.MES! DE EEMBODE [•HOLIEK NIEUWS. EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT VRIJDAG 7 MAART 32* JAARGANG No. 104 ONTVANGEN: Groote sorteering Chappeleries, Voorjaars en Tulle Hoeden L'HIRONDELLE W. VAN ROSSUM (NOESTRAAT AMERSFOORT - TELEPHOON 407 Thans is het de geschiktste tijd om OUDE HOEDEN t* moderniseeren Binsd.iK- en Vrijdagmiddag. Prijs Waanden 75 ct, Afzonderlijke nrs, klanten kunnen elke week iuRaan. king van abonnement moet ge- r den aanvang van een nituw Binnenland. |»t Onderwijs. 1 (Ingezonden.) 3 kind worden vraagt t zicli af. poord is vaak moeilijk. niet overbodig alt p wijzen op het zoo schoone (ambt. schoonheid van dit ambt, grooten Kardinaal Man iet priestersambt staat, kan rlikeltjc moeibjk uitwijden eel papier eischen. Ik wil :n de fiuantiSele zijde van niet-ingewijden bespreken, 'korten tijd werd de ondcr- ge-zegd, slecht betaald, die zeer spoedig in treden opent zich voor den echter een geheel andere beginsalaris wordt niet lelijk verhopgd, maar de llgcns dienstjaren is ook leterd, zoodat een onder- hoofdacte of eenig andere pl.m.f 2000 ea met hoofd- f2400. Wordt hij dan or school, onverschillig plaatsje ook, dan stijgt pl.m. f3000. Verwerft nog eenige bijaklen, bijv. litscli, landbouw of welke klimt daardoor zijn sa- merkelijk. Neemt men inmerking de korts werk- mge vacanties en de onaf- an den onderwijser, m toegeven, dat het Isfjambt werkelijk begcerens- s jeworden. nu door de gelijkstelling van en bijzonder onderwijs de I r Katholiek opgeleide onder- dfederwijzeressen steeds groo- i)^jen, magen vele ouders wel i dat zij hun kinderen esn i Itonut kunnen verzekeren, als 't onderwijs bestemmen, althans de geschiktheid P. idom Haarlem zijn de vol gen van kracht geworden, ibesteding en uitvoering rken zullen de rekenplich- voortaan op het volgende Iten1. voor de aanbe- ogen uitsluitend katholiek ge ile E patroons worden uitge- 2. bij de uitvoering van ecnigszins belangrijke bouwwerken zij niet dezelfde persoon dn architect én Ia verband met 't feit, dat het getal der K. K. meisjes uit de z.g. buiten parochies, die zich in de groote steden vestigen, jaarlijks toeneemt, zullen dc Eerw. Pastoors er voor zorgen, dat in hun Parochie worde opgericht een cor respondentschap der R. K. Vereeniging tot bescherming van meisjes, epdat, wanneer de meisjes zich naar de stede» verplaatsen, dit door bemiddeling van genoemde vereeniging geschieden kunne. Ingevolge besluit, genomen ter ver- gadcriag va» het Deorl. Episcopaat, wordt aangeraden dat de priesters elke hun aangeboden gelegenheid benutten, om zoo i» het openbaar als in het bijzonder de katholieke werkgevers van hunne parochie te overtuigen, dat het ook hun plicht is zich confessio neel t» organiseeren. In den Haag werd ingebroken bij den Oostenrijkscben gezaut. De bij de iabraak bemachtigde buit is te Araster dam verkocht. Hij bracht, per man, f7000 op, doch de waarde van het gestolene is veel hooger. Van de op brengst voad mes niets meer, doch verschillende der gestolen voorwerpen werden en sommige daarvan reeds in de 6e hand bij opkoopers terug gevonden. Te Bunde hebben twee onverlaten zich 's nachts toegang verschaft tot de wening van de 74-jarige Sara de Boer. Nadat ze de arme vrouw ia liet bed haast gewurgd haddeD, hebben ze alle geldswaardige papiareu, spaarbankboek jes en levensmiddelen gestolen. Mcj. de Boer, die langea tijd bewusteleos was, kwam later bij, maar haar zei gestel heeft zooveel geleden, dat vreest dat zij er niet weer bovenop zal komen. De oorlogskosten voor Nederland habben ruim 982 millioen guide» be dragen. Uit het Buitenland. I» Amerika drijft men naar haale afschaffing van elkea alcok*lhoudend«n drank. In sommige Staten is men zoo ver, en nu gaat men weer tegen 't rooken te k«er. In een der droge Staten heeft men ook de invoer van wijn v»or de H. Mis verboden. Daardoor zij» vele katholieke» de geheele beweging gaan wantrouwen. De aartsbisschop van Chicagoschreef «Het wordt van dag tot dag duide lijker, dat een sterke sectarische kracht de tegenwoordige drank-beweging steunt. Ook kunnen wij niet ontkennen, dat vele katholieken, en onder hen ook piiesters, uit loffelijke beweegredenen VICTOR. idl greep hij vol aandoening ijl m zeide «Ik dank den he- I lieer, dat hij aan mijnen zoon vriend heeft verschaft vriendschap duren zal :ijn verblijf in de Oost, een gerust en verlicht t u, vader Smingen, en krop mijn woord,» luidde «Herman lieeft mij met 1 vereerd ea de beweeg- dienstneming mede- er trotsch op, eenen oudei liefde zóó opvat, i, die tot zulk eene held- 3 opoffering in staat is, lij dezen vriend van Her- kennen? Hij zitn itine als de vijfde fcii groepje e» heel Victor wordt tijd, pri-k op te vangen. De i P/Ui ;ischc luitenant die met ■ndscli nog op een jï voet staat, heeft zegt hij met eene Btem, die voor drie vierden uit den neus komt, «ei wat, skrijven mij daar de tijdingen niet, dat de expedition jegen Aljeh misgelukt is Ik had het mij ja zoo gedaeht. Generaal Kohier gevallen, en major van Daalen terukgetogen. Ei wat I Een fatale uitgang I «Dat komt.» meende de Berlijnei Meistermann heel leuk, «omdat ze jou thuis gelaten hebben, korporaal». «Ja wel, onzer eener had daarbij zijn zullen. De Hollandsche armee komt de Piuisischc niet na.» «Waarom ben je dan niet bij de laatste gebleven vroeg Meistermann. Schönburg mompelde iets binnens monds e» streek eens langs zijne» kne vel. Met dit antwoord was de voor malige bokser, die blijkbaar aan den Pruisischen landjonker een broer dood had, evenwel niet tevreden. «Hoer'reis korporaal,» vervolgde hij met een stevigen trek aan zijne üuit- sche pijp, «ik zeg met jou«Pruisen boven 1» maar op eene andere plaats en op eenen anderen tijd, vat-je? Zoo lang we ons in den dienst eener vreemde natie verbonden hebben, komt dat niet te pasen een volk te verkleineeren, dat ons kleedt en voedt, kijk, dat vind ik bovendien erg laf •-» laag. Wat zeg jullie cr van geheel te goeder trouw meedoen, ar hun ontbreekt het inzicht, dat heel de .beweging steunt op volstrekt ver keerde beginselen, en dat de vganden der Katholieke Kerk alles inspannen, om van dit middel gebruik te maken, teneinde haar te treffen in het heiligste haar toevertrouwde geheim.* De groote der aarde beleven een kwaden tijd. Van hun hooge plaats ge sleurd ea vermoord of vernederd, of voortdurend bedreigd. Tsaar Nicolaas, Keizer Wilhelm, Keizer Karei en alle kleinere Duitsche Oostnjksche grootheden, Clemenceau Kurt Eisner, zij allen reed* hebben hun beurt gehad, en zeifs Wilson, de meest populair» man ter wereld, ge voelt zich niet veilig. Hij had den Amerikaanschcn bode.:: nog niet weder betreden, of reeds loerde een Spaansch anarchisten-complot op hem. De honger drukt als een zware psychische depressie op d« millioenen in de Duitsche steden. Hij i3 oorzaak van geestelijke en zedelijkeontaarding»n, die als haarden v»n het bolsjewisme de gchetie beschaafde wereld bedreigen. Als kindere» uit honger kolenstof, rken rauw» koolstronken uit de asch mmers verslinden, wordt begrijpelijk, dat de wanhoop jong en oud tot de ernstigste misdaden tegen den eigendom brengt. De jarenlange honger heeft alk begrippen van recht en onrecht ver troebeld. De zedelijke vercietigiig staat r de deur. Volgeas bericht uit Athene de voormalige koning van Griekenland, die met zijn gezin in Zwitserland ver toeft ernstig in geldverlegenheid zitten, en reeds veel van zijn eigendommen hebbeD moeten verkoopen. Sedert ver scheidene maandea ontvangt hij niets meer van zijn zwager, den voormaligen Duitschen Keizer, en zijn persoonlijke hulpbronnen zijn geheel uitgeput. Het koninkhjk echtpaar moet dik in de schulden zitten de juweelen van ex- koningin Sophie zijn reeds verpand. De stad Detroit, in den staat Michi gan is „droog" gelegd, als gevolg van plaatselijke keuze. Echter heeft het Opperste Gerechtshof in dien staat be slist, dat het in bezit hebben van alco holische draken niet als overtreding van de wet zou worden beschouwd. Het onmiddclijke gevolg was, dat van Dretroit bij drommen naar Toledo (in Ohio), de naastbijgelcgcn „natte" stad, reisden om er draak op te doen. De hoofdweg tusschen beide steden, die engevcer 100 K.M. van elkaar gelegen zij», was vol auto's, die vol- - ----- met flesjchen en kruiken, 'n drukte, dat er op dien weg dien dag niet minder dan 60»uto- Amersfoort. De Inqulaitle- Voor een paar Amersfoortsche ver- eenigingen gaf de Weleerw. heer Ka pelaan G. J. Wiegerink eene verhan deling ten beste over de Inquisitie. Gedurende de reeks eeuwen van haar bestaan, zoo betoogde Spr., heeft de H. Kerk steeds zorgvuldig gewaakt :t zuiver bewaren harer leer. Daarom heeft zij steeds den strijd aangebonden tegen de aanvallen welke zij van de ketterijen te verduren had. Vooral in de tijden der middeleeuwen had ze voortdurend tegen ketters te strijden. Allerlei middelen paste de H. Kerk toe om de afgedwaalden weer tot haar terug te voeren. Sen dier middelen was haar rechtbank, de inquisitir. eene in stelling welke diende tot opsporing der ketters en om hen terug te brcDgen, desnoods te straffen. Steeds heeft de H. Kerk zich verzet tegen geweld. Met zachtheid trad ze op. Doch vanaf de eerste Christentijd wer den reeds kerkelijke straffen toegepast. De H. Paulus bestrafte een afvallige uit Corinthe met de excommunicatie. De godgeleerden en kerkvaders uit den Romeinschen tijd veroordeelden alle gestrengheid. Dit veranderde langzamer hand. toen de vrijheid van godsdienst door keizer Constantij» de Groote was gewaarborgd. Hij vond zi»h geroepen de Kerk bij te staan en het uitwendig* der Kerk te besturen. Zoo deden ook zijn opvolgers. Do*h vele kerkelijke overheden bleven gekant tegen de zware straffen, om geloofswil, Sen St, Martinus en St. Augustinus verzetten zich er openlijk tegen. naaste aanleiding tot de instelling de Inquisitie gaf de opleving der ketterij der Katharen en der Aibigenzea. Een andere oorzaak van het ontstaan der inquisitie moet gezocht worden in het feit, boe het volk, dikwijls getergd in zijn heiligste geloofsovertuiging, op eigen gezag de ketters ten vuurdood doemde. Onder Paus Gregorius IX worden de eerste sporen aangetroffen van de In quisitie. Hij beval den bisschoppen de ketters op te sporen, doch op hun raad werd welhaast dit werk door den paus opgedragen aan de paters, in 't bijzon der aan de Dominicanen. Er is ook veel vóór, de inquisitie te laten uitoe fenen door reguliere geestelijken, im- t, door hunne onafhankelijkheid de wereld, voortkomend uit bun gelofte van vrijwillige armoede, ston den deze geheel vrij. Dn werkwijze van den inqu; is vrijwel overal hetzelfde. Allereerst werd een uitnoodiging gezonden aan den beschuldigde om voor de geeste lijke rechtbank te verschijnen. Bekend* hij daar schuld, en beloofde hij beter schap, dan was alles vergeven en bleef alles geheim. Was het misdrijf open baar geschied, dan volgde meestal straf v. een bedevaart naar bet H. Graf. Bleef de schuldige ontkennen, dan werd de zaak naar de wereldlijk* recht bank verwezen. Dit kon alleen geschie den op getuigenis vaa twee getuigen, wier namen, om tear begrijpelijke reden onbekend bleven. Bekende hij dan en betoefde hij be terschap, dan volgde een kerkelijke boete, welke somwijlen bestond i» hel dragen van een geel kruis op het boven kleed. Bleef hij niettemin volhouden, dan werden zwaardere straffen toege past, b.v. den vuurdood. Wie kond*» als ketter voor de inqui sitie worden gebracht? Zij in 't alge meen die de eer van God hadden aan gerand, dus niet alleen ketters. De inquisitie was evenwel »iet zon der gebreken. Daarom trad de kerk op om rechtsgeleerden zitting te doen ne men in de kerkelijke rechtbanken, tracht te zij ook de ellendige gevangenistoe standen voor ketters verbeterd te krijgen. Minder mooi was de invoering der Deze vraag was tot de drie zwijgers gericht. «Het laatste gedeelte onderschrijf ik gaarne,» antwoordde Munster, «maar het eerste niet. Nooit zal die kreet van Pruisen bovenmijn over mijl lippen komen.» «Je verzaakt dus je moederland vroeg Meistermann. «Waarom niet, als 't mij eerst heeft verzaakt Ieder mensch heeft het recht, zich een nieuw vaderland te zoeken, eu van dat recht hoop ik gebruik te maken, wanneer mijn diensttijd om is, en het klimaat en de kogels der Atchi- neezca zoo goed willen zijn, mij te sparen.» «Reken je er dan op, naar Atjeh te moeten vroeg Van Mccnen. «Ik lees tenminste in de Bataviasche Courant van heden, dat de onderhan delingen der Rcgeering met generaal Van Swietcn met eenen geweiiscliten uitslag zijn bekroond.» «Waarom heeft Den Haag niet Schonburg onderhandeld vroeg de oud-bokser. «Ei wat gromde de bedoelde, «jij wilt mij nekken, Meistermann. Maar als luiteaant, en jullie allen onder mijne voering....» «Dank je wel veor je voering 1» riep Meisterman, die bewees dat hij in 't Hollandscb heel wat beter thuis was dan de jonker, «die kunnen we i heet klimaat best missen En als je onder uwe leiding» bedoelt, daar dank ik je dubbel voor, weetje? Tienmaal liever een Hollandsch officier dan Pruisisch drilmeester Je slaat door, Meistermann,» merkte Van Meenen op. «Meen je dat?» vroeg de Berliji «en zoo'n vraag stel jij nog wel, Victor Van Meenen, jij, die niet luitenant De Roo op zoo'n wit voetje staat, Of meen je, dat het Wilhelm Meistermann ont gaan kan, dat De Roo je als het ware als zijns gelijke behandelt «Nu ja, laat dat al zijn, het heeft toch niets om 't lijfwe zijn oude studiemakkers, dat is alles.» «Ja wel, en oude vriendschap niet. Nu, in ieder geval, ik zou wc je willen ruilen, kereltje 1 Je carrière is gemaakt, wat ik je zeg Op dit oogenblik werd een zee kend spreekwoord opnieuw bevestigd. Nauwelijks was deze voorspelling van Meistermann van de lippen, toen de deur der cantine openging en luitenant ,De Roo binnentrad. De soldaten rezen op en boden hem het militair saluut, dat de luite- N.V. Centrale Crediet- en Landbouwbank AMERSFOORT, Kortegr. 19, Tel. Int-363 UTRECHT, Tel. Interc- 460. SOEST, Van Weedestr. 206, Tel. Int. 6 SCHERPENZEEL, Tel. Interc. 6. Telegramadres „Credo". Spciili tuiilii: mi ha lindbou» Safe Deposit. pijnbaak. Onder Ionocentius IV werd deze ingevoerd, tegen de traditie zijner voorgangers in. Vroeger werd hoogs tens de geeseling toegepast. Genoemde paus bracht dit strafwerktuig uit het Romeinsche strafwetboek in gebruik, ze was geheel niet overeenkomstig de Germaansche zeden, Groote moeilijkheden openbaarden zich, daar het aan geestelijken was ver boden de strafoefeningen bij te wonen en er dus niemand was, die de be kentenis kon controleeren. Daarin kwam •erandering toen aan de inquisiteurs de macht werd verleend elkander van de excommunicatie te ontslaan. Echter moet men niet denken, dat van de pijnbank een veelvuldig gebruik werd gemaakt. Nauwkeurige onder zoekingen hebben nagegaan, dat dit slechts zelden gebeurde, 't Moet erkend, dat er inquisiteurs zijn geweest, die veel te streng en te onoordeelkundig jn opgetreden. Met name kunnen ge noemd worden Coenraad van Marburg en Robertus. Toen 't aan den Paus werd bekend, werden zij dan ook i irwijld afgezet, en streng gestraft. Petrus de Arbues, ook als zoodanig aangeklaagd, gaat vrij uit. Onder hem werd er niemand terecht gesteld. Zulke gevallen pleiten niet tegen het stelsel der inquisitie, wel tegen de inquisiteurs Over 't algemeen werd de brand stapel niet veel gebruikt. Ten slotte hoe moeten wij als katho lieken de inquisitie beoordeelen. Daar- oe moet gelet worden op wat men onder erdraagzaamheid verstaat. Wij kennen Ie katholieke onverdraagzaamheid, die inzake gedsdieost geen verdraagzaam heid mag dulden, die wel gaarne ver geeft aan den berouwhebbende en medelijden heeft met den te goeder trouw dwalende, maar onverdraagzaam moet zijn, waar bet geldt de verdediging van de waarheid, hier onzen godsdienst. Er bestaat echter nog een politieke ver draagzaamheid die geoorloofd en zelfs in vele landen noodzakelijk is. Doch waar de waarheid alleen kan blijven heerschen, daar moet de staat alleen die waar heid erkennen. Daarom had de kerk het recht i» de middeleeuwen de kette- incengeweven met de kerk en mocht hulp verleeaen aan de inqaisitie. Wij kunnen echter niet alles goed keuren in de inquisitie, niet al hare middelen, niet het geheime van hel rechtsgeding en de weigering van ver dediging. Toch heeft de inquisitie ontzaglijk veel nut gesticht. De inquisitie nam wat eerst door het volk op eigen gezag werd gedaan. De kerkelijke rechts spraak heelt de eenheid in het geloof Ook thans worden neg geestelijke aatregelen genomen tegen afdwaling van het geloof. Was deze soort van Inquisitie er niet geweest, de anarchie en het ongeloof hadden reeds eeuwen eerder gezegevierd. Bij de beoordeelidg der inquisitie moeten, we haar beschouwen in het licht van haar tijd. Opgemerkt moet nog worde» dat zij slechts werd ge bruikt tegen de kinderen der Kerk zeiven, nooit tegenover ongeloovigen oi joden. Erkend moet worden, dat de inqui re een donkere bladzijde in de ge schiedenis inneemt, wij tenminste, ge bruiken geheel andere middelen. Ons voorbeeld van vroomheid, ons gebed en ons geduld zijn voor ons juist de middelen bij uitstek om onze afge dwaalde broeders weer tot de schaap stal terug te brengen. De Amersfoortsche Burgerwacht nant op dezelfde wijze beantwoordde. «Victor van Meenen I De aangeroepene trad eenige stap pen voorwaarts. «Ben je vrij Heb je tijd «Ja wel, luitenant.» «Ga dan even mee, ik heb gewichtig «Heb jullie het gehoord: gewichtig nieuws begon de ex-student in de rechten, zoodra de deur achter De Roo n Van Meenen was dicht gevallen, over zijne promotie, natuurlijk 1 Of ik 10k een profeet ben, potshunderd- tausendl» Nu, wanneer het waar is, ik gun Van Meenen zijne bevordering van ganscher harte. Zoo iemand, dan is hij de man, die ze verdient.» Het was het eerste weord, dat Her man Smingen nog gesproken had. «Is dat je gevoeleo, brave jongen vroeg Meistermann, «het mijne ook je vriend eerst en dan mijn persoontje, dat spreekt als een muts.» «Ei wat,» morde Herbert von Schon- burg, «weshalf zouden zij de» gemee- nen Van Meenen verhoogen en n overgaan Wordt vervolgd. is e In eene vergadering van voorloopige deelnemers, gehouden op Donderdag 27 Februari is de officieele oprichting tot staad gekomen, de ontwerp statuten zijn daar bij acclamatie aangenomen en deze zijn reeds opgezonden ter ver krijging van de Koninklijke Goedkeunuj. Ieder die voorstander is van de open bare en maatschappelijke orde, ieder die nog niet er in kan gelooven dat eerst dan de heilstaat zal zijn gekozen wanneer volslagen anarchie heerscht, zal de oprichting van onze Burgerwacht uiet instemming begroeten. Als wij zien tot welke diep-treurige toestanden voor allen de anarchie in Rusland geleid heeft, als wij zien hoe Duitschland ge teisterd wordt door het Bolsjewisme, hoeveel goed en bloed het daar kost om de anarchie den baas te blijven, dan voelen wij het alt een dure plicht te doen wat wij kunnen om dat Bolsjewisme buiten onze grenzen te houden. En om dit te bereiken dient voort gegaan op den sedert jaren hier te lande gevolgden weg van sociale evolutie. Maar daarnaast dienen wij gereed te staan tot daadwerkelijke bestrijding van elke poging om, onder het mom van het goede te willen, het kwade te be drijven. Organisatie in een hecht ver band van allen die van meeniog zijn dat revolutie de ergste vijand van evo lutie is, is daartoe een eerste eiscb. Reeds vele Gemeenten gingen ons daar bij voor, ook Amersfoort mag niet achter blijven. Het lijkt ons een gelukkige gedachte dat de hier gestichte organisatie zich niet beperkt heeft tot gewapende dienst, maar dat ook een afdeeling voor uit sluitend burgerlijke diensten daaraan is toegevoegd. Daardoor zal ook hij die gevoelt voor het doel, doch zich niet geroepen acht tot het desnoods ge bruiken van wapengeweld, zijn plaats in de organisatie kunnen vinden. Ieder, van eiken stand, van eiken leeftijd, zal zich dientengevolge beschikbaar kunnen stellen om naar zijn krachten mede te werken tot behoud van de maatschappe lijke orde in ons vaderland. Mogen dan velen aan den roepstem van het Comitc gehoor geven eu voor al laat men daarmede met talmeD. Zoolang bij onze naaste buren geen volkomen geordende toestanden zijn ingetreden, blijft revolutie ook voor ons een steeds dreigend gevaar. Daarvoor de oogen te sluiten en zich door de oogenschijnlijke rust in slaap te doen sussen is struisvogel politiek, die zich op hel onverwachts op harde wijze kan wreken. Laat ons waakzaam blijven I Politiezaken 's Nachts werd door middel van het uitsnijden van een ruit ingebreken bij

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1919 | | pagina 1