DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 12 APRIL 1921.
35ste JAARGANG No. 4.
Kantoor i UfliifKht 28, Amersfoort
DB 8BMBODB verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
deden voor den aanvang van een nieuw
p,
Prijs per drie maanden! 1.00 Bullende
gemeente Amersfoort (1.10. Afzonderlijke
nummers 10 cl.
ADVBRTBNTIËN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid d(| geregeld
adverteeren.
AdvertentlCn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Schreiende kinderen maken
zorgende moeders.
land, ook van de wolvenjachten. Ik zal
er dus enkele zakcu aan ontleenen.
Onder de poslen vnn uitgaaf vindei
wij o.a .Gekocht een boekje om mlji
duigen in te schrijven voor vijl
stuivers.» Wij zien dus, dat het boekje
kostte. Het is tamelijk dik,
ttlolocnjacbUn in de buurt
oan Amersfoort.
Door T. PLUIM.
Schrik niet, geachte lezer, die gereed
staat met uw stalen ros over de glad-
gebaande rijwielpaden door de bosichen
van Eemland te glijden, thaas vol vao
allerlei vroolijk lente-gerucht en ont
wakend leven. Schrik niet bij het lezen
van dezen titelbestijg gerust uw fiets,
want de bosschen zijn zoo veilig als ooit.
Ik wensch nl. niet over de hede'n-
daagsche wolvenjachten te schrijven,
om de eenvoudige reden, dat de laatste
van die ongure Mohikanen al lang ver
dwenen is, ik bedoelde dan ook iets
over de wolvenjachten uit den ouden
tijd mee te deelen- toen Izegrlm nog
zijn tenten had opgeslagen in de bos
schen rondom Amersfoort en van De
Vuurschc.
Ruim drie eeuwen geleden huisden
er nog zoo vele wolven in deze buurt
ea ook in de andere bosschen onzer
Provincie, dat zij hoogst gevaarlijk
werden. Daarom besloten de Staten van
ons gewest maatregelen tegen deze
oogenoode gasten te nemen.
Zoo wordt bijv. op 29 Maart 1592
door de Gedeputeerde Staten een alge-
meene wolvenjacht bevolen. Zij zal
beginnen te Muiden, om van daar Oost
waarts en Zuidwaarts te gaan tot Rhenen
toe. Ieder dorp moet een bepaald getal
jagers en drijvers leveren zoo worden
de wolven voortdurend opgejaagd, tot
ze eindelijk, voor zoover ze reeds niet
onderweg gedood zijn, in den Rijn ver
drinken. Maarde practijk leerde,
dat menig wolfje met de slimheid van
een vos, nog wel een verborgen plekje
wist te bemachtigen. Immers, na deze
.generale wolvenjacht», zijn er nog heel
wat meer gehouden, bijv. reeds 23 April
1593, doch ten slotte beeft de racnsch
overwonnen en zijn de wolven hier
In Eemland moesten Baarn, Soest,
Bunschoten, Ter Eem (Eembrugge),
Leusden, enz. jagers en drijvers leveren.
De molenaars moesten op den molen
gedurende den jachtdag op den uitkijk
staan, en een teeken geven, als zij een
wolf zagen vluchten. (Want natuurljjk
de meeste viervoeters wachten het ge
vaar Diet af, maar trachten bij 't naderen
van 't gerucht, zoo snel mogelijk nog
te ontkomen.)
Wie een wolf doodde, of ving, kreeg
60 gulden premie. Wie er een bespiedde,
zoodanig dat hij gevangen werd, ont
ving vier gulden. Voor een nest met
jonge wolven, werd 10 gld per wolf
uitgeloofd.
Deze premiën worden nog jaren lang
herhaald, een bewijs, dat de dieren nog
niet waren uitgeroeid, al leest men dan
niet meer van «algemeene» drijfjachten.
In 1667 en ook nog in 1702 werden
de volgende premiën uitgeloofd
Voor iederen ouden wolf, zijnde
mannetje, 100 gulden, en voor
wijfje 120 gulden. Voor iederen jongen
wolf 32 gulden.»
Wanneer men dit leest, zou men
vermoeden, welk een drukte aan v
bereiding van zulke wolvenjachten
bonden was. En ik zou dat ook niet
gedacht hebben, als ik niet
geschrift ontdekt had.
Op het archief van Baarn bevindt
zich als oudste stuk een rekeningboek
van 1612, afkomstig van den toeoma-
ligeu Burgem. ester Lampkerl Franssen.
(Een burgemeester stond toen min of
meer gelijk met een wethouderboven
hem had men den Schout.)
Deze Burgemeester teekende in ge
noemd jaar, dat bij dftt ambt bekleedde
(Iknger dan een jaar mocht men geen
burgemeester zijn), al zijn uitgaven en
ontvangsten op, om later rekening en
verantwoording te doen. Dit boekje,
dat in het oude letterschrift geschreven
is en voor oniDgewijden dus niet lees
baar, geeftons allerlei interessante kijkjes
in bet toenmalige dorpsleven van Eem-
want burgemeester Franssen had een
druk jaar. Immers we lezen .omstreeks
Paschen is de dorpsschool afgebrand»
en nu moest onze Edelachtb. als Wet
houder van Publieke werken i
een nieuwe school zorgea. Die wërd
niet aanbesteed, (aan één persoon) maar
de Burg. droeg het timmerwerk aan een
timmerman (in dagloon) op, het metsel
werk aan een metselaar, enz. en zorgde
zelf voor de materialen. Die ging hij
in eigen persoon koopen, bijv. Utrecht
voor ijzerwerk, in Naarden voor hout,
enz, Tien metselsteenen kosten toen
samenééa cent, en een arbeider
loste een heel schip steenen voor
3'/j stuiver. Kom daar nu eens om I
De heele school kostte nog geen volle
600 gld. (De nieuwe bewaarschool van
Baarn, die juist klaar is, doet ruim
140.000 gld. O, als dat Burgemeester
Franssen nog eens kon zien I) Maar
het geld was toen schaarsch. Voor den
schoolbouw werd een hoofdeinde om
slag geheven over 91 ingezetenen zij
bracht op... 113 gulden, 9 stuver,
4 duijteD.
Maar .reveuons i nos moutons»,
of lievertot onze wolven.
Uit de posten van uitgaaf, die Burge
meester Franssen opteekenden blijkt,
dat er toen zeer veel wolven in deze
buurt huisden. Daarom kwamen (in
1612) de afgevaardigden uit de om-,
liggende gemeenten te Hilversum bij
een, om over een gezamenlijke wolven
jacht te spreken. (Dus niet een, die
zich over heel Utrecht uitstrekte). Voor
het bezoeken van deze vergadering had
de Burgemeester verteerdacht stuver.
Natuurlijk, als er over wolven en nog
wel over wolvenjachten gesproken wordt,
wordt de keel van angst z6ó droog,
dat die acht stuver wel gewettigd zijn
in een lijd, toen men graag, bij den
.biere zat» en ook een hartigen hap
niet versmaadde.
Kort daarop werd de Burgemeester
-weer te Hilversum ontboden, evenals die
uit alle andere omliggende plaatsen. Mis
schien was onze Edelachtbare er bang
voor geworden, dat hij onderweg wolven
zou ontmoetenhij nam ditmaal ten
minste Thonis Janszoon mede, misschien
wel den koddebeier (boschwachtel) of
een anderen zoon van Enak. Thans
beliep de vertering acht en twintigh
stuver.
Verder lezen wij over de wolven
jachten in zijn Rekeningboek
»De trom laten maken, wat er aan
stuk was, toen men de wolvim zou
jagen daarvoor betaald twaelff stuver.»
(De beesten werden dus door 't slaan
op de trom opgeschrikt.)
«Verder betaald aau Cornells de
Ruiter, omdat hij de trom sloeg, toen
de wolf gejaagd werd, te weien iD
Mei twee maal en in den herfst driemaal,
telkens zes stuivers, samen 18 stuivers.»
Voor dit gevaarlijke werk werd dus
dagloon van 30 cent betaald,
n dat dit gevaar niet denkbeeldig
was, of anders gezegd, dat de jacht niet
mder gevolg bleef, blijkt uit deze post:
»Op den 4 Mei, toen men op de
wolven jaagde en er een gevangen werd
op De -Vuurschc, betaald zes stuivers.'
Voor wie die 6 stuivers wareD staa
niet bij. Was het soms een traktatie
voor de drijvers De premie betaalden
later de Staten.)
Een vreemd geval had zich bij deze
jacht van 4 Mei voorgedaan.
Op 3 Mei nl. kwam er een schrijven
ia de beeren Staten van Utrecht aan
den Maarschalk (stadhouder) van Eem
land, die op het kasteel Ter Eem
woonde, waarbij deze wolvenjacht plot
seling verboden werd. (Waarom staat
er niet bij.) Maar alles was reeds klaar,
dus wilde men liever de jacht lóch
doorzetten. In allerijl werden nu boden
naar Hilversum, Eemnes en Soest ge
zonden om de Schouten uit te noodigeo
gezamenlijk bij den Maarschalk een
plechtig gehoor (audiëntie) aan te vragen.
Dit gebeurde, al schijnt Soest geen
afgevaardigde le hebben gezonden
althans na afloop van dit onderhoud
zond Baarn een bode naar Soest orr
te zeggeo, dat de Maarschalk tóch d<
jacht op 4 Mei had toegestaan. «Een
bode 6 stuver gegeven, die tot Soest
leep (d.i. liep) in die nacht ende die
van Soest aenseyde, dat sy op 't jaeghen
souden passen.» De bode ging dus in
den nacht zeggen, dat de jacht den
volgenden dag toch doorging.
Op 12 Sept. zoDd Hilversum een bode
naar Baarn en omgelegen dorpen, om
te zeggen, dat er den volgenden dag
(Zondag) weer een vergadering der
dorpen te Hilversum zou zijn. Deze bode
werd Ie Baarn door onzen Burgemeester
onthaald op 3 bier, waarvoor de Burg.
vijf halve stuver of 22'/, cent in rekening
bracht, zoodat een «put bier» toen 7'/,
cent kostte, wat voor dien tijd zeei
zeker duur wa9, misschien door den
hoogeo accijns. Jenever dronk
bijou niet.
Dezen Zondag ging de Burgemeester
óók wc«r naar de vergadering to Hil-
maar ditmaal nam hij heel
deftig «een wagen» en ook de secretaris
mocht thans mee (zeker omdat diens
kantoor gesloten was). Maaro I
een rekening. Hoor maar. «Daar
ert bij ons (d.w.x. door ons) en
oerman en pëerdeo samen 32
stuver,» Nu, gelet op die vertering van
drie man en vooral niet tc vergeten
die «vertering der paarden», mag het
bedrag nóg schappelijk heeten. Want
ik zie geen kaas om in 1921 een voer-
nan met twee paarden te huren en dan
'oor 3 personen aan vertering vooi
alles maar f 1,60 behoeven te betalen.
Maarmen leefde in de goedkoope
tijd. De gcheele begrooting van Baarn
over 1612 bedroeg volgens 's Burge
meesters boekje in uitgaaf maar 970
gulden 19 stuiver en 12 penningen,
terwijl Baarn thans aan 2 mlllioen
nauwelijks genoeg heeft I Geen klein
verschil 1
Meer aanteekeningen over de golven
jachten bevat dit Rekeningboek niet.
Daar evenwel in 1702 (dus een 'eeuw
later) nog premies op het dooden van
wolven worden uitgeloofd, blijkt hieruit,
dat Eemland oog langen tijd door die
ongure gasten js
Baarn, April 1921.
Hedenavond hall-acht recollectie
voor oud-retraitanten en leden van
retraitepenningvereenigingen in de pa
rochiekerk van O. L. Vrouw Hemel
vaart, Langegracbt.
Amersfoort
het Alg. Parochiaal Armbestuur de
beeren H. C. A. de Jong, A. T. R.
Vermolen en J. A. Hamers en benoemd
n dit college, dé heer H. C.
J. Venings, van de parochie van den
H. Ansfridus.
De Gemeenteraad
'ergadert heden-, Dinsdagavond, ten 7
De agenda vermeldt o.m.
Benoeming onderwijzers.
Benoeming tien leden plaatselijke
Commissie van toezicht Lager Onderwijs.
Benoeming van een lid Commissie
van Toezicht Voorbereidend Onderwijs.
Benoeming een lid Commissie van
Toezicht Middelbaar Onderwijs (vaca-
re Mr. A. v. Traa).
Benoeming Regent Burgerweeshuls
(vacature Tromp van Holst.)
Benoeming 9 leden Commissie van
Toezicht Handelsdagschool en Handels
avondschool.
Eervol ontslag Dr. H. M. Plas als
levaar in de natuurkunde aan het Gym-
Eervol ontslag aan P. G. H. Beiji
als onderwijzeres in de nuttige ham
Wijziging verordening regeling jaa
wedden leeraren Handelsdagschool.
Aanwijzing terrein schoolbouw Da
Costaplein.
Aanwijzing van lokalen van het St.
Pieters- en Blocklandsgasthuisalsschool-
Voorstel van Burgemeester en Wet
houders voor het toelatingsexamen voor
het gymnasium voor het schooljaar
192121 kennis van de Fransche taal
niet te eischen.
Vaststelling Verslag kindervoeding
en kleeding over 1920.
Regeling schoonhouden schoollokalen.
Verhooging crediet mcubileeiing C-
scholcn nos. 4 en 5 met f400.
Aankoop grond Soesterweg van W.
Aankoop drie perceelen Utrechtschen
Poortwal.
Verkoop bouwterrein groot pl.
MJ. Regentesselaan aan M. v. Hougc-
vest. f4200.
Verkoop grond Regentesselaan gr
pl.m. 279 M». aan J. Alberda f1395.
Verkoop grond Regentesselaan groot
225 M1. aan Wed, Van Schaik Aveiingh
f1125.
Verkoop grond Regentesselaan groot
237 Ma. aan G. de Weerd f1185.
Verkoop grond Regentesselaan groot
250 MJ. aan W. Wirtjes voor f1250.
Verlenging contract tot h
in erfpacht vaneen stuk grond lusschen
de Utrechtsche en Arnhemschestraat
aas Sociëteit «Amlcitla*.
Verhuur perceel Langeatraal
J. den Hertogh.
Verhuur perceel Oude Soesterweg
122 aaa P. H. v. Burgsteden.
Wijziging verordening regelende de
ingebruikgeving gemeentelokalen.
Voorstel tot het in lioogeT beroep
gaan van het vonnis J. C. J. Hooge-
veen tegen' de gemeente.
Eervol ontslag van Dr. H. J. Ren
ders als archivaris der Gemeente.
Voorstel inzake het op wachtgeld
stellen van de agenten van Politie 3e kl.
Vaststelling Instructie regelende werk
zaamheden der genees- en heelkundigen
belast met armenpraktijk.
Verlaging prijzen voor gas en elec-
tirciteit.
Intrekking verordening tegen beper
king van woongelegenheid.
Gunstig advies van de Commissie
in wetgeving op het adres van J. Tim
erman e.a. inzake vaststelling van be
palingen waarbij het leunen tegen of
zitten op de vensterbanken of posten
voor de deur of ramen wordt verboden.
Intrekking verordening tot afschaffing
van den nachtarbeid in broodbakkerijen
in verband met de inwerkingtreding van
de arbeidswet,
Crediet eleciriciteitsvoorziening wo
ningen «Frisian,
Aanleggen van wegen woningbouw
Frisia».
Waarborgen van de betaling van
ente en aflossing van hypothecair cre
diet verleend door het Rijk ten behoeve
van woningbouw.
Voorstel aan de afd. Amersfoort Ned.
Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde
subsidie van f 25 te verleenen.
Afwijzend advies op verzoeken om
terug te komen op het raadsbesluit
waarbij besloten werd, dat ambtenaren
die den dienst hebben verlaten niet in
het genot wordea gesteld van salaris-
verhooging.
Intrekking verordeningen Keurings-
Opheffing levcnsmiddelenbedrijf en
intrekking verordeningen in vetband
daarmede.
Afwijzend advies op het schrijven
W. de Graaf e. a,, waarbij wordt ge
protesteerd tegen den verkoop van visch
door middel van kiosken en verzoeken
deze te willen sluiten en van stadge-
>ten de visch te betrekken.
Maandverslag der Roomscbe Garde
over Maart 1921.
De taak opgedragen door de K. S. A.
aan de Roomscbe Garde betreffende de
voorbereiding van het Encycliekfeest op
22 Mei a.s. nam vastere vormen aan
op een daartoe belegde vergadering
:t afgevaardigden van alle Vak- en
Standsorganisaties bleek dat financieel
de vporaaamste bezwaren overwonnen
De uitgave der RoomBche Garde,
jubileum-boekje waarin in den vorm
verslagen 'n beknopte geschiedenis der
R. K. Organisaties hier ter stede en om
geving, bleek eveneens mogelijk, terwjjl
enkele bijdragen de aantrekkelijkheid
q zeerste verhoogen.
De markt-propaganda werd op de
gebruikelijke wijze voortgezet uitge
zonderd op 19 MaartSt. Joseph-dag.
Verkocht werden 56 brochures en
>8 couranten terwijl 7 abonnementen
werden opgenomen.
Door toetreden van nieuwe krachten
in men de voorbereiding va
plannen voortzetten en zullen deze reeds
April een aanvaog kunnen
In de oprichting van het Geert Groote
Genootschap werd een werkzaam
deel genomen en staat de Roomsche
Garde dus in nauw contact me
tamste mannen op Katholiek gebied.
Verschillende uitgaven van het Litur
gisch genootschap zullen nu eveneens
binnen korten tijd ter verspreiding in
de boeken-keuze worden opgenomen
waarbij ook de welbekende Tarcisius-
blaadjes een belangrijke plaats zullen
J. Frim* werd geïnstalleerd als rechts
kundig adviseur der vereenigfng terwijl
de beer Van Rossum gaat optreden als
De bestuurders T. Siepetda an L.
Alver* werden herkozea. De contributie
werd gebracht op f 15.—, Twee lcocn
uit een gezin betalen f 20
Het twintig-jarig bestaan der vereent-
ging wil men feestel$k gedenken. En
Wij maken van deze gelegenheid ge
bruik de Katholieken nog eens aan te
sporen een ruim gebruik te maken vao
Elk werkje wat wij u aanbieden
nuttig, vooral hel kennii nemen van
Katholieke waarheid op allerlei gebied
doet vanzelf de liefde hiervoor groeien
daardoor het Katholieke leven be
vorderen.
Voor de' a.s. Meimaand maken wij
nog attent op het maandschrift Carmel-
rozen, een tijdschrift hetwelk ten doel
heeft de vereering tot de H. Maagd te
bevorderen.
De Roomsche Garde.
werden benoemd de 13? J. Frima,
L de Wolff cn Tb. J. Nicuwwdgk.
In verband met gestelde vragen over
de winkelsluiting deelde het bestuur
mede dat het tweede rapport versen
den is aan de Commissie van Wet
geving, waarmede het Bestuur bereids
een onderhoud heeft gebed, zoodat
thans een afwachtende houding dient
aangenomen te worden.
Tot lid van het Zeeuwsche Genoot
schap der Wetenschappen te Middel
burg is benoemd A. Looxma baron
Weideren Rengen,
De Ontvanger der Registratie en
Domeinoo xal Vrijdag 15 April ten
kaotore, Plantsoen no. 8 bij inschrijving
verkoopen: een houten keukenloods
staande achter de villa «Crayenhorst»
aan den straatweg Amersfoort
Soesterberg. Inschrijvingsbiljetten m te
eenden vóór 15 April.
Watergraaf en Heemraden van het
Heemraadschap de rivier de Eem,
brengen ter kenniase van de belang
hebbenden, dat de herstemmiug ter
verkiezing van éen Hoofd-ingeland voor
het 2e district, zal plaats hebbeo op
Zaterdag den 23sten April 1921, van
des voormiddags 10 ure tot des na
middags 1 ure te Amersfoort, In het
Secretariegebouw a. d. Muurbuizen 11.
De Ujst der personen uit welke een
keuze moet worden gedaan van één
Hoofdldgeland bevat de navolgende
namenN. Brouwer en Jhr. A, M. A.
J. Roe».
Over de gasprijzen stond eene bij
drage in De Toorts, vermoedelijk van
Raadsheer Hofland's hand.
In die bijdrage wordt geconstateerd
«Oase gemeente verkeert wat betreft
hare prijszetting voor het gas in seer
ongunsiige positie.
«Onder den invloed van den vorigen
bedrijfs directeur is de capaciteit der
fabriek door uitbouw tot een productie
vermogen van 6l/a millioen kub. meter
opgevoerd. De raad heeft zonder zich
voldoende rekenschap te geven van de
concurrentie door de electriciteit aan
dit bedrijf de noodige credieten toe
gestaan.»
Januari en Februari van dit jaar
leverden nog f 25.000 verlies 1
De zaak is dus zoo
Onder suggestie van een Groot-
Amersfoort liet men een zeer bekwaam
technicus vrij spel in het ontwerpen en
van plannen, waardoor eene
installatie kwam wier capaciteit het bier
benoodigde verre overtreft.
Het daarin gestoken geld verslondt
groote rente-sommen en alleen enorme
uitbreiding van het gebruik kan op den
duur een lagere raeterprijs mogelijk
Voorloopig zullen de Amersfoortschc
gasverbruikers dus moeten gebruiken
gas duurder in prijs dan elders wordt
geleverd.
In de laatste vergadering der Vrijzin-
nigdemoraten wees hun voorman mr. van
Beresteijn op het gevaarlijke van 't
vrijspel-laten' aan technici. Amersfoort
leverde een dure illustratie passend bij
dit betoog.
Kaasmarkt. Aaogevodrd 11 wagens
bevattende 1850 K.G. kaas. Prijren
57.— tot f 77.— per 50 K.G.
Handel vlug.
- Op de markt: Zandaardappelen
f a 5. Hoendereieren f9 a f 10.25.
Grasboter f 2.70 a f 3.20. Kippen f 2
a f 4.50. Kuikens f5 a f 6, Piepkuikens
f l.=0 a f 2.50. Oude eenden f 2 a f 3.
Tamme kooijneo f2 a f4. Duiven
f 1.50 a f 1.75 per paar. Magere Var-
keds 160 a 195. Zeugen f 1.80 a f2.60
ggen f 25 a f 52.
Aangevoerd waren ongeveer 30 H.L.
Zandaardappeled190000 st. eieren
300 Kilo Hooiboter50 Magere Var
kens 200 Biggen10 Zeugen.
De neutrale Middenstandtvereeniging
Handel en Nijverheid hield een verga
dering onder leiding van den heer Van
Rossum, wegens ongesteldheid van den
voorzitter, den heer L. Houbaer. Mr.
Agtnda.
DAGELIJKS.
R. K. Openbare Leeszaal en Biblio
theek. Kosteloos toegankelijk voor alle
personen boven 18 Jaar.
