DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT VRIJDAG 17 MEI 1918 32* JAARGANG No. 14
TWEEDE BLAD.
Binnenlandsche Berichten.
Da verkiezingen-
De Canüidaatsteliing voor de Tweede
Kamer in eiken kieskring is bepaald
op Dinsdag 21 Mei. De dag der Kamer-
verkiezingen is 3 Juli. Herstemmingen
zijn afgeschaft. Over twee maanden is
't zaakje dus gelukkig aan kant.
Meer soldij.
Bij de Tweede Kamer zijn wetsont
werpen ingediend tot verhooging der
oorlogsbegrooting 1918 met ruim 5
milliocn gulden. In deze ontwerpen
stelt de regeering voor, de salarissen
van Land- en Zeemacht te verhoogen.
Onder deze verhooging vallen alle
officieren onderofficieren en minderen
van land- cn zeemacht.
De salarisvcrhooging zal terugwer
kende kracht krijgen tot 1 Januari 1918,
maar zal voorloopig slechts voor 75
pCt. worden uitgekeerd, Over eenigen
tijd zullen dan de nieuwe salarissen ten
volle van kracht worden.
Het zilver.
Waar het zilvergeld achtergehouden
wordt, in dc stad of op het platteland,
i« niet tc zeggen, en de reden, waarom
het geschiedt, evenmin. Maar feit is,
dat 'l verdwijnt en uitgifte van twintig
millioen zilverbons noodig is.
Effecten.
Ingediend is ccn wctsonlwcip tot
vaststelling van voorzieningen ten aan
zien van buitcnlandsche «fleeter.
Het wctsontweip strekt om de moge
lijkheid te openen, den doorvoerende
uitgiften in Nethtland van buitenland-
sehc cfDcten te beperken of te ver
bieden. De plaatsing h';:r t.: lande van
effecten als zooeven bedoeld, heeft een
te belangrijken ontvang verkregen.
Op 't platteland.
Dezer dagen werd een aanvang ge
maakt met het bemoeilijken van den
boerenstand.
De landbouwer, die naar de matkt
ging of melk naar de stad bracht, werd
soms door de politie, bijgestaan door mili
tairen, aangehouden en gevisiteerd,
Voorls had huisonderzoek plaats. Na
tuurlijk heeft men bij de boeren nog
wel een en antler gevonden de boeren
zijn de voortbrengers en het spreekt
vanzelf, dat iedere boer in de eerste
plaats voor zichzelf zorgt. Dat doet leder
Tedere boer zorgt, dat hij een of
meer varkens slacht, al naar de be
hoefte vun zijn gezinsoms gaat ook
een koe om hals. In ieder geval, ccn
beer, als zorgzaam mensch «leslede-
lingen hebben het voorzorgen geheel
verleerd cn daarom zitten de mccsten
nu zoo in zorg -- heeft wat in huis.
Bij lederen burr is daarom wat tc vin
den tn het zijn abnormale gevallen,
zoo cr niets gevonden wordt.
Deze visitatie is ccn ingrijpen in het
huiselijk leven van den boer, dat zeer
onaangenaam werkt cn in Itoogc mate
verbittering wekt. Dc rcgccting last
hiermede aan „het recht op de pro
ducten," dat van oudsher toekomt aan
de voortbrengers en dat zijn de boeren.
Nil weten wij wel, dat we tegenwoordig
in een nbnormalen tijd leven, maar dit
bctcekent nu nog niet, dat iedereen
zich maar alles laat welgevallen. En
c« n boer, die in zooveel dingen van
maatschappelijke organisatie het laatste
en meestal "t slechtste wordt bediend,
waardoor hij er op uit is, zichzelf te
redden, laat zich zijn recht niet zoo
gauw ontnemen.
Om zwaar werk te kunnen doen, wil
dc boer in de eerste plaats veor zijn
gezin en zijn arbeiders degelijk eten
voedsel dat „houdt" in dc maag.
Als dc rcgcering nu het vlcesch en
spek, dat dc boeren nog in huis had
den, door de politie en dc militairen
laat weghalen, dan wekt dit ergernis
en verzet. Iemand, die den geheelcn
dag in 't vrije veld werkt, heeft een
steviger voeding noodig dan een ste-
Deze algemecne visitatie is ook daar
om zoo'n veeg tecken, omdat wc daar
uit de conclusie moeten trekken, dat
zoowat alles opraakt.
Dc groote fout die is gemaakt, is
deze, dal wc van den beginne eigenlijk
niets anders hebben gedaan dan ge
praat over dc distributie, over de ver
deeling.
Ook de meeste arbeid, door het de
partement van landbouw verricht, stond
in dienst van de vcrdeeling. Export cn
distributie, daaraan werden alle krach
ten gewijd. De debatten in dc Kamer
liepen over distributie. In zoo goed als
elke gemeente werd een levensmiddelen-
bureau, een distiibutiebureau opgericht.
De minister van landbouw lijkt grossier
in kruideniers- en aanverwante artikelen.
Verdeelcn, was 't wachtwoord.
En nu is de boel verdeeld cn raakt
op. We hebben ons „naar den hongers
nood toe gegeten".
Dat er eerst en vooral geproduceerd
moest worden, wil men de verdeeling
kunnen volhouden, scheen men niet te
beseffen. Nog steeds meent men, dat
distributie hoofdzaak is.
Troelstra zeide in de Kamer, dat
zijn partij haar besten man voor de
distributie wil beschikbaar stellen. Maar
daar zit het niet in we hebben den
besten man voor de productie noodig.
Distributie is 'n eenvoudig werk, als
er maar genoeg isdoch de moeilijk
heden komen, als er niet genoeg is.
Voortbrengen daarop moet aller oog
gevestigd zijn en daaraan moeten allen
medehelpen.
Niet met het weghalen van wat spek
en vlecsch cn wat broodgraan bij de
boeren, die dit alles voor eigen huis
houding noodig hebben, bevordert men
de voedselproductie, maar wel door
opwekking en aanmoediging van hen,
naar wie de boer wel luisteren wil.
Wie had kunnen denken, dat ons
jke Holland zóó spoedig gebrek zou
den aan eerste levensbehoeften Ons
jke Holland met zijn welige akkers,
ijn malschc weiden en wijd vcrraaaTd
vee I Ons rijke Holland, bovendien „be
schermd" door groote mogendheden,
die zich tot nobele laak stelden, tc
komen voor 't recht van klehc natie's.
Ons land lijdt gebrek. Gebrek aan
brood, aan vlecsch en vethonger in
vele gezinnen.
Voor velen is de boer de zondebok,
beladen met bittere verwijten. Lezen
we niet dikwijls in groote bladen van
inhalige boeren, die niets voor den
evenmensch over lubben die niet gc-
noig graan willen verbouwen?
En spreekt ge statische meneeieu in
trein of hotel, ze zulbn dezelfde onzin
uitkramen, al hebben ze geen flauw
begrip van 't boerenbedrijf.
De oorlog heeft ccn voornaam ding
geleerda.ï. hoe onmisbaar voor een
and een ondernemende boerenstand is.
In vredestijd gaat veler belangstelling
naar industrie cn handel nu leert
men inzien van hoe groot landsbelang
een goed gedreven landbouw is.
De oorlog leere ook zij 't dan
met schade en schande dti land
bouwers te behandelen als menschcn.
Als gewone menschen, die niet beter,
maar vooral niet slechter zijn dan iu-
dustrieelen en handelslui«tic net als
dezen wel wat over hebben voor hun
mcdcmensch, maar ook verdienen wil
len voor hun gezin en ook vooruit
Amersfoortsche
Nieuwsberichten.
Het JSaifcest van het patronaat
St. Theodoras van Emder mag ge
slaagd hcelen. Niet alleen was dc be
langstelling vaa ouders cn liuisgcnoo-
ten der beschermelingen ook van het
meisjespatronaal St. Lucia bijzonder
groot, maar ook omdat alle punten
van het programma volkomen tot hun
recht zijn gekomen.
Te 7 uur precies opent de welcctw.
Directeur, kapelaan Boerin» den feest
avond, hij heeft het genoegen kape
laan v. Wijk aan «le vergadering voor
te stellen als een geroutineerd patro-
naatsdirectcur -die bereid is gevonden
om uit zijn schat van ondervinding in
Utrecht opgedaan eens wat mede tc
De zeven jonge zangertjes die on
der accompagnement van den lieer
Kroese het patronaatslicd zongen, ver
dienen een pluimpje.
Het jaarverslag van den secretaris,
den heer Wentink, was keurig ver
zorgd. Het jaar 1917 was voor het
patronaat rijk aan herinncringvolle ge
beurtenissen. Op de eerste plaats hel
groote verlies dat geleden werd door
het vertrek van den weleerw. heer
Horstink, die van 1912—1917 directeur
is geweest, en in dien tijd onverdroten
heelt gearbeid aan den bloei van het
patronaatswezen in dc parochie St.
Franciscus Xaverlus. Een zijner laatste
daden was de totstandkoming van den
Centralcn Raad van R. K. Jeugdorga
nisaties te dezer stede, met als gevolg
het overgaan van het R. K. Hctha-
lingsonderwijs in handen van dezen
Raad, Lof moet hem gebracht worden
voor al het goede, dat liet patronaat
aan hem heeft te danken voor den
grooten ijver door hem getoond, voor al
het werk door hem verricht, dat hem
verplichtte rust te nemen. Verleden
jaar werd ook een triduum gehouden,
waaraan alle beschermelingen flink
hebben deelgenomen, terwijl 7 jongens
op retraite zijn geweest. Het patronaat»-
bestuur bestaat uit 2 Commissies nl.
de onderwijs- en dc huisbezoekcom
missie, onder welker leiding staan de
15 jongens van het groot-patronaat en
dc 46 van het klein-patronaat. Een
bijzonder woord werd ook gewijd aan
het sparen, dat door vele beseherme-
lirgen wordt gedaan, maar niet door
allen. Opgewekt werd dit sparen tc
bevorderen. Dit zelfde punt werd
hierna door den directeur nog aange
dikt, die tevens dank brengt aan dc
belde commissies voornoemd voor hun
belangeloos werken. Ook brengt hij
dank aan den heer v. Bekkum voor
het mooie en degelijke werk door de
jongens op de vakteekenschool gele
verd. Zij hierbij vermeld dat dit werk
gedurende den dag in dc zaal was
geexposeerd geweest en veel kijkers
had getrokken.
Het succes van den avond leverde
kapelaan v. Wijk, die kwam spreken
over: het R. K. Patronaat.
In den aanvang brengt hij lof aan
het pntronaatsbestuur, dat met zoo
veel ijver werkt in het belang der
jongens, zonder vaak den minsten
dank van dezen in te oogsten.
In de R. K. bladen heelt wel
eens gestaan een opsomming van oor
zaken van achteruitgang der Katho
lieke Kerk in Nederland welker getal
aanhangers in 80 jaar tijd is gedaald
met 200.000. M:n noemt dan de
groote kindersterfte die gelukkig
verbetert de economisch zwakkere
toestand der Roomschen, cn doordat
deze armer zijn, ook minder trouwen.
Spreker kan dit niet geloovcn.
Er zijn zooveel geestelijken en nonnen.
Dat is juist ccn bewijs van het
hooge godsdienstig leven, cn dun
het gemengde huwelijk. Du moet spie-
lier ten volle beamen. Hij echter vindt
<!c grootste ramp de zeer groote on
verschil lighcid onder de katholieken
cn niet liet minst bij hen die de kin
derschoenen zijn ontwassen, bij jongens
en meisjes 16 tot 22 jaar. Uitgenomen
d; pationaatsbeschsrmelingcn, nemen
van de rest de h-frft hun plichten in
het geheel niet of niet behoorlijk war r.
Dit bewijzen de statistieken van de
verschillende parochies. Spr. zocht ccn
der oorzaken in den omgang met ver
keerde kameraads, inzonderheid met
hen, die aanhanger zfln van dc S. D,
A. P. Een andere oorzaak is het ge
mis aan leiding. Niet de geestelijke
leiding, want die is er voldoende, die
waarschuwt voortdurend, maar de
ouders willen r.iet naar deze beproefde
leiding luisteren. En tochdc ouders
kunnen niet voldoende leiding geven.
Ofschoon zij dit weten, zoeken ze
allerlei uitvluchten om hun kinderen
van het pnttciiaat af tc houden. Hun
kinderen zijn de beste, zij kunnen zelf
hun kinderen wel opvoeden, die kinde
ren behoeven 's Zondags niet opgesloten
te zitten in het patronaat, enz. Alle drog
tcdencn, om eigen onverschilligheid tc
verbloemen.
Nu inccncn zij geen huip noodig le
hebben, maar ais later het inci*je of
dc jongen den verkeerden wc(* is op
gegaan, als hel boompje nicl meer t«-
buigen is dan komen zc weer hulp
v.agcn. Doch dan is 't tc laat. Voor
alle andere dingen hebben die ouders
wat over. niet echter voor dc geeste
lijke belangen hunner kinderen, Het
patronaat geeft van alles, nut cn ge
noegen, alles wordt zooveel mogelijk
beoefend. Ook gaan dc jongens om
met Roomsche makkers cn blijven in
een Roomsch millieu. De Roomsche
jongens cn meisjes behooren, thuis in
hel patronaat. De ouders moeten daar
voor zorgen en zich intcrcssceren in
het patronaatswerk.
Waarom stuurt men zijn kinderen
naar de Roomsche school? Zoo ook
moeten dc jongelui in het patronaat zijn.
In liberale tijden werd er gezegd: wie
de jeugd heeft, heeft de toekomst, doch
dit zag op de kinderen die ter scholc
gingen, Wij passen dit toe op dc groo-
terc kinderen, die beslist nog mcci lei
ding noodig hebben, 't Is dan dc tijd
der ontkiemende hartstochten, de ge
vaarlijkste tijd, waarin de kennis nog
niet getoetst is aan de praktijk, 't is de
tijd waarin dc omgeving zoo slecht kan
inwcikcn op hst jeugdige gemoed. Dan
komen de twijfelingen. En op die
hartstochten en op die twijfelingen wordt
op fabiieken maar vooral op kantoren
gespeculeerd. Spoedig is een brave
jongeling ten gronde gebracht en op
den verkeerden weg. Hij wordt verlokt
tot het lidmaatschap van neutrale, mo
derne en socialistische vakbonden. Zoo
zijn er reeds honderden verloren gegaan.
Er moet contact blijven met de geeste
lijke leiding, en dit verband beslaat in
het patronaat.
Men zegt wel eens „O, die jongens
zijn Roomsch en ze vloeken toch, 't zijn
toch straatjongens. Ik laat mijn jongens
dan nog liever omgaan met een goed
andersdenkende." Spr. vraagt of er geen
onderscheid is tusschen omgang en om
gang. Heerschcn bij andersdenkenden
geen geheel afwijkende begrippen over
zedelijkheid b.v. Zegt niet minister Bos
boom dat is verschil van appreciatie
De omgang met de e«rstc is wel niet
geheel goed, maar er dreigt niet het
grootste gt vaar. En dan nog is et
ook verschil tusschen Roomsche rak
kers en Roomsche rakkers. Men voelt
wet dat leiding noodzakelijk is, en dat
de Roomsche ouders {laar riet onver
schillig tegenover moeten staan. Stuurt
de kinderen naar het patronaat, welks
bestuur heel goed weet welke werk
plaats deugt voor het kind. Dit hoort
thuis bij goede patroons. Doch helaas
zoo menig Roomsche is te vergelijken
bij een bocmellrein, die overal stopt en
eindelijk aankomt bij het duistere station
van de eeuwigheid. Dan roepen ze
Mijn God zijn we er nou al. Zoo ver
boemelen velen hun leven. Neen wij
moeten hebben Katholieken van een
rotsvast geloof, hctwelks fundamenten
stevig zijn gelegd in het patronaat.
Verwonderen doet het niet, dat op
deze rede daverend applaus volgde.
Nu volgde dc prijsuitdeeling, welke
bestond in het uitreiken van boekwer
ken aan hen, die ten le geregeld de
maandelijksche H. Communie en het
maandclijksch lcerkor.derricht hebben
bezocht. 2e aan hen, die de hoogste
cijfers hebben gehaald in gedrag, ijver
en trouw bezoek aan de patronaals-
lessen. De uitslag is als volgt:
H. Communie 10 prijzen en wel
le prijs aan de Gebrs. Huurdeman,
Th. Bckker en W. v. d. Flier.
7 eervolle vermeldingen aan:
J. Kleinveld, Th. Krijuen, C. Dijkhuis,
B, Schoonderbcek, H. Scheur,y. H.
Kuyer en C. Bekker.
2 loffelijke vermeldingen aan:
J. Wels cn G. van Manen.
a. Van het groot-patronaat.
le ptijs aan R. v. Doorn, 2e A. de
Wilde cn 3c aan P. v. d. Voort.
Eervolle vermeldingen aan
G. v. Grocnestcin, C. v. Manen, J.
v. Doorn, R. Dijkhuis cn J. Kleinveld.
b. Van het klein-patronaat.
3e klas. le prijs H, Kuyer, 2c H.
Schenny en 3e J. de Wilde.
Eervolle vermeldingen aan
B. Schoonderbeek en Th. Krijncn.
2e klas. le prijs P. Brandsen. 2e A.
de Winter 3e Th. Zegwaard.
Eervolle vermeldingen aan:
H. Valkenhoef en R. van Dijk.
lc klas. le prijs T, v. Doornik, 2e
J. dc Boy, 3e C. v. d. Lee.
Eervolle vermeldingen aan:
H. Huurdeman, A. v. d. Last, G.
v. Matten cn M. v. Groencstein.
Na He pauze, die afgewisseld werd
door het zingen van volkszangUe,djes.
trad de jonge tooneelvereeniging op
dc planken. Heel aardig, voor jongens
zeer goed, werden opgevoerd„Een
halt' uur Keizer" en „het Koksgildc."
We hopen deze jeugdige spelers spoe
dig weer te ziet).
Zij ten slotte vermeld, dat nog twee
diploma's werden uitgereikt aan twee
jongens, die met lof hun patronaats-
lijd hebben voltooid, dan kunnen wc
besluiten met den wenschMoge deze
avond veel hebben bijgedragen om de
ouders op tc wekken hun kinderen te
deen aansluiten bij het patronaat. Wij
gelooven dat dan het doel van dezen
avond bereikt is.
Uit den Omtrek.
BAARN. Geïnstalleerd is de Commissie
van Toezicht op de Centrale Keuken.
De commissie is samengesteld als volgt:
P. dc Ruijter, mevr. Nelly de Smit-De
Heer, B. J. J. Weijkamp, mevr. L. W.
Weijkamp-Goudswaard, W. Smit. H. L.
Peters, mej. Brouwer, mej. Poelman,
mcj. Van Dregt, mej. Wrarks en F. F.
dc Bbois.
BARNEVELD. Tot brievengaarder en
kantoorhouder te Tcrschuur zal worden
benoemd de brievenbesteller H. v. d.
Craats.
Op meerdere plaatsen wordt hier
dit jaar tabak verbouwd, welke plant
hier in langer dan een eeuw niet is ge-
teel«l geworden.
De burgemeester heelt wederom een
varken onder dc ingezetenen verloot.
Ditmaal was het een magere zeug, die
van honger bij een landbouwer uit het
hok was gebroken en zich vervolgens
aan ondermelk haddoodgedronken.
De militairen, die hier vertoefden,
om graan bij de boeren op te nemen
zijn vertrokken. Veel hebben zij niet
gevonden, hier en daar slechts ccn
mud; van geen beteekenis.
De omnibus-dienst Holl. Spoor
zal worden opgeheven.
Te beginnen Donderdag 13 Juni
zal de wekelijksche kaasmarkt wederom
worden gehouden. Zij wordt gehouden
in de eierhal.
Vanaf Dinsdag 21 tot en met Za
terdag 25 Mei kan worden gekocht
Bon no. 109, 2 ons Erwten.
Bon no. 110, 1 ons Capucijners.
Bon no. Ill, 1 ons Rijst.
Bon no. 112, ons bak- en braadvet.
Bon nr. 113, 1 ons Kaas.
Donderdag 30 Mei bij inzet, en
Donderdag 13 Juni bij toeslag verkoopt
de candidaat-notaris Van Veen in de
Korenbeurs een arbeidersplaatsje in
Esveld, een dito in Zwartebroek onder
Voortliuizen en een dito in Harselaar
onder Voorthuizen. Voorts een huis
met schuur en bouwland in Voorthuizen.
EEMNES. De burgemeester heeft aan
alle landbouwers een schrijven doen
toekomen, waarin hij hun aandacht ves
tigt op het feit dat meerdere kleine
landgebruikers, die zeer goed aard
appelen, bruine boonen, groenten en
dergelijke gewassen voor eigen gebruik
kunnen verbouwen, zich daarvan ont
houden. Dergelijke personeD echter zul
len voor de artikelen, die zij zelf kun
nen verbouwen, van dc distributie
worden buitengesloten. De landgebrui
kers, die uitsluitend grasland hebben,
zijn verplicht een gedeelte hiervan om
te spitten. Binnen enkele dagen zal aan
iedcren landbouwer worden bericht,
welke voedingsgewassen hij gerekend
wordt zelf te kunnen telen.
HOOGLAND. Voor het tijdvak 20 Mei
tot 2 Juni zal geldig zijn bon ,12 en
worden verkrijgbaar gesteld pond
rijst, 1 ons vet cn '/j pond peulvruchten.
In den nacht van Donderdag op
Vrijdag hebben dieven door verbreking
van het slot zich toegang verschaft
tot dc schuur van de familie B. en
daar een paar mudden aardappelen
ontvieemd. Veertien dagen geleden
heeft zich aldaar hetzelfde geval afge
speeld, toen echter werd ongeveer
3 mudden meegenomen en in een nabij-
liggcnd buurtschap 20 kippen waarvan
wordt vermoed dat «lit is geschied
door dezelfde dief of dieven.
LEUSOEN. In deze gemeente is van 20
Mei tot 26 Mei verkrijgbaar op bon
19: 2'/a ons rijst k 10 ct. per pond.
Bon 211 ons vet en bon 20: 3 ons
groene erwten.
MIJKERK. De onroerende goederen, toe-
bchoorendc aan de erven Ceelen, zijn
toegewezen als volgtde bouwmans
woning ,,1'etersgoed," a. d, Vodsteeg,
ann dc Vries voor f6400; bouwland,
nabij pare. 1, aan A. v. Coeverden
J/,n„ te Nijkerk, voor f693; hooi- en
welland, in massa ann Jan v. d. Bunt
Nart. voor f7950.
STOUTENBURG. Van 20 Mei tot 26
Mei wordt verkrijgbaar gesteld op bon
no. 19: 2 V, ons rijst a f0.20 p. K.g.
Op bon no. 20 1 ons havermout en
vp bon no, 21 1 ons vet. Op bon 22
3 one groene erwten.
Dc rijst is alleen bestemd voor hen
die zelf geen aardappels hebben en
mag alleen geleverd worden op expres
daarvoor gestempelde bonnen.
UTRECHT. Op de paardenmarkt waren
1500 paarden en veulens aangevoerd.
Dc prijzen beliepen voorweeldepaar-
den f900 k f 1500, werkpaarden f700
a f1200, oude paarden f150 f600,
2-jarige veulens 1450 k f850, jonge
veulens f 150 k f 300, hitten f 150 k f650.
Donderdag zijn alhier Statuten en
Huishoudelijk Reglement voor den N«d.
R. K. Bond van Bouwpatroons vast
gesteld. Het voorloopig Bestuur blijft
tot een vergadering in het najaar, en
zal inmiddels trachten, de bestaande
vakvereenigingen te doen aansluiten en
nieuwe te stichten.
Hoewel ter vergadering in Maart
besloten was den Bond te noemen
Ncderl. R. K. Aannemcrsbond, kwam
men hierop terug, omdat vele kleinere
vakbazen meenen, dnt in een Aanne
mcrsbond voor hen geen plaats is,
omdat daar meer speciaal Aannemers-
belangen behartigd en enkel plaatselijke
afdeelingen gekend worden. In de N.
R. K. B. B. worden vakafdeelingeu
van Aannemers, Metselaars cn Timmer
lieden ook afzonderlijk opgenomen, zoo
dat vakgroepen, minstens uit 5 leden
bestaande, kunnen toetreden. De Con
tributie bedraagt voor leden van vak-
afdcelingen f5.—, voor persoonlijke
leden f7.50. Bij niet voldoende deel
name Uit een plaats, kunnen vakkringen
uit omliggende plaatsen worden op
gericht.
