N. V. Centrale Crediet- en
Landbouwbank
DE EEMBODE
KATHOLIÊK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREREN
DINSDAG 11 JAN. 1921
34»ts 'AARQANO No. 83.
Kantoon Langefracht 38, Amersfoort
DB BEMBODB verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNBMBNTBN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
Prijs per drie maanden 10.90 Bulten de
gemeente Amerstoort t0.95. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
ADVERTENTIËN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Er "behoort moed en geloof toe om
een eikenbósch te planten. Want ge
weet immers bij dat inpoten van de
eikels in den bodem, dat ze o zoo traag
zullen ontkiemen en nog trager zullen
opgroeien en dat er voor u zeiven geen
denken aan is, om ooit de winste van
die aanplant te genieten
Maar veel sterker nog spreekt dat
zelfde eeuwigheldsgevoel bij allen zede
lijken arbeid, bij alle hand, die we uit-
steken om te bouwen aan den onzlcht-
baren tempel des Heer en.
Neem het maar in zijn eenvoudigste
afmetingen bij de opvoeding
kinderen.
Binnenland.
Socialisatie van den landbouw.
De steden zijn de zetel der cultuur
en van de steden uit verspreidt die
cultuur zich «ver het platteland. Be
halve van de beschaving zijn de steden
echter ook de kweekplaats van veel
onwijsheid, vooral op economisch ge
bied, zoo zeide dezer dagen de land-
bouwreferendaris Smit. De oorzaak
daarvan ligt in de verwijdering waarit
de meeste stedelingen leven van det
landbouw, den grondslag van alle eco
nomisch leven.
Het voornaamste geneesmiddel teger
dit kwaad is te zoeken is een nauwer-
aanraking van ons economisch denken
met den landbouw.
Vooral het vraagstuk der socialisatie
moet in dat licht beschouwd worden.
Door socialisatie wil men geleidelijk
komen tot socialisme. De meest ka
rakteristieke kenmerken daarvan zijn
le. gemeenschappelijk bezit der pro
ductiemiddelen
2e. door de overheid georganiseerde
productie, niet gericht op winst
op behoefte
3e. verplaatsing van de
delijkhcid voor het bestaan v
individu naar de gemeenschap.
Of het socialisme succes zal hebben
hangt in de eerste plaats hiervan af,
of hel mogelijk zal zijn, met uitscha
keling van het vooruitzicht op winst
de productie zoodanig te regelen dat
zij redelijkerwijze aan de behoefte vol
doet. En in de tweede plaats of
maatschappij het zal kunnen verdragen,
dat het individu wordt ontheven van de
verantwoordelijkheid voor zijn bestaan.
Wie de maatschappij uitsluitend be
schouwt van industrieel standpunt, zal
tegen het geven van een bevestigend
antwoord op deze vragen niet zooveel
bezwaar hebben als hij, die bij zijr-
maatschappijbeschouwing uitgaat vt
den landbouw.
De tegenstelling tusschen productie
winst en produclie voor behoefte
is niet zoo groot als zij wel lijkt. In
het algemeen toch zal slechts dan winst
zijn te behalen wanneer iets wortft
voortgebracht, dat in een behoefte
voorziet. In onze tegenwoordige maat
schappij wordt de behoefte aan de
leiders der bedrijvers kenbaar gemaakt
door den prijs. Zij richten de productie
daarna in gedreven door het streven
een socialistische maatschappij
zal de overheid de behoefte moeten
vaststellen langs statistiscben weg en
op grond daarvan instructies geven
inzake de richting, waarin geproduceerd
oet worden.
Onder toepassing van een stelsel
van rantsoeneering is dit wellicht mo
gelijk waar het betreft een genorma
liseerde massa-productie.
Indien men alle menschen wil ver
plichten een bepaald soort schoenen
te dragen, zal men de schoenenpro
ductie zonder groot bezwaar op de
aangegeven wijze kunnen regelen. Men
et hoeveel schoenen er noodig zijn
kan de capaciteit der schoenfabrie
ken daarnaar bepalen. In den landbouw
echter heeft men al dadelijk met zoo
veel artikelen te doen, dat ieders be
hoefte moeilijk is te bepalen, daar deze
samenhangt met de onbekende op
brengst der productie van andere ai li-
kelen. Onderstelt echter dat men in
het vaststellen der behoefte slaagt, dan
':an men nog niet voorschrijven zoo-
'cel H.L. tarwe, zooveel H.L. aard
appelen enz. te verbouwen. Men kan
alleen bepalen hoeveel H.A. met
gewassen moeten worden beteeld
afwachten wat het resultaat zal zijn,
dat afhangt van invloeden waarover
de mensch geen macht heeft.
Het voorschrijven van een cultuur
plan heeft echter op zichzelf ook groote
bezwaren. Dit cultuurplan moet eens
deels rekening houden met de behoefte,
anderdeels met den toestand van den
grond. In onze tegenwoordige maat
schappij brengt de bedrijfsleider beide
met elkander in overeenstemming. Hij
laat zich bij het opmaken van het cul
tuurplan ten deele leiden door den
prijs, die uitdrukking is van de behoefte,
ten andere door de geschiktheid
den grond. In een socialistische
tschappij zal het zeer moeilijk zijn,
de door de overheid vastgestelde
behoefte en de alleen den bedrijfsleider
bekende geschiktheid van den grond
beide voldoende recht te laten weder-
bij de bepaling van het cultuur
plan. Zoo men er al in slaagt deze
twee op eenigszins dragelijke wijze
overeenstemming met elkaar te brengt
dan kan dat alleen zijn ten koste v
veel improductief werk.
Een groote moeilijkheid is voorts,
dat het resultaat der productie eerst
bekend wordt als met de consumptie
reeds lang is begonnen, zoodat
voortdurende aanpassing noodig is
voorraad aan verbruik. Tegenwoordig
geschiedt dit door de werkzaamheid
van bet groote leger van tusschenper-
sonen door middel van den prijs. Die
werkzaamheid lijkt wel improductief,
niaar zij is, sommige uitwassen daar
gelaten, onmisbaar. Het gevolg ervan
is, dat b.v. bij een goeden of een
slechten aardappeloogst, de oogst toch
juist voldoende is tot aan het begi
van den nieuwen. Indien men in ee
socialistische maatschappij dit resultaat
zal kunnen bereiken, zoo zal het
getwijfeld slechts zijn door middel
herhaalde inveritansaliün en daaraan
verbonden improductieven arbeid.
Het tweede groote bezwaar tegen
het socialisme Is, dat bet de verant-
-ordelijkheid voor het bestaan over
brengt van het individu naar de ge
meenschap.
De socialisten hebben daarvoor geen
oog. Volgens hun leer is de arbeid de
beslissende factor Inzake de productie.
Ieder mensch brengt zijn arbeidskracht
mede, zoodat van overbevolking geen
sprake kan zijn.
Niet van de industrieele, doch van
de landbouwproductie hangt echter de
bestaansmogelijkheid der menschen af.
Bij de landbouw-p/oductie is niet de
arbeid, maar de grond de beslissende
factor. Deze is in beperkte mate voor
handen, verschilt daarbij in vruchtbaar-
beid, terwijl de productie op dezelfde
oppervlakte beperkt wordt door de wet
der afnemende meer-opbrengst.
Wij kunnen biunenlands op geen
stukken na de noodlge grondstoffen
voortbrengen en zijn aangewezen op
het buitenland.
Gedeeltelijk betalen we dc ingevoerde
organische stoffen met den in indus
trieproducten vastgelegdcn arbeid en
kunnen dit zoolang doen als het bui
tenland ze ons kan en wil leveren. Bij
dezen ruil toch is het land, dat de
arbeid levert, de zwakste partij en het
socialisme maakt die pattij eer zwakker
dan sterker.
Voor een groot deel worden de in
gevoerde landbouwvoortbrengselen be
taald met de door het buitenland op
gebrachte handelswinst, renten en di-
videnden. Een zeer groot gedeelte van
de arbeidersbevolking in onze steden
leeft van dc verteringen der bezitters
(uit het buitenland afkomstig) ar
beidsloos iukomen. Als dit inkomen,
zooals de socialisten willen, verdwijnt,
zkt het er met de welvaart van een
groot deel der stedelijke arbeiders al
heel slecht uit.
Als verdacht medeplichtige te zijn
van den diefstal met inbraak bij den
firma Van Kempen te Schoonhoven,
waarbij 30 A f 40.000 aan goud en
zilver werd gestolen, is te Vlaardingen
man gearresteerd.
Uit Winschoten wordt bericht, dat
daar 4000 K.G. worst en 8000 K.G.
vleesch als geheel bedorven naar de
mestvaalt zijn gebracht. Ze werden in
beslag genomen in een »worst«-fabrlek.
Te 's Gravenhage is een dame door
een brandweerauto overreden. Zij bleek
doof te zijn. Vrij ernstig verwond aan
beide beenen, is zij in het Gemeente
ziekenhuis opgenomen.
Op de Valkenboschkade sprong een
huisschilder op een rijdende tram. Hij
viel en werd overreden. Ernstig ver
wond in het Ziekenhuis aan den Zuid-
wal opgenomen, is hij daar korten tijd
later overleden.
De Centrale Cottp. Boerenleenbank
te Eindhoven heeft een vordering van
ruiqi een millioen gulden op de Cofip.
Verduurzaamirrichting „Coverin" te
Naaldwijk. Dat is alles nog „inmaak-
geld". Voor eenige dagen heeft Eind
hoven de leden van Coverin aani
schreven tot betaling van ieder f3t
het bedrag waarvoor elk lid aanspra
kelijk was. Deze aansprakelijkheid wordt
door eenigen betwist, waaruit natuurlijk
processen zullen voortvloeien. Dat
wordt een lange en dure lijdensweg.
De Burger-weesjongens uit Amster
dam, die een goede honderd jaar geleden
(althans nog in 1765) met toestemming
Amersfoort.
Directie: H. L. A. DULLAERT; F. H. O. VAN KESSEL.
Maatschappelijk Kapitaal f 1,000.000
Qeplantst en volgestort I 250.000.—
Uitgifte van f 500.000 - aandeelen
volgestort en aan toonder verdeeld In stukken van f 1000.—,
f 500.- en f 250.—.
Houders van thans uitstaande aandeelen hebben recht van voorkeur.
Ondergeteekcnde bericht, dat de inschrijving op bovengenoemde
uitgifte zal zijn opengesteld van:
MAANDAG 3 tot eu met 13 JANUARI a.a.
tot den koers van 100 pCt. ten kantore der
N. V. Centrale Credlct- cn landbouwbank (Commanditaire
Bankvereeniging H. L. A. Dullaert Co. (in liquidatie) te
Amersfoort en liure bijkantoren te Utrecht,Socat, Steenbergen,
Arnhem, Twello en te Amsterdam bij de N. V. Miililcr Cn.
Prospectus en inschrijvingsbiljetten zijn bi) hen verkrijgbaar.
N. V. CENTRALE CREDIET- EN LANDBOUWBANK.
hceren regenten naar Oost-Indie
gingen, kregen een welvoorziene ult-
ruisiitig van het Huis mede. Dat bet
bij die uitrusting niet aan verscheiden
heid en afwisseling ontbrak, blijkt ge
noegzaam uit den voiledigen inventaris
n zulk een weesjongens-uitzet, dien
hier woordelijk laten volgen
Een flesschenkelder met vijftien
(segge IS) fUsschen brandewijn 11),
twaalf pond tabak, twee gros pijpen,
een waakrok (wellicht een oliejas een
wollen pak, een onderpak, drie pak
linnen kieederen, drie paar kousen, drie
paar schoenen, een matras, een hang
mat, een deken, twee kussens, twee
bonte sloopen, twee Engelsche mutsen,
twee blauwe rn twee witte dassen, zes
bonte zakdoeken, een Bijbel, een
-Christelijke Zeevaart*, twee tontel-
doozen, twee vuurslagen, zes vuur-
iteenen, twee pond Spaansche zeep,
•enig schoenmakers-gereedschap, een
half poDd waslicht, een en een half gros
veters, eenig garen, vier lepels, twee
tabaksdoozeu, twee trechters, tw<
waterkannen, een flesch met geest va
lepelbladen, vier.... zchclllngkoeken
wat anijsdrop, knoflook en mierikswortel*.
rekening, welke Nederland bij
Belgifi heeft ingediend voor de inter-
neering van Belgische soldaten bedraagt
250 millioen. De Geallieerden zijn over
eengekomen om deze op de oorlogs
schuld van Dultschland over te schrjjven.
Hetzelfde was geschied met de inlcr-
neeringakosten in Zwitserland. Dit land
heeft echter onmiddellijk zijn rekening
ingediend, terwijl Nederland, ondanks
de aanbiedingen, cr de voorkeur aan
gaf zijn vordering te laten rusten.
Thans heeft Nederland deze ingediend,
vermeerderd met een interest van 6 pCt.
Aan de verschillende departemen
ten van dc Koninklijke hofhouding op
het Loo is, mede als gevolg van de
hoogere loonen, het aantal geëm
ployeerden verminderdenkele zijn
ontslagen, andere gepensionneerd
niet meer vervangen.
Ook daardoor is het tuinpersoncel
sterk verminderd en een gedeelte
overgeplaatst,
In verband hiermede zal eerstdaags
bij publieke Inschrijving worden ver
pacht een groot deel, ongeveer 3 H.A.,
van den Kon. moestuin, waarin een
groot aantal vruchtboomeo.
Amersfoort
Hedenavond half acht recollectie
r retraltanten en leden van rctraitc-
penningvereenigingen In dc parochie
kerk van St. Franciscus Xaverius aan
het Zand.
Burgerlijke Stand.
Geboren Hill Ie Bernardus, z. v. B.
Deen en A. J. Kraamen Rudolf, t.
N. Engclschman en H. v. der Star
Johanna Calharina Martina, d. v. S.
Rijper cn A. M. C. Ros Willempje,
d. v. H. Schipper en M. de Kieft
Barbera Margareths, en Hendriks Jo
hanna, dr». v. P. v. d. Hoven en H.
Greefhorst Jacques Jacobus Cornells,
v. C. J. v. der Veer en A, M. d'Hont
Albertus Hendrikus, z. v. A. Veenen-
daal eti J. de Bakker Peter, v.
J. Snijders en M. Lambrechts.
Overleden Lamberta Cornelia Bos
huizen, 79 jr., ongeh. Petronellm de
Bruin, 78 jr., wed. v. J. B. Rouwhorst
Overzicht van de werkzaamheden
der Arbeidsbeurs gedurende het jaar
1020.
Afdeellng voor mannenAanvragen
van werkgevers 1171aanbiedingen van
werkzoekenden 2994aantal plaatsingen
738. (Over het jaar 1919 waren deze
cijfers resp. 2502, 4318 en 1651).
Afdeeling voor vrouwen Aanvragen
van werkgevers 297 aanbiedingen van
werkzoekenden 192; aantal plaatsingen
66. (Over het jaar 1919 waren dese
cijfers 324, 160 en 65).
De begrooting dor Inkomsten en
en uitgaven dezer gemeente voor 1921
is op de Secretarie voor een ieder ter
lezing ncdergelegd en In druk, tegen
betaling der kosten, algemeen verkrijg-
baAr gesteld.
HARRY SHARPE
Weet je, hoe hij heet?*
Er rtond »Carkins« op het adres,
Had-je er een voorgevoel van, di
je zoo iets zou overkomen, toen, je
hieiheen gingt?*
•Ik heb daar eigenlijk niet ove
gedacht,* zei Ben ontwijkend.*
•Ja, dat kan ik denken,* antwoordde
de laodlooper lachend.
•Die jongen is allemachtig taai voor
zijn leeftijd,* zei Carkins grijnzend, ter
wijl hij zich in het gesprek mengde.
•Vrijwel, dat zeg ik ook,* antwoordde
de landlooper, terwijl hij zich eensklaps
vlak voor Carkins stelde, klaarblijkelijk
niet zonder eenige vijandige bedoeling.
De horrelvoet trad dan ook, als
zelf, eenige schreden achterwaarts.
Wat wou je?* vroeg hij. »Ik doe
je immers geen kwaad, ik wou alleen
maar dat je van mjjn erf ging, 't is
mijn eigendom.*
•Zoo, is deze grond jouw eigendom
grinnikte de landlooper.
»Ja.«
Heb je hem zelf gemaakt?*
Dat natuurlijk niet.*
Kan je het eten of drinken I*
Carkins verwaardigde zich niet hierop
tc antwooorden, maar ging voort met
zich langzaam terug te trekken, terwijl
hij intusschcu B n scherp in het oog
hield.
:n maakte echter hoegenaamd geen
haast om te vertrekken. Het was niet
alleen om brieven af te geven dat hij
hier gekomen was, zooals wc weten.
Hij interesseerde zich daarenboven voor
Nan, het meisje dat inet Carkins
meawoonde. Zij was geen Carkins
haar rein, zacht gezichtje zei dit duide
lijk genoeg.
De eerste maal was Ben zonder zich
in het minst schuil te houden, zonder
vrees de woning binnengestapt
nu bij de bewoners beter had leeren
kennen, wilde hij hen in het geheim
trachten te bespieden om meer van I
te weten te komen.
De geheime politieagent Sltarpe t
niet of Underwood eenig deel had
de verdwijning van DollyBen i
voor zichzelf overtuigd dat hij er -
zeer groot aandeel in luid. En speedlg
zou de tijd daar zijn, dat de knappe
politieagent en zijn jeugdige leerling
ieder op de beste gronden hun lijn
recht tegenover elkaar staande mee-
ningen zouden hebben te verdedigen,
maar natuurlijk inoest in de eerste plaats
Dolly zelve teruggevonden en aan hare
familieleden weergegeven worden.
Toch was Ben nog niet geheel zeker
of hij ten slotte wel op het rechte spoor
was. Misschien trachtte men hem juist
te verschalken, waardoor men ii.tusschen
den lijd had om Dolly nog verder weg
te voeren.
•Ala je weg wilt gaan, zonder een
tweede geveent te moeten leveren, dan
doe je beter je kans nu waar te nem-r,«
duisterde de landlooper Ben in het oor.
En reeds wendde Ben zich naar de
suaat, toen Carkins eensklaps uitriep
Wacht een» eveul* ondcrwjjl ern
smerig vodje papier uit zijn zak halend.
•Je kunt de boodschap door een
ander laten overbrengen, dot heb -k
je al één» gezegd,* zei Ben.
Carkins haalde een zilveren doll*-
uit zijn zak.
Kom jongen wees niet dwaas, loop
nu niet ineens weg, omdat wij een grap
met je gehad hebben. Je bent een kra
nige vent, en je bebt mijn zoon be
hoorlijk zijn deel gegeven, dat slem ik
volmondig toe. Hier heb je een dollar,
vertel er dan ook verder aan niemand
iets van. Zie je, het kan Lon zooveel
niet schelen otu «geklopt* te worden,
maar hij vindt het ellendig «la anderen
dit te weten komen.*
•Dat kan ik haast niet denken, an
ders sou hij 't iemand Diet zoo gemak
kelijk maken hem eens flink af te
ranselen. Gut I ik heb nog nooit met
iemand zoo weinig moeite gehad als
met hem. Als ik hem geregeld onder
handen had, dan kon je wel een per
manent verblijf in het hospitaal be
stellen.*
Dit zeggende was Ben langzamerhand
op straat gekomen. Hi] had reeds veel
lijd verloren laten gaan en zette het
daarom nu eensklaps op een loopen.
Carkins uitte een woedenden kreet
eu wilde hem achtervolgen, toen de
vreemdeling met het verbonden oog
zich plotseling vóór hem plaatste. Toch
was Ben het gevaar nog niet ontsnapt,
want pas bevond hij zich in het midden
<1-t suaat of hij rende vierkant tegen
L<>n aaien deze werd begeleid door
vier ruwe kerels, leder met spaden
houweelcn gewapend.
De knaap mankte een (linken zijsprong
cn holde, rende en vloog, als een pijl
uit den boog, verder de straat langs.
Houdt hem I houdt den dief I* brulde
Lon. En de vier handlangers achter
volgden Ben vlak op de hielen.
HOOFDSTUK IX.
Ben's slimheid.
Hoewel Ben oogcoachjjol|jk zonder
merkbare inspanning voortholde, koztte
het hem de grootste Inspanning, en
voor het eerst kwam hij tot de ontdek
king, dat hfl in het gevecht met Lon
zijn knir ernstig had bezeerd.
•Ik k^n het niet langer volhouden I*
dacht hij, omziende cn bemerkte dat
zijn vervolgers dicht achter hem waren,
•Ik moet er wat op vinden waardoor
ik even rust kan nemen. Auw I wat doet
het een helsche pijn I Ik moet m|| er
gens verschuilen, en gauw ook,*
Hij was juist aan 't einde gekomen
in een blok nieuw gebouwde en pas
bewoonde huizen niet ver van Carkln'a
woning; hij vloog den hoek om, en,
n.viwl^ks nan het gezicht zijn vervol
ger» onttrokken, klauterde hij langs een
gootpijp tot aan een raam der tweede
verdieping, dat gelukkig op een kier
stondhij wierp het bliksemsnel verder
opeo en sprong in de kamer juist vddr
zijn vijanden in het gezicht kwamen.
Het was ook hoog tijd. Hij hoorde een
kreet en voorzichtig om den hoek van
het raam kijkend, zag hij hen alle vier
verbaasd stilstaan. Op hetzelfde oogen-
blik opende zich een deur der kamer,
waarin hij zich bevond en een jong
meisje trad binnen.