DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 22 MAART 1921
34ste JAAROANQ No. 102.
Kantoor i Langogracht 28, Amersfoort
DB EEMBODB verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moei
Eeschledcn voor den aanvang van een nieuw
wartaal.
Prlja per drie maandenfl.00 Bulten de
gemeente Amersfoort 11.10. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
ADVERTENTIËN 25 cent per regel. Blliqke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
advertecrcn.
AdvertentlCn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Weldaden leven nog na den
dood.
Cectuur.
De boekenmarkt blijft overstelpend
van aanbod. Het zü wel zijn, dat de
drang naar lectuur "an het lezend
publiek onzer dagen e»r. evenredigheid
hiermee vormthoe zou anders die
ontstellende s'room 'van rijp en onrijp
niet eens gestuit worden in zijn ver
vaarlijke stuwkracht?
Nu de lectuur uitgroeide tot levens
voorwaarde voor den geest kan ieder
een te gast gaan aan alle denkbare
voortbrengselen van rijkbegaafde, van
alledaagscbe, zoowel als van minder
waardige auteurs. En van de beide
laatste soorten, ia 't aantal niet 't ge
ringst I Edoch, niet allereerst, in vele
gevallen tenminste, de schuld gegeven
aan de schrijvers.
Er behoort meer dan gewone geest
kracht toe terwille van een hoog be
ginsel finantieele voordeelen terzijde te
stellen en niet te offeren aan de vraag
van de massa, die bevrediging zoekt
van lagere verlangens en hiervoor tijd
en geld over heeft. Middelmatige talenten
toch, dienstbaar aan den suijd om het
bestaan, kunnen wellicht weinig anders
doen dan zich laten gaan, om haar
De zedelijke en litteraire waarde der
verschijnende werken is te beschouwen
als een spiegelbeeld van den smaak
van het publiek en het schijnt nog wel
eens de moeite loonend er over te gaan
denken hoè deze in rechte banen is
te leiden en althans erop te wijzen dat
de smaak op dit gebied heel wat
wijziging behoeft, voor ze »op peilt kan
worden genoemd.
Het verlangen van den mensch om
zich een poos aan de realiteit van het
leven te onttrekken door te toeven in
eeu gedachtenwereld ver van den kring
van 't dagelijks eentonig gebeuren, lós
van eigen steer zich in te leven in
ander leven, al is het soms pijnlijk zich
daarmee tot de werkelijkheid te zien
teruggekeerd, is zee begrijpelijk. En
dat dan ook zoodanig doorvoelen van
het gelezene met zal nalaten indruk te
makeu en slerken invloed uit te oefenen
op de ontwikkeling van 's menschen
denken, het laat zich in 'n korte uiteen
zetting slechts zeer onvolledig schetsen,
maar de praktijk levert in ieders om
geving wel meermalen overtuigende
bewijzen.
Het is dus zaak door een juist oor
deel en voorlichting van bevoegde zijde
in de keuze van lectuur zón te zijn,
dat de ontwikkeling er door gebaat zij.
Met andere woorden is het noodzakelijk
in die keuze streng, te zijn, zich het
woord herinnerend «Veel lezen is geen
zeker teekeo van omwikkeling, het li
aar de vraag wót ge leest.»
Voor den Katholiek intuaschen, moet
uit den aard der zaak de kring van zijn
lectuur aanmerkelijk besnoeid zijn. Maar
ook uitsluitend met dien meer beperkten
kring als uitgangspunt, geld het vóór
alles, en zéker voor de velen, die zoo
graag voor ontwikkeld doorgaan, een
zuiver oordeelte hebben over de lectuur,
welke wèl en welke niét tot de vor
ming van bun goeden smaak kan bij
dragen en daarnaar exclusief te werk
Het is vooreerst de dichtkunst, die
leidt tot veredeling van den geest en
:rfijmog van den smaak. Maar ons
Nederlandsche volk schijnt nogal tame
lijk gestoten voor poSzic. Er is wel
dikwijls diepere studie voor noodig om
de verzen naar waarde te kunnen ge
nieten zooder inspanning is het be
grijpen ervan en zonder begrijpen het
proeven hunner schoonheid uitgesloten
en dan is de laksche geest, die ook op
ander gebied zoo dikwijls remmend
werkt oorzaak, dat na 'n luttele poging,
rerzen ongelezen terzijde worden
Toch zou een krachtiger doorzettings
vermogen zich meestal rijk feloond zien.
Ook hier valt inderdaad wel veel te
schiften, maar een waarachtig dichter,
onder ingeschapen schoonheidsdrang
zich uitend, weet zich meestentijds te
hoeden voor excessen, die in proza
breed uitgesponnen, zoo fataal kunnen
Laat eens de kleine, Roomsche
dichterschaar in uw sfeerlaat bun
gedachten komen spelen in uwe hoofden
:ts van hnn diepste innerlijk komt
uwe vullen met weldadigen groei
en bloei. Aan hen de plaats ingeruimd
de zonlooze. leege en ziellooze
ins van zoogenaamde letterkun
digen, die het belachelijk klein beetje
t hebben gevernist met meer dan
gedurfde stellingen, die door hun valschc
prikkeling de onverdiende belangstelling
moeten opwekken. Mogen ze met direct
schadelijk zijn, wie zal er door winnen
De onbewuste afstomping van het
litterair inzicht is al wrange vrucht ge-
om ze zooveel mogelijk te wezen,
ïur aandacht geschonken aan dezen,
.8 een verloren uur, waarvoor reken
schap zal zijn af te leggen. Wanneer
we dan in lectuur onze ontspanning
zoeken, heeft 'l wel zijn DUt te be
denken dat onze Katholieke auteurs op
de eerste plaats onze belangstelling
verdienen. Van den everkant zijn ze
wel dikwijls hopeloos genegeerd of dooi
vernietigend vennis in een hoek
geduwd, waaruit slechts weinigen
en naar voren brengen. Aan
den duren daukplicht tegenover hen i
onze steunende waardeering hun te
doen geworden I
Er wil zich nog wel eens het zonder
ling idee vastzetten onder sommigen,
dat boeken zooder pikant tintje niet voor
vol* kunnen worden aangezien en dat
zij zeker niet kunnen meedingen naar
vooraanstaande plaats in onze letter-
Laat ik hierin even Vincent Cleerdln
,n 't woord, waar hij zich indertijd
bij de beoordeeliag van zeker Handboek
de Geschiedenis der Letterkunde
aldus uitliet
De «moderne», die rondwoelt in
realistische critiek en moddert li
onderste lagen der maatschappij, krijgt
brevet van levenswaarheid
schoone uitbeeldiug, al wordt zijn boek
gereserveerd voor volwassenen. De
geloofsgenoot, die ook wel klodder*
verf zou kunnen uitsmeren tot uitbeel
ding van hevige passies, maar wieus
zelfbeheersching en nobele toewijding
hem doen gaan tot de beschrijving van
het stille leven der armen van geest en
eenvoudigen van hart, hij krijgt te
hooren, dat hij burgerlijk is of niet boeit,
et «gezien* heeft, wat hg schaft.
Het is vooral de critiek en de achterklap
der binnenkant erbewoaers, die aan den
arbeid der Roomsche schrijvers de on
misbare bekendheid en waardeering ont
houdt. Daarbg komt het ontstellend
gemis aan inzicht in de opofferingen,
welke ieder Koomsch publicist zich
voortdurend getroost om trouw te bigven
aan zgn leer, trouw aan de leer en de
lessen der Kerk; gemis aan inzicht
in de zelfbeheersching, welke menig
maal noodig is, om de pen in te houden,
anneer het bloed brandt
Waarlijk, de dikwijls ventende critiek
t eigen kamp doet wel eens pgnigk
in. Maar genoèg hiervan. Laten we
tenminste door niet kennen den tóch
reeds zoo kleinen groep van Katholieke
schavers en schrgisters niet nog kleiner
Aan ons blijft de taak daadwerkeigk
eun te geven door hunne werken aan
te schaffen, de schoonheid ervan te
leeren genieten, alzoo den durf der
uitgevers beloonend, om door aller
samenwerken de levensvoorwaarden der
Katholieke auteurs zoo gunstig mogeigk
Onze aanmoediging vorme 't sterk
fundament voor hua verder werken.
En is hun kunst nog niet volkomen rgp
en absoluut gaaf soms, opbouwende
critiek in haoden van onbevooroor-
deelden moge de zwakke plekken aan-
toooen, opdat van de reeds hoogstaande
werken van onze beste schrijvers véél
tot volgroeide Katholieke Nederlandsche
litteratuur zal kunnen gedgen.
Amersfoort. F. DE HAAN.
Uit den Omtrek
Baarn
Het gebouw van het gemeenteigk
Leveosmiddelenbureau is door de ge-
eente voor f34,000 verkocht.
Geboren Aartje Hendrika, d. v. D. B
Streefkerk en H. v. d. Lee Johannes
Wilhelmus, z. v. J. W. Meijer en H.
Hartog Maria en Engeltje, dochters
E. Altena en A. Estie.
OndertrouwdH. v. der Veer en j
Ijken P. G. d. Hollander en N. Plomp
Overleden Ada M. v. Heel. echtg.
Th. H. M. Terwee, 41 j. Maria B.
Hoitingh, 2 j.
Barnmid
Door het op hol slaan van het paard
de 34-jarige landbouwerszoon Melis
Davelaar van zgn voertuig tegen
boom geslingerd en oogenblikkelijk
gedood.
■Er is proces-verbaal opgemaakt tegen
'ee caféhouders die, in overleg met
hun collega's, tot in hoogste instantie
beslissing zullen uitlokken tegen het
Raadsbesluit, waarbij sluiting der café's
wordt gelast van Zaterdagavond 8 uur
tot Maandagmorgen 7 uur.
Ëcmnes
GeborenJohan Louis, z. v. M. C.
Rueter.
Overleden Dirk van der Wardt, 51
jr. echtg. v. A. J. P. van Kas Johannes
In de Zuzterachool werd een ver
gadering gehoudeo van den Boerenbond.
De heer C. Willeman, hoofd van den
landbouwwintercursus, met zgn leer
lingen was ook present. R. Frantsen,
directeur van het r.aaizaadbureau te
Utrecht gaf een interessante voordracht
over »de waarde van eerste klas zaai
zaad en pootgoed.» Spr. gaat in den
breede na op welke wgze de uiterste
superioriteit van het gewas wordt ver
kregen en zet uiteen welke eischen ge
steld worden aan de rgksproefveldcn.
Hoogland
GeborenCornells Jozef, z. v. W.
Henkers en B. v. Kleinwee Gijsbertus
Antonius, z. v. L. v. Dijk en C. v. d.
Velde Anna Josephina, d. v. J. G.
Chr. IcUelsheimcr en J. Tondeur.
OndertrouwdG. v. Valkengoed en
M. Tolboom.
OverledenGgsberta Voskuilen, 60
j., echtg. v. IJ. v. d. Hegden Maria
van Winsenburg, 71 j., wed. v. J. v.
Kleinwee.
Eeusdtn
Geboren: Jacobus z. v. Arie de
Krugff en C. W. Budding.
Earen
GeborenHans, z. v. A. D. Snitslaar
en A. M. van Soeren Joaephus Ger-
ardus, z. v. A. de Lange en G. G. Steen
voorden.
OverledenHermanus J. G. Spill, 3
mod. Nicolaas J. Lamaker, 2 jr.
naturk
Geboren Aart, z. v. H. v. Corler en
B. v. Zevenbergen Maria Grietje
Hendrika, d. v. H. Gijtenbeek en J. v.
d, Akker Angcnietje, d. v. E. Walet
eu B. v. d. Horst Jacob, z. v. C. de
Jong en N. Coster Geertje, d. v.
D. Blankestegn en H. v. d. Bunt
Hendrika, d. v. J. v, d. Berg en G, v.
Doornik.
Ondertrouwd: E. Fenger en C. M.
d. Mast,
GehuwdE. v. d. Veen en E. v. Drie
v. d. Brink en A. Steenkamer.
OverledenHarmen v. Drie, 84 j.,
wedr. v. H. v. Meerveld Heintje Pol,
36 j., echtg, v. W. v. d. Brink Frank
Veenhof, 70 j. Gerarda J. Kuijt, 48 j.
echtg. v. E. Guliker.
Stoutonburg
Gerardus Jozephus z. v. Wilhelmus
in Nimwegen en Petronella Engelen.
Utrecbt
Het kerkbestuur der St. Aloysius-
parochie gaat over tot den bouw van
nieuwe kerk. Ter beschikking is
terrein aan de Adriaan van Ostade-
laan. Er zal een kerk worden gebouwd,
ruimte biedende aan ongeveer 1200
personen, het maximum aantal, dat
Z. D. H. de Aartsbisschop voor
kerkgebouw goedkeurt. Vóór in
kerk zullen cenige rijen vrije plaatsen
komen voor armen en kinderen.
Aan de kerk zal worden aangebouwd
een groote kapel, toe te w$den aan den
H. Antonius, waarin een altaar
zal worden opgericht. Deze kapel zal
ongeveer 200 personen kunnen bevattCD
en hoofdxakeUjk gebezigd worden v<
de bijeenkomsten van congregaties
broederschappen enz.
Het college van Ged. Staten heeft
het Gemeentebestuur kennis ge
geven, dat het ztyn goedkeuring heeft
onthouden aan het onlangs genomen
raadsbesluit om vacantiebgslag uit te
keeren aan het gemeenteperaoneel,
waarmede circa f83.000 gemoeid was
Ged. Staten hebben deze beslissing ge
grond op den hnidlgen financieelen toe
stand der gemeente, die zulke uitgaven
niet gedoogt. De Raad gaat in beroep.
Uetnttidaal
Door den Raad werd in beginsel
besloten tot het aanleggen van een
waterleiding. De levering van het water
werd opgedragen aan de Edesche Water-
t1.l<jjng-JU"<fft"ppg
Amersfoort
In de plaats van wglen den heer
Tromp van Holst, is tot lid der Com
missie van Toezicht voor het Rginop-
voedingsgestiebt benoemd L. A. Baron
Ittersum.
De Administrateur 5e Regiment
Infanterie zal op Dinsdag 5 April ver
pachten le. Het weghalen van de
spoeling, aardappelschillen en verder
afval van de soldaten menage's van
de Ve Infanterie Brigade, gedurende
het tgdvak 16 April 1921 tot en met
15 April 1922; 2e. Als voren van de
vleesch-beenderen.
De voorwaarden liggen ter inzage
n bureele van voormelden Admini
strateur, Kamer 35, Inf. Kazerne 2.
lis een bewgs, hoe mén ten stad-
huize werkt en zorgt voor de ontwikke
ling van raadsheeren op finantieel ge
bied, diene de volgende mededeeliog,
T »Dc Toorts» ontleend:
'De gemeente secretaris beeft (voor
Raadsheeren) een lezing gehouden over
de werking van de centrale boekhouding.
Zeer interessante bijzonderheden over
dit bedrgf werden medegedeeld. Zoo
bleek, dat de Gasfabriek een verlies
had geleden tot ultimo Dec. '20 van
f338.500.Tot dekking hiervan is
f 500.000.door de gemeente aan het
bedrgf geleend, tegen jaarlijksche af
lossing van 50.000.Bg de calcu
latie der gasprgzen wordt dit bedrag
in de winst- en verliesrekening inge-
De boekwinst over 1920 der C. B.
bedroeg f 28.619.welk bedrag ten
goede kwam aan de verschillende
diensten.
Het aantal kwitanties dat uitge
gaan is 54.305.waaronder cenige
dubbel-aanbiedingen.
De kosten van inning der kwitanties
bedragen gemiddeld 6'/, cent.
De kap. omzet bedroeg f 11 millioen
833.747.61in 1920.
Er waren ia 1917 2398 gaaver-
bruikers cn in 1920 2770;
Stroomverbruikers resp. 488 en 1403;
Waterverbruikers 3186 en 4165;
Muntgasverbruikers 2317 en 3168;
Huurders van krotwoningen nihil en 685.
Aantal werklieden in de bedrgven
4 en 269. Het personeel bestaat uit
36 personen.
Alle leerlingen der Amersfoortsche
Industrie- en Huishoudschool, - die dit
voorjaar opgingen, legden bet examen
nuttige handwerken af met gunstig
Bg vonnis van het kantongerecht is
aan Alphonse Theissing te Bussum, de
bevoegdheid motorrgtuigen te besturen
ontzegd voor den tijd van 3 maanden,
te rekenen van 8 dezer af.
33 HARRY SHARPE
De boer liet zich overhalen. Binnen
twintig minuten was het wild, nog
slechts half gedresseerde dier, voor een
stevige kar gespannen en vgf minuten
later vlogen de vagebond met zijn ver
bonden oog en de doosbenauwde boer
te zamen in wilde vaart over den barden,
hobbeligen grond, koers zetlende naar
dezelfde heiberg welke Ben, ongeveer
op 't zelfde oogenblik, met een flink
span paarden en een veel grooter rijtuig,
verliet.
Ecu vreemde jacht 1
HOOFDSTUK XIX.
Ben's moesterstuk.
Het huis, waarvoor Ben stil had ge
houden, zag er zeer verwaarloosd uil,
Een geopende stal er vlak bg, en dil
was het eenige bewgs, dat de plaats
bewoond was. Vóór dien stal hing
lantaarn die een liauw scbgusel r
buiten wierp.
Blijf waar je bent,riep Dick hem toe,
toen hij aanstalten maakte om van den
bok te klimmen, waarop bg weder rustig
zgn plaats innam. Op hetzelfde oogen
blik slenterde een man laogzaam uit
den stal naar buiten.
Haast je wat,« beval Underwood
kortaf. Reeds sedert een half uur meende
hg duidelijk het geratel van een achter
opkomend rijtuig gehoord te hebben.
Hij was wel niet dadelijk bevreesd
achtervolgd te zullen worden hij meende
daarvoor alles veel te goed overlegd
te hebben, maar toch wilde hij liever
door niemand hier gezien wordeu,
Hij had er in de verste verte geen ver
moeden van, dat een agent der geheime
politie hem op de hielen zat. Hij vreesde
voor niemand dan voor Ben, dien
kran.gen bestellersjongen. Datjeugdige
individu op den bok was gcmakkeigk
met geld te paaien.
Wat kon een verlaten arme straatjon
gen doen tegenover rgkdom en macht
Heb je róu de paarden noodig?»
vroeg de mau, die uit den stal te voor
schijn was gekomen.
•Ja, waarom heb je ze al niet bulten
gebracht? Twee dagen van te voren
heb je de bevelen er voor al gekregen.
Als je ons laat wachten, dan zal 't je
heugen hoor l«
»Ik dacht niet dat je in 't eerBte ui
komen zoudtde paarden hebben pi
krek 'er voer gekregen. In vgftien
minuten zgn ze klaar.»
Vgftien jaar zou precies 't zelfde
voor mg zgn zei Underwood, woedend
op den man toeloopeude. Hg pakte
hem bg den schouder, schudde hem
driftig heen en weer en duwde hem
weder in den stal terug.
Haal dadeigk de paarden naar buiten 1
Of wacht, span deze hier eerst al,
Hoor je wat ik zeg Haast je wat, als
je leven je lief isl»
De man begon zicb zenuwachtig
haasten. Om de waarheid te zeggen
bij in slaap gevallen en had daardoor
verzuimd de paarden eerder voedsel te
geven. Nu begon bg te jachten alsof
zija leven er van afhinghij had de
paarden in minder dan geen tijd afge-
spanneu cn bracht die thans 10 den
stal. Dick Underwood volgde hem, mei
de zweep in de hand.
En toen voor 't eerst waagde Ben
het, een blik achter zich in 't rijtuig tc
werpen, dat door de lantaarn inwendig
werd verlicht. Het licht der stallantaarn
viel juist oo de beide het rijtuig
zittende vrouwen, die hg thans
duideigk kon zien.
Zg hadden hare voiles teruggeslagen.
De oudste was een vrouw van onge
veer veertig jaar met een zacht gezicht
en zulk een treurige uitdrukking in haar
oogen, dat Ben zich onmiddeigk tot
haar aangetrokken gevoelde. De andere
wvs een meisje van ongeveer vgftien
jaar, met een vriendeigk gezichtji
levendig van uitdrukking en schitterende
oogen. Zg zag echter zeer bleek,
«as zg pas ernstig ziek geweest.
Toen Ben in het rijtuig keek, keek
zij ook juist naar hem, en hg bemerkte
hoe zg, ziende dat Ben op haar lette,
plotseling haar voile weder neersloeg,
als wilde zg niet gezien te worden.
•Zij gedraagt zich al heel vreemd
voor een meisje dat tegen haar zin
ontvoerd wordt,» dacht Ben bg zich-
Op dit oogenblik trad de man naar
builen met een span versche paarden.
Het hoofdstel was nog slechts los aan
gelegd, daar zg nog bezig waren met
li t kauwen van hun voedsel. Dick stond
er bg, terwgi de man ze naast den
boom van het rijtuig plaatste. Ben
te draaien op den bok, angstig wachtend
op een gelegenheid om een stout plan
ten uitvoer te brengen. Hg vreesde reeds
dat de gelegcuheld daartoe zich in het
geheel niet zou voordoen, vooral toen
hij Dick op zich al' zag komen. Deze
kwam echter alleen om de zweep weer
in den koker te zetten, die hg er had
uitgenomen om er den stalknecht mede
te dreigen. Na de zweep weer op haar
plaats gezet tc hebben, trad hg weder
op den knecht toe.
Kom, sta daar niet den heden nacht
peuteren l« snauwde hg. »BeD je nu
nog niet klaar Waarom sta je daar
te kijken als een idioot
Ze ze hebben nog geen drinken
gehad, meneer,» zeide de man. »En u
zult er last mee hebben als ze niet eerst
nog wat gedronken hebbea, meneer.»
En waarom haal je dau geen water?
Maak voortHaal de emmersIk zal
wel helpen een beetje haast achter de
zaak te zetten. Hemelsche goedheid
Wij verliezen meer tgd dan wanneer
wg met de oude paarden waren door
gereden.»
De pomp en de emmers zgn achter
de schuur, meneer,zei de man, terwgi
hg zoo hard bg kon wegliep.
Underwood volgde hem op de hielen.
Ben's hart klopte hem in de keel, toen
hg de beide mannen achter de schuur
zag verdwgnen. Zij zouden binnen enkele
minuten terugkomen, toch aarzelde
de jongeu.
De teugels lagen los op de ruggen
der paarden, die reeds ongeduldig stan
den te trappelen.