Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
voor Amersfoort en Omstreken.
Kantoor: Langegracht 28, Amersfoort - Tel. No. 314.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Prijs per drie maanden
zestig cent; voor builen Amersfoort verhoogd niet vijf cent voor
incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar.
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van
abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Dinsdag 7 Aug. 1917. No. 37. 31sle Jaargang.
Advertentiën: Prijs per regel 12'/» ct., met bewijsnummer. Voor incasso
wordt vijf cent per maand-nota in rekening gebracht. Billijke
tarieven bij geregeld adverteeren. Advertentiën moeten Dinsdag-of
Vrijdagmorgen vóór elf uur ten Kantore van De Eembode worden
bezorgd. Mededeellngen, ingezonden stukken en advertentiën te zenden
aan de Directie van De Eembode, Langegracht 28, Amersfoort.
R. K. Openbare Leeszaal
en Bibliotheek.
IV.
T n gevallen van redelijken twijfel,
1 raadplege men zijn eigen geestelijken
leidsman of andere verstandige en ge
wetensvolle raadslieden.
Hierbij is niet overbodig de waar
schuwing, dat geschriften voor volwas
senen in 't algemeen, 'portefeuille in
begrepen) en zeker de voorbehouden
boeken in huis, voor de geestelijk on
genoegzame!! zoo maar niet voor 'I
grijpen liggen.
At worden nu de meest geschikte
en voorzichtige voorzorgsmaatregelen
genomen ter voorkoming van gevaar
of misleiding, zij blijven slechts een
gids op het gevaarlijke pad der lectuur.
Niet minder, doch ook niet meer.
l'ater Hendrichs S. J. schreef onlangs
in „Dc Tijd" zeer juist„Kr is geen
enkele gids, die zeggen kan: als ge
maar achter nic aanloopt, kunt ge geen
ongeluk krijgenhij kan b.v. niet in
staan voor kippige, slccht-ter-bccne,
dislractc, koppige, achteloos dartele
toeristen, bij is niet minder, maar ook
niet meer dan een gids. Kr is geen
enkele handwijzer die beweertals ge
maar langs dezen weg gaat. bereikt gij
zeker, deze of gene plaats - hij
enkeldat is de weg maar jc moet
uit je oogen blijven kijken, dat moet
je zelf doeneen handwij/.cr kan hel
niet helpen, dat je op den juistcn w
struikelt of tegen een boom loopt.''
Voc
ding
bij de beoordec!ii)|
:ken to bevorderen, mogen d<
Iers ccner.K- K. "penbaie leeszaal
bibliotheek, hoe gaarne /ij ook
iwcndc ontlek ter h
of gene inbreuk
beginselen, die,
togen.
dn;
de
vuig e
jilt- lijkdom der besclli
mik voorzetten,
liegen incer da
Bibliotheekleider:
andere leiders aan
overgeleverd.
/V optHbiiiirhetrf van een K, K.'
i ipcnbarc leeszaal en bibliotheek, maakt
haai tot cent- instelling dit- besproken
en beoordeeld wui.il, Voo.al „del
nieuwigheid van zoo n .1 tig' wekt na
tuurlijk de typisch vaderlandsehe lusi
om er eerst ilink op af te geven. Dat
begint al bij dc oprichting, waarvan
de mogelijkheid in twijfel getrokken
wordt en slaat dan over op liet beheer
om ten slotte toch weer te eindigen
iliel t-eiit- geconditioneerde waardeering:
,,'t is alles best, als gij maar zoo oi
doet."
Kn
irdcn
nog al een - aangetroffen die dc breede
Opvatting van de Koomsche leeszaal-
beweging. als te wijd uitgezeten weer
anderen, die haar als te beperkt vcr-
oordr.elcn.
Men bcgiijpc, dat het Lccszaalbestuur
ter bereiking van liet mooie doel wal
zij «listig nastreeft, zich niet mag
langs het gaan moet. door ciiticaslcrs,
die het doel van de R.K. Openbare
leeszaal niet begrijpend, zich te veel
plaatsen op eigen persoonlijk stand
punt hunne bemerkingen getuigen
dikwijls van zooveel individueel inzicht,
dat zij geen oogeublik voor algeineene
leiding van de Iccszaalbewcging in
aanmerking mogen komen.
„Men dienc zijne mcnschcn te ken-
:n in deze» zin." schreef dezelfde
iter Hendrichs S. J. ,,dat men weten
moet wat eerbied, waardige argeloos
heid en eenvoudwat onduldbare
prculschiicid, wat huichelachtig onschuld
vertoon, wat kribbebijlerige betweterij,
neuswijze bedilzucht is, in de be
merkingen, waaiaan een bibliothcck-
oerder pleegt bloot te staan."
Om ccrihi-id ie brengen en daardoor
ook kracht van leiding te geven in dc
leeszaalbewfgi'ig over het ge-
hcclc land, werd reeds onder hoogt-1
goedkeuring van hel Kpiscopaal. dc
bond van K. K. openbare leeszalen
gesticht. Kn waar wij nu reeds een
tiental van zulke instellingen rijk zijn.
die straks met nog enkele tientallen
vermeerderd zullen worden, maar zel
den bleek cent-beweging oris volk
sympathiek, daar is het thans tijd om
een Centraal buieau te vormen van
Leeszaal.tiensoren. dit- dc aigt-mei-ni-
leiding hij dc bcoordccling van ge
schriften en dc wijze van uitleencn en
ter lezing leggen daarvan, vast stellen.
Dc inzage der couranten en tijdschrif-
teiilijslen in onze K. K. openbare lees
zalen /.ai een ieder overtuigen dat het
dringend noodzakelijk is op meer «en-
llt-id in dc leiding aan le dringen wil
de leeszaal beweging in haar -geheel het
verwijl ontgaan van te worden voort-
Bijzondere plaatselijke of provinciale
I schikkingen zouden dan gctrotlen kun-
r.cti worden door de betrokken leeszaal-
j volksgeest, volkskarakter, volksontwik
keling en volkscischen verschillen in
dorp en stad in strei-k en gewest.
I Tc igroote beperking en t-.- onbcstii' -
den booze. ..overdreven beperking leidt
tot zelfbedrog en tot bamiclooze ach-
I teibakshcid te gruolc breedte van op-
•'alting tot onverantwoordelijk bloot-
.lellen aan gevaar" aan lien, die
nel de leiding van het volk bclasi
rijn en van nabij het volk kennen, Ie
lordtclen of hun mcnschcn in geeste
lijk algemecocn. normalen zin. volwas-!
n zijn.
Ken lijdschiift. als Boekenschouw er
recensies van eenige lu>iulc.rdtallen
in boeken door 1*. Hendrichs bcwij-
n reeds onschatbare dienstenzij
zouden evenwel nog meer practische
waarde krijgen, indien zij door K. K..
Iccs/aalbesturcu als bovenbedoeld.
bepaalde volkscischen konden
verwerkt worden.
objcclicl wetenschappelijk,
boeken geven weinig moeilijkheid
lijn meer de bcllcltische gcscllril'lfi
boeken, met name de romans, dii
bibliotheek'icidcrs veel zorg baren.
5. leder K. K. Leeszaal-bestuui'
■chrijve in zijn program de oprichting
iciiijkheden
ine. kinderziel,
ar het goede,
1 plaatji
onvolwasscnen bt-neifin den leeftijd
va» 18 jaar) overal, waar dit kan. tc
Niet alleen dat daardoor de contróle
vergemakkelijkt wordt <èn voor de be
trokken besturen en voor dc ouders of
voogden, maar bovendien wordt daar
door lie leeslust van onze jeugd van
meet af geleid in goede richting,
in later tijd voor veel
en gevaren behoedt.
Menigmaal wordt de r.
nog zoo ontvankelijk vc
bewerkt door verhalen e
den smaak der kleinen bcdcrltdc tekst
slordig van stijl, verhaalt het kind
sprookjes en vertellingen, zoo do! on
zinnig. zoo verregaand fantastisch, zoo
onkinderlijk, dat ze onze kinderen nooit
in handen moesten worden gegeven.
De platen vol foute» in vorm en kleur
cn dikwijls niet zonder gevaarlijken op
zet. bevorderen waarlijk nic 1 het gevoel
voor het schoonc. dal in iedere kinder-
Laten wij beginnen den .vikssmaak I
«00 vroeg mogelijk te veredelen, .i!-
hij bedorven is, kome® wij menigmaal
voor altijd te laat
C. VAN DIJK. K K. Pa.
Censor eu Adviseur der K. r
Öpenb. Leeszaal en Biblio
theek te Amersfoort.
Uit het Buitenland.
Van den Oorlog.
Dc Kngelsche aanvallen in Vlaan
deren leverden betrekkelijk klei
Kr is geen sprake va" een stra-.-gisch
succes. Bij de Duitschcrs was gc<n
oogcnblik van paniek te bespeuren,
zooals dal bij andere gelegenheden wc'
het geval was. Dit blijkt uit het feil.
n onmiddclijk zeer krachtige tegen
in vallen ondernomen zijn.
Ook de bint 5000 gevangenen, waar-
ider 95 officieren, benevens acht veld
uitmonden en ccriig ander schiettuig.
n vergelijking met de vroegere
ootc Entente-aanvallen i» het Westen,
Naast de hardnekkige verdediging
door de Duitschers is ongetwijfeld het
ongunstige weder schuld van het ge
ringe succes. Ook hier zijn de aanval
lers, die volmaakt stuk geschoten stel
lingen moeten bezetten, zeer in het
L-geuover dc verdedigers, die
teruggaan op van te voien gereed ge
maakte nieuwe stellingen, met behoor
lijke onderkomens.
Dc keuze van liet aanvalsfront in
Vlaanderen wordt verklaard door de
ucht van Engeland om de duikbootcn-
ip de Belgische kust van dc
landzijde te verdelgen.
"ermoedelijk is hel tijdstip van dit
usief ook wel op thans vastgesteld,
de Kussen, wien het in Galicic nog
i'.s bovenmatig slecht gaat, te onl-
5ii. Zoo lang geen strategische sue-
ie» van verdere strekking behaald
iL-n, zal .lit resultaat echt.
.-r niet bereikt worden.
In Rusland is de toestand uitermate
verward, Kerinsky. de man die, naar
het scheen, de zaken leidend regelde,
wil wegen dat is een bewijs, dat er
weinig hoop op orde is. Generaal
Goerko is gearresteerd, ccn ander genc-
laal vermoord. Van herstel der orde
en discipline is geen sprake. Hoe kan
de Kntentc haar vredesvoorwaarden
vaststellen, als zij niet zeker is, dat dc
kus-ische regeering van morgen zich
zal ncderleggen bij dc voorwaarden,
die de rcgeerir.g vandaag goedkeurt.
Inmiddels zetten de Duitschers en dc
Oostenrijkers hun opmarsch voort. Alle
bezet gebied is heroverd en steeds
verder dringen de centrale strijders den
Rus terug.
In Duitsch'.and worden belangrijke
regeeringsposten door nieuwe mannen
bezet. Voor buitenlandschc zaken kwam
een zeer bezadigd man. wiens karakter
borg voor beleidvol optreden ten
bate van den vrede.
Het vredesverlangen wint meer veld.
De Kngelsche minister Henderson
reft he; zwaar te verantwoorden ge
had, cn met hem het gchc.-Ie ministc-
Hcnderson heeft zich namelijk in
gezelschap van bevorderaars van den
vrede naar Parijs begeven om daar
met Fransche socialisten en vertegen
woordigers uit Rusland te confereeren
over de plannen tot internationale so
cialistische vredesbesprekingen te Stock
holm. Dc Stockholmschc besprekingen
zouden van 9 tot 16 September ge
houden worden.
Henderson was met zijn andere „sa
menzweerders voor den vrede" door
een oorlogsschip naar f rankrijk
gebracht.
Binnenlandsche Berichten.
Op grond van het onderzoek der
internationale commissie van zeeoffi-
uizake de geïnterneerde Duitsche
duikbootcn. heelt de Xederlandschc
Regeering beslist, dal een duikboot zal
;eintcrncerd blijven en een zal worden
rijgelatcn.
- De Koningin wil besprekingen hou-
lc:i met verschillende personen uit dc
vakorganisaties.
H. M. is voornemens uit te noodi-
:n c.a. P. J. J. Hazcvoet, secretaris
ui het Bureau voor de R. K. Vakor
ganisatie te f'lrecht.
Volgens een verklaring van den
gezant is dc N.-derlandsche regeering
bereid, 80.000 ton scheepsruiime voor
irzicning van Belgiif beschikbaar
te stellen indien de Vercenigde Staten
Nederland levensmiddelen
eigen gebruik willen leveren.
Gas en electriciteit.
De Kijks-Kolendisiributie deelt mede,
dat door dc gasfabrieken in Nederland
gedurende de maand Juli 1917 mocht
verbruikt 25.300.000 kub. M.
lat is verbruik! 28.180.UX) kub.
M, gasderhalve heeft een overschrij
ding plaats gehad van 2.880.000 kub.
eter gas.
Deze overschrijding moet in Augus
tus 1917 worden ingehaald door de
gasfabrieken die in Juli te veel heb
ben gebruikt.
Dit zijn o.m. de gasfabrieken te
Amersfoort, Amsterdam. Apeldoorn,
Bussum,Ede, Hilveisum.Nijkerk, Utrecht
en Zeist.
Elke gasfabriek moet in Augustus
inhalen, wat zij in Juli te veel heeft
verbruikt. Voor Augustus is door de
Rijks-Kolendistributie aan alle gasfa
brieken in totaal toegestaan 26.983,000
er gas. Basis van het gasver
bruik is voor beide maanden maximum
32 kub. meter per aansluiting.
Schoenen en Sajet.
De Minister overweegt verstrekking
,n schoeisel en sajet tegen prijzen
prijzen belangrijk lager dan de huidige.
Aanvankelijk is het de bedoeling
daarvoor in aanmerking te brengen
personen, die een niet te groot inkomen
hebben.
Het zou dan de bedoeling zijn, voor
elk lid van zulk een gezin in éen jaar
tegen verminderden prijs één paar
schoenen en éen paar klompen en J(1
K.G. sajet of breiwol ter beschikking
stellen.
In overweging wordt genomen, den
prijs van t-én paar volwassen-mans-
schoenen te stellen op f 6, die van een
paar volwassen-mansklompen op f 0.60
i die van een K.G. sajet op f6.
Het schoeisel voor jeugdige personen
iu in evenredigheid met de boven
genoemde prijzen natuurlijk lager moe-
- berekend worden.
ie verstrekking zou dienen plaats te
hebben, zonder dat er een ander onder
zoek naar de welgesteldheid der ge
zinnen werd ingesteld, dan noodig is
ter beantwoording der vraag of hun
inkomen de gestelde grens niet te bo-
:n gaat.
Ergernis.
Dezer dagen werd weer eens op
Westerveld het lijk van een juffrouw
verbrand. De naam doet e
r wel
s, dat d;
toe 30 H.L. cokes zijn verbruikt. De
zelfde hoeveelheid die als rantsoen
wojdt toegewezen aan 3 gezinnen niet
stookplaats voor den geheelen
:i om nog niet eens te spreken
de stagnatie in allerlei bedrijven
wegens gebrek aan brandstof.
Wie interpelleert daarover eens den
Minister
Dat mag zoo niet doorgaan, meent
De Tijd. Men kon althans de lijken, die
verbrand moesten worden, opbergen,
tot er weer overvloed is van brand-
Het Geldersche Vallei kanaal.
De heer W. J. van Haren Noman Jr.,
n in de Amatcrdamsche handels
kringen vooraanstaand man, schreef in
Onze Eeuw een artikel over Rijnvaart
Binnenvaart op het Merwedekanaal,
iriu hij wijst op het overgroote be
lang va» dc hoofdstad des Rijks bij ccn
korte verbinding met den Rijn ook voor
•chepen van grooterc afmeting.
Die noodzakelijke korte verbinding
i> Het vierde gebod.
Eelt schreeuw zoo scherp, dat hij
sleciicn zou vermurwd hebben, ging
door liet slot. Doch dc woestelingen
grepen hem vast en hem den tijd niet
g»mii-»dc om zich behoorlijk te kleedcn,
voerde men hem in zij» onderkleercn
mee naar beneden, terwijl een hunner
nog zooveel menschlievcndheid bezat
om hem de slaapmuts op het hoofd
te zetten, die otldcr het geweld, aan
hem gepleegd; op de» grond was gc-
Adoll volgde.
Alvorens de vermomden met den
van koude en schrik btvenden
het slot verlieten, keerde deze
eensklaps om en zich naar zijn
richtende sprak hij
„Monster, dat God u genadig zij, ik
wil u niet vercordeelcn. maar ik zeg u
dal gij nooit hertog van Gelderland
zult zijn I"
Na deze woorden zou hij neerge
zegen zijn, doch dc woestelingen sleep
ten hem naar buiten, klommen over
de wallen en lieten hun gevangene
bairevocts over het ijs van dc slot
gracht loopen. Zij sloegen de richting
in nuar de Maas.
„Mijn God I" kermde de ongelukkig!
grijsaard, heb deernis met mij. O. neen
mijn leven, maar laat mij niet zoi
rampzalig omkomen I"
Deze wool den werden haperen.!
gebracht, want het klappertan
mankte liet den vorst bijna onmogelijk
spreken.
lond.
„V'oi
het
,,0 I" zcide hij opnieuw. ,,lk bevries,
'aar voert ge mij heen r
„Naar Nijmegenzcide een der
.-maskerden spottend.
Ilij struikelde, terwijl het steenharde
een doffen slag deed hooren.
„Hallo, sta op!" schreeuwde ccn der
maskers. „Hier geen comcdic ge-
ipecld."
Adolf, die volgde, zag hot- men zijn
vader voortsleepte. Il.j naderde de plek
waar hij gevallen was. kenbaar aan
het bloed, dat het ijs gekleurd had. Hij
zag dat bloed en tmpto liet
Adolf naderde. Zonder een woord
spreken omdeed hij een der knapen
van zijn mantel cn wierp dien on
schouders zijns vaders.
„Naar Lobilh sprak hij. „Heden
nacht naar Lobith. Morgen schaffen
lij verder raad."
„Maar, heer.
„Naar Lobith I" herhaalde Adolf
•oedend. „Verstaal gij dat, Otto
Bijlant, 11; wil gehoorzaamd worden.
„Halt I" vervolgde hij. „Hoort gc dat
hoefgetrappel Heer van Meiwyck,
kunnen dat de onzen zijn en hij
trachtte met den blik de duistcrr
ndcr het v
„Niet naar Nijmegen!" snikte de
herlog, „niet naar Nijmegen. O God,
schenk mij moed cn kracht."
De tieurige stoel naderde de Maas,
waar een zestal paarden door knapen
gei eed werden gehouden.
..Stijg op I" riep men den gewonden
grijsaard toe. „Stijg op
Hij had er echter gcene krachten
toe. Met ruw geweld wierp men hem
op een paard.
„Niet naar Nijmegen Niet n
Nijmegen!" kwam hel nog zacht
doorbor
De gevangen vorst voelde zijn hoop
herleven.
„Genade, Adolf, genade voor uw
grijzen vader. Neem mijne kroon, maar
at mij de vrijheid. Genade I"
Bij deze woorden strekte hij de
men naar het onmcuschclijk monster
t eu deed pogingen om zich van hel
paard tc laten glijden.
„Zwijgsnauwde een der krijgers
„Sa, wilt gij wel blijven zitten I" riep
een tweede, of wij zullen er anderen
raad op weten I"
„Genade I" kermde Arnout.
Adolf had liet hoofd niet naar hem
omgewend. Bij dit nieuwe gesmeek,
dat hem belette naar het up den har
den weg holklinkend hoefgetrappel
iiiisteren, keerde hij zich driftig om
riep woedend
„Bindt hem I"
Een langgerekte klaagtoon, die in tl
akeligen nacht weerklonk en zelfs de
ontvoerders angstig deed worden ont
snapte aan den mond van den ramp
zaligen vader. Hot was zijn laatste»
kreet, hij viel in bezwijming.
Terwijl de gewapenden het bevel
van hun gebieder volbrachten en het
ontzenuwde lichaam om het paard
bonden, drong een andere kreet tot
hen door. Hij was waarschijnlijk het
antwoord van de naderende ruiters op
dien fta-. den hertog, want Adolf
hoorde het gelrappel der paarden niet
zij schenen dus te luisteren,
nieuwe schreeuw drong tot zijl
geopend oor door.
„Vootwaaits I" riep Ado'.f. „Er
deren vijanden. Voorwaarts naar Lo
bith en morgennacht brengt gij hem
naar hel slot tc Buren, waarvan ik u
als kastelein benoem, heer Otto van
Bijlant I"
De troep zette zich in beweging.
Maar Adoll' hoorde nog hoe de nade
rende ruiterbende een nieuwen kreet
slaakte en daarna een verwoed hoef-
VoorwaartsIn vliegende vaart1."
riep hij zijne mannen achterna. „Ik ga
in staat van verdediging
brengen en laten zij dan maar komen!"
Snel verwijderde hij zich met dc
knapen in de richting van het slot cn
bereikte dit weldra. Op den wal bleef
hij nog een oogcnblik stilstaan om tc
luisteren.
„Wie mag dat zijn," mompelde hij.
„Doch wie het ook zij, hij komt te
laat. De slag is gevallen. Wanneer
morgenavond mijn vader op het slot
te Buren zit, zal geen hel of duivel
hem mij meer ontrukken.
„Te laat", kreet een der vervolgende
„Onmogelijk zeide de tweede „ik
„O, God, mijn broeder I" snikte de
eerste weer.
„Zijn zoon heeft hem ontvoerd. Zie,
daar ligt nog een ronkende flambouw,
daar stond hij toen zijn kreet ons oor
bereikte 1"
De jongste der drie ruiters was van
het paard gesprongen. Hij ging dc
flambouw halen en onderzocht den
omtrek.
„Helaas!" sprak hij. „Heer Willem
heeft gelijk I Te laat!"
„Ja," liet zich nu de tweede weer
hooren. ,,'t Is te laat o.n den hertog
te redden, doch nog vroeg genoeg om
het monster te straffen. Gaan wij naar
liet slot."
Wordt vervolgd.