rn
[Am
I. tan Hamarsield Ir.
Amstelbrouwerïj]
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 12 OCT.
JSlta JAAROANO No. 51
,«nte*r*cht 26, Am er
DB BBMBODB verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNBMBNTEN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Prijs per drie maanden f0.90 Bulten de
gemeente Amersfoort f0.95. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
ADVBRTKNTIEN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteeren.
Advertentlïn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 9 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Wees op je hoede voor men-
schen, die iedere keer het woord
„gevoel" en „hart'' op de lippen
nemen om je daarmee tot iets
over te halen.
zijn zegt de neer De Miranda. Stelt
u voor, dat deze de grondslag zou zijn
voor gesocialiseerde bedrijven. Dit is
het tegenovergestelde van de meer
waarde-theorie I
En wat zou het de arbeidersklasse
in Amsterdam, die thans zulk een
belangrijk deel van de belasting op
brengt, baten Zij zou de tekorten van
'i van andere bedrijven ook op
belastingbiljet weer vinden en
dus toch moeten betalen. En deze te
korten zullen enorm zijn, want men zal
toch de gehcele bevolking het recht
moeten toekennen van 'n dergelijk bedrijf
gebruik te maken. Geldt de hulp daar
entegen slechts armlastige of door
ziekte geteisterde gezinnen, dan kan
zich evenzeer bedienen van het
Binnenland.
In de Socialistische Gids wijst de
Soc. Dem. wethouder de Miranda er
zijn partijgenooten op, dat in den strijd
der arbeidersklasse bet verband tus-
schen loon, praestatie, prijs en productie
geen oogenblik uit het oog mag wor
den verloren.
Er is thans een aantal overheidsbe
drijven, dat, zoo niet met verlies, dan
toch stellig zonder winst werkt. Het
meest essentieele van een kapitalistisch
geleid bedrijf het scheppen van
meerwaarde, zooals Mar* dat leerde
is hier niet aanwezig, behalve dan het
betalen van rente van de in het bedrijf
gestoken kapitalen. De bevolking ont
vangt dus aón producten na aftrek van
deze rente, uit het bedrijf evenveel als
aan arbeidersloon, materiaal, en on
kosten er in is gestoken. Zij ontvangt
deze producten volgens ongelijke schaal,
maar dit raakt den grondslag van het
bedrijf niet.
De schrijver doet uitkomen, dat de
techniek van ons toonstelsel „veel meer
verband houdt met de techniek der
vakorganisatie dan met de belangen
ven de bedrijven."
Van de duizend-en-een bepalingen
omtrent rechten en verplichtingen weten
vele bestuurders alles van het bedrijfs
leven daarentegen zeer weinig. Het
verband, dat in alle bedrijven bestaat
tusschen techniek van het bedrijf en
die der loonregelingen, ontgaat hun te
eenemale. Zoo min mogelijk toongroe
pen en dan een onderling verschil van
enkele centen, verder een systematisch
„overhevelen" van de eene groep naar
de andere en als het niet verder kan,
dan de bovenste groep naar boven,
met als onvermijdelijk gevolg het op
trekken van al wat daar beneden is,
dit is op het gebied der loonpolitiek
van overheidspersone"' tegenwoordig
de hoogste wijsheid.
Mag ik hier wel spreken van „de
hoogste wijsheid." Ik geloof toch dat
er een nog hoogere wijsheid bezig is
zich te ontwikkelen, en welalle loon-
trekkenden in de openbare bediijven
worden ambtenaren, werkende onder
het stelsel eener centrale loonregeling,
die een elk, welk beroep bij ook uit
oefent, hoe zijn prestaties ook zijn
moge en ongeacht den invloed daar
van op het bedrijf, zijn hokje aanwijst
waarin hij behoort en als regel zijn
leven lang blijven mag. Door sommigen
wordt bovendien het vooruitzicht ge
opend, dat deze ambtenaren-epidemie
het gehcele bedrijfsleven zal aantasten.
Welk een \coruitzicht vol bekoring I
„De hemel beware de menschheid",
roept de schrijver uit „als in het keurs
lijf der ambtenarenreglementen de ge
socialiseerde bedrijven en industrióeD
moeten geperst worden."
Hoe onafhankelijker, kunstmatiger de
loonbepalingen ten opzichte van het
bedrijf zijn en hoe meer de rechtspositie
van den arbeider geijkt op die van een
voor zijn leven aangestelden ambtenaar,
naarmate er bjzondere elementen aan
het loon worden toegevoegd, die met
de eigenlijke praestatie niets te maken
hebben, als periodieke verhoogingen,
kindertoeslagen etc., des te zekerder
zal de mislukkieg zijn wanneer het
terrein van het particulier bedrijf wordt
betreden.
De verbruikscoöperaties zijn mislukt.
Toen Amsterdam het waschbedrijf van
een particulier overnam was het eerste
wat men deed de bestaande loonen
met 100 tot 120 pCt. te veihoogen en
den 8-urigen werkdag in te voeren,
terwijl alle soortgelijke particuliere be
drijven den lOurigen werkdag hebben.
Moet het tekort dan maar uit de be
lasting worden bijgepast
Dit zou wel een fraaie bedr jfspolitick
particulier bedrijf.
Hoe gij de zaak keert of wendt, gij
zult altijd tot het resultaat komen, dat
geen bedrijf op den duur houdbaar is,
indien het niet opbrengt wat aan grond
stoffen, onkosten en arbeidsloonen er
is gestoken. En dan nog zijn er
grenzen welker overschrijding bet be
drijf in de positie brengt van de slak
onder het zout.
De schrijver vreest, dat de be volking
lan socialisatie gauw genoeg zou krij
gen, als ondanks afschaffing van de
winstvorming de prijzen der producten
toch hooger zouden worden.
Als gevolg van het starre stelsel van
bijna gelijke belooning voor elke soort
aibeid in overheidsdienst, ongeacht
keonis, bekwaamheid en lust voor het
werk, gaan de bnste krachten werken
in particulier bedrijf, dat om dergcl jke
stelsels lacht. D-'ze nivclleering van het
loon, ongeacht de praestatie, heeft dus
mede ten gevolge, dat al wat middel
matig of daar beneden is, in het bedrijf
bljft hangen. Zoo komt het overheids
bedrijf in diskrediet.
Ten slotte sehrijft de heer de Mirtnda,
dat de wedstrijd die de velerlei orga-
ondernemen om den hoogsten
gooi te doen, beantwoord door de
schillende politieke partijen met
hoogste bod, een verhouding schept,
die aanleiding geeft tot ongerustheid
aangaande de toekomst van het ge-
icenschapsbedrjf.
De heofd-aalmoezenier van den
arbeid in het bisdom Roermond, de
Zeereerw. heer Poels, schreef in
Tijd* een artikelenreeks over stands
organisatie, waarin o.m. ook werd
getoond, dat de hoogere standen zich
moeten organisecren en zich niet mogen
onttrekken aan de taak die ze in
lamenleving hebben te vervullen.
Dr. Poels zegt o.m.:
»Wie over maatschappelijke groepen
iprcekt, welke organisatie noodig heb
ben, denkt natuurlijk niet aan die, vooral
in zekere kleine provinciesteden, streng
gescheiden «gezelschappelijke» klieken,
^>ier eenig kenmerk meestal is een
icerdere of mindere mate van, dik
ijls bovendien nog zeer misplaatste,
hoovaardij. «Standen» zijn maatschap
pelijke groepen, wier maatschappelijke
functies en levensgewoonten een wezen
lijk verschil van oprechte cultuur weer
spiegelen.
In de Hoogere Standen is het maat
schappelijk organisme zeer zeker van
fijner* weefsel dan in de Lagere Stan
den. Het zal daarom moeilijker zijn,
als ik het zoo mag uitdrukken, ééne
massa daarvan te makeD.
Maatschappelijke organisatie der hoo
gere standen is zoowel van algemeen
cultureel als van christelijk standpunt,
noodzakelijk geworden in onze dagen.
Zij is vooreerst noodig voor de leden
der hoogere standen zelf.
Velen hunner studeerden vroeger aan
onze «neutrale* Universiteiten. Zeer
velen verkeeren in «gezelschappelijke
kr'ogen, waar de godsdienstzin en h
kinderlijk geloof van den oprechter,
christen aan heel »aparte* en vaak zeer
grootc gevaren zijn blootgesteld. Zelfs
de dames schijnen soms te niecnen,
dat een hoogere stand het lezen mee
brengt van allerlei min christelijke dag
bladen en romans.
Actueele sociale vraagstukken, die
druk besproken worden in de bijeen
komsten van 't gewone van hinden
arbeid levende volk, gaan niet zelde'
hoog* over de gcdachtenwereld dctci
hoogere kringen* heen.
Velen behoeven zich wellicht nie
bezorgd te maken over geldgebrek
Maar een maatschappelijke organisatie
welke zorg draagt, dat de leden der
hoogere standen in alle opzichten
èo als Christenen èi als staatsburgers
mcnschcn zijn »van hunnen tijd*
is voor zeer velen van die «menschen*
zoo noodig als brood.
Zij is niet minder noodig voor hei
algemeen welzijn der maatschappij.
Wij verlangen geenszins terug naar
den lijd, toen het bellier der maat
schappij uitsluitend aan de hoogere
standen waa toevertrouwd. Het zou
echter niet slechts een dwaasheid zijn,
laar bovendien een ramp voor de
laatschappij, indien voortaan alléén de
lagere standen, die ten slotte op een
lager cultureel peil toch staan, het heft
banden kregen.
De huidige macht der lagere standen
berust op hun organisatie. Willen de
hoogere standen zich doen gelden, dan
zullen ook zij zich moeten organiseereo,
gelijk alle andere maatschappelijke
groepen, die invloed uitoefenen op de
algemeenc samenleving.
Wij denken hier voUlrekLRKL in de
rste plaats aan den invloed, die, ook
op politiek terrein, in onze R. K. Kies
verenigingen moet uitgaan van de leden
der hoogere standeo. Wij denken eerst
en vooral aan de verheven «cultureele*
roeping der hoogere standeo in heel
ize Katholieke Sociale Actie.
Het zijn vooral de hoogere standen,
die, op alle terreinen van het maat
schappelijk leven, krachtdadig moeten
nedewerken, om bet cultureele peil
hoog* te houden.
Het feit, dat er speciaal in de hoo
gere standen talloozc kleinere groepeD
■an menschen zgn, die zich terugtrek
en in «gezelschappelijke* kringetjes of
kliekjes*, waar zij aan de van aibeid
:n geestdrift biuisendc «sociale actie*
•an lagere standen en middenstanden
den rug toekceren, is voor ons eeD
bewijs te meer, hoe dringend noodig
hiermaatschappelijke organisatie* is.
Gewis, ettelijke groepen uit de hoo
gere standen hebben zich aaneeoge
sloten in afzonderlijke zelfstandige or
ganisaties. Er is echter ook een meer
algemeenc organisatie noodig, waarin
de verschillende hoogere standen, min
stens federatief en plaatselijk, met el
kander samenwerken. Anders zal het,
vooral plaatselijk, uiterst moeilijk bljj-
voor de godsdienstige en alg<
oe cultureele belangen van de lede
behoorlijk zorg te dragen. Het i
bovendien volstrekt onmogelijk blijke
voldoende macht te vormen oi
de hoogere standen dien invloed
te verschaffen^ waarop zij aanspraken
mogen maken en maken moet.*
Te Utrecht is een wagon van een
ledigen kolentrein ontspoord, ten ge-
rolge waarvan nog twee wagons de
railleerden en een tuschen dc sporen
staand seinwachtershuisjc werd vernield.
Twee zich in het huisje bevindende
beambten kwamen er met lichte kwet
Het ainbulantisme is een zuiver intieme
aangelegenheid waarin de bijzondere
school vrij moet zijn. Schenkingen zijn I
niet te verbieden. Anderzijds staat de
bijzondere school in menig opzicht
achter bij de openbare.
Te Rhenen had een knaapje het
ongeluk een kan met kokende koffie
over zich heen te trekken. Aan de
brandwonden is de kleine overleden.
en schipper uit Uithoorn en een
uit Breukelen zijn gearresteerd wegens
diefstal op grootc schaal. O.m. zijn
door hen partijen goederen ontvreemd
ter waarde van ongeveer f 5000.
Te Muiden is de boerderij «Wel
gelegen* totaal afgebrand. Een houten
loods is blijven staan. Een hooiberg,
een korenschelf, ongeveer 100 H.L.
haver en tarwe en twee vette varkens zijn
verbrand.
Tijdens en door den oorlog is de
bevolking van Duilschland gedaald van
67.5 tot 60.8 millioen. Door de bepa
lingen van het vredesverdrag verliest
Duilschland een derde zijaer kalipro
ductie en aan Ijzererts wordt inplaats
van 2.3 millioen ton thana slechts 0.4
millioen ton gewonnen. Van vijf mil
liard kwam de schuldenlast tot 31
Augustus 1920 op 240 milliard. De in
komsten uit belastingen bedragen slechts
16 milliard, de uitgaven daarentegen
75 milliard. Door nieuwe heffingen
zullen de belastingen worden .opge
voerd tot 37 milliard. Leger en vloot
eischcn nog vijf milliard. Daarvan zijn
drie millioen bestemd voor de volgens
het vredesverdrag te vormen weermacht.
Een soldaat kostte het rijk voor
oorlog 700 en thans 12.000 mark per
r. Het bezettingsleger zal zeker
milliarden kosten.
Te Eist is door verkeerd uitwijken
van den bestuurder, een automobiel op
den Rijksweg tegen een boom gereden
en nagenoeg vernield. De auto wilde
een bakkerswagen rechts passeeren.
Persoonlijke ongelukken vielen niet
voor. Het zonderlinge van het geval
was, dat de bestuurder van de auto
niemand minder was, dan de Arnhem-
sche koopman D., die voor korten
geleden op het Velperplein te Arnhem
in beschonken toestand met zijn i
een agent van politie doodde
eenige burgers verwondde. Ook
weer bleek D. in beschonken toestand
te verkeeren, althans volgens de
klaringen van de politie.
Aar. den Houtkoopersburgwal te
Amste: dam is een oude vrouw dood
gebloed gevonden. De vrouw leed
spatadeis; vermoedelijk is een
spataderen opengegaan. Zij heeft nog
getracht met doeken het bloeden
stelpen, maar is daarin niet geslaagd.
Flauw door bloedverlies is zij op den
vloer van haar kamer ineengezakt.
Daar werd zij dood gevonden door de
politic, die .door de buren gewaar
schuwd was.
Bij Lutterade is een monteur, ter
wijl hij aan de telefoonleiding herstel
lingen verrichtte, in aanraking gekomen
met een hoogspanningsdraad. P
ongelukkige was onmiddellijk dood.
De Zaaudamsche politie is er
geslaagd de vermoedelijke daders
te sporen van den eenigen lijd geleden
gepleegden diefstal van ten partij
cacaoboonen ter gezamenlijke waarde
van f 33,500 uit twee te Amsteida
i'ggende Rijnaken.
De R. K. Postbond te Amsterria
relt 300 en de Christelijke 150 leden,
Voor de eindstemming over de
Onderwijswet zeide minister de Visser
in de Eerste Kamer, dat dc afschaffir
van het Fransch inde eerste zes leerjaren
geschiedt, overeenkomstig het gevoelen
van de overgroote meerderheid der
deskundigen.
Van een verhouding van overwinnaar
lot overwonnene tusschen bijzondere
en openbare school is geen sprake.
Until
Buitenland
Uit den Omtrek
Baarn
OndertrouwdA. Pothoven en W. J.
Laseur W. v. Winden en G. Schot
horst A. v. Asselt en F. v. Wijk
G. Colenbrander en H. F. v. Mill
H. Laan en J. Th. Zwaan.
GehuwdW. A. v. d. Heiden en C.
E. .Dekker H. A. v. Moorst en A.
Bieshaar H. Barendregt en R. Wet-
teneng J. v. Raalte en E. Bleijerveld
W. v. d. Hoek en J. M. de Groot.
GeborenCornelis, z. v. T. Koenen
i G. v. Diermen Hendrikus, i
Botercnbrood en C. Peterse
Gerrit, z. v. G. Laramertse en A. G.
Klokke Johanna Hermine Maria, d.
H. Kroes en E. Kreft Cornelis
Willem, z. v. M. v. Schaffclaar en E.
Nieuwkerk Henriette Johanna
Evertje, d. v. J. H. Goote en H. C.
ui Gulik.
Overleden: Lambertus M. Tijl, 72j.
- Johanna H. Goorter, 36 j., echtg.
F. Koffrie Cornelia Roest, 23 j.
Barntvtld
Het grond- en rioleeringswerk der
op den Drostendijk te bouwen w
gegund aan J. Dijkhorst voor
f2097,50.
Op het baanvak Apeldoorn-Amers
foort is een trein ingelegd, die
11.08 v.m. vertrekt van Barneveld--
Voorthuizen in de richting Amersfoort,
la dezen trein bevinden zich uitsluitend
3e klasse rijtuigen, terwijl hij alleen op
werkdagen loopt.
Op de markt: boter f3.40 A f3,60,
eieren f 16,50 4 f 18.50, biggen f20 A
f38, vette varkens f0.75 A f0.80,
schrammen f60 4 f120, zeugen fl20a
f250, kaas 79 A 84 cent.
GeborenGerriije, d. v. H. Morren
en J. v. de Krol Maria, d. van J.
Gerritsen en G. Kommer Evert Jan,
z. v. T. v. d. Lee en E. Malrstein
Jannetje Gerritje, d. v. J. v. d. Top er
G. v. d. Berg Hendrik, z. v. H. v.
de Burgt en E. H. BagchusArnolda
Regina, d. v. T. Verhoef en M. Blom
Hendrik, z. v. H. de Roo$ en G.
H. v. 't Hek.
Ondertrouwd: H. v. de Koot en A.
Kevelam J. Verbeek en E. v. Mid
dendorp G. v. d. Top en E. Zand
bergen H. Rijke en J. Zevenbergen.
Gehuwd G. Barneveld en J. Bouraan
A. v. Kempen en A. Vedder
B. Bos en J. Mulder.
I Overleden: Pieter H. G. Budke, 70 j.,
wedn. v. L. D. v. Kooteu Hendri
kus Molenaar, 4 jaar.
Mtukutml - HikiIwIj
Hoofdagent der |7F
Amersfoort
0e Hanze.
Zaterdag 16 Oct. a.», is het de feest
dag van den H. Gerardus Majelta, den
patroon van de R. K. Middenstands-
vcreeniging «de Hanze*.
Op dien dag zal er in de Parochie
kerk van O. L. Vr. Hercelv. 's morgens
te 7 uur, een H. Mis gelezen worden
voor de levende en overleden leden
der Hanze, waarbij de leden een gene
rale H. Communie zullen houden.
aansluiting met deze kerkelijke
viering zal op Donderdag 21 October
des avonds 8 uur, in het Patronaats
gebouw aan hel Zand een groote feest
en propagandavergadering worden ge
houden, alwaar de WelEerw. Heer
Beltman eeD rede zal houden, tenr$!
het bestuur zich de medewerking ver
zekerd heeft van een st-ijkje en van
eenige leden der zang-, sport- en decla-
rnatie-clubs der Jongelingenvereeniging
St. Aloysius.
Het bestuur verwacht dat niemand
deze vergadering zal verzuimen en nog
minder de generale H. Communie op
n.s. Zaterdag. Wanneer alle leden die
tiet om dringende reden verhinderd
:ijn, spontaan aan deze plechtigheid
deelnemen, dan kan het niet anders of
de Amcrsfoortsche Hanze moet in bloei
_men tot welzijn van den Amers-
foor"tscheu R. K middenstand.
De R. K. Gemengde Ontwil kelings-
en Ontspanningsclub «St. George* hield
Vrijdag hare wekelijksche bijeenkomst
in het Patronaatsgebouw aan 't Zand.
De Voorzitter deelde mede dat voor-
met uitzondering van vermoedelijk
tweetal avonden, geregeld 's Maan
dags van acht tot tien uur de vergade
ring zal plaats vinden. De dansclub
werd definitief opgericht en zal Woens
dag een aanvang nemen, terwijl de
tooneel-afdeeling reeds geregeld een
zaal tot hare beschikking heeft, wat
ongetwijfeld een belangrijk voordeel
genoemd mag worden. Na eenige korte
besprekingen werd dc huishoudelijke
vergadering met den Christelijke groet
gesloten. Het nu volgend aangenaam
samenzijn kenmerkte zich door een zeer
gezelligen onderlingen omgang. Wij
zagen verschillende groepjes, ouderen
en jongeren, in bonte mengeling door
een, met dammen, kaarten etc. den avond
passeeren, terwijl piano en dans weer
anderen deed genieten. Zeer voldaan
keerden de aanwezigen om 10 uur
huiswaarts.
Dezer dagen vergaderden hier veertig
directeuren van gemeente-reinigingen.
De nieuwe reinigings-ctablissementen
aan den Eem werden bezocht. Directeur
Beenhakker vertelde hoe dit alles tot
stand kwam en verklaarde de inrichting
van den dienst, die 49 werklieden bezig
houdt. Na aftrek van alle baten, kost de
gemeente-reiniging aan de stad Amers
foort ongeveer f 125.000 per jaar, of
plm. f 4.per inwoner.
Burgerlijke Stand.
Elisabeth Cornelia, d. v. P. A. Baks
en E. Kalkhoveo Cornelis Robbertus
Gerrit, z. v. R. G. van Manen en G.
van Dijk Jacobus Gerrit, z. v. J. J.
Vellekoop en A.G.S. Marks Maria
Elisabeth Clara, d. v. J. H. van den
Hengel en M. E. C. Brinkmans
Johannes Antonius, z. v. J. van den
Bcdent en E. G. Jongerden.
Overleden: Aleida Zilversmit, 70jr.,
wed. v. M. A, de Klein Frar.ciscus
Meijer, 72 jr., echtgen. v. E. Zevenboom.
Op de markt
Appelen f 18 4 f30 Peren f20
a f30 Zandaardappelen f5 af6.50
alles per H.L. Hoendcreieren f 17
A f 18.25 per 100 st. Grasboter f3.50
4 f 3.70 per kilo Kippen f 2.A
f3,25 Kuikens f4 ;i f5.50 Piep
kuikens f0.80 4 fl.75 Oude eenden
f 1.50 a f2.00 Hazen f4 4 fó
Tamme konijnen f2 4 f4 alles per stuk
Duiven f 1.-40 4 fl.80 per paar
Magere varkens f60 4 f 100 Zeugen
drachtige f200 4 f325 Biggen f25
4 f45 Guste zeugeu f150 4 1250
alles per stuk.
Aangevoerd waren ongeveer 80 heet.
Appelen 25 heet. Peren 70 heet. Zand
aardappelen 20.000 st. Hoendereieten
250 kilo Grasboter40 Magere Varkens
250 Biggen 60 Zeugen.
