DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
DINSDAG 7 JANUARI 1919 32* JAARGANG No. 97
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Prijs
per drie maanden 75 ct. Afzonderlijke nrs.
5 ct. Abonnementen kunnen elke week Ingaan,
doch opzegging van abonnement moet ge
schieden voor den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Socialiseer*!).
Er hangt in de lucht over de heele
wereld een groote belangstelling
socialisatie van de bedrijven.
Na vier jaar verwoesting van
particulier bedrijf en de particuliere
productie, willen de regeeringen hun
heil zoeken in de staatsbedrijven.
Esn sprong in 't duister.
Nocit was de productie zóó groot
als vóór den oorlog en nooit kenden
we zooveel vrijheid en zooveel welstand,
zooveel weelde.
En in plaats van met alle macht het
daarheen te sturen, dat het particulier
initiatief weer de leiding krijgt, zal het
economisch leven nu komen onder
ambtenaren.
We zeilen uit en weten niet in welke
haven wc zullen belanden.
Voorloopig is er noodig de hoogst
mogelijke productie ten einde in de
groote tekorten te kunnen voorzien.
Tot heden heeft de ervaring geleerd,
dat de hoogste productie alleen gele
verd wordt door de particuliere bedrij
ven en niet door de staats- of gemeen
tebedrijven, de z.g. gesocialiseerde be
drijven. Behalve door de ervaring is
ook op theoretische gronden aan te
toonen, dat in het algemeen natuur
lijk de particulier het wint van den
staat of van de gemeente. Wie eenig
werk goed en goedkoop wil uitgevoerd
hebben, draagt het waarlijk niet op aan
den staat of de gemeente.
De huidige distributie óók een
socialisatie heeft den schrik voor
staatsbemoeiing onder alle rangen en
standen der bevolking gebracht.
De boeren doen feitelijk niets anders
dan onafgebroken vechten tegen de
maatregelen die het bedrijf aan banden
leggen zij snakken naar het oogenblik
dat ze „vrij van de regeeringsambte-
naren" zullen zijn. Het economisch
leven is te ingewikkeld, dan dat bet
van regeeringsbureanx uit zou kuunen
geleid.
Wel hebben we noadig staatsbelang-
stelling, staatshulp, maar geen staats
inmenging.
W ettenfabrlcage.
Bij ons zijn tijdens de mobilisatie tal
van wetten cn voorschriften gemaakt
en uitgevaardigd en zoovele er ge
maakt zijn, zoovele wist men er te
ontduiken.
Wat beteekenen toch alle wetten,
indien de zeden der menscben niet
deugen.
We willen ons niet verklaren als een
tegenstander van elk ingrijpen van den
wetgever in het leven der mcnschen.
Integendeel, al jaren en jaren hebben
wij om wetgeving, vooral op sociaal
gebied, geroepen cn de vrijheidsideeSn
der liberalen hebben we steeds bard-
grondig verfoeid. Waarop we hier wij
zen willen, is dit:
le. dat we van de wetgeving niet
alles moeten verwachten
2e. dat de wetten nooit het per
soonlijk initiatief mogen deoden op
straffe van den meusch rcactionnair tc
maken tegen elke wet, zoodat hij er
ten slotte geen enkele meer onderhoudt.
Al dat reglementeeren en verbieden
is een waarschuwing tegen het s
lisme, dat de Staatsalniacht wil doen
herleven en dc 10 geboden van God
wil afschaffen.
Alle reglementeeren en alle wetten-
makerij der socialisten zullen niet
1/100 part van de welvaart en den
voorspoed kunnen brengen, die door
de 10 geboden Gods op aarde zijn
gebracht.
Binnenlandsche Berichten.
Onderwija.
Ingediend is een wetsontwerp tot
wijziging van de wet tot regeling van
het lager onderwijs in hoofdzaak be
treffende de onderwijzerssalarissen.
Aan de ontworpen regeling der be
zoldigingen liggen in hoofdzaak de vol
gende beginselen ten grondslag
1. dat aan de onderwijzers der open
bare cn der van Rijkswege gesubsidi
eerd wordende scholen als eenige in
komst een vaste jaarwedde wordt toe
gelegd, waarvan het bedrag door de
wet wordt bepaald;
2. dat het evenwel wenschelijk
in de Kroon vrijheid te laten om,
uitzonderingsgevallen, een tarief in te
voeren, dat boven het wettelijke uitgaat
3. dat toegekend wordt eene naai
gelang van den levensstandaard voor
verschillende groepen van gemeenten
ofdeelen van gemeenten uiteenloopende
aan vangswedde, met periodieke opklim
ming volgens dienstjaren
4. dat de wedde des onderwijzers
van bijstand wordt verhoogd wegens
het bezit van de hoofdakte
5. dat zij voor het personeel der
scholen met uitgebreid leerplan wordt
verhoogd wegens het bezit van bijakten
in vakken, welke aan die scholen on
derwezen worden;
6. dat de bezoldiging van diegenen
die ongehuwd blijven niet zoo hoog
behoeft te klimmen als die van hen,
die wel een huwelijk aangaan
7. dat nevens het beginsel der stand
plaats toelage voor de hoofden der
scholen bovendien verschil te maken
is naar gelang van de grootte der school
saraan zij verbonden zijn
8. dat de belooning voor het geven
van herhalingsonderwijs behoort te wor
den verhoogd
9. dat bij afdoende regeling der
salarissen de wachtgeldsregeling behoort
te worden verbeterd;
10. dat de jaarwedden der volgens
de wet verplichte onderwijzers, zoo
mede de belooningen voor 't geven
herhalingsonderwijs door het Rijk
de gemeenten en aan de school
besturen worden vergoed, en
11. dat dit eveneens het geval is
et een zeker aantal niet door de wet
verplichte onderwijzers, welk aantal
verschillend is naar gelang de school
er eene is voor gewoon, voor uitge
breid of voor meer uitgebreid lager
onderwijs.
Gemengde Berichten.
Het spoorwegverkeer wordt met
1 Februari meer beperkt. Overwogen
wordt Zondags den geheelen dienst
stop te zetten.
Men onderhandelt met België om
lil voor Hollandsche koeien Bel
gische kolen te krijgen.
Het lang verbeide wetsontwerp
beoogende gelijkstelling te brengen in
de salarissen van openbare en bizon-
deie onderwijzers is ingediend.
Te Nieuwe Pckcla is ingebroken
bij den heer Leie. De brandkast met
f 10.000, benevens gouden voorwerpen,
werd weggehaald en later op een stuk
land teruggevonden.
Onder Beekbergen is brand ge
sticht in een groote landbouwschuur
waarin voor f 40.000 graan verbrandde.
Een paard werd gestolen.
Wilson de Amerikaansehe presi
dent is naar Rome vertrokken.
In Frankrijk en Engeland weerstreeft
en zijn verzoening brengende vredes
plannen, wijl daar de oorlogspartijen
de macht in handen hebben.
Alles ziet nu verlangend uit naar de
samenkomst der mannen die de vre
desvoorwaarden zullen stellen.
In Duitschland is 't nog altijd aan
't woelen. Do oproerig gezinde socia
listen groepen, maken veel geweld en
veroorzaken overal onlusten, waarbij
vaak dooden vallen.
Over de geheele aarde z|n in de
afgeloopen 3 maanden aan de Spaan-
sche ziekte en longontstckiog overleden
millioen personen.
Het totaal aantal verliezen, geledeD
door het Italiaansche leger op alle
fronten gedurende den oorlog beeft
bedragen 400,000 dooden, waarvan
16,362 officieren en 947,000 gewonden,
'aarvan 33,347 cfficieroo. Het aantal
lannen, dat invalide is geworden
'ordt geschat op meer dan 500.000.
- Te Halfweg is ingebroken in de
pastorie der Geref. Gemeente. Eenige
voorwerpen van waarde en een twin
tigtal flssschen wijn worden vermist,
van welke laatste het meerendeel leeg
werd teruggevonden. De dieven had
den zich dermate aan den wijn te
goed gedaan, dat het gemakkelijk ging
hea in den vroegen morgen op den
straatweg te arresteeren.
Daar de loonen in Pruissen den
laatsten tijd op aandrang der arbeiders
in vele plaatsen een hoogte hebben be
reikt waarvan een verdere stijging niet
r door de beerschende duurte ge
rechtvaardigd kan worden en waardoor
het beete economische leven ten onder
moeten gaan heeft de socialistische
Pruisische regeering zich genoopt
gezien een verordening uit
te vaardigen, waarin o.m. gezegd
wordt, dat de loonbeweging een ont
wikkeling heeft aangenomen, die de
productie van goederen te gronde zou
richten. Noch de mijnbouw en de spoor
wegen noch alle overige bedrijven kun-
neo het langer verdragen dat de uit
gaven de inkomsten overschrijden. Dit
gevaar is echter reeds in bedenkelijke
mate ingetreden. Daarom wordt het
gebiedende plicht tegen het stijgen der
uitgaven voor loonen boven bet bedrag
der opbrengsten op te treden.
Door den hevigen noordwestenwind
zijn te Petten verscheidene mijnen aan
gespoeld, waarvao twee de tegen
Hondsbossche zeewering zijn ontploft.
Aan vele gebouwen in bet dorp en in
de aangrenzenden Hasepolder is groote
schade aangericht.
's Nachts is ingebroken in de kweek
school der Broeders aan den Tonger-
schen weg te Maastricht. Er is ont
vreemd rookvleesch, verduuizamde le
vensmiddelen, maggiblokjes, vleesch in
bussen, rijst, suiker, aardappelen
Het schijnt met karrevrachten te zijn
weggehaald. Met suiker cn maggiblok
jes waren op de tafel de woorden ge
rangschikt «Zalig Nieuwjaar», van de
dieven nog geen spoor. De broeders
die 300 kweekelingen in de kost heb
ben zijn door den diefstal in hooge
te gedupeerd.
Te Naarden is de geldkist van den
luit.-kwartiermeester in de miitaire ba
rakken opengebroken. Men weet
t, daar de kwartiermeester afwezig
I, hoeveel vermist wordt.
In een hotel op de Hoogstraat te
Rotterdam is een emmer met uitge
beend vleesch beslag genomen,
toen het daar binnenbracht werd. Dit
vleesch bleek afkomstig vao een bond,
die geslacht was in huis op de Goud-
schen rijweg.
De Nederlandschc Anti Oorlogsraad
zal vermoedelijk binnenkort ophouden
bestaan.
Uit den Omtrek.
Amerongen. ?/hSltg.ïgd
op een komplot tabaksdieven, een tien
tal is voorloopig in arrest gesteld. Op
aanzienlijke partijen is reeds bij ver
schillende opkoopers beslag gelegd,
o. a. bij een koopman een partij van
3000 K. G. Ook is men tot de ont
dekking gekomen, dat er enorm ge
smokkeld is, honderden bossen, werden
per boot naar Rotterdam vervoerd,
aldaar verwerkt en in den handel ge
bracht.
De tabaksplanters hebben echter een
bijzonder voordeelig jaar gehad, hoe
wel de prijzen van mest, hout en ar
beidsloon ongekend hoog waren, be-
somde men nimmer de prijzen van
f 100 f 150 per 50 K.G.
Geboren: Aaltje, d.
v. M. v. Essen en G. v. d. Heuvel
z. v. G. v. Rootselaar en A. v.
d. Kuilen Antonius, z. v. J. v. d.
Hoef en A. Liefjens Jan Dirk, z. v.
D. Broekhuis en J. v. Deelen Aal-
:rt, z. v. H. Pater en H. Duits.
OverledenCornelia Pater 30 j. echtg.
van Evert Hendriksen.
- Op de markt
Eieren f 25.00 i f 30.00
Biggen f 30.00 f 45.00
Kaas aangevoerd 35 wagens of 665
stuks wegende 3550 kilo.
Verkrijgbaar op bon 4 een half ons
boekweitenmeel bon 2» twee ons erw
ten bon 91 twee ons huisboudjam
bon 92 anderhalf ons kaas 20-f- dan
wel l'/i ons betere kaas k diverse
prezenbon 93 en bon 29 der kinder-
suikerkaart 2'/j ons suiker (MelisI) bon
258 v/h gezinshoofdenbonblad en bon
30 der kindersuikerkaart 1 enkel stuk
harde zeep bon 94 1 reep chocolade
bon 96 een ous rijst p. p.boa 97
twee ons distributievlecscb, zoo althans
aangekomen(losse bons zijn niet
geldig)van 513 Jan. op bon 12
der rijksvetkaart 2','j ons boter enz.;
bij deze bon behoort echter bon 95
het bonboekjevan 115 Jan. op
i 44 der thee- en koffiekaart 0.0S
K.G. Koffie.
door vergiftiging om het
leven gebracht. Men verdenkt hiervan
a huishoudster.
1
electriscbe verlichting
der gemeente Bunschoten worden aan
weerszijden van de Eem, ter plaatse
waar de geleiding de rivier kruist, palen
van 25'/j meter lengte opgericht, zoo
dat schepen met staanden mast geen
moeilijkheden in de vaart zullen on
dervinden.
Hoevelaken.
elf uur, in het koffiehuis van Kolfscho
ten ten verzoeke van de Wed. J.Ger
ritsen in eene zitting publiek verkoopen
eea burgerwoonhuis met schuur, erven,
tuin en grond, aan den straatweg te
Hoevelaken, zeer geschikt uoor Kwee-
kerij groot ruim 1 Hectare.
Niik-Prk He' mond" en klauw"
iNIJIYClIV. zeer dat ook in deze
gemeente op verschillende plaatsen is
itgebrokeo, schijnt iets tol staaa te
komen, althans in de laatste dagen
komen er geen nieuwe gevallen bij.
Gelukkig neemt de regeering geen
strenge maatregelen.
Burgerlijke Stand.
Geb.Dirk, z. van Barend Kuis en
Petertje v. d. Mbeen. Hendrika, d.
Hendrik Heiwegen en Teuntje v.
d, Viscb. Gijsje, d. van Hendrik v.
Dooruik en Arisje v. Doorn, Hen
drika, d. van Elbertus v. Soeren en
Woutertje v. Dunschoten.
Overl.Johannas Sward, 7 m.
Alijda v. d. Pol, 74 j., wed. van Evert
an 't Hof. Renger v. d. Brom, 10
i. Johanna van 't Land, Hm.
Johan Melchior David Zieser, 85 j.,
wedar. van Louisa Maria Johanna v.
Mulm.
In den gemeenteraad kwam een
'erzoek van de Republikeinsche partij,
im aan alle hoofden van dienst op te
dragen, bij benoemingen slechts op ge
schiktheid te letten en godsdienstige
gezindheid van sollicitanten buiten be
schouwing te laten.
De Raad vereenigt zich roet bet ge
voelen van B. en W., dat de wijze
waarop het dagelijksch bestuur en de
raad sollicitanten meenen te moeten
beoordeelen, ie een geheel interne aan
gelegenheid hunner vergaderingen.
Het verzoek van ingezetenen, om tot
elcctrifieaiic van de gemeente te be
sluiten, wordt veor kennisgeving aan
genomen, op grond van een bij de
N. V. Provinciale Geldersche Elecirici-
laatschappij, ingewonnen advies,
strekkende om voorloopig eiken stap
tot aanleg van provisorische netten
achterwege te laten, tot tijd en wijle
de gemeente goedkooper kan worden
geholpen met inmiddels uit Amerika
of Engeland aangevoerde materialen,
welk advies werd gegeven nadat ge
noemde maatschappij nog had opge
merkt, dat voldoening aau het verzoek
electrificatie in de tegenwoordige
tijdsomstandigheden een zeer sterk ac-
der gemeentebelasting tengevolge
zou hebben.
ij de rondvraag, vraagt men voor
ziening in den teestand op enkele ge
deelten van den Slichtenhorsterweg. Er
herinnerde, dat de wensch is geuit
tot verhooging van het marktgeld, vraagt
een lid hoe 't met deze aangelegenheid
Notaris Westra zal Dinsdag 21 Jan.
10 uur, in «De Roskam* verkoopen:
diverse pereboomen en hout.
En op Donderdagen 9 en 16 Jan.,
19 Vluchtelingen tan het groote lager.
Het woivengehuil klonk steeds nader
en vreeselijker door het woud, en
nauwelijks had de kozak naast den
dienaar op de achterslellage plaats ge
nomen, en Petrowitsch weder de slede
in gang gebracht, toen men reeds het
snuiven der wolven hoorde, en oogen-
blikkelijk hierop de hongerige roof
dieren omtrent tien in getal, bemerkte.
Men moest nu tot eene vertwijfelden
strijd besluiten, om niet onzeker en
nutteloos de kogels te verschieten. Pe
trowitsch beproefde de paarden in tc
houden. Doch deze sidderden, namen
het gebit tusschen de tanden en dreig
den, zoo zij niet voort mochten, de
lichte slede aan stukken tc slaan. Pe
trowitsch moest toegeven, en het ge
vaarlijk jagen begon opnieuw.
De wolven waren de slede genaderd.
Met vraatzuchtig verlangen omringden
zij, op hunne tanden knarsende, de
slede, terwijl eenige op het doode paard
vielen. Met sprongen naderde een dezer
roofdieren de paarden. Doch Petro
witsch schoot dc wolf dood op het
zelfde oogenblik, dat het een der paarden
aan de keel vatten wilde.
De wolven weken, en de slede
stormde voort.
lit was een gelukkig schot, Pe
trowitsch 1« riep de gravin, die, de
bevende dochter tegen hare borst drukte.
Er verliepen eenige minuten, voor
dat zich een nieuwe vijand vertoonde
reeds achtte men het dreigend ge
vaar voorbij, toen men aan het ritselen
en ruischen bespeurde, dat de wolven
hunne vervolging in het aan de straat
liggende bosch voortzetten.
De gravin door het gelukkig gevolg
in het eerste schot aangemoedigd,
trok uit den zak der slede een sierlijk
pistool, en toen drie wolven uit het
bosch sprongen, schoot zij op een dezer
dieren af.
Het pistool, deor een bevende hand
afgeschoten, trof niet. Petrowitsch deed
eveneens een misschot, eu toen de op
de achterstellage zittenden hunne pi
stolen losten, stortte slechts een der
dieren neder. In den kruiddamp die
eenige oogenblikken de slede omhulde,
werd de monsterachtige kop van
wolf zichtbaar. Met dc snelhe.M vat
gedachte sloeg hy zijne tanden in
pelswerk der jonge gravin die met den
roep«Hcmelsche Moeder, bescherm
my een doodangstigen blik naa
wolven verhiefstuiptrekkend
klampte zij hare moeder, die door schrik
verpletterd, gcl|k een onbeweeglijk
.en beeld den wolf aanstaarde, die
haar eeDig kind dreigde te verscheuren
doch zwaar en bloedend viel dit ondier
plotseling van de slede in den sneeuw
neder.
Een schot was zijn val voorafgegaan,
en toen de gravin de oogen verhief,
zag zy een schoonen edele jongeling
op een klein kozakken paard. Juist
schoot hij een tweede pistool af, en
weder rolde een dezer hongerige v-y-
anden in zijn bloed Petiowitsch had
zich tot nu met den sabel tegen dit
woedende roofdier verdedigd, cn de-
ijl, den verbitterden vijand p'.otselng
r.ederstorltc, zonder van zijn wapen
n doodenden slag ontvangen te
hebben, zag hij verwonderd naar den
jongen man, die dc wolven zoo
bedwong.
»Hcb dank, wie gij ook zijn mocht l«
riep Petrowitsch diep adem halende, en
vroom het oog verheffende, vervolgde
hy «Zoo waar ik leef, zend u de hei
lige Iwan, welken ik in den uitersten
nood ter hulp riep
Zonder te antwoorden sprong de on
bekende redder van het paard, trok
een kristallen lleschje uit den borstzak
en goot van het weinige, dat het nog
iahield, eenige druppelen in den door
sohrik verbleekten mond der gravin.
Daarop knielde hij, zender op de lieden,
die hem met danbetuigingen overlaad
den, acht te geven, nevens de slede
neder. Huiverend vestigde hij het oog
eenige oogenblikken op de pels, door
de tanden van den wolf verscheurd;
doch toen zag hij in het bleeke, tegen
het moederhart geleund aangezicht der
ongekwetste jongvrouw, hetwelk zich
allengs hegon te kleuren, en sporen
van leven verried.
IX.
Eindelijk sloeg de jonge gravin de
oogen opzy zag haren redder, die
zich met angstige zorg over haar boog.
igenblikkelijk hierop verzonk zij in
n, zoo diepen droom, dat bare oogen
tuwelijks geopend zich weder sloten.
De gravin, die van het eerste oogen
blik meende den jongman nog eens ge
zien te hebben, herkende hem dadelfk,
toen hij het fieschje uit den borstzak
trok. Diep ademhalen ontwaakte ein
delijk de maagd wederby het onver
wacht verschijnen van een bekend aan
gezicht, was zij van den bevigsten
schrik, tot eene soort van betooverende
droomenj overgegaaneindetijk keer
de zy tot haar bewustzijn terug.
»01ga!« sprak de gravin teederiyk
tot hare dochter, «kent el dezen offi
cier onzen redder?*
«Of ik hem ken antwoordde de
maagd met een stem bevende van
vreugde en ontroering. «Hy is toch
zeker dezelfde, die eens met hart
roerende woorden onze hulp voor zijnen
zieken broeder ingeroepen heeft. Wij
gaven wat wij hadden, en met het
fieschje, wat hij van my ontving, roep
hij mij nu hier, tot bewustzijn terug.
Dit is wonderbaar het is Gods wil
-En uw broeder, die gij door de
druppelen moest versterken waar is
hij gebleven?» vroeg de gravin dade
lijk. Doch toen zy zag dat haar redder
het was Julius de oogen neersloeg
en verbleekte, berouwde baar deze
vraag.
■Dit mag God weten l« antwoordde
de beiersche officier, en vertelde in 't
kort het gebeurde, en hoe men by bet
toonen «ener kaart, welke hem een
edel« Rus gegeven had, als moorde
naar verdacht had.
«En boe luidde de naam. die op de
kaart stond vroeg de gravin, door het
lot van den officier diep getroffen.
«Iwan Dolgorowitsch,
Wordt vervolgd.
