beiden bemerkten, dat Claudius door Benigna's woord diep geschokt was. „Een paard temmen, riep Claudius verschrikt uit, ik heb heel mijn leven achter den lessenaar ge/ctenW weet ik van paard rijden De slaven, die den uitroep hoorden, dreigden te schaterlachen, maar medelijden met Claudius hielden zich in. „Uwe ovethcid, hernam de ont- vangmcester, wist waarschijnlijk onbekendheid met dc paarden, wat volstrekt geen wonder is bij de slaven en nu heeft zij voor u liet beste paard uitgekozen ter berijding bij de spelen in den circus ten aanschouwe van duizenden." Bij dc spelen In den circusriep Claudius, allen die mij kennen wet< dat ik ongehoord verlegen ben." Ofschoon I'aulus diep medelijdi had met den angstigen Claudius, lachte hij toch even om die openhar tige bekentenis; ook Dionysius lachte, «Ie slaven in de kamer schaterden. Alleen de ontvangmeester, de verschrikte Benigna en de verbaasde Claudius bewaarden hun hoogen ernst. „Op de tweede plaats, voegde de ontvangmeester er bij, heeft dc Caesar bepaald cn goedgevonden, dat, mocht soms niet 't oog op uwe kennissen en vele vrienden, iemand van hen zich aanbieden in uwe plaats het paard voor Tiberius Caesar te temmen, gij niettemin uwe vrijheid en uwe s' tilin verkrijgen zult." Een algemeen vreugdegejuich 1 klonk in de kamer. „Maar indien ik zulke voorwaarden om mijne vrijheid tc verkrijgen van de hand wijs, wat dan vroeg Claudius. „Dan zal Tiberius Caesar u morgen verkoopen aan Vedius l'ollio, die zal medenemen naar zijn landgoed." „Dat is eene schoone keuze I Breng het paard maar, «Jat ik bij dc spelen temmen moet," besloot Claudius een kort stilzwijgen, Bij dat besluit keerde Dionysius langzaam het hoofd naar den ontvang meester, die Claudius niet antwoordde, maar zijn oog op den grond gevestigd hield. Vóórdat die pijnlijke rust geëindigd was, werd de aandacht van alle aan wezigen gevestigd op ccn plotseling geschreeuw in de straat. Men kon duidelijk de vrccselijke hoefslagen een wild paard, verecnigd met kreten vol angst en vol vices, in het paleis vernemen. Dionysius, gevolgd door Paulus, Claudius, den optvangmccster en Benigna gingeii met spoed naar het raam, schoven het gordijn terzijde, cn zagen toen een zonderling cn hui veringwekkend schouwspel aan de lin kerzijde van liet huis. Een machtig groot paard, forsch gebouwd, stond tc steigeren, en onder zijn vooipooten lag een inan roerloos, met gescheurd kleed, cn ccne groote diepe wonde aan de schouders. Het was een bruin paard, nog nooit bere den of gezadeld. Twee krachtige mannen, als slaven «gekleed trokken met al hun macht aan de lange teu gcis om hel paard zijn prooi te ont- nikken, want ieilcr oogenblik vreesde men een nieuwen slag van zijn voor- poolen op het weerloos offer. Gelukkig waren vier of vijf soldaten moedig genoeg toe- te schieten, cn gelukte het luin den diepgewonden man zijn hachelijken toestand te redden. ,Dat is het paard," riep de ontvang meester, die tusschen Dionysius en Paulus bij het raam tc kijken stond. „Ik zie, zcidc Paulus, dat het beest gemuilband is, waarom is dat „Omdat het menschen eet," ant woordde de ontvangmeester. „Eet hel menschen herhaalde Paulus verbaasd. „O goden 1" gilde Benigna. „Ja, hernam de ontvangmeester, de waarde van dat beest is niet tc schat ten. Het heeft ccn onbetaalbare al- komst. Het is lieden dc vertegenwoor diger van het Scjaanschc paardenras. Uw Taurischc paarden zijn katten daarbij vergeleken, uw ruiteispaarden slechts geiten. Dat beest stamt onmid dellijk van het echte Scjanuspaard, cn men zegt, dat het zijn vader nog over treft, daarom draagt het dier den ouden uaam van „Sejanus"." Bij die woorden wierp Paulus ccn steelschen blik op Benigna, die dan wit als sneeuw, dan rood als bloed „Verhaal ons meer daarvan, zcidc Dionysius, want wij allen kennen het onheilspellend spreekwoord „die per soon heeft het paard Sejanus". Wat is de oorsprong, wat dc waarde van dat volkswoord Wordt voortgezet.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1916 | | pagina 1