DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS» EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT - DINSDAG 7 MEI 1918 32" JAARGANG No. II
Dit Blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdag
middag. Prijs per drie maande» 65 ct.
builen de stad Amersfoort 73 ct. Afzonder
lijke nrs. S ct. per exemplaar. Abonnementen
kunnen elke week ingaan, doelt opzegging
va» abonnement moet geschieden vóór de»
aanvang van een nieuw kwartaal.
De redding.
De Christelijke nrbcidersverceniging,
zal in dc toekomst overal blijken
de cenige macht te zijn, in staat de
buitensporigheden cener misleide me
nigte te voorkomen of tegen te gaan.
Dat de mannen, die dén werker lot
verzet drijven door hun haat- en on
tevredenheid-zaaiende redeneoringen, in
hunne klcurvo|lc schildering van toe
standen, misbruiken en nooden, bij
alle eenzijdigheid en logen, soms
treurige waarheden uitspreken, raag niet
ontkend worden.
Onze hedcndaagschc Maatschappij
is krankzij lijdt door vele zonden
aan vele wonden.
De volksmislcidcrs kunnen echter
geen genezing brengen. Hun recepten
zullen de zieke nóg zieker maken
Op dit gebied kan het Christendom
alléén redding brengen.
De groote lichtgeefstcr is ook hier
de Katholieke Kerk, die zorgvuldige
Moeder in alle omstandigheden des
levens, in alle verhoudingen der
samenleving.
,,Van den beginne af," zoo schreef
een Dz Mun, heeft de Kerk tot de
sterken gezegd, dat zij dc armen niet
mogen onderdrukken, maar als hunne
broeders moeten beschouwen tot de
meesters, dat hun arbeiders hun gelij
ken ziju voor God en dat terugge
houden loon een wraakroepende zond.':
istot allen, dat de liefde de groote
wet is en de rechtvaardigheid, hel ge
duld en de opoffering noodzakelijke
voorwaarden zijn ter bereiking van het
liooger doel des mcnschen,"
Doch waartoe aanhalingen, v>.,arom 1
woorden, waar daden spreken, daden
getuigen t
Zie dc werken der Kerk 1
Zie hare Congregatiën, w.iar be
waard worden en aangekweekt het ge
loof, dc onderdanigheid, dc arbeid
zaamheid, de matigheid enz.
Zie dc sociale vereeniglngen onder
hare schutsc, waarin ze liare kinderen
beveiligt tegen zedelijke gevaren en
tegen verleiding.
Ddiir, ill die Vereenigingen, onder
de leiding van de tot alle offers ge
reedstaande Priesters, werpt de Kerk
een dam op tegen den vloed van den
tijdgeest docr allen te lecreo zich zei
ven hoog te achten cn den strijd om
't bestaan te strijden met hel Oog
naar Boven, met vertrouwen op God
cn in gehoorzaamheid aan de wetten
van God.
Werd liet menschdom overal geleid,
zooals de Kath, leidsmannen leiden, de
toestand zou in onze dagen niet zoo
treurig zijn
Waar Gods wetten in eere zijn,
worden ook de maatschappelijke vert
ordeningen nageleefddaar zal nooi-
opstand tegen het wettig gezag plaats
vinden, noch ongerechtigheid tot vcr-
Ult de Finnsche revolutiejaren
D) In Vlaanderen.
Vader is nog gebeten op u,luidt
liet antwoord, bang en nokkendmaar
zich eensklaps vermannend, voegt zij
er bijwachten zal ik u cn voor u
bidden ook...-
Als gij en mijne moeder voor mij
bidt, zal ik zeker, heel zeker terugko
men U en zijne stem beeft. -Wilt ge
mij nog céne gunst toestaan, Amcltje
Geef mij uwen paternoster. Onze boe
ren dragen dit bidsnoer ais een heilig
teeken, en Onze Lieve Vrouw zal hen
hierom beschermen.»
En Aniclijc last zwijgend in den zak
cn geeft het gewijde voorwerp, dat de
jongen aan zijnen hoedband hecht. Het
koperen kruis hangt schier tot op den
linker schouder cn zal hein nu immer
toefluisteren: voor godsdienst en va
derland.
Met algewctid oog heeft Amcltje
hem den paternoster toegereikt en nu
gaat ze weenend heen. Donaat staart
haar met beklemd hart achterna, totdat
zij in de hoeve verdwenen is,
Nog een oogenblilc vertoeft de jon
gen onder den denneboom, in welks
breeder, dichten en donkeren top dc
wind gonst; hij hoort het jockorcn»
van Vos, het bulken van het vee in
den stal, het gerammel der melkem
mers alsof alles hem vaarwel zegde,
en tusschcn die geluiden uit zijne wereld,
BinnenlasdschB Berichten.
Da a.s. verkiezingen,
In een tijd,- waarin aller aandacht
siar en stijf gevestigd blijft op de voo-
ilingsqnacslie, schijnt hu haast onmo
gelijk liet volle te dooi dringen van het
groote belang der verkiezingen, welke
dezen zomer zullen plaats vinden.
En even onmogelijk schijnt het, de
volle attentie te winnen voor het nieuw
uit tc voeren kiesstelsel der Evenredige
Vertegenwoordiging.
Zelis waar de aandacht er ten volle
aan geschonken zou worden, blijft liet
nog een groote moeiclijkheid, liet, bij
het oude vergeleken, zoo ingewikkelde
stelsel, in korte trekken duidelijk te
Een vraag echter, welke elke kiezer
zich tc stellen heeft, wanneer hij bin
nenkort ziju oproep te huis krijgt, is
hoe zal ik stemmen.
Uclcckent deze vraag op welke partij
zal ik mijn stem uitbrengen, dan is er
voor een Katholiek n.aar één antwoord
mogelijk, n.l. op de Katholieke partij.
Er staat veel op het spel.
Geheel de maatschappij gaat tenge
volge van dc geweldige bezoeking,
welke over dc wereld is gekomen, op
andere banen geleid worden.
Ons land moet op dien weg mede
en het is de groote plicht van alle
Christus-belijdsrs, gereed te zijn voor
de terugvoering van don Staat tot Gou
en dc opbouw dvr nieuwe mna'-
schappij op de grondslagen van den
godsdienst.
Wij gelooven in dc onfeilbare kracht
van ons beginsel cn moeten daarom
van meet af op de wallen staan, om
het te verdedigen tegen icdcrcn aanval.
Wij stemmen op de Katholieke partij.
I )■:- vijand Ltaal gereed ten strijde, vooral
op onderwijsgebied, Hoe fel dc strijd
zal worden, wanneer wij komen om
het ons in de nieuwe grondwet ge
schonken recht te verkrijgen, loeren ons
vele tcckenén.
De mannen, die het met den vrede
op r.ndo, wijsgebied werkelijk meenden,
worden ter linkerzijde weggejaagd cn
dc felsten der feilen onder dc anti-
crcricalcn kiijgcn, voor al in de Liberal-
Unie, het heft in handen. En steeds
meer wijzen alle teekenen er op, dat
cr van dc pvactische toepasv-ing van
art. 192 der grondwet, hetwelk gelijk
stelling van openbaar cn bijzonder
onderwijs geeft, weinig terecht komt.
wanneer links de meerderheid bij de
komende verkiezingen zal verkrijgt n.
O.ize stem moet dus meehelpen cn
kan tegenwoordig ook onfeilbaar zeker
meewerken tot de triomf der rcclrtsch -
partijen.
Wij moeten stommen op de Roomsch-
Katholieke lijst.
Geregeld.
Do Dtiitsch-Nederlamlsche onderhan
delingen hebben gereid tol een priuci-
piecle overeenstemming over alle op
geworpen quaesties. Ook ten aanzien
vair dc vraag over den doorvoer cn
uitvoer van zand en grind, waarvnn de
hoeveelheden door de Nedorlondsclie
regeering werden aanvaard, werd over
eenstemming verkregen.
Verscherping der distrlbullowet-
De maatregelen, welke de Kegctring
ter zake van de ilislribtie voorstelt,
waarop hij vroeger nooit lette, ruischt
het nog steeds aan zijn oorWachten
zal ik u en voor u bidden ook.»
Dc hoeve valt allengs in de sche
mering de jongen hoort de deur gren
delen boomen en gebouwen krijgen
vreemdsoortige vormen cn alleen Vos
schijnt tc waken.
Donaat treedt liet bosch in. Hij is
gelukkigAmcltjc's woorden hebben
al w.it hem omringt, in een lichtvol
cn bloeiend paradijs herschapen.
Prachtig, maar doodsclr is het bosch
in zijn wit kleed, want nods vroi
zwindelt de sneeuw in 1798 neer, als
wil hij dc gansche Kempen, voor hei
oog der Fransozen, in een onhebbelijk
S:berië herscheppen.
Niet alleen dc Kempen mnnr Klein-
Brabant, Vlaanderen, Limburg en d>
Waalschc gewesten, zijn in opstand
Ugcu de Fransclie dwingelandij.
Dc boer veoht in onze heidestreck,
tegen dc vreemde troepen onder het
opperbevel van J.trdoneen verlink
kolden scharluin, terwijl zijn mager
scherminkel van een paard zoo ver
hakkeld is als zijne montcering; maarl
een kerel, door een stouten, boosaar-
digen, duivelschcn geest bezeten.
In bosschcn cn moerassen verscho
len, vallen de boeren den Sansculotte
niet zeis, riek, vlegel en geweer op
het lijf en toonen hem dat zij niet
teneinde beter dan de Distributiewct
thans tn-.-l.ial, in drn nood der tijden
te voorzien, zijn vin zeer ingrijpenden
aard. De beginselen der wet zijn on-
vernrderd gebleven, echter z(in ver
scheidene artikelen zeer verscherpt,
andere aangevuld.
7.oo valt o.n. weg. dat, wanneer de
Minister opgave vraagt van drn voor
raad levensmiddelen, brandstoffen etc.,
men niet behoefde ;tte geven hetgeen
noodig wrrd geoordeeld voor eigen
gi bru;k. Van alle goederen geen
uitgezonderd k. :r thans opgave
gevraagd worden cn hieraan moet zon
der eenige beperking worden voldaan.
Ter zitlcc van maximum-prijzen word:
ccn strenge bepaling noodig geacht,
niet alleen voor dc verkoopers, doch
ook voor dc koopera. Hol wordt nl.
verbode», nicer dar. de vastgestelde
maximumprijzen tc betalen.
Wat d inbezitneming van goederen
betreft, deze zal kunnen geschieden
onmiddellijk cn zonder cer.igc formali
teit, terwijl dc schadeloosstelling nim
mer liooger zal kamen zijn, dan de
ten tijde der inbezitneming geldende
maximumprijs.
De kctii-ighandcln.ir wordt behalve
door inbezitneming vari zijn goed ook
financieel getroffen. Zoo kan bijv. als
basis voor dc prijsbepaling worden
vastgesteld dc waarde van goed van
dezelfde soort op r-cn aan t-: geven
datum, toen de prijzen nog niet on
gemotiveerd waren opgedreven.
Een definitie van „kcttinghandcl"
wordt niet in dc wet gegeven, doch
in de Toelichting valt daaronder „iedere
invoeging, op licit weg van het goed
van fabrikant naar c.-i-sumcnt, var. on-
noodtgc schakels, d e dc piijs steeds
doen oploopen zonder economisch nut,
derhalve vctkoopc'i van frnbriknnt aan
fabrikant, van grosser nan grossier,
van detaillist a m detaillist, en ook:
van grossier of detaillist aan fibrlltfiut
of grossier en van consument aai de
taillist of grossier of fabrikant, gepaard
gaande roei een op den prijs gelegde
winstmarge.
De kuttiiighati-lels.ir wordt buitendien
nog g-.(roli:n, doord.it hij dc kosten
zal moeten betalen, welke de vaststel
ling der schadeloosstelling meebrengt.
Ook tegen het oppotten zal streng
worden opgetreden, De minister zal
kunnen aanwijzen dc goederen, waar
van het verboden zal zijn, grootere
hoeveelheden op te slaan of opge
slagen tc houden dan bij zijn bekend
making zal worden bepaald. Over
treding wordt gestraft met hechtenis
vat ten hoogste een jaar of boete van
hoogstens f 6000. Slechts I» niet straf
baar. wie nauwkeurige opgave doet
aan het gemeentebestuur van grooterc
voorraden, dan is toegestaanin dat
'geval kan liet te veel worden in be
slag genomen.
Katholieke Sociale Actio.
Dc vergadering van het Diocesaan
Comité voor de K, S. A, in het Aarts
bisdom wordt gehouden te Zwolle,
Woensdag 29 Mei.
De agenda vermeldt o.m.
Verkiezing voor een lid van het
Bestuur wegens aftreden van Bat;on
van Voorst tot Voorst, die niet her-
Herhaald verzoek van den Voet
balbond om een jahtlijksclrc subsidie
van het Dioc. Comité,
ontaard zijn, nis liet dc vrijheid geldt,
Daden van heldenmoed en helden
grootheid t
Wat zij moedig verduurd hebben in
die eenzame bosschen onder regen,
sneeuw en hagelslag, in ccne Siberische
koude, gaat alle denkbeeld te boven.
Toch vochten zij, altijd hopende
op hulp van de rijken cn grootcn, die
nooit gekomen is op bijstand uit Hol
land en Pruisen, die nooit opdaagde!
Dc arme jongens dolen nu in on
noembaar leed rond, vervolgd als wild
gedierte, maar van overgaaf i» bij
hen g"en .«priak, noch tc Meerhout,
noch tc Die„t, nech te Hasselt, noch
elders I
Helden geen zich niet over, man-
sterven I
I". ile hoove wordt dc cewaambci.l
-t- eds gioulordestoimn-iig g-druk
De bner verkeert in de grootste oprust
cn kan niet tot lut bt-luil komen di
hoeve te veibito» cn zijn li.ut— onder
dc rootle plavei verborgen naar
elders In veiligheid tc brengen.
Ameltjc dwnnlt in verbeelding door
de besneeuwde bustellen en heiden,
om daar iemand wie d.it is geen
raadsel te ontmoeten. Zij denkt nog
immer, dat Donaat vandaag of morgen
de klink der deur zul opheffen en weer
plaats nemen bij liet vuur.
De stalmcid vindt dc hoeve en dc
lijden tc akelig en is heengegaan; Jurg
Bespreking woningbouw.
Rede van A. H. J. Engels lid van
dc Tweede Kamer, over de Soc. Ac
tie onder Landbouwers en Tuinders,
Gemengds Berichten.
De hoeren Kaarsgaren en Meijer,
ter gcmcentc-sccrctaric te Bussum.zijn
eenige uren na elkander, resp. op 24-
en 30-jarigcn leeftijd, overleden.
Beiden werden in Mei des vorigen
jaara gelijktijdig ziek, beiden werden
ook tegelijk begraven.
Bij de oploopen onlangs tc Haar
lem, kreeg ecu jongen een kogel in
zijn been. Naar het Gasthuis vervoerd
is hij daar ovarlëdt n,
Onder Bcsoycn is een man uit j
Waalwijk door den alleenwonenden
caféhouder T. doodgeschoten.
De veldwachter van Vrijenban ar
resteerde een tuindcrsknccht verdacht
van diefstal, tc Delft sprong de man
plotseling iti h.l Kanaal, Dc Veld
wachter begaf zich gekleed te water.
Bij zijn poging tot redding was de
politieman genoodzaakt den man los
te laten daar deze zich aan hem wilde
vastklemmen. De arrestant zonk daarop
weg en verdronk.
Ingevolge dc verplichting aan be
zitters van bouw- en grasland, om zoo
veel mogelijk hun eigen levensmiddelen
tc verbouwen, zullen in de gemeente
Dc Rijp negentig personen van de dis
tributie worden uitgesloten.
Ongeveer O' H.A. grasland t-
Halfweg, voor du seizoen publiek ver
pacht, bracht in drie pcrceclcn op het
aanzienlijke bedrag van f4.164,50,
Door Inklimming is diefstal ge
pleegd in liet postkantoor te Russum,
Vermist worden uit een opengebroken
trommel ongeveer 300 gulden aan ze-
De militaire verloven zullen In het
begin der weekweder worden verleend,
Ooit zal nan de troepen dc gebruike
lijke bewegingsvrijheid weder worde.-.
Men vestigt cr de aandacht op,
dat de zonnebloem een zeer geschikte
plant is om iets bij tc dragen toj leni
ging van don vctnood. Elke are levert
gemakkelijk ccn opbrengst vnn 10 H,G.
zaad, waaruit 2 L. uitstekende spijsolie
kunnen worden bereid, terwijl dc schijf-
resten een waardevol vccvuedscl op
leveren. De plant leent zich zeer goed
voor cultuur op kleine, hoekjes, die
ieder in zijn tuin wel beschikbaar heeft.
Zelfs kan men dc zonnebloemen samen
met de slokboonen pooten cn daardoor
het dure boonenhout uitwinnen. Het
is duidelijk, dat dc opbiengst van belde
gewassen hieronder iets lijdt. Verder
moet cr nan gedacht worden, dut voor
den verbouw van utokbooncn een ver
gunning van den burgemeester noodig
is. Dc verbouw in moestuinen voor
eigen gebruik is echter vrij.
®Amersfoortse!ie
Niouwsberichten.
Door de Kijkskolendixtributic is ccn
nieuwe circulaire aan de Gasfabrieken
gezonden, volgens welke het gasver
bruik nog belangrijk zal moeten worden
heeft eergisteren zijne schoenen tocge-
riemd en zijn grootcn ossenhoorn onuer
den blauwen k.el geborgen. Hij is zon
der iets te zeggen nnnr liet dorp ge
gaan cn niet meer teruggJtcerd.
-Die ook al.» mort Kombout cn zijne
bedoeling is juist.
De schrépcr is op zoele naar de
boerenhij is in het bosch gegaan,
blaast van tijd tot tijd op zijnen hoorn,
luistert, met het oor naar den wind
gekeerd, of er geen tcgeusignnal op
stijgt; doch lang tc vergeelt I
Kombout cn Ameltjc zijn dus .illcen
op dc hoeve. «Dat g.iut me maar half,
mort dc boer, Hij heft geen rust in
den hoek van den haard; hij gaat In'
liv-t huis op cn neer, cn voor dc dui
zendste maal neemt hij het besluit,
morgen den vloersteen op u- breken
cn met zijnen schat en zijn vee in 't
dorp ccn onderkomen tc zoeken, 't Ga
'tli ten nijdig koude avond; de Wind
blltast verstijvend over de sneeuw; 't
schijnt dat het wéér zich tot vorst Zit
ten wil, cn niet ijs cn haul n grond
zal de omtrek ook toegankelijker voor
dc Frnnschen worden
Vos bromt, zijne ketting ratelt cn
zijn geblaf wordt plotseling diittlg cn
luid. De boer opent dc achterdeur cn
steekt het hoofd buiten. Nu hoort hij
in' dc verte een lauggerekten ossen-
hoorntoon, die Vos wel schijnt tc kennen,
verminderd, hetgeen daarop neerkomt,
dat dc Gasfabrieken vanaf 1 Mei op
minder dan de helft van da normale
iillnvering worden gcrantsocuecrd.
Om dit te bereiken zal tc Amersfoort
het gasverbruik per gezin sterk moeten
verminderen.
Waar in dc eerste dagen van de
maand Mei de gasntlcvering nog meer
dan 7000 11'. per dag bedroeg, zal dit
moeten teruggaan tot nauwelijks 4500
M'., waaruit wel volgt, dat men van
nu af aan het gas alleen dient tc be
schouwen als een middel om de spijzen
tc bereiden, doch dat de gasverlichting
overal lot het uiterste zal moeten wor
den beperkt.
Aan de Industtlc mag slechts 30 pCt,
worden geleverd van het norma,'.ver-
biuik, waarvan alleen duor dc Rijks-
kotcndlstributic in zeer bilzozderc ge
vallen ontheffing kan worden verleend.
De Gasfabrieken zullen in het ver
volg behalve Hollandschc kolen ook
bruinkolen moeten gaan verstoken, ten
gevolge waarvan de kwaliteit van het
gas zal achteruitgaan. Bovendien zal
de gasdruk nog meer worden verlaagd
zoodat in dc naaste toekomst het in
slaan vnn branders cn conforen zal op
treden. In die gevallen is het het beste,
dat men zijn gasfitter of de Gasfabriek
waarschuwt, terwijl men zelf het gebrek
kan verhelpen door den luchttoevoer te
regalen of dc luchtopenlngcn gedeelte
lijk af tc sluiten of dicht te stoppen.
Door hei Gemeentebestuur zullen zoo
spoedig mogelijk maatregelen worden
[getroffen om het publiek te dwingen
za.niger met gas te zijn.
liet ochoeft geen betoog, dat van nu
af nun dc gasvoorzicning van Neder
land zeer zorgwekkend zal zijn cn dus
elkeen naar zijn vermogen zal moeten
medewerken ter bereiking van dc nood
zakelijke vermindering vnn liet gasver
bruik,
Vrijdag 1,1. vergaderde de R. K.
Handelsreizigers Ver. «St. ChrUtoffel-
in de Zwaan onder presidium van
voorzitter J. v. Lier die da leden ver
welkomde en aanstonds het woord
verleende aan den welecrw. Adviseur
(iic het gennegen had den lieer H.
Nicuwendi-'k te insullsercn. Hij com
plimenteert de vereeniging met de
goed geslaagde fceotvcigadcring, «n
brengt ten alotte in herinnering eene
medcdcoling van Mgr. den Aartsbis
schop, dut voortaan R, K. Vereeni
glngen niet Inter mogen vergndcrcn
dun tot avonds 10 uur.
Aangezien de secretaris wegens
drukke werkzaamheden had bedankt,
werd in zijn plaats gekozen dc lieer
Stuijiers Hel finanliccl verslag over de
propaganda-vergadcring sloot met een
batig saldo van f75,101 welk beding
zal worden opgezonden aan het Vrij
willig Ondei8tcunlngsfonds,
Alsnu volgen do mededeelingen,
wcllo: grondig worden besproken.
De lieer Siuijtcr brengt dank aan dc
feestcommissie en verklaart deze ont
bonden.
l'cn slotte kwam in behandeling de
beschrijvingsbrief voor dj Algemeens
Vergadering op a.s. Woensdag en
Donderdag te houden in Hotel Noord-
Brabant te Utrecht. Aan den afge
vaardigde Sluijtcrs wordt vrij mandaat
T" een korte rondvraag volgde
sluiting.
«Zou dat Jurg zijn!' denkt de hoer.
Een geweerschot, dat tlrie, viermaal
door dc echo herhaald wordt, volgt
onheilspellend op liet getoet. Het doet
den boer ijzen cn rillen. Weer een
schot nog een I Het schijnt dat hij
mer.schenstemmen hoort verre, zeer
De toon van den ossenhoorn klinkt
nu dichterbij en Ameltjc, die dc deur
genaderd is en ook luistert, zegt:
«Dat is Jurgl-
l)ie woorden zijn pas uitgesproken
of liet kreupelhout ritselt, kraakt en
cene zwarte gestalte, zich op dc sneeuw
nfteckerend. vliegt op de achterdeur
aan. 't Is inderdaad Jurg, die onstuimig
tegen dc deur aanbonst en den boer
cn Amcltje schier op den grond tul-
melen doet.
Boer Kombout, Amcltje,» roept hij
hijgend. - vlucht, vlucht I De Eranschcn
worden door onze boeren achterna
gezet, en op hunne vlucht stichten zij
moord cn brand! Vooit, voort. Zij ko-
ut'"! op de hoeve aan. Voort, voort I
D.inr klinken andermaal schoten en
pang 1 pang I herhaalt de echo.
«God in den hein-1, sta ons bij!.
Iccrnit dc boer, nu hij plotseling, boven
den gordel niastbosicnen, een hellen
vuuigloed ontwaart.
Dat is eanc hoeve die brandt
Wordt voortgezet.
