den Eersten
Nederlandschen
Katholiekendag
Zaterdag 27 September, des middags 4 uur, zal worden geopend een-
Inrichting ter Complete Meubileering
M. Vleeschhouwer Hof 46 - Amersfoort
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
DINSDAG 23 SEPT. 1919 33E JAARGANG No. 51
DE EEMBODE verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week in
gaan, doch opzegging van abonnement moet
Ksollieden vóór den aanvang van een nieuw
rartaal.
Stenografisch Raadsverslag der gemeente
Amersfoort één gulden per jaar.
ADVERTENTIËN 20ccnt per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
advertoeren.
Advertentiëu moeten des Dinsdags en des
Vrijdags vóór 10 uur worden bezorgd.
Bezoekt
te Utrecht.
op 23, 24 en 25 September.
Aan het Secretariaat. Janskerk
hof, zijn verkrijgbaar, na in
zending van het bedrag per
postwissel, kaarten voor de Ope
ningsvergadering op 23 en de
Sluitingsvergadering op 25 Sep
tember a 50 centvoor de
Avondvergaderingen op 23 en 24
September a 25 cent; kaarten
voor alle Sectievergaderingen h
25 cent. Tevens belast het Secre
tariaat zich met het bezorgen van
logies.
Vollidig Progiammahotl voor SO cl.
Uakkennis.
Nauwe aaneensluiting van hen, die
in eenzelfde bedrijf een broodje
ncn, is nuttig en goed, wanneer ze ten
doel heeft verbetering van den sti-ffe-
lijkcn en zedelijken toestand der vak
arbeiders.
Ter bereiking van betere toestanden
mogen alléén wettige middelen worden
gebezigd, ma-; men zich alléén lateri
leiden door Christen-zin.
Uit dien hoofde is 't lid worden van
neutrale of socialistische vereenigttigen
In zulke organisaties lijdt natuurlijk
allereerst de godsdienstzin schade, maar
ook verliest de werkman er in veel
gevallen de lust, de liefhebberij in
lot
licrn beschoren, wordt de arbeid voor
den ontevredene een drukkende last,
een plaag.
Terwijl hij toch inderJaad, juist op
gevat en in goede stemming volbracht,
een zegen, een geluk voor 't mensch-
Wanneer we hier nu een weinig over
de vakvereeniging keuvelen en wijzen
op enkele foutjes hopen we, dat de
flinke werkman 't onzen ouden kinder
dichter Van Alphen zal nazeggen
vriend, die mij mijn feilen toont
Heeft op mijn hait een groot vermogen.
Gelegenheid om zich op Katholieken
grondslag tc vereenigen, bestaat er voor
de meeste vaklui, en waar die gelegen
heid ontbreekt, is er met een weinig
goeden wil, wat ijver en een bectji
doortasten wel toe te geraken, in over
leg met onze geestelijke leidslieden.
Er is echter één ding hetwelk in
'akveieenigingslcven te veel over
hoofd wordt gezien, te vaak wordt
verwaarloosd.
Wij bedoelen de veredeling van het
vak of bediijf, 't aankweeken van meer
kennis enz,, door middel van de vak-
'6'ng-
toch is dit van zoo gioot belang,
verceniging lotsverbetering na
strevend, mag toch zeker wet gewezen
worden op een middel binnen't bereik
ieder, die van goeden wille ishel
zich bekwamen in zijn vak of ambacht.
Wie voelt, dat bij in zijn vak niet
voldoende beantwoorden kan aan een
redt lijk verlangen, moet gelegenheid
zoeken zich te volmaken.
En hier moet de vakvereeniging
vooral steunen en leiding bieden.
't Is immers toch zoo klaar als de
dag, dat verbetering van positie door
vermeerdering van vakkennis redelijker,
beter cn meer van blij venden aard is,
dan die welke volgens andere methoden,
door middel van staking enz. wordi
veroverd.
Als de leiders onzer vakverenigin
gen hier hun volle aandacht aan schen
ken, zullen ze het doel der organisatie
vollediger benaderen. H.
n zak.
In voortdurend gemor i
Binnenland
De Staatsbegroting voor 1920 wijst
aan een tekort van 177 millioen Hol
landschc guldens. Gevolg isnieuwe
en zwaardere lasten van allerlei slag.
Want bezuinigingen kent de staat niet.
Hoogstens wordt er wat over gepraat.
Het wetsontwerp op de verhoogde
grondbelasting zal door de Tweede
Kamer in behandeling worden geno
men. Met deze heffing zal een J
lijksclie bate van f 10.000.000 zijn le
verkrijgen. Voorts 20 millioen tabaks-
belasting, 20 millioen successierecht.
Dan nog een belasting op de uitgaven
van weelde, een herziening van invoer
rechten en uitbreiding van de zegel-
belasting.
Belangrijke bezuiniging is niet mo
gelijk, tenzij een aanmerkelijke vermin
dering van de militaire uitgaven kan
verkregen worden zonder aan de nood
zakelijke eischen van 's lands weerbaar
heid te kort te doen.
Het dorpje Loenen bij Apeldoorn
door een hevig onweer geteisterd.
Hoewel het slechts eenige oogenblikken
duurde, is er in een tiental hui
opschudding veroorzaakt doordat
de bliksem blijkbaar de geleiding der
clcclrische noodverlichting trof, die daar
bovengrondsch is aangebracht. Brand
nergens ontstaande rnateriecle
schade is onbeduidend, maar een paar
bewoners kwamen er minder goed af.
Een ander kreeg eenig letsel
hoofd, doordat een spiegel in stukken
sloeg, in de nabijheid waarvan de vrouw
an een derde moet de rug
geschroeid zijn. Op enkele plaatsen is
de buis der clectrische geleiding let
terlijk verbrand.
O.ider Rinegom is een voetganger
door het hemelvuur getroffen en gedood.
Uit Borger zijn 7 personen di
aanraking zijn geweest met een hond
die aan hondsdolheid leed, naar Utrecht
vertrokken, waar zij in observatie
den gehouden. Ze moeten een kuur
van drie weken ondergaan en worden
eiken morgen ingespoten.
Te Vlaardingen is binnengekomen
de logger „Johanna", die in één nacht
700 ksr.tjes haring had gevangen. De
aanvoer.-n waren buitengewoon, zoodat
aldaar 48 schepen op één dag 1200'
last haring aanbrachten.
Te Middelburg is een ongeveer
50<jarig metselaar, tengevolge van het
breken van een touw, getroffen door
neervallenden steigerpaal en aan
de gevolgen overleden.
In het geva! van den messen-
steker te Vlissingen, die twee meisjes
verwondde, waarvan een intusschen is
overleden, is nog geen licht. Het tweede
meisje, dat in het gasthuis verpleegd
werd, kon naar de ouderlijke woning
tcrugkeeren.
De Patronaten in hel Aarbisdor
hielden hun bondsdag te Deventer ot
der leiding pastoor dr. Schliider u
Hilversum.
Pastoor Bolder gaf eene inleiding
over het patronaatswerk.
Bijna alle directeuren zeide hij, kla
gen over de geringe medewerking der
ouders. Het hoofdargument is meestal
„Mijn jongen zit dc heele week al vast
moet hij nu 's Zondags ook nog". Nie'
was dan bet bezoeken van
bioscoop en herberg.
Met de ouders, die ook in de puber
teitsjaren de aangewezen opvoeders van
hun kinderen zijn, moet rekening wor
den gehouden. Contact met hen is noo-
dig. Zij moeten zelf hun verantwoor
delijkheid beseffen. Al moeten we het
irnamelijk van de jeugd hebben, we
aten blijven werken ook op de ouders.
Daarom de oudersavonden, huisbezoek,
rapporten enz. De standsorganisatie
moet haar leden wijzen op de plicht
der bevordering van het patronaatswerk.
]-...n eeresa'.uut aan het leger van
leeken, dat de priesters in het patro
naatswerk uit vrije keuze terzijde staat I
(appl.) Een goede patronaatscommissie
ligt niet voor het opscheppen. Toch
inc-et het mogelijk zijn, dat erin iedere
plaal3 katholieke mannen gevonden
wo<den die van liefde voor de goede
zaak gloeien. Geeft hun de gelegenheid
zich er in te werken, hun gaven te
ontwikkelen. De directeur moet zijn
ssieledcn niet als „koelies" ge
bruiken, moet hen doen voelen dat zij
deel dragen van de verantwoorde
lijkheid, moet op gezette tijden met
hen vergaderen.
En dan de onderwijzers. Het resul-
at vaa het bijzonder onderwijs is niet
geweest wat de oprichters er mee heb
ben bedoeld; vaderland en kerk zijn ei
r.ie' mee gered. Dit wordt niet gezegd
ten nadeele van hun werk. Maar het
goede is zoo gauw uitgewischt
har, van het kind. Daarom is het noo-
dig dat de onderwijzers aan het patro
naatswerk meedoen, om niet hun werk
van de school later bankroet te
gaan.
- Van 1905—191 werden pl.m. 66000
H A heide ontgonnen. Van het half
millioen hectaren, dat thans nog w
ligt kunnen minstens 330 000 H.A.
bouw- eu grasland woiden ontgonnen.
Daarop kunnen worden voortgebracht
per jaar 501 millioen K.G. melk, 1980
millioen K.G. aardappels, 175 m
K.G. graan, voornamelijk rogge.
r.-,ervan kunnen bij ten voldoend
rantsoen bijna 2 millioen menschen
worden gevoed. Als de bevolking jaar
lijks met 70.000 zielen toeneemt i
er nog geduiendc 30 jaar arbeid
voedsel verschaft kunnen wo-den alleen
door ontginning van eigen u em. Dc
jaarlijksche opbrengst van den ontgon
nen grond bedraagt in geld naar matige
schatting 65 millioen gulden waarvan
20 millioen aan arbeidsloon of werk
voor 30.000 arbeiders.
Tegen de duurte begint men thani
allerwege te strijden.
In tal van plaatsen richt
sumentenvereenigingen op, teneinde op
deze wijze zelf de benoodigde artikelen
in te koopen, met uitsluiting
staande winkeliers en grossiers. Den ken e
Haag, Rotterdam, Amsterdam e. a.
hebben reeds eenigen tijd zulke con
sume r, ten vereer, igingen, terwijl dezer
dagen in een vergadering van de ver
tegenwoordigers van Haarlemscfe or
ganisaties, die tezamen 23.000 leden
tellen, is besloten tot oprichting te
Haarlem van een vereeoiging tot be
strijding van de duurte.
De Haagsche Bestuurdersbond heeft
reeds 10.000 paar lieercnscboenen in
Amerika gekocht van prima qualitci;,
welke liet publiek ongeveerf9.
zullen kosten. Ze waren dan ook reeds
verkocht, voor ze aangekomen
Een andere inkoop-combinatie
ambtenaren in de Residentie kocht
1000 paar van die Amerikaanscbe
chocnen, rechtstreeks uit het land
oorsprong.
Aangemoedigd door het eerste t
s kocht de Bestuurdersbond in Amerika
>k een partij van 200.000 paar
vrouwenkousen. Deze kousen zullen het
publiek ongeveer de helft kosten van
den tegenwoordigen winkelprijs.
Ook het gemeentebestuur van Am
sterdam h.-eft 20.000 paar schoenen
gekocht, alsmede wollen kousen, die
Canada komen, welk voorbeeld
andere gemeenten spoedig zullen volgen.
Het spreekt van zelf, dat tal van
winkeliers cn neringdoenden de dupe
a te worden van deze actie, te
nu de Regeering voorn
Misumentenvereenigingcn kracht
dadig te steunen door het verleeneo
m voorschotten.
Wel hzeft b. v. de Haarlemsche Han-
delsverecDiging aan den Middenstands
bond verzocht bij de Regeering
protesteeren doch wij twijfelen zeer, of
een gewillig oor zullen vinden,
inister Van Yssclstcin verzekerde, dat
:t een dringende zaak geldl.
De protesten der winkeliers zullen
dus weinig baten. Zelf moeten zij.
willen ze niet door allerlei consumen-
tenvereenigingen verdrongen worden,
de handen uit den mouw steken.
Onder hen zijn vele eerlijke kooplieden
en het ware te betreuren, indien dc
goeden met de slechten moesten boe
ien. Zelf moeten zij nu de misstanden,
in hun branche heerschend, openbaren
en uitroeien.
Zoolang 't publiek niet wret, wie van
de winkeliers wè! en wie niet de bur
gerij het vel over de ooren haalt, lijden
nok de goeden onder de verdenking.
Tal van winkeliers zouden waarschijn
lijk goedkooper willen verkoopen, in
dien de fabiikanten en grossiers maai
lagere ptijzen bedongen.
De „Limburger Koerier" schreef on
langs het volgende
„Algemeen wordt geklaagd over de
ontzettende duurte. Men benoemt com
missies tot opsporing van
-Eén der oorzaken, en niet de minste
kan worden opgediept uit dc ter inzage
liggende kohieren van den hoofdelijken
islag van Maastricht. Daar ziet men:
i fabrikant van een voedingsmiddel
aangeslagen naar een inkomen van
rond honderdduizend gulden een krui
denier f50.000. sigarenwinkeliers voor
f 10.000-f 12.000; handelaars in stof-
fen en mantels voor f 12.000f 15.000
en f30.000, één zelfs voor f58.000
diverse kruideniers, handelaars in knoop,
jes en boo Hjes ui'. vee.
f 10.000 f 15.000drogisten voor
f 10.000 en f15.000; slagers voor f7000.
Al deze inkomsten spruiten loutet voort
uit een ongeweltigd overvragen van
het publiek. Een der middelen tot be-
snijding van prijsopdrijving beslaat in
coöperatie, die ten doel heeft de winst
tot het normale terug te brengen. Zeker,
zijn oorzaken van duurte schuilende
de algemeer.e wereldtekorten op elk
gebied, maar de bijkomstige oorzaken,
n.l. de woekerzucht moet worden be
streden tot eiken prijs en met alle
kracht".
Amersfoort
Dinsdag kwam de Prop. club Leo
XIII bijeen. De heer J. v. Empeleo,
hield een interesante lezing over het
Verzekeringswezen, speciaal over dat
van „Concordia". In duidelijke bewoor
dingen deed hij zijn medeleden mate
riaal aan de hand om niet alleen de
Coöperatieve levensverzekering Con
cordia te propageeren, maar ook an
dere coöperatieve instellingen.
"e vergadering kenmerkte zichweder-
door druk bezoek. De prop. club
Leo XIII is bezig zich een plaats van
beteekenis in de R. K. Werklicdenver-
eeniging te verwerven, Op 30 Septcm-
a.s. zal voor haar leden een cur-
geopend worden in rekenen en ned.
taal.
De violiste Kathleen Partlow, die ten
gevolge van de tijdsomstandigheden de
laatste jaren niet meer in ons land con
certeerde, komt binnenkort eene tournee
door Nederland maken. Tot heden zijn
•olgendeconcerten vastgesteld: 27
Sept. Hilversum, 29 Amersfoort, 1
October Amsterdam, 9 Utrecht. De be
geleiding heeft weder onze bekwame
list Louis Schnilzler op zich genomen,
In de nabijheid van 't Sasje waar
l met wegenaanleg bezig is kreeg
de opzichter op onverklaarbare wjie
de ter plaatse slaande bok (driepoot),
waarmede de riolen gelicht worden, op
zijn lichaam. Zwaar inwendig gekneusd
werd hij naar het St. Elisabeth-Gaslhuis
vervoerd.
OPENING
12HET KIND DER ARMOEDE
Hij schilderde nu met krachtige en
heldere kleuren de schuld en misdaad i
van den graaf, en bewees daaruit dat
de zaak van den aangeklaagde door
zulke barbaarschheid niet alleen slechts
verschoonend, maar volkomen recht
vaardig verscheen, cn drong eindelijk
op vrijspraak aan.
Hij had geëindigd.
De president en rechters stonden op
en gingen in eene andere zaal om een
beslissend vonnis uit te spreken.
Feodors hart klopte hevig, want niet
alleen het lot van zijn cliënt, maar ook
zijn lot zou beslist worden.
Toen trad de voorzitter niet statige
tred binnen. Langzaam ontvouwde hij
een papier en las het vonuls. Peter
werd wegens moordaanslag ter dood
veroordeeld, cn de graaf geheel
vrijgesproken.
Bedwelmd, onmachtig stond l'eodor
daar, niets denkende, niets gevoelende,
totdat de klank van zijnen naam hem
deed onlwakcn. De president vervolg
de luider
«Te gelijk verbieden wij den pleit
bezorger van Peter eiken arbeid als
advocaat, dewijl hij zich in zijne pleit
rede van heden als een oproermaker,
en versinader der wetten heeft doen t
kennen. Hij wordt voor altijd uit deze
stad gebannen.
Meer hoorde Feodor niet meer
Doodsbleek, met wanhoop in zijn hart
stortte hij de zaal uit, en zonder de j
verbazing der voorbijgangers te be- j
merken, snelde hij naar zijne woning.
lil zijne woning gekomen, begaf hij
zich te bed waar hij gedachtenloos j
bleef liggen. Zoo verliepen eenige j
toen hij, uiterlijk bedaard opstond
:ijnc kamer rondstaarde. Op tafel
lagen dc werken van Horatius, die hij
bij zich stak, hij greep zijn hoed en
ging door dc stad naar het woud, over
dal, liep hij verder en nu vin
den wij hem in het I'atra-gebergte
terug.
VIII.
DB HB1D8NS.
In liet Kesseldal dat door de ont
zaggelijke rots Krywan begrensd wordl,
hcerschtc een woelig en vroolijk leven,
zelfs de strenge natuur scheen hier
voor een oogenbhk den sluier der
boetelingen afgelegd te hebben,
vroolijkheid der wereld, die zij
volgen kan. Welk een woelig leven
in het dal I Eenvoudige hutten staan
poëtische wanorde geschaard,
het midden van het dal flikkert
helder vuur en om hetzelve zit een
troep heidens. Bij den ketel, die over]
het vuur hangt zit een oude vrouw
niet vale trekken en met bloote ge
schrompelde armen, het brouwsel in
den ketel ijverig roerende. Dicht bij
haar zit een jonge vrouw, vol kracht
en schoonheid. Van onder het roode
mutsje kronkelen zwarte haarlokken
langs hare lieve schoone wangen. Een
doek bedekt de schouders. Natuurlijke
bevalligheid heerscht in hare gestalte,
j in elke beweging. Op een kleinen af-
I stand van haar zitten eenige mannen
I met ruwe gezichten en doordringende
oogen. Vier kinderen schoon als de
minnegoodjes huppelen en dartelen
jond. Weinige schreden verder ziet j
men eene gemengde groep vol leven
en genot. Jonge meisjes voeren hier
eiken duns uit, die aan het volk
het zuiden slechts eigen is. Rustig
grazen de paarden der karavane, en
muziek noch schoone meisjes waren
in slaat hunne oogen van den gras
rijken grond af te leiden.
Een gillend fluiten is een teeken, dat
maaltijd gereed is. De mannen bij
I net vuur staan op, de danseressen
vliegen nader, de kinderen juichi
zelfs dc paarden verheffen den kop,
als wilden zij weten, van waar die
tooncn kwamen.
Alleen de jonge, schoone vrouw
bleef rustig op hare plaats, zonder het
I woelig leven gade te slaan.
•Goede jongens 1« riep de oude
vrouw, «vaardige jongens, zet voor mij
den ketel af! Mijne leden zijn zwak.
cn ook droomde ik van nacht, dat een
witte kater met zijn poot over mijne
oogen streek. Dat beteekend vast een
ongeluk.
Snel werd de ketel van het vuur
genomen, het brouwsel op een groolen
schotel geworpen, die in het gras
stond, Even snel zat ieder om de pot,
1 lerwijl zij met lange houten lepels uit
den schotel schepten.
Eerbiedig naderde de oude vrouw
liet schoone meisje en kuste haar kleed.
Zij sprak vleiend»De roos behoeft
i oppassing om te kunnen bloeien en
I door hare schoonheid alle bloemen te
oveitreffen, zoodat deze verwelken en
van nijd sterven I Wil mijne bloe-
menkoningin dan hare bladeren door
den wind laten verwaaien en sterven
De schoone Satella zag een oogen-
blik de oude vrouw aan, toen sloeg zij
hare donkere oogen ten hemel, plech
tig hief zij haren arm op en sprak op
droeven toon: «Bij het zachte schijn
sel der maan zag ik drie nachtuilen
op de spitse van dezen boom zitten,
cn hun akelig doodsgeslecn wekte de
grasmusch en den krekel. In de dauw
droppels der zwaardlelie door de mor
genzon beschenen zag ik een doods
hoofd, en gindsche wolken weven een
rouwsluier voor de arme SauellaU
De oude vrouw luisterde opmerk
zaam toe en schudde het boofd, toen
zag zij naar de wolken en zeide -Zie,
mijne koningin, de machtige leeuw
Ontembaar als Simson, zal hij den
rouwsluier verscheuren, en uit hare
draden zal hij een bruiloftskleed voor
zijne beminde weven, en de blikken
harer oogen zullen schitteren en de
rozen harer wangen gloeien.»
Nu hoorde men in de verte fluiten,
Satella sprong op en was blijde, Ra-
duschka hield op te zingen, en allen
zagen naar den kant, vanwaar het ge
luid kwam.
Van achter den r -tshock traden
eenige mannen te voorschijn. Stil en
somber traden zij nader en niet een
hunner beantwoordde den groet die
men tot hunne verwelkoming uitsprak.
Toen verhief de oudste der twee zijn
arm en sprak «Stilte, gij kinderen van
het woud dat het gejuich uwer lippen
de vreugde uws harten
u umvliedeKommer en droefheid
over ons allen Dc leeuw is gevangen
,en in ketenen geklonken, zij zullen
hem dooden en verpletteren, even ge-
lijk de leeuw een aardworm door zijn
zware pooten plat drukt
«Mijn vader wat zegt gij riep Sa-
jtella. «Keert de Leeuw niet tciug
Zwijgend schudde de oude liet zil-
veren hoofd.
1 Akelig was dc kreet waarmede het
meisje ter aïrde viel, zij rukte zich het
i haar ui; haar hoofd, en sloeg zich in
i vertwijfeling voor de borst.
Geheel onverwachts verscheen nu by
de rotshoek een man met wankelende
schreden, zonder door de zigeuners op
gemerkt te worden, die nogmaals veel
harder riepen. «Wraak, wij zweren
wraak
Dit woord deed den vreemde ont-
I waken, hij riep luid: «Zweer niet, aan
mij behoort de wrak.-!. Nauwelijks had
hij dit gezegd of hij viel ter aarde.
Verschikt sprongen zij op en omring-
den hem, maar hij bemeiktc er niet;
van, want zijne oogen waren gesloten
jen zijne borst schier zonder adem.
Wordt vervolgd.
i
