Vellichten alle Bankzaken en Advertentieblad Katholiek Nieuws- voor Amersfoort en Omstreken. Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Telefoon No. 314. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Prijs per drie maanden zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar. Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden vóór den aan vang van een nieuw kwartaal. Vrijdag 25 Mei 1917. No. 16. 31«« Jaargang. AdvertentiênPrijs per regel 127» ct., met bewijsnummer. Vóór incasso wordt vijf cent per maand-nota in rekening gebracht. Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. AdvertentiCn moeten Dinsdag- of Vrijdagmorgen vóór elf uur ten Kantore van De Eembode worden bezorgd. Mededeelden, ingezonden stokken en «dvertentiën te zenden aan de Directie van De Eembode, Langegracht 13, Amersfoort. r behoort een bijblaadje J. B. SCHEUER AMERSFOORT. Langegracht 9 - Telefoon 254. Administratie- en Effectenkantoor. Aankoop en verkoop van Effecten, Verzilveren van Coupons. Sluiten van pro- Kantoor geopend van 93 uur. drijven op kleine schaal vielen 350 Duitschers als krijgsgevangenen in hun handen. Het Duilsche legerbericht kenschetst deze aanvallen weder als bloedige Fran- sche nederlagen. Terreinverlles wordt niet erkend. Uit het Buitenland. Van den Oorlog. Deskundigen in 't oorlpg«vak oor- deelen dat de opgeschroefde verhalen over Amerikaanse!*: hulp bij het Euro- peesche oorlogswerk meest bluf zijn. Wat wil b.v. een eskader Amerikaan- het duikbootengevaar te bezweren, zoo dat de duikboot-bedreiging als een wer kelijk gevaar moet worden beschouwd. Een gevaar waar men vrijwel weerloos tegenover staat. Wat beteekent verder een divisie in de hedcndaagsche millioenenlegers zelfs een Amerikaanschc divisie is daarin niet meer dan een droppel op ccn gloeiende plaat. Bij een divisie behooren vuurmonden, paarden, tuigen, een heele treiner is eer kader van flinke transportschepen noodig, wil het wat zijn en dat r allemaal over den brceden Atlantischen Oceaan. En als zij (fan eenmaal „zon der ongelukken" in Frankrijk is aange land, danwordt zij na geweldig veel hoera's, feestmaaltijden, speeches, kor tom reclame, verzwolgen in het groote leger der oorlogservaren poilu's en hoort men er al even weinig van als van de Russen, nadat z4j destijds na verschillende welkomstfeesten in „ia grande armée" waren teloor gegaan. Brazilië heeft ook zijn onzijdigheid opgegeven, een feit vangroot belang, allereerst voor de Ver. Staten, die nu voor hun oorlo'gsbodems gebrnik zullen maken van Braziliaansche wateren en Honduras en Nicaragua braken ver leden week de betrekkingen met Duilsch- land af. In Zweden is groote verbittering over het torpedeeren van drie Zweedsche schepen in het gevaarlijk gebied, waar bij menschcn zijn omgekomen. Zoo ergens, dan is daar liccl wat Duitsche sympathie maar de Duitsche marine is blijkbaar van nieening, dat die sympa thie tegen een stootje kan. Op het Westelijke oorlogsterrein blij ven de Franschen mpt plaatselijke aan vallen eenig voordeel beleden. Thans hebben zij weer eenige Duitsche loop graaflinies genomen. Bij die krijgsbe Binnenlandsche Berichten. In de Mei-aflevering van de Ned. Kath. Stemmen komt een artikel voor van pater Rijken over het smokkelen, reik artikel de vraag behandelt en bc- ntwoordt, of er niet al te veel zijn, die het smokkelen, zooals het tegenwoor dig geschiedt, te zacht beoordeelen, of 'ct streng genoeg veroordeclen. Hoe moet het uitvoerverbod van moraal-theologisch standpunt beschouwd worden vraagt schrijver, en zijn ant woord luidt Het uitvoerverbod onzer Regeering verplicht in den regel onder zware zonde. Dus moet het hcdendaagsche smokkelen in den regel als groote zonde veroordeeld worden. imers, om zeer dringende redenen, het algemeen belang ontleend, had Regeering het recht en den plicht tot dat uitvoerverbod over te gaan. Er moest voor gewaakt worden, dat voor volk voldoende voedsel, voor onze nijverheid en landbouw voldoende grond stoffen en andere benoodigdheden over- s Rijks middelen hebben in April 1917 opgebracht f 18.246,251,43 tegen f15,941,257,957, in April 1916. Tot lid van de Tweede Kamer in het district Den Helder (vac. mr. Th. H. de Meester) is gekozen de heer P. J. Oud, vrjjz. dew- In de haven van Rotterdam is een aantal schepen gereed gemaakt om voor de Regeering graan te halen uit Amerika. Wolvordering. Het is gebleken, dat sommige hou ders van slechts enkele schapen in de meening verkeeren, dat door hen de tol van ccn of twee schapen mag torden behouden voor eigen gebruik, n dat zij die wol daartoe ter bewer king mogen geven aan fabrikanten. Teneinde misverstand en eventucele ivertrcding van de wet in deze te voorkomen, wordt, zoowel aan fabri kanten als aan schapenhouders mede gedeeld, dat het achterhouden van de ol voor gemeld doel verboden is. Besparing. Minister Posthuma drong weer eens in op bezuinigen van braudstof. De aanvoer van kolen uit het buiten land en de kolcnproduclie der Limburg- sche mijnen zijn tezamen niet in staat om in meer dan twee derde van de behoefte te voorzien. In verband hier mede moeten de gas- en de electriciteit- bedrijvcn gas en electrischen stroom uitsluitend zoodanig distribueeren, dat de beperkte productie op de meest :onomische wijze wordt verbruikt. Aan gezinnen, die op gas kunnen koken, moet de benoodigde hoeveel heid kookgas in iedei geval worden verstrekt, waardoor bereikt wordt, dat aan die gezinnen tot 1 October in het algemeen geen vaste brandstoffen ter beschikking worden gesteld. Het verbruik van gas voor verlich ting dient tot het alleruiterste te wor den beperkt, waarbij zoover dient te worden gegaan, dat gedurende Juni en i Juli bijkans geheel en in de maan- :n Augustus en September in sterke ate dit verbruik wordt stopgezet. Overal, waar dit mogelijk is, wordt de gasverlichting omgezet in electriscbe verlichting aan ieder, die èn over gas èn over electrische verlichting beschikt, dient uitsluitend gelegenheid te worden gegeven om van de electrische ver lichting gebruik te maken. Overal, waar dit mogelijk is, moet vaste brandstoffen en krachtgas verbruikende industrie aangesloten wor- ':n aan het electrische net. Teneinde in de praktijk een zoo goed logetijkc doorvoering van bovenstaan de regelen te verzekeren, is het noodig, dat samenwerking cn overleg plaats heeft met de Brandstoffencommissie plaatse, opdat èn aan hen, die op gas koken, gedurende de zomermaan den geen vaste brandstof wordt ver strekt, èn de klcinindustrie, welke den benoodigden stroom van het electric!- teitsbedrijf kan ontvangen, dit ook in derdaad ontvangt en daardoor geen brandstof meer noodig heeft. Drenlschs veenbrand. Sedert menschenheugents is de veen- streek niet zóó getroffen geweest als bij den veenbrand welke op dit oogen- blik woedt. Een paar vonken uit de pijp van een locomobiel van een bag germachine hebben den brand doen Gemengde Berichten. En met niet te toornen snelheid et te temmen kracht streek de breede vlam door oostenwind gestookt, over het nog niet afgegraven veen, verslin dend wat het aan huis of bezitting octte, in een vlammen-zce zettend wat nog aan brandstof vat vorig seizoen was achtergebleven, stikkend cn verschroeiend elk levend n dat niet tijdig zich had kunnen w:n. Aan den langen straatweg van het Musselkanaal tot de Valtherblokken worden de gevolgen van de ramp zichtbaar. Hier is een veenhuisje afgebrand, daar een complex woningen vernield. Wat verder de plaats waar tc voren nog groote voorraden turf of hout stonden opgestapeld, en af en toe ziet cn ook een vaartuig als wrak. Groot is het aantal turfschepen vol- geworpen met huisraad, soms van 5 k 6 families afkomstig en veelal door- igerommeld. Dver de straat rolden karren, wagens, kruikarren en andere voertuigen met beddegoed en huisraad, vrouwen dra gen kleedingstukken en kleinoodlën. Ze zoeken een schuilplaats om wat »t te vinden. De geleden verliezen zijn zwaar. Jan Herder, een jeugdig werker, die in de blokken bezig was, kon door de rook wolken niet heenkomen en liet in den veenkuil zijn leven, betreurd door vrouw cn kinderen. Den arbeider Dirk van der Ley is het na veel moeite gelukt zijn jonge vrouw cn kleinste kind geschroeid en met verbrand ge laat uit de vlammen te redden. MaAr zijn beide knaapjes, 6 cn 4 jaren oud, werden verkoold onder de puinhoopen weggevoerd. Het oude echtpaar Oosterloo, ver zorgde een kleinkind, 't Kind is niet verongelukt, maar grootmoeder en grootvader leven niet meer. Maar het ergste werd de familie van schipper Brans getroffen. Deze heeft een vrouw met 14 kinderen. Twee zijner zoons zijn gemobiliseerd en van de andere 12 kinderen verblijven een 3-tal elders. De rest, man, vrouw en 9 kinderen zijn omgekomen. De bevolking zelf is hard-gestaald den zwaren strijd om brood. Hooge loonen mogen er door honderden veen- werkers verdiend zijn, de arbeid, lang en zwaar en dor, heeftop het gemoeds leven niet verheffend gewerkt. Men toont geen aandoening. De inaterieele schade beloopt in de tonnen gouds. De voorraden turf zijn goed als weg. We mogen van drie n het getal wel op 4 k 5 millioen Zooals reeds werd gemeld, is de brand ontstaan door vonken uit een baggermachine achter den Valtherdijk. Het vuur greep ongelooflijk snel om zich heen en verspreidde zich spoedig <cr groote afstanden. Maandagmiddag klonken de signalen in den brandhoorn en geweldige rookkolommen wezen de streek aan, waar het vuur woedde. Door den krach- tigen wind sloeg het vuur over Valthermond, waar de hulzen aat Zuidcr- en Noorderdiep het eer brand geraakten. De bewoners trachtten te redden wat er nog te redden viel. Met wagens en karren trachtte men de inboedels uit de huizen, welke bet eerst bedreigd werden, weg te voeren. Mannen, vrouwen cn kinderen, in troepjes, met hun voornaamste bezit tingen geladen op kruiwagens, karren kinderwagens, ontvluchtten de vuurzi Naar schatting zijn op hetoogenblik 150 woningen afgebrand, terwijl ver moedelijk 15 tot 20 personen gedood en verschillende zwaar gewond zijn. Van een gezin, bestaande uit 5 per sonen, werden 2 kinderen gedood, ter wijl de man cn de vrouw beiden zware brandwonden opliepen. Verschillende schepen zijn verbrand. Er zijn militairen uitgezonden de veenbrand om deze te helpen blusschen. Ecii brand in 't veen is des te nood- lottiger en des te moeilijker te stuiten, omdat zooveel houten gebouwen voor komen. Want hoe ontstaat een veen kolonie Zoodra de een of andere COMMANDITAIRE BANKVEREENIGING h. L. A. DULLAERT Co. AMERSFOORTLangegracht 30 Tel. 363. SOEST: Vnn We:destraat 206 - Telefoonnummer 6. FCHERPENZEEL: Rijksstraatweg - Telefoonnummer 2. onderneming een kanaal- of vaarten- net heeft aangelegd, komen de turf gravers zich langs die waterwegen in hutten en huisjes vestigen. Ambachtslui en kleine winkeliers volgen. Krijgt de gemeente eenigen omvang dan verrijzen er ook een school en een kerk. En zoolang dit alles nog op het veen Btaat en dit nog geen dalgrond ge worden is, is dat alles van hout. Die gebouwtjes en de turfschepen in de vaarten zijn als vuurmakers lusschen de brandstapels de geweldige hoepen turven, die ter verzending gereed lig gen en ten slotte den ultgedroogden veengrond. Het is eigenlijk alles brand baar en na een langdurige droogte als dit jaar, zijn enkele vonken uit de bag germachines voldoende om een brand te stichten, die bij harden wind zich vervaarlijk kan uitbreiden. Het turfgraven duurt van 25 Maart t einde Junialleen lichte soorten ut turf, strooiselturf, delft men het geheele jaar door. De zware turf gaat meest naar Friesland en de steden In het noorden, de lichtere naar de Hol- landsche steden. Alleen aan turfsuooi- selturf die in fabrieken gemal perst wordt, wordt jaarlijks 2(X K.G. geproduceerd, welke hoeveelheid voor negen tienden naar het buitenland gaat. Tienduizend gezinnen vinden In de veenderijen werk en brood, turf schippers vervoeren jaarlijks een kleine 50.CKX) vrachten. Reeds omstreek» 1600 zijn de Neder landers begonnen hun grond aldus uit te graven en te verbranden, of te gelde te maken. In de provincie Groningen is het hoogveen zoo goed als vergraven in Drenthe is het bedrijf in vollen gang. De eerste turf langs het Drentsche maal werd in 1860 uit Nieuw Am sterdam afgevoerd. Een groot veen- eigenaar, Scholten, groef een kanaal dat zijn naam draagt noordwaarts cn zoo ontstond de kolonie Klaziena- veen, waar geweldige hoeveelheden turf worden gegraven. Hierop sluit weer aan het Compascumkanaal dat de Drentsche met de Groningxche veenkoloniën verbindt. In deze streek vindt men de dorpen Emmer Compascum, Weerdingermond en Valllicrmond, die door de ramp bezocht zijn. Te Ouderkerk zijn twee veldwach ters verdronken. Dicht bij de plaats sr de beide lijken opgehaald werden, bij het dreggen nog opgehaald het lijk van een persoon, die geboeid was. Men kan nu als zeker aannemen, dat een worsteling heelt plaats gehad met het noodlottig gevolg dat de boot om sloeg, waarbij en de veldwachters cn de geboeide persoon te water gcraak- verdronken. In Duitschland is gelast dat voor taan de lijken In papleren doodsklceren gehuld moeten worden, om begrijpe* igke economische redenen. Leerdam is een arbeider van een stapel hout gevallen, met het ge volg dat hij terstond dood was. H| laat Mnr met 4 kinderen achter. Bij het baden van eenige Belgische geïnterneerden te Leens, zonk een hun ner naar de diepte. Ofschoon men hem spoedig op het droge had. mocht het niet gelukken de levensgeesten op te wekken. Te Lissabon hongeroproer. Het grauw, waaronder een aantal zeelieden, plunderden kruideniers- en bakkerswin kels. De oorlogswet is afgekondigd. Troepen hebben met scheepskanonnen cn machinegeweren de hoofdstraten bezet gehouden en op de menigte ge vuurd. Er zjjn tien dooden en 50 ge wonden. De orde is hersteld. In de Chemische fabriek Kahlbaum te Adlcrshof is een hevige ontploffing voorgekomen, die een deel van het bedrijf heeft vernield. Een aantal per sonen is gek wetst. De inaterieele scha de is belangrijk. Vanwege het gevaar voor nieuwe explosies moest een reeks hulzen worden neergehaald, Bij het brengen van een motor wagen uit de remise te Beek bij Mj- megen heeft de controleur zijn 3-jarig zoontje dat op de rails reden. De kleine o«» delltjk. Toen een familie, logeerende in het Grand Hotel te Schcveningen, op het punt stond te vertrekken, kwam rij tot de ontdekking, dat tijdens het verbluf aldaar uit een koffertje voor ongeveer 1 20.0CO aan kostbaarheden was ge- dis «peelde, o fi»ed bijna on: FEUILLETOft. Het vierde gebod. Toen men hem vervolgde, rekende hij op zijn paard, om te ontkomen, en deze rekening bleek niek valsch tczijn; maar toch had hij overwogen of het niet raadzaam zou zijn zich van het dier te ontdoen en dc,»rgfistaf ter hand tc nemen om zijn w™ te vervolgen. Hij kon nagaan, dat Dirk Hackfort bevrijd was cn van die zijde vreesde hij 't meest. Hij bedacht zich niet lang. Het paard werd te gelde gemaakt cn daarvoor schafte hij zich eenc plunje aan, welke hem het uitzicht gaf van een jong koopman, die voor zaken door liet land trekt. Zeer vele dagreizen had hij reeds afgelegd nu wij hem weervinden zeer dicht nabij het doel zijner reis op den grooten weg 's Hertogenbosch naar Grave. Zijne stemming werd er niet beter op toen bij niet ver van Grave reisgezel kreeg, die er hoogst verdacht uitzag en hem in weerwil van zijn halsstarrig stilzwijgen, niet wilde ver laten. Zelfs toen hij tot bedreiging zijn toevlucht nam, bleef de vreemdeling hem zijn gezelschap opdringen. Deze ontmoeting kwam hem zeer verdacht voor en om op alle gebeurlijkheden voorbereid te zijn krabbelde hij inder haast eenige letteren op een stukje perkament, waarvan lüj zich toi doel voorzien had, om liet, indien de gelegenheid zich aanbood, in dc brie venbus te werpen, hem door den too- venaar aangewezen. Hij had daaren boven toch reeds besloten naar deze bus een onderzoek te doen, om zich ten minste te overtuigen of deze woor den van den toovcnaar waarheid be vatten. Hij verliet daarom bij Vclp den grooten weg, in de hoop dat de vreem deling hem verlaten zou, doch ook deze volgde den zijweg naar Vclp maakte zelfs Jasper de opmerking,1 hcugd te zijn, dat zijn gezel toevallig ook te Velp moest zijn. Zijne onbe schaamdheid ging zoo ver, dat hij den jonker durfde vmgen wat hij tc VHp moest doen, onder voorgeven, dat daar hij een geboren Velpcnaar was, hij hem wellicht van dienst kondc zijn. Dit was tc veel voor Jasper. Reeds zoolang had hij zich ingehouden, maar bij deze onbeschaamdheid knokte het in zijn binnenste cn blijvende staan, riep hij den indringer toe „lk waarschuw u voor 't laatstlaat mij gaan of ik zal het u doen bc- Dc man lachte cn bleef met kruiste armen zijn bedreiger staan staren. „Jonkman," sprak hij kalm, „gij zijt niet wat gij schijnt, hoe zoudt ge ders bevreesd zijn voor het gezelschap van iemand, die naar het uiterlijke te oordeclen uw gelijke is." Jasper gaf geen antwoord, doch een dolk van onder zijne kleeren te voor rijn halende ging hij op den vreem deling los, minder om hem te kwet- dan om hem vrees aan te jagen zich aldus van hem te ontslaan. Maar hoe verbaasd stond hij niet toen de man geen voet verzette en zijn aanvaller even kalm afwachtte, alsof de bedreiging hem niet aanging. Daar door in de hoogste mate verbitterd liet Jasper zich verleiden tot ecne daad, die hem onwaardig was. Hij was sard cn in blinden drift liep hij op den vreemdeling toe en stak met zjjn dolk naar hem. Deze liet hem begaan, maar trad na den stoot ontvangen te hebben eenige schreden terug, om zelf ccn kort zwaard onder zijne klecrcn te voorschijn te halen, dat hij nu zijn be dreiger voorhield, terwijl hij spottend „Gij ziet, jonkman, dat ik u» bruisenden toorn niet vrees. Daar ligt uw dolk gebroken op mijn goed harnas. Thans zou de beurt aan n zijn om u te straffen, doch ik wil sparen." „Kom I" riep Jasper hem toe, e« lang mes te voorschijn halend. „Kom, ik tart u „Ik sou u dat speelgoed uit de han den kunnen slaan," antwoordde de an„maar zooals ik u seg, ik wilde sparen uwe straf zult ge echter ontgaan, zie slechts," cn hij weer dc richting van Velp, waar zich aan het gezicht eene ruiterbende vertoonde. „Lafaard I" riep Jasper, „gij durft u iet mij niet te meten. Verdedig u leven of bij Sint Joris, ik neem I Met deze woorden deed hij nieuwen uitval, doch dc vreemdeling was daarop voorbereid. Met het plat van zijn zwaard weerde hij den woe denden stoot af, dien Jasper hem meende toe te brengen, waaruit bleek, dat hij dit wapen meer gehanteerd had, begon daarna rondom zich heen te schermen, om zijn aanvaller op een af stand te houden. Jasper ontweck zijne slagen niet dc vlugheid van eene kat en beproefde meermalen een stoot toe te brengen, doch hij lud met ccn tegenstander tc doen, die tegen hem In dien tuxschentijd was dc ruiter bende genaderd, welks aanvoerder den strijdenden een gebiedend halt I toe riep, waaraan de vreemde gehoor gaf, en aarzelde. Deze aarzeling had ten gevolge dat Jasper hem onder dc armen een steek toebracht, waarop de getroffene wankelde. Nu was liet de I beurt van Jasper om te aarzelen, doch eer hij een besluit kon nemen, was hij door een der ruiters omvergereden, terwijl twee anderen, die van hunne paarden waren gesprongen hem vast grepen cn hem zijn wapen ontnamen. „Van dezen «traatmoord zult ge rekenschap geven, knaap I" riep de aanvoerder, die bij nadere beschouwing van de strijdenden zijn vizier had laten vallen. „Mannen, laat hem los, en wijdt uwe zorgeu aan den gekwetste, de knaap kan ons niet meer ontloopen." Het bevel werd ten uitvoer gebracht, en nauwelijks was Jasper weer op de been, of hg ging vlak voor den aan voerder staan cn riep hem toe: „Licht uw vizier, heer ridder. Gg be hoeft u voor mg niet tc verbergen, liet wa pen van Meur» verraadt wie gij wijt." De aangesprokene volgde dien raad, i Jasper zag hoe de oogen van Vin cent van Meur» op hem gericht waren als twee gloeiende kolen. „Jasper," riep deze, „ik had niet gedacht dat ge tot zulk eene laffe daad in staat waart. Weet ge wel, dat dit een toekomstige ridder onwaardig is I Maar gij zult mij volgen cn rekenschap geven van uw gedrag I" „lk ben u geen rekenschap verschul digd." was liet trotsche antwoord. „Gg spreekt fier, knaap, te fier na zulk eene onwaardige daad. Zeg mg. wat was de aanleiding tot uw twist Jasper sloot de tanden op elkaar, als om xgne tong te beletten een ant woord tegen tgn wtl tc geven. „Gg zwggt," vervolgde de nddcr, ,en dat is mg een bewijs van uwe schuld. Maar," ging hg tot zgne man- „hoe ia het i gewonde f" „Niet erg, heer," antwoordde een der krijgers. „Een diepe schram, dat is alles. Als het bloeden maar ophoudt. In) weldra in staat zijn mee te gaan. Maar de man heeft een borst harnas aan, hij is dus geen poor ter, zooals hij volgens sijae klccdieg schgnt." „Zwgg I" riep Vincent toen hg zag dat dc gewonde hem met den onge- deerden arm een teeken gaf, „daar vraag ik niet naar. Draagt alle zorg voor hem en voert hem dan naar onze pleisterplaats aan de vier linden, waar wij u wachten, en nu voorwaard," beval hij, „neem dezen jonkman in uw midden. Nauwelijks was dit bevel gegeven of Jasper deed een zgsprong lusschen het kreupelhout en was in een oogwenk uit aller gericht verdwenen. .Hij mag mg niet ontgsan'." schreeuw de Vincent, twee zijner mannen na, die den vluchteling onmiddeligk ach tervolgden „gij verantwoordt mij hem met uw leven. Spaar echter

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1917 | | pagina 1