Rover
COMMANDITAIRE BANKVEREENIGING
Giro en chequeverkeer met
alle plaatsen van ons land
MOTORS.
Fa .L.A.A. v.HAMERSVELO
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
VRIJDAG 6 AUG. 1920
34»te JAARÜANÜ No. 37.
Kantoor i Langegracht
Amerafoorl
n aanvang
in een nieuw
"E EEMBODE verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week in
gaan, doch opzcggi
{cschieden voor dc
wartaal.
Prijs per drie maanden 10.90 Buiten dc
gemeente Amersfoort 10.95. Afzonderlijke
s 10 ct.
tarieven voor handel en nijverheid bij
adverteeren.
AdvcrlentlCn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 9 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Sticht anderen niet alleen door
uwe woordenmaar ook door uwe
daden en door voorbeelden.
Binnenland.
De Loods, een vrijzinnig orgaan,
bevatte dezer dagen de volgende merk
waardige uitspraken
Het feit valt niet te loochenen, dat
de ondermijning van den godsdienstzin
leidt tot platte genotzucht, grof mate
rialisme en egoïsme, en daardoor tot
aanwakkering van ontevredenheid, stan
den- en klassenhaat, afgunst en nijd, in
één woord tot versterking der gelederen
van socialisme en bolsjewisme. Eu nu
weten wij wel, dat er ook christen
socialisten en -communisten zijn maar
deze kleine groep van idealisten, die,
niet rekening houdende met de onvol
maaktheid van het gros hunner mede-
menschen, de voorschriften van den
godsdienst der liefde meenen te kunnen
omzetten in de vorming van een ge
meenschap, welke de gehecle mensch-
heid omvat, levert inderdaad op zichzelf
geen maatschappelijk gevaar op en is
ook afkecrig van het plegen van ge
weld, om haar doel te bereiken. Doch
de groote massa der aanhangers van
de min of meer revolutionnair getinte
partijen is ongeloovig, ja anti-godsdien
stig gezind en met de toeneming van
het ongeloof is het getal der leden van
die partijen gestegen. Het verwijt, door
de kerkelijke partijen tot de socialisten
en communisten gericht, dat zij in wezen
materialisten zijn en dat hun beginselen
zich inderdaad met den godsdienst niet
verdragen, is volkomen gerechtvaardigd.
Het groote gevaar, dat van uit Rusland
de gansche beschaafde menschheid be
dreigt, is in den diepsten grond van
geestelijken aard: het is 't gevaar der
verdringing van liet hooger ethisch en
religieus gedachten- en gemoedsleven
der menschheid door de biute macht
van het materialisme der onbeschaafde,
onontwikkelde massa's,
«Wie dit loochent, loochent den gan-
schcn grondslag van het bolsjewisme,
dal in wezen ook de grondslag is van
het socialisme: het op zuiver materia
listische basis opgetrokken Marxisme,
dat door Lenin consequent is ontwik
keld en in toepassing gebracht. Reeds
lang waren in Rusland de geesten
hierop voorbereid.
Ouder het volk vindt echter de
ouderde, overwonnen leer van het
terialisme, met dc daarop gebaseerde
politieke stelsels nog steeds grooten
aanhang en het achterlijke Rusland was
het eerste land, waar zij de overwinning
behaalde, tciwijl thans in alle landen
het Russisch voorbeeld, zij 't ook in
langzamer tempo, navolging dreigt te
vinden. Bestiijding van de dwaalleer,
welke aan de socialistische en commu
nistische doctrine ten grondslag ligt en
welke doodend is voor allen godsdienst
zin en voor alle ware moraliteit, is dus
plicht voor allen, die hut wel
met de toekomst van land en volk.
Maar dan spreekt het vanzelf dat
vijandig staat tegenover liet godsdi
stig geloof en liet religieus gevoel, het
socialisme en bolsjewisme nimmer in
't hart kan aantastenveeleer, zij 't
ook ongewild, medewerkt tot verster
king daarvan,
Zoo is dus onze slotsom, dat elke
staatkundige partij, die het veidwinnen
van liet socialisme en bolsjewisme een
ramp acht voor de samenleving, zeker
niet vijandig, maar evenmin onverschil
lig tegenover de religie mag staan, doch
de Itooge waarde daarvan
volksleven heeft te erkennen.
En liet beste middel, om socialisme
en bolsjewisme den wind uit de zeilen
te nemen, is gelegen in het ondergraven
van bun gemeenschappelijk fundament,
door het hooghouden, aonkwccken en
versterken van oprechten godsdienstzin
onder steeds breeder lagen van ons volk.
Sedert liet einde van den oorlog is
de arbeidsduur over het algemeen ver
kort. Sindsdien is ook het drankmis
bruik toegenomen.
Twee feiten, die niet te ontkennen zijn.
Bestaat tusschen deze feiten een oor
zakelijk verband vraagt de »R. K.
Vakbeweging",
In de jaren, die aan den oorlog
voorafgingen, is ook de arbeidsduur
regelmatig verkort, doch het drank
misbruik nam in dien tijd ook regel-
latig af.
Bestond tusschen die feiten ook mis
schien een oorzakelijk verband?
Onder lien, die van meening zijn,
dat de arbeiders door hun velen vrijen
tijd aan het drinken raken, is de eerste
vraag al lang beantwoord,
Die verkorting van arbeidsduur tot
uur per dag, en dan den geheelen
ijen Zaterdagmiddag; daar kunnen
dc arbeiders niet tegen.
Ze belanden daardoor, soms tegen
hun zin, In dc kroeg.
Voor dc ontkenning, dat er zoo zijn,
hebben wij geen bewijzen. Het is helaas
waar, dat de kroegen beter bezet zijn,
dan in de laatste jaren vuur den oorlog.
Maar is dat met de le klasse cafe's
en de socidteiten niet het geval
Men kan thans helaas wel meer
:waaiende arbeiders zien Ioopen, doch
de inhoud van snorrende auto's is niet
te conlroleercn.
Dat het drankmisbruik alleen bij de
arbeiders is toegenomen, valt minstens
te betwijfelen. Dan is het echter aan
even grooten twijfel onderhevig of het
treurige verschijnsel uit de verkorting
in den arbeidsduur te verklaren is.
Wij zijn zeer sterk geneigd de eerste
vraag ontkennend te beantwoorden en
gevoelen veel voor een bevestiging
van de tweede.
Op de tweede toch is te antwoor
den met liet historische feit, dat met
de verkorting van den arbeidsduur de
vermindering van het drankmisbruik
samenging.
Voorts met het andere historische
feit, dat met de verkorting van den
arbeidsduur niet alleen het drankmis
bruik afnain, docli ook het waardig
heidsbesef en de lust voor ontwikkeling
en organisatie iu gelijke mate steeg,
Wij zeggen niet, dat de verkorting
in den arbeidsduur daarvan de oor
zaak was, doch wel dat die verkorting,
de drankbestrijders en aan hen
die ziclt beijverden de arbeidersmassa
op hooger zedelijk peil te brengen, de
bereiking van hun doel heeft mogelijk
gemaakt.
De voornaamste voorwaarde voor
hun welslagen was de verkorting van
arbeidsduur.
Wij ontkennen zeer beslist, dat het
toegenomen drankmisbruik een gevolg
is van de verkorting van den arbeids
duur.
Wat vóór den oorlog tot verminde
ring heeft geleid, kan nu, zonder meer,
'et tot verhooging leiden.
Wat is dan wel de oorzaak?
Wel, heel eenvoudigdc oorlog heeft
ook in ons land het zedelijk bewustzijn,
alleen van de aibeiders, maar van
het gchceie menschdom, omlaag ge
haald.
Hetzedelijk weerstandsvermogen heeft
ernstig geleden.
Gedurende den langdurigen oorlog,
hebben hoogst fatale invloeden hunne
funeste uitwerking op het menschdom
niet gemist.
Moeten wc er enkele noemen
Kon het aau den eerbied voor het
menschelijk levensrecht ten goede ke
rnen, dat de regceringen der meest ge
civiliseerde staten van Europa hunne
onderdanen, ruim 4 jaren lang bij
duizenden in den dood joegen
Moest dit het ntcnschelijko bewust-
sijn niet verlagen Zijn al die gruwu
lijke moorden en doodslagen van den
laatstcn tijd, niet alleen in het buiten
land, zoo onvciklaarbaar
De zeer verregaande verflauwing
van eerlijkheid In handel en wandel,
die we gedurende den oorlog ook in
ons land hebben kunnen waarnemen,
waardoor een finale vctschuivlng van
bezit beeft plaats gehadmoest dat
niet verwilderend werken
Kr zijn „nieuwe armen" gekomen,
die hun eerlijk bezit zagen overgaan
op mensehen, die het hen afhandig
maakten op een wijze, die zeer ernstig
in botsing kwam met het 7e gebod.
Is het te verwonderen, dnt daardoor
de eerbied voor liet persoonlijk bezit
ernstig heeft geleden
Deze hoofdpijlers vim het algemeen
zedelijk rechtsbcgi lp zijn Inderdaad al
gemeen en ernstig ondergraven en het
is niet zoo onverklaarbaar, dat zich
verstrekkende gevolgen openbaren.
Neem daarnaast de geweldige stof.
felijke ontberingen, door werkloosheid,
voedseltekort en duurte veroorzaakt,
door dc arbeidersmassa gedurende den
oorlog geleden, een ellende, die tc
zwaarder drukte, doordat fatterige
O.-W.ers zich een leven van verkwis
tende weelde permitteerden, dan schijnt
het ons zielkundig volkomen verklaar
baar, dat het zedelijk weerstandsver
mogen in breeden kring is gedaald.
Juist die achteruitgang in zedelijken
weerstand van talrijke arbeiderskringen
is, naar onze overtuiging de oorzaak,
dat de vroegere ondeugd van ons volk
zich opnieuw invloed heeft kunnen
verschaffen.
Het waardigheidsbesef, het ideüle
streven naar eigen zedelijke verheffing,
naar verstandelijke ontwikkeling en
andere deugden, die met zooveel moeite
i opoffering waren aangekweekt, zijn
eer of minder verforen gegaan.
Dit verlies beteekende winst voor
de negatieve eigenschappen, waaronder
de lust, die voor vele menschen in de
bedwelming door alcohol gelegen is.
Dat verlies is te beschouwen als een
oorlogsverlies, dat wij moeten trachten
met alle krachten zoo spoedig mogelijk
te herstellen.
Maar met de verkorting van den
arbeidsduur heeft het absoluut niets
uit tc staan
Juist door de verkorting van den
arbeidsduur Is het geschokte moreel
van ons volk wellicht spoediger te
herstellen I
Door de directie van Philips' Gloei
lampenfabrieken te Eindhoven is, een
groot landbouw- en veeteeltbedrijf ge
sticht ten behoeve van het fabrleks-
personecl.
De bedoeling hiervan is liet verkrij
gen van producten, voornamelijk melk
en boter van zoo goed mogelijke kwa
liteit, teneinde deze tegen billijken prijs
voor het personeel beschikbaar te stel-
reeds twee-en-twintig zwart-
bonte koeien aangekocht, welke op een
enkele uitzondering na, alle zijn inge
schreven in het Nederlandsch rundvee
stamboek.
Het ligt in de bedoeling den vee-
stopel geleidelijk uit te breiden door
aankoop cn opfok. Daarmee in verband
staat de ontginning van woeste gronden,
die door Philips Is ter hand genomen,
Een beruchte drinker te Veendam,
den laatstcn tijd vaak onder «de
Bij zijn vrouw schepte hij dan
den boel op en verkocht alles wa'.
nog waarde had. Om onder dak tc
komen, pleegde hij inbraak in de stoom-
houtzagerij te Wildervank. Op de ketels
sliep hij zijn roes uit. Bij zijn ontwaken
Zaterdag viel hij eraf, kreeg een her
senschudding en bleef dood.
Op den Oostzeedijk te Rotterdam
raakte de auto van Wittewaal
Wickenburg te Houten in botsing
de tramwagen. De chauffeur, zag de
tram ombuigen de Admiraliteitsstraat
in. Hij remde uit alle macht, doch door
dcu gladden weg, slipte zijn wagen
verder en liep de motorwagen van de
tram er boven op. Wittewaal, iemand
van 60 jaar, die naast den chauffeur
gezeten was, werd onmiddelijk gedood.
Met verbrijzeld hoofd werd hg opge
nomen. Van de zes of zeven inzittenden
(men had familie afgehaald) zijn er nog
twee gewond en in het ziekenhi
Buitenland.
H. L. A. DULLAERT Co.
Amersfoort - Soest - Utrecht - Steenbergen - Noordbroek
de uiterste prijs Hoe Neen
'k verdien er zelfs niks aanDus
je accepteert?... Goedl... Heb je
misschien interesse voor drie wagons
vleesch Amerikaansch Ja, uit
stekend, bel me daar vanmiddag even
over op«
En met een tevreden lachje wordt
de boom weer aan den haak gehangen.
Mijn dag kan al niet slecht meer
worden»
Dat ze de prijzen opjagen en daar
door onontbeerlijke levensmiddelen e. d.
buiten het bereik van brcedc lagen des
volks brengen wat deert het hun?
Als zij maar verdienen
Versche Rijnzalm. Gebraden piep
kuikens. Gekookte kreeften
't Is immers alles voor geld te
En geld hebben ze genoegt
Dan heffen ze de Sektglazen en
drinken elkaar toe: «PrositEn over-
'eggen. «at ze nA zullen etenHolland-
sche kaas of 'n ommelet
eieren
Zulke wijnrestaurants vindt men in
het protsige rijke Westen bij tientallen.
Zulke gasten bjj honderden
'n Huuikazerne in het grauwe Noor
den van Berlijn. Vier verdiepingen hoog.
En op iedere verdieping zes of acht
arbeiderswoningen,
Hier wordt geleden. Al sinds jaren
voert men er een wanhopigen strijd
tegen honger cn ontbering. Hier viert
de tuberculose zijn gruwelijkste triomfen.
Hier groeit een geslacht op, dat niet
meer weet wat het zeggen wil: eens
genoeg te eten
Daar heelcmaal boven, vijf trappen
hoog, woont een metselaar. Werkloos
nu, omdat er immers niets te metselen
valt. Hij woont er met zijn vrouw en
zes kinderen.
Een is er gestorven, kort na de ge
boorte, omdat het allernoodigstemelk,
niet te krijgen was. De oudste jongen
is weggehaald, opgenomen in een kli
niek Rachitis,
Het gezin leeft, nu al bijna twee
jaar lang, van de werkloosheidsonder-
steuoing.
Aan een extra-tje eens 'n hall
pondje margarinc-zonderbon valt
niet te denken. En dus leven ze van
hun karig rantsoentje's morgens een
paar sneden oorlogsbrood met marme
lade, middags een bord rijstesoep
De correspondent van een onzer
groote bladen te Berlijn schetst
groote contrasten in 't leven dezer
wereldstad in verwording:
Wijnrestaurant in het Westen van
Berlijn.
Aau de duur ecu iniiitnir-slramme
portier. Welgedaan en geüniformeerd.
Binnen roodgcrokt strijkje. Hongaatsch.
En onberispelijke kcllners servcercn.
Serveeren de meest uitgelezen spijzen.
Hors d'ocuvrcs van een omvang en
ucnasamcnstcliing, dat je ze in Holland
niet voortreffelijker zoudt kunnen
schen. Lappen beefsteak, zoo groot en
malsch als in de beste vaderlandschei
«lagen. Prachtige knlfscotclulien
plas van boter. En varkenskarbonades
om van te watertanden. Voorts groen
ten, te kust cn te keur. Aardbeien met
slagroom celtic slagroomOester»,
En natuurlijk champagne. Veel cham
pagne I
De gasten smullen
'n Etentje kost hier IKX) a 300 Maik.
Dat kan met leder betalen voor een
middagmaal. En daarom kan niet ieder
zoo eten
Maar dc »nteuwc rljken« kunnen het
zich veroorlovendc «Schieber» be
hoeven ziclt niets te ontzeggen. Voor
hen is driehonderd mark een bagatel.
Zc verdienen immers genoeg. En zoo
gemakkelijk I 's Morgens nemen ze even
de telefoon ter hand: »Ja... hallo...
hier Schulx'k iieb die tien wagens
meel nogWil Je ze hebben
Neen, wat ik je gisteren zei dat
Adek en Union
Rijwielen.
Eerste klas Reparatie-inrichting
Filiaal: Utrechtschestraat 25.
hopeloos verward, het land voor langen
tijd ongeschikt gemaakt, voor de eco
nomische mededinging met dc overige
wereld en onnoemelijk veel lijden ge
bracht over de meer beschaafden en
ontwikkelden, terwijl het hoofddoel der
revolutionnairen niet eens bereikt is,
want uit de werkmans- en boerenstand
heeft zich reeds een nieuwe «bourgeoisie»
gevormd. Overigens handhaaft het
sovjet-bewind zich door dwang, spionage
en schrikbewind. «Men kan zich hier
ter nauwernood een begrip vormen
zoo schreef dc heer v. d. Loeff van
de demoraliseerenden invloed eener om
geving, waarin niemand met lust werkt,
maar integendeel ieder het werk zoekt
te saboteeren.»
Te Berlijn doen geruchten de ronde
over geheime besprekingen tusschen
Hilmarnock, den Engelschen gezant,
en de generaais Hoffmann en Luden-
dorff over de mogelijkheid van een
interventie tegen dc bolsjewiki.
De Beiersche gezant te Berlijn en de
eiersche eerste minister zouden daarbij
s bemiddelaars hebben gefungeerd.
De Duitsche generaals hebben te
kennen gegeven, dat een leger van
rniUioen man noodlg is om de bolsje
wiki te kraken en Ludendorff heeft
aangeboden, zelf het bevel van -zulk
een leger op zich te nemen. Zij hebüén
zich ook bereid verklaard de troepen
uitsluitend in Duitschiand te lichten,
indien zekere ingrijpende wijzigingen in
het verdrag van Versailles worden aan
gebracht.
weinig rijst en veel water 1 cn distri
butie-aardappelen, soms met een klein
scheutje spekvet.
Vleesch is heelcmaal een onbekende
weelde zelfs het distributicvleesch kost
17 Mark per pond, mét beenlEn
avonds weer een paar sneden brood
iet marmelade, een enkele maal ook
iet ccn beetje reuzel besmeerd. Ze
poelen 't naar binnen met een kop
Jrsatz koflie met saccharine. Suiker
krijg je bijna niet en buiten de distri
butie betaal je 16 tot 18 Mark per
pond.
Is liet wonder, dat het gezin aan
tuberculose lijdt?
Zulke huurkazernes vindt men in het
grauwe sombere Noorden cn Oosten
bij honderden.
Zulke gezinnen bij duizenden
En in het wijnrestaurant in hut prot
sige, rijke Westen slurpt de •Scltiebcr»
zijn oestertjea cn dc «gnlldlge Frau»
lepelt slagroom
Echte slagroom!
Terwijl cr kinderen sterven, omdat
cr geen melk iel
Wat het bolsjewisme In Rusland
gedaan heeftwaartoe liet 't Russische
volk heeft gebracht, beschreef een on
langs met vele lanilgenooten uit l'etro-
Stad bevrijde Nederlandsclte piedikant,
e lieer Schim van der Loeff. 't Is niet
mogelijk daaruit vele aanteckeningen te
doen; dit is echter een behoorlijke
samenvatting ervan het bolsjewisme
of communisme, de regeering der sov
jets heeft den toestand in Rusland
Amersfoort
t C- M. M- Vermolen.
Bussum, waar hij in de St. Ge-
rardus-Majellastlchtiqg verpleegd werd,
a een langdurige ziekte, gesterkt
de Genademiddelen onzer Moeder
de H. Kerk, in den Heer overleden,
onze vroegere stadgenoot, de heer
Cornelia Michael Marie Vermolm.
Een paar maanden geleden, bij zijn
vertrek uit ons midden, werden in on»
Blad, zeer terecht, wanrdcerend geme
moreerd de groote verdiensten, die de
heer Vermolen door zijne goede zorgen
voor vele Katholieke belangen zich
verwierf.
Het was hem, helaas, i
de rust te genieten, die hij zocht.
Spoediger dan verwacht werd, kwam
het tot een scheiden van hen die hem
«liet baar waren.
Moge dc goede God zijn trouwen
dienaar doen binnengaan in de salige
eeuwigheid,
Zaterdag zullen in de parochiekerk
van O, L. Vrouw Hemelvaart aan de
Langegracht de Uitvaartdiensten wor
den gehouden, waarna het stoffelijk
overschot onder de gebeden en zege
ningen der H. Kerk, zal worden bij
gezet in het familiegraf op het R. K.
Kerkhof.
R.I.P.
De bij den generaien staf tot majoor
benoemde kapitein de Boer, is opge
lieden als chef van den staf bij de IVc
Divisie tc Amersfoort.
