j. VAN HAMERSVELD Ir.
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT - DINSDAG 16 MAART 1920 33» JAARGANG No. 100
DB BBMBODB verschijnt Dinsdags- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnemen' moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Prijs per d'le maanden 10.90 Buiten de
gemeente Amersfoort f0.95. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
Stenografisch Raadsverslae der gemeente
Amersfoort óón gulden per jaar.
ADVERTENTIEN 25 cent per regel. Billijke
larlevcn voor handel en nijverheid bij geregeld
advcrtceren.
Advcrtentlgn moeten des Dinsdags en des
Vrijdags vóór 9 uur worden bezorgd.
Is het recht aan zachtmoedigheid
gepaard, dan wint het aan kracht
en. aanzien; gepaard aan toorn,
verliest het heide.
„IK DORST I"
Eens hing dc Vorst uit Davids huis
In koningskleed van purpere wonden,
Een doornekroon om 't haar gebonden,
De handen bloedend aan het kruis.
De tranen glansden in het oog,
Zijn lichaam rilde in wondenschrijnen
En droef en bleek van scherpe pijnen
Hield Hij het moede hoofd omhoog
In stil gebed van bleeken mond.
Toen huiverde van diepe smarte
De ziel en zwoegend sloeg zijn harte,
Dat nergens troost en liefde vond,
En zachtkens klaagde Hij en sprak:
„Ik dorst", maar smachtend bleef
|Hij hangen
Wijd uitgestrekt in breed verlangen,
Totdat de lans Zijn hart doorstak.
T. G.
Op reis in Congo land.
Zoo goed mogelijk trachten we den
tijd door te komen we studeeren de
taal, voor zoover die uit boeken te
studeeren valt, maken wandelingen in
en om Leo, gaan nu en dan eens aan
de kade kijken en informeeren hoe het
met onze kansen staat, en leven weer
verder op het beetje hoop dat men
ons daar geeft. Eerst heette het, dat
wc misschien zouden vertrekken in de
week van 15 Decembertoen werd
het vertrek vastgesteld op 24 Decem
ber, en de boot waarmede wij gaan
zouden, lag reeds hier aan de kade
een paar dagen voor het vertrek echter
werd zij plotseling weggeroepen om
hulp te gaan bieden aan de „Reine
Elisabeth", die in de Kasai op 'n zand
bank was geloopen. En nu schijnt het
eindelijk zoo goed als zeker, dat de
„Brabant" zich over ons ontfermen zal
en ons Zaterdag 3 Januari zal meene
men naar Coquilhatville,
Onder de oude kennissen, welke wij
hier aan de rivier ontmoetten waren
ook twee vliegtuigen, verpakt in reus
achtige kisten, die ook met de „An-
verville" van Europa waren gekomen,
't Zijn de eerste in Belgisch Congo
behalve een of twee machines, die tij
dens den oorlog op de grens van
Duitsch-Oost-Afrika geopereerd hebben
en wekken dus nogal belangstelling,
Van hier werden zij per boot naar liet
pas-opgerichte vliegkamp bij Kinshasa
vervoerd, waar men zoo spoedig mo
gelijk tot dc eerste proefnemingen zal
overgaan. De bedoeling is een gere-
DUBBELE BEDDING.
Hij voor zich had den last der ar
moede wel kunpen verdragen, met zijne
kundigheden kon hij gemakkelijk eene
betrekking vinden, doch in zijne woon
plaats wachtte eene arme moeder op
hem, en om deze door zijnen rijkdom
de laatste levensdagen te verzoeten,
daarom had zijn geld hem vreugde ver
schaft. Deze blijde verwachtingen der
kinderlijke liefde, hadden, even als zijne
schatten, in de golven hun graf gevonden.
Doch wij kennen Jozefs op God ver
trouwend gemoed. De Heer heeft het
geven I Zijn wil zij geloofdmoge Hij
nu slechts mijne moeder in het leven
behouden en mij tot haar voeren 1"
dacht hij.
Op zekeren avond wandelde hij door
de straten der prachtige stad, overal
was gewoel van allerlei aardmen kon
alle talen der vijf werelddeelen hooren
van de balkons af klonken de zang,
begeleid van de guitares, terwijl hier en
daar, de zwarten na den alloop van
hun dagwerk, de vermoeienis verg:tende,
hun vaderlandsche dansen begonnen.
Plotseling weergalmden de kreten
van „Brand I Brand I"
Uit eene nauwe straat steeg een dik
ke rookkolom en weldra barstten de
gelden dienst te beginnen tusschen
Kinshasa en Stanleyville, 'n afstand van
meer dan 1600 K.M. Het zijn water
vliegtuigen, die den loop der rivier
zullen volgen en wanneer zulks noodig
is op de rivier kunnen landen. Moge
1 de opzet met succes bekroond worden,
zoodat het reizen naar het binnenland
spoedig wat vlugger en eenvoudiger
Er ware nog veel goeds en interes
sants te vertellen van Leopoldville en
zijne missiestatic, welke wij zoo zachtjes
aan zijn gaan beschouwen als ons eerste
lehuis in Afrika, waar wij drie weken
gastvrijheid genoten en als huisgenooten
hebben medegeleefd met onze Vlaam-
sche mede-missionarissen, onder het
vaderlijk bestier van den Bisschop zelf,
waar wij ons gewend hebber aan
liet Af ikaansche leven, aan de warmte
van het klimaat, aan het zorgvuldig
dragen van onze zonnehelmen van
's morgens acht tot 's avonds vijf uur,
zon of geen zon, aan het slapen onder
muskietennetten, aan liet geregeld slik
ken van onze dagelijksche 25 centigram
kinine tegen de koorts, aan het rond
fladderen van vleermuizen 's avonds
door de kamer, en andere buitenissig
heden, welke hier in Afrika tot het
dagelijksche leven behooren.
Maar we zijn niet in stemming om
veel te schrijven. Voorzeker, wanneer
wij Zaterdag zullen vertrekken, zullen
wij scheiden met de aangenaamste her
inneringen maar toch, wij willen hier
weg, wij zullen niet tevreden zijn voor
wc weer reizen, voor we weer varen,
stroomop, altijd verder, tot we voor
goed afstappen aan de kade van Ba-
sankusu, waar men sinds maanden ver
langend naar onze aankomst uitziet.
G. WANTENAAR,
Miss. Apost.
Binnenland.
Oud-Minister Treub hield een rede
over den tegenwoordigen toestand en
de vooruitzichten van handel en nij-
Hij gelooft dnt een prijsdaling voor
verschillende artikelen, die reeds is in
getreden, nog verder zal gaan. Doch
een prijsdaling tengevolge van onmacht
tot export zou kunstmatig en tijdelijk
zijn en men moet zich daarvan niet
veel voorstellen. Het is begrijpelijk, dat
de handelaren, op liooge kosten ge
jaagd door hun inkoopsprijzen en de
belangrijke opslagkosten, hun waar niet
met verlies in liet binnenland verkoo-
pen voor dit liuóg noodig is, maar
blijven specuieeren op een verbetering
der valuta. In de kaasprijzen verwacht
Apr, een sterke daling, maar alle op
geslagen voorraden zullen in ons land
geen afzet kunnen vinden.
Samengaan van den 8-urcndag en
opvoering der productie is mogelijk,
mits de arbeidsprestatie dank zij
meerdere ontspanning en rust on
geveer een zelfde zij als die yan vroe
ger, toen de arbeider onder meer druk
uiteraard langzamer arbeidde. Dit is in-
tusschen in de algemeene oorlogsma-
laise niet het gevolg, doch sgr. wijst'
op den toestand in Duitschland, waar
men de noodzakelijkheid van
intensiever arbeid thans inziet. Dit geeft
hem goeden moed ook ten aanzien
van ons land.
Bij de algemeene demoralisatie door
den oorlog veroorzaakt, zijn wel ver-
vlammcn met geweld los, een pakhuis
vol pik en teer was in brand geraakt
de woede des vuurs spreidde vlammend
vlas en teer als brandende fakkels door
de lucht, weldra raakten ook de beleade
gebouwen en de naburige straat in
brand. Akelige noodkreten en het ge
jammer der ongelukkigen, die hunne
goederen poogden te bergen, deden de
haren te berge rijzen en wedijverden
om het schouwtooneel van dien vrcese-
Iijken ramp te vergrooten,
Jozef riep Gods bijstand in en snelde
ter hulp om zoo mogelijk redding aan
te brengen met spoed plaatste hij zich
bij eene brandspuit aan de pijp, toen
dc pijp voerder, door een nedervailen-
den balk gewond, moest weggedragen
worden, dit huis werd echter behouden,
het nevenstaande stortte in en onmid-
delijk daarop hoorde hij allerverschrik
kelijkste jammerkreten.
„O red mij, red mijn kind, om Chris
tus will" riep eene vrouwelijke stem.
Eene vrouwelijke gedaante vertoonde
zich, wanhopend de handen wringende,
aan een venster vau het brandende ge-
b.ouw. De vlammen omsingelden haar
en het vuur en een verstikkende damp
drongen door alle openingen.
Snel bracht Jozef een ladderhet was
op de tweede verdieping, dat de on-
keerde dingen gebeurd ook door het
landsbestuur, doch degene ^ie in het
openbaar verklaren durft dat onze be
stuurders ónbetrouwbarc mannen zou
den zijn geweest, maakt zich schuldig
aan laster.
De Minister van Onderwijs heeft
het gevoelen van het bestuur der ver-
eeniging van directeuren van H.B.S.
m. 5-j. c. gevraagd, betreffende de
kennis van de beginselen van het
Eransch als eisch van toelating tot de
lste klasse der H.B.S. 5-j. c.
Op grond van den uitslag van een
referendum onder de leden der veree-
niging, waarbij zich 53 leden tegen en
34 voor de afschaffing van het Eransch
bij het toelatingsexamen verklaarden,
heeft de minister in overweging gege
ven om het Eranach bij het toelatings
examen te handhaven,
De propaganda-commissie der ver-
ceniging van Gasfabrlkanten publiceerde
een drietal brochures, waarin op po-1
pulaire wijze de voortreffelijkheid van
't gas-gebruik voor zeer verscheiden
doeleinden wordt aangetoond.
De heer D. Stavorinus behandelt in
een brochure de toepassing van het
gas in de metaalindustrie en geeft io
een ander geschrift aan hoe men heet
water in elk huis, op elk tijdstip en
zonder moeite kan bekomen.
Ingenieur A. C. Koppejan, directeur
der gas-, water- en clectriciteitsbedrgven
der gemeente AmerAfoort, becijfert zeer
minitueus de voordeelen van gas als
warmte-, licht- en krachtbron.
1 Speciaal het laatifte geschrift is een
zeer lezenswaardige bijdrage, die na
lezing stellig velen een klaarder inzicht
in 't actueele licht- cn krachtvraagstuk
zal geven.
Jammer dat vele gemeenten met hun
bedrijven ?oo sollen en 't misbruiken als
belastingobject.
De groei der gasbedrijven zou sneller
zijn en gezonder, wanneer alleen zui
ver economische motieven bij beheer
en exploitatie leiding geven.
Naar „Tubantla" bericht, zijn te
Haaksbergen de landbouwer Hobben-
schol en zijn 3 kinderen aan de Spaan-
sche griep, gepaard aan longontsteking,
overleden. De in rouw gedompelde
moeder blijft alleen achter.
Te Boxtel eischten dragers van een
lijkkist verhooging van draagloon. Bij
niet-inwiiiiging zou de kist langs den
weg wordcu gezet I Om dit te voor
komen, heeft een familielid aan den
loonelsch voldaan.
De voorziening in den woningnood
is een zaak van groot belangeen al
gemeen volksbelang.
Vandaar dan ook dat zij die geroe
pen zgn bij maatschappelijk werk leiding
te geven en meer speciaal het woning
vraagstuk op huu arbeidsveld vinden,
met ijver zoeken naar goede me
thoden om snel, goedkoop uit den
woningnood te geraken.
De heer Schulte Nordholt, Directeur
van het Bouw- en Woningtoezicht der
gemeente Amersfoort, publiceerde in
dit verband in 't tijdschrift Gemeente
belangen eene verhandeling over
„Centrale voorziening in den Woning
nood voor den kleinen Middenstand."
In deze verhandeling wordt door den
auteur, die ex officio zeer ter zake
kundig is gewezen op de noodzakelijk
heid dc pogingen ter voorziening in
den woningnood door centralisatie
cu concentratie meer vruchtbaar te
doen zijn, dan nu mogelijk is, waar
gelukkige om hulp riep.
„Zij is niet meer te redden," riepen
de omstanders, ziet hoe de balken zak-
[ken I de vlammen dreigen elkaar te a-
ken. Waag u liever niet nutteloos 1"
„Leven om leven I" sprak Jozef vast
beraden, „ik zal het beproeven I"
Door kreten, die ieders hart verscheur
den, smeekte de ongelukkige op nieuw
„Jezus I" riep Jozef, „bescherm ons
en ontferm U onzer I" Een natten doek
om zijn hoofd slaande, klom hij moe
dig den ladder op, de toeschouwers
vielen op de knietin en baden voor
hemrook cn vlammen sloegen den
Duitschcr tegemoet, zijn haren verzen
gen, zijne klecren vatte vuur, doch on
verschrokken drong hij vooruit, thans
had hij nagenoeg het venster bereikt,
vatte het ijzerwerk vast en poogde zich
er in te werken, doch een verstikkende
walm van rook en vlammen dreel hem
tweemaal terug, hij hoorde duidelijk het
angstgeschrei der ongelukkige ten der
de mate de naam van Jezus aanroe
pende, kwam hij in de vensterbank,
eene windvlaag verdeelde op dit oogen-
blik de vlammen toen hij in het
vertrek een Moeder Gods beeld aan
schouwde waarbij de ongelukkige neer
geknield met 'nkind op den arm, den
zoo onsamenhangend wordt gearbeid.
De Schrijver bepleit dan normalisatie
der bouwplannen met behoud van ver
scheidenheid in typen en toont aan hoe
de. voordeelen daarvan zich openbaren
in vlugger opleveren en minder bouw
kosten, ergo lager huurprijs.
De versnippering der krachten bi)
woningbouw-plannen hier en daar on
samenhangend ter hand genomen,
wordt voorkomen door het geheel in
handen te stellen van een groot lande
lijk organisme, te stichten b.v. door
machtige vakorganisaties.
Het plan door den heer Schulte
Nordholt ontwikkeld is practisch zeer
wel uitvoerbaar.
Amersfoort
Door v. W., werd aangifte|ged*an,
dat bij hem is verkocht een gouden
kap, welke bij nader onderzoek verguld
koper bleek te zijn. Een man uit NiJ-
kerk was de verkooper.
M. de G. deed aangifte van mis-
handeling gepleegd door P. G. Inzake
gelijk misdrijf door zekere H. onder
gaan door zekere H. ondergaan door
K. en B„ eveneens geverbaliseerd.
Door de recherche is aangehouden
een Belg genaamd A de M., niet in
't bezit van de vereischte papieren en
daarom oaar zijn vaderland terug
gebracht.
Een voerman, die op noodeloos
kwellende wijze een aantal kalveren
vervoerde, werd door de politie gelast
het vervoer op andere wijze te doen
plaats vinden.
Geboren: Willem Herman, z. van
H, J. Eggink en H. A, Kabbes
Johannes Antonie, z. v. A. Veldhuizen
en J. B. Boomhouwer Petronella
Paulina, d. v. H. P. Chr. Friedrichs en
P. Schoonoord Marinus Eeltje, z.
van Chr. G. Lang en A. Busser.
OverledenWillem van Utrecht,
71 jaar ongehuwd Arie van den
Eshof, 47 jaar echtgenoote van A. van
Doorn Johannes Berkeloo, 22 jaar
ongehuwd Klaas van Leusen, 20
jaar ongehuwd Anna Elisabeth
Stroomenberg, 58 jaar echtgenoote van
H. Verhoef Jan van der Laan, 20
jaar ongehuwd.
Hel Bestuur van de Onderofficieren
Bouwsticbting V. I. O, S. zal Dinsdag
23 Maart aanbestedenhet bouwen
van achttien woningen aan de St.
Beroulfusstraat te Amersfoort.
Bestek en teekeniag zijn verkrijgbaar
ten kantore van den architect Polhoven
van Asch van Wijckstraat,
Op de markt.
Appelen i 2.A f 5.— Peren f 2.—
A f 5.—Zandaardappelen f 5.— A
f 6.50 per hectoliter. Hoendereieren
f 10.50 I 12.per 100 st. Hooibotcr
f 3.- k f 3.25 per kilo. Kippen f 2.—
A f4.— Kuikens f 3.50 A f 6.—
Piepkuikens f 1,50 A f 2,50Tamme
konijnen f 2.A f 4.— per stuk.
Duiven f 1,70 A f 2,— per paar. Ma
gere Varkens f 50.f 75.Zeugen
drachtig f 200.A f 350.Biggen
f 25.— f 45.— per stuk.
Aangevoerd waren ongeveer 100
hectoliter Appelen 25 hectoliter Peren
100 heet. Zandaardappelen 100.000
stuks Hoendcreieren 60 kilo Hooi
boter16 Magere Varkens 70 Biggen
10 Zeugen.
Voor de leden van „Geloof en
Wetenschap" gaf de kunstschilder Joan
dood verwachtte.
„Heilige Maagd I ik zie u," riep Jo
zef bemoedigd, „gij zult ons redden uit
den vuurmond zoowel als uit het graf
der golven I"
Snel vatte hij de half onmachtige,
en droeg haar met inspanning door de
vlammen den laddei af.
De luidste vreugdekreten ontvingen
den moedigen jongeman. Jozef gaf de
geredde en haar kind aan de zorg van
twee vrouwen over, die het gewoel en
gevaar niet schuwende, waren doorge
drongen en Jozef trachtte zich onge
merkt tc verwijderen, want zijne krach
ten waren uitgeput en het vuur had hem
vreeseiijk gezengd.
De vrome Vaders ontstelden toen zij
Jozef vol brandwonden in liet klooster
zagen terugkeerenhij bekende hun alles
wat er gebeurd was, het gevaar en dc
redding.
„Ach, eerwaardige heeren I" zoo ein
digde hg zijn verhaal„ik begon reeds
beangst te worden, het vuur en de
rook beletten mij adem te halen, ik wan
kelde op den ladder, ik hoorde het
geschrei der ongelukkigen; ik wilde
voorwaarts en kon niet, mijn hart
bloedde, eensklaps dreef een windvlaag
den rook uiteen en ik zag bij het schijn
sel der vlammen het beeld der heilige
VANAF fl.35 PER FLESCH
VRAAGT PRIJSCOURANT.
Collette uit Blarlcum eene verhandeling
ten beste over Jan Toorop. zijn persoon
en zijn werk.
Lichtbeelden, gevende een voorstel
ling van de meest bekende specimen
van Toorop's oeuvre, verduidelijkten
het gesprokene.
Collette deed zich kennen als een
worm vereerder van Toorop, en een
groot bewonderaar van dien* kunstui
tingen. Volkomen juist was zijn opvat
ting, dat voor goede waardeering van
het werk van een artiest, noodig is
kennis van zijn leven en denken, en
van het miliieu waarin hg opgroeide
en leefde.
En zoo vergastte hg dan zgn aan
dachtig luisterend gehoor op het relaas
van Toorop's leven en werk, vol
pieteit en bewonderend schetsend zgn
kunstenaarsloopbaan wgzend op zgn
groot sociaal medegevoel, op zgn drang
naar rechtvaardigheid, zgn zin voor de
teere schoonheid van het Reine.
Voor zoover de lichtbeelden slaagden
gaven ze velerlei te zien.
Symbolische schetsen, mystieke tee-
keningen en bovenal portretten, studie
koppen. Engelenkopjes b.v., van ont
roerende schoonheid, demonstreerden
Toorop's liefde' voor de kleine Onschuld,
En frappeerend was 't, in die opeen
volgende reeks van kunst-producten te
zien hoe in Toorop zich een ziele-
proces voltrok, dat hem de Waarheid
deed vinden en de Bron van alle
Schoonheid in eeuwigheid.
Onder de fouten der lichtbeelden-
projectie leed voornamelgk het weer
geven der allegorische schetsen, waar
de rgke beteeker.is van het Ignenspol
menigmaal verborgen bleef.
Het meest spreekt Toorop's talent
tot de groote massa door sgn expreisie-
volle portretten, die knap van teeke-
ning in rake ignen de persoonlgkheid
doen leven.
Bij dc reproducties misten velen de
Oostcrbeeksche Kruiswegstaties, een
van meester* meest geroemde
werken.
Doch alles saamgenomen was er
alle reden den heer Collette voor
zijn kunstbeschouwing recht dankbaar
tr zgn.
De afdeeling Amersfoort van den
R. K. Onderofficiersbond St. Martinus
gaat midden Mei haar 10-jarig bestaan
fcestelgk herdenken.
Bg deze gelegenheid is georganiseerd
een loterg van kunstvoorwerpen waar
van de netto opbrengst ten goede komt
aan het Tuberculose-lijder.v fonds van
den Bond.
Gegeven het goede doel, waarvoor
de loterg is opgezet zal het niemand
verwonderen te vernemen dat een keur-
collectie prgzen is samengebracht en
dat dc verkoop der loten A 10 ct. per
stuk een zeer bevredigend verloop heeft
Op nader te bepalen dag zullen de
prgzen worden geexpoaeerd.
Voor den te houden feestavond werd
Pater Borromeus de Greeve gevraagd
als feestredenaar.
Maagd, het was alsof zg wenkte om de
redding te beproeven. Met nieuwe hoop
en moed waagde ik mg te midden der
vlammen, en hel gelukte, maar alleen
aan God zg de eer en aan de gena
dige voorspraak der H. Moeder Gods I"
Met nederigheid verzocht bg de Va
ders de zaak stil tc houden; niemand
behoefde te weten dat hij de redder
was geweest, en zij beloofden dit.
De brandwonden noodzaakten Jozef
eenige dagen 't bed te houdeo, waar Philip
en dc Dominikanen hem vricndelgk ge
zelschap hielden. Doch de roem zijner
stoutmoedige daad had geheel Cuba
in verrukking gebracht; Jozef vernam,
dat de geredden, er ongedeerd waren
afgekomen. Hg dankte God daarvoor.
En weet gij nu ook wel, moedige
Duischer, wien gg gered hebt?" vroeg
hem de Prior op zekeren dag.
„Neen, hoogwaarde heer," was Jozefs
antwoord.
„Gg hebt de verdiensten eener edele
daad door uwen ootmoed verdubbeld,"
hernam de Prior zacht, hem de hand
gevendemischicn zal het u verheugen
te vernemen dat gg het eenige Innd van
een braaf aanzienlijk man gered hebt.
Wordt vervolgd.
