DE EEMBODE KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN DINSDAG 16 AUG. 1921. 35ste JAARGANG No. 41. Kantoor i Laacagracht 28, Amersfoort DE EEMBODE verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. ABONNEMENTEN kunnen elke week in gaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per drie maanden f 1.00 Bulten de gemeente Amcraioort 11.10. Afzonderlijke nummers 10 ct. AD VERTENTIBn 25 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteercn. AdvertentlSn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd. Hooge betrekkingen zyn gevaar lijk voor het karakter, want zij nemen dikwijls de bescheidenheid weg. huisgezin en Umeniging, (Ingezonden.) Dat we in dezen tijd, méér dan in de laatste eeuw, 'n uitgroei van 't eeoigingsleven doormaken, meen 'k als vaststaand feit te kunnen konslateeren en daiirdoor volgende beschouwing en kritiek op te mogen bouwen. In de konstateering van 't feit ligt tevens opgesloten, dat we de voor- en nadeelen er van ondervinden. Steunt 't vereeni- gingsleven op 'n ideaal fundament, is n.l. 't hoofddoel ervan'n zoo nabij- mogelik komen van ons groote levens doel, houden de centrale krachten vande leiders, dit steeds voor oogen en zijn ze dus geen mis-leiders van de vereenigde massa, die bedacht zijn op eigen, materieel, voordeel, in dit geval kunnen we van 'n schoon, 'n volkver- hcffend vereenigingsleven spreken. In 'n zoo bloeiend vereenigingsleven, zal altijd als eerste, als heiligste vereeniging gewaardeerd en beschermd worden't Gezin. Zoo 'n vereenigingsleven heelt z'n opkomst en bloei vóór alles te danken aan het /nwrVrVr/r-leven als oer bron van geestelike kracht. Eerst nil de belangstelling, liefde en opoffering voor z'n aller-naasten, kan belangstelling, liefde en opoffering voor z'n naaste komen. Uit het bestaan van 't eerste, komt noodzakelijk voort het tweede, maar, zónder het eerste kan ook 't tweede niet bestaan. En 't is dan ook in perioden van maatschappelijke op bloei dat we altijd waarnemen hoe heilig 't familie-leven geschat wordt, met welks al-zijdige, weldadige, invloed tengevolge van z'n intimiteit vergeleken, 't vereeni gingsleven toch altijd koud is. 'n Ge zonde maatschappij zal dan ook steeds het gezin als hoogste vereeniging, intact laten, 't zooveel mogelik beschermen en alles aanweoden wat tot welstand daarvan geestelijk zoowel als stoffe lijk dienen kan. Niet toegelaten worde dan, dat 't vereenigings-leven inbreuk maakt op het gezinsleven. Zeer zeker hebben de verschillende charitatieve- en wetenschappelijke-ge- nootschappen, de stands- en vakorgani saties en de politieke vereenigingen hun goed recht van bestaan. Goed gefun deerd kweeken ze de schoone deugd van naastenliefde aan, dragen ze bij tot inniger geestelik leven. Maar dit blijft 'n oer-waarheidallereerst is men ge zins-lid, daarnet vereeuigings-lid. Nemen de vereenigingen te veel hoofd-en-harl, te veel tijd in beslag dan doen ze af breuk aan het gezins-leven, komt er in beide 'n defect, daar hierdoor de voedingsbodem voor alle vereenigings- Nemen we den tijd-van-nu waar dan, zien we dat, behalve het vijftal boven genoemde vereenigingen er 'n till van andere bestaan. Dit brengt ons tot na denken en tot 't stellen van de vraag: van maatschappelijk belang dat die bestaan, doen ze geen afbreuk familiale leven? En, de laatste zullen we zijn om die bonden da.'elik sen 'n kaartklub, 'n sportklub, 'n amusementsklub, ze zijn op-zich on schuldig, ontstaan als ze zijn uit de natuurlijke, de on-veranderbare behoef den mensch. Toch kunnen we niet nalaten het feit te signaleeren, dat niet straffeloos in de, hoewel in- n onschuldigen, vereenigingen kan opgaan, zonder daarmede de meest- belangrijke vereeniging: 't Gezin, te benadeelen. Hoe menig huisvader die Inderdaad voor 't vereenigingsleven 'n kracht van beteekenis is, moet daardoor 'n gezin te kort doen. En 't voorbeeld an 'n kennis die in allerlei vereeni gingen werkte, maar op 'n gegeven moment zei: 'k bedank voor 'n deel ervan!, lijkt ons nog voor velen na- volgenswaard. Gelijk deze man zijn er velen die met hem moesten zeggen»al die ver gaderingen, al dat werk buitenshuis voor deze-en-die vereeniging, 'k kan 't niet goed waarnemen zónder m'n ouder plichten, m'n gezinsplichten naar be- hooren te vervullen.» De ont-hmselijking wel 'n ernstig nadeel van 't zoovéél eischend vereenigingsleven. Velen zijn reeds zoozeer er aan gewoon dat deze hoofdzaak, 't gezins-schap, op den achtergrond gekomen is en 't voor naamste terrein van hun werken buitens-, huis is verplaatst, dat 't eigen-huis in- plaats van de geliefdste en de gewijde plek waar hun éérste sociale plicht ligt. is verworden tot algemeene «ruif* en ■naclitkooi* voor 'n bepaalde groep soortgenooten. Dit is wel 't ergste exeós, het criterium (ofschoon met sterk-indivi- ducelc verschillen) ligt o. i. hierin, of de géést die in 't gezin beerscht, door 't drukke buitenshuize vereenigingswerk niet wordt benadeeld. Dan reeds gaat 't gezinsleven kwijnen en degenereert tol bovengenoemd excès: de geestelijke dóód ervan Maar 't zijn niet alleen de ouders, ook onder de kinderen en jonge lingen zijn er 'n groot getal die opgaan in hun veelvertakt vereenigingsleven. Ook hier willen we niet hen, die van meer dere dezer vereenigingen (besluurs)-lid r de vierschaar roepen, nv er toch op te moeten wijl dat velen van onze moderne jeugd zich allereerst klublid, daarr.it pas gezins lid gaan voelen, 'n Dikwijls voorkomend schijnsel is dat verscheidene van zulke jongelui de mond vol hebben en doen iieeaen alsof ze 't hart vol hebben allerlei belangrijke maatschappelijki zaken, maar wier taal holle nabouwerij er hart zich niet veredeld heeft onder de warme, weldadige invloed 't gezins-leven. 't Zijn vooral deze die groot-geworden de hardste schreeuwers zijn tegen 't volk, de meesl-hartelooze die onder 't mom van algemeen-\>e\aa% te dienen, slechts hun eigen belang zoeken adigen. Toekomstige r dienarenLevend als aan 't ouderhuis onttrokken, zijn dezulken feitelijk ge- socializeerd. Witt hiertegen te doen? De dtftói- oplossing van dit probleem kinnen iet, en we wagen 't daarom ook niet, geven. Maar wel 'n lijn waarlangs gewerkt kan worden om de goede rich ting naar 't doel: 't ware gezins-leven op de eerste plaats te herstellen, te bestreven. Voor de ouders is 't voor de-hand liggend hun gezinskriDg door hun tegenwoordigheid en belangstelling eikaars leven en in dat van de kindc- n zoo hartelijk, en gezellig mogelik te maken. En voor de jongeren en de kinderen vooral, stelle men de ver schillende vereenigingen in dienst van de toekomstige ouderpositie. Men leere ar hun aanleg voor een-en-ander Iwikkelco {cere ze vertellen, knut selen, zingen' en instrumenten bespelen, voordragen, verschillende spelen om ze later geschikt te maken hun gezin tot 'n hooge graad van gezelligheid, weder- ijdsclie waardeering en hartelijkheid op voeren. Wal is voor intnigeen die latere leven veel wederwaardigheden heeft, 'n gelukkige herinnering z'n lieve-thuis? Veel vereenigingen zul len dus in dienst gesteld worden van hun toekomstige verdwijning. Geleidelijk het «wrwicht te brengen tusschen gezins- en vereenigingsleven is 'n schoone taak, van ontzaglijk belang de toekomstige geslachten. S. Binnenland. Niouwe banen. Hel is bekend, aldus mr. Kortenhorst het Patroonsblad, dat de Grondwets herziening, die aanstaande is, naar alle icbijnlijkheid de mogelijkheid zal :n om aan andere lichamen buiten de provincies, de gemeenten en de waterschappen verordenende be voegdheid te geven. Dat wil dus zeg gen, dat bet mogelijk wordt om b.v. op onderwijsgebied bindende regels te doen vaststellen door organen voort komende uit belanghebbenden bij hel onderwijs, doch ook dat op het gebied 'van den arbeid nieuwe vormen van wetgeving zich baan kunnen breken. Met een geleerd woord wordt dit geooemd de «decentralisatie* van Wet geving, uitvoering en rechtspraak. Wanneer eenmaal de Grondwet ge wijzigd zal zijn, bestaat de grondwet- rlijkc mogelijkheid om voortaan tal van zaken, die thans door de politieke lichamen en door de staats-ambtenaren geregeld worden, te laten behandelen door vertegenwoordigers van de belang hebbenden zelf. Typeerend voorbeeld is de Arbeids- ct. Deze wet is gelijk Minister Aalberse bij de indiening zeide de meest ongewenschle man: stand gekomen n.l. zij is voorbereid door ambtenaren, die buiten het be drijfsleven staan, zij is aangenomen door de Tweede Kamer, waarin bijna geen praclische bedrijfsleiders zitting hebben. wet had moeten worden ge maakt door werkgevers en arbeiders gemeen overleg. Dat zou het ideaal geweest zijn. Ander voorbeeldde Ziektewet- Talma is een specimen van de ouder- weische manier, om wetten uit te i.l, door middel van ambtenaren hier tegenover staat de Proeve Posthuma, die de uitvoering in handen legt belanghebbenden. Weer een ander voorbeeld de recht spraak berust als regel in handen vai de staats ambtenaren der rechterlijkt macht; dat is d: oude school, die in de meeste gevallen ook nog de juiste is maar daarnaast staat de rechtspraak door scheidslieden door partijen zelf of door een onpartijdig college buiten de partijen Jjenoemd. Men voelt en tast, dat er een groote toekomst zit in die nieuwe methode wetten te maken, om wetten uit 'oeren en om recht te spreken. Juist in den oorlog is de staat zoo ver gegaan in zijn bemoeiingen met het ipenbare en het bedrijfsleven, dat velen 'an oordeel zijn, dat het zoo niet langer gaat. Hoe omvangrijker de overheidstaak wordt, des tc geringer wordt de macht van de Regeering en van het Parlement. Dit moge als een paradox klinken, toch is het de waarheid. Wie heeft de macht in ons land in menig opzicht Niet de Kegecring, niet de Tweede Kamer, ook niet de overige iChtige organisaties van werkgevers arbeiders maar de ambtenaar. Zon- in het minst het karakter en de bekwaamheid van den Nederlandschen ambtenaar ook maar in het geringste te willen aantasten, gevoelt een ieder de macht van de geheimzinnige amb tenarij. De tout schuilt niet in den per soon des ambtenaars, maar in het systeem. Welnu het systeem van het sstuur is voorwerp van critiek en rengt onze gedachten weer terug naar de Middeleeuwen, toen het de onder- emers waren in hun gilde vcree- igd die de bestuurders der Stad aanwezen, die de belastingen vaststel den, die de verordeningen controleerden en die zelfs het recht van oorlog en vrede hadden. Natuurlijk deugt het Middeleeuwsch systeem niet meer voor onzen tijd, r het beginsel zelf van autonomie het bedrijfsleven is kerngezond absoluut van onzen tijd. Alleen zij ni lerst voorzichtig in de toepassing. Onze Post. De grappigste instelling hier te lande, aldus L. in het Nieuws v, d. Dag, is Wil n.en een briefkaart koopen, dan kost deze, vöof het binnenland, 7'/j cent, plus zooveel verloren werktijd, I vóór u staat een juffrouw, die belasting betaalt het Rijk, per giro, een heer, die hetzelfde doet de gemeente, per giro. 1 jongmensch, die cigaretten betaalt aan zijn winkelier, per giro. een dame, die plakzegels koopt het boekje van haar dienstbode, een vrouwtje, dat geld haalt op haar spaarbankboekje. 6e. een oude man, die ouderdoms rente komt halen. Wat drommel, heeft dit alles de post, met brieven-vervoer te maken En dan de dienst 1 Zondags wordt niet besteld (behalve stukken uit het buitenland) tenzij me op welke wet berust dit zegeltji koopt met «op Zondag bestellen» c langebeurt het nog niet. Telegrammen gebruikelijk in >poedeischend,e gevallen 1 gedurende 12 van de 24 uur zenden, behalve 's Zondags dan kan dit 20 van de 24 uren niet. Telefu- an men in de kleinere plaatst I, want niemand kan er ei oog op houden wanneer de telefoon open of gesloten is, en wie op inter communale aansluiting wil wachten Job's geduld hebben. Postwissels kan men slechts op zekere rn aanbieden en ontvangen, aange- teekende stukken 's Zaterdags na een zeker uur niet meer verzenden en voor al die faciliteiten betaalt men meer, eer, steeds méér 1 Een kwart-eeuw geleden zoowat werd stadsport ingesteld: zeer rationeel want de post kan binnen den stadskring goedkooper werken daar het vervoer per spoor wegvalt. Voor eenige jaren het was op 1 Oct. 1908 beleefden dat ook goedkoopere briefkaarten de stad werden ingevoerd. Op dit oogenblik, sedert de stadsport weer afgeschaft is, kost een brief binnenlands tweemaal zooveel als vroeger, een brief binnen de stad meer dan drie maal zooveel, een briefkaart voor het stadsverkeer ongeveer viermaal zooveel als vijf jaar geleden. Welk ander bedrijf wijst zulke ver hoogingen aan En dan de vlugheid van de post. Steekt men 's avonds om half acht :n brief in de bus, die in een nabu rige gemeente moet bezorgd worden, dan bereikt deze pas den volgenden morgen als .lies goed gaat om uur zijn bestinning, wat 10 ct. kost. Als eenige personen zich vereenigden konden zij voor dentelfden prijs deze brieven per bode binnen een uur bezorgd hebben, maar dat mag niet. De Staat heeft immers het monopolie. Juist en daar zit het zeer men overlaadt de post met zaken die niet der post zijn, men maakt de snelheid der electriciteit illusoir, door de post uur van de 24 voor tel-.-grammen sluiten, in één woord men doét juist zooals men wil, omdat er geen con currentie mogelijk is. Als morgen post en telegraaf vrijge geven worden, ben ik er zeker van dat een uitstekenden dienst met dag- nachtgelegenheid tot telegrafeeren zullen hebben, tegen het oude tarief maar die dienst zal geen kassierszaken doeD, geen ouderdomspensioenen uit betalen, geen plakzegels voorde arbeids wet verkoopen, doch evenals iedere particuliere onderneming datgene verrichten waarvoor zij in het leven geroepen 19, Amersfoort Het publiek wees bij stemming de volgende étalages als «mooi» aan 470 stemmen waren als volgt ver deeld. Bokking 102, Brandsen Zn. 91, A. v. Vreumingen 43, Wed. G. van Eeden 28, H. W. ten Hove 22, «Voor- is* 17, «De Adelaar* 16, A. Lam- brechts 10. De jury beoordeelde als volgt Extra prijs Boekenoogen. a. Verkoopkrachtige etalage: 1 Al- bert Heijn. 2 G. G. Veenendaal, boek handel. 3 A. Lambrechts, Arrh.str. 4 A. de Vries, goud ca zilver. 5 Winkel Unie-Maatschappij. b. Meest smaakvolle etalage. 1 G. J. Sasbach, Utr.weg. 2 «Patriae Utr.weg. 3. G. Wolbers Stationsstr. 4 H. B. Rouwhorst, groentenhandel. 5 Ph. J. du Chattel, Utr.str. c. Meest bijzondere etalage. 1 fa. H. Bokking en Zo. 2 Gebr. v. Eeden. 3 H. W. ten Hove. 4 P. vau Gent Leusderweg. 5 extra vermelding IJmuidzr Vischhandel. De twee Buurlui. i. Zacharias Brommer stond bekend als een zeer soiled man, die door buiten gewone vlijt en een aan gierigheid gren zende spaarzaamheid in korten tijd et welgesteld man was geworden. Zijl wieg had in een klein dorpje gestaan, maar nadat hij als soldaat in de stad was gekomen, was bij, na zijn paspoort gekregen te hebben, daar als zoovele anderen gebleven. Geleerd had hij e lijk niets dan wat een jongen op dorpsschool leert. Zijne ouders v arme menschen, en eerst had hij dr kudde naar de weide gedrevendaarna had hij als daglooner alle werk ver richt, dat hem onder de handen kwam, waardoor hij, behalve eenige kennis van den landbouw, nog een menigte huise lijke vaardigheden had verkregen, die hem persoonlijk zeer te stade kwamen. Hij deed zoo wat van alles, zonder dat hij iets grondig kende. In de stad hij huisknecht in de meest verschillende gedaanten, hij verhuurde zich ook hier voor allerlei werkzaamheden. Zoo kwam hij ook als huisknecht in eene zaak, welker principaal hem het onderhoud van zijn bij de fabriek gelegen tui droeg. Daar hij op een landbouwdorp geboren en opgegroeid was, kon hij met spade en hark omgaan, ook had hij daar wel eens violieren en rozema rijn geteeld, en bezat dus ook eenige kennis van bloemen. Toen zijn heer hem vraagde, of hij tegen een extra belooning de zorg over den tuin op zich wilde tremen, had hij, zonder zich te bedenken, ja gezegd, dat deed hij altijd wanneer de andere hem waagde hem iets toe te vertrouwen, hij het dan niet wagen, het nemen? De zaak ging immers zijn risico, maar op die van den ander, Hij had hel er langen lijd goed afgi bracht, want als hij iets niet wist c bok schoot, nu, dan vraagde hij anderen om raad en den volgenden kee vermeed hij de vroegere fouten. Iolusschen zou aan dit goede leventji toch een einde komen en wel op d< volgende wijze: De heer had een met kiezel bedekt plaatsje, waarop jonge Amerikaansche linden stonden, die hunne takken reeds zoover hadden uitgespreid, dat zij eene heerlijke schaduw gaven. De vrouw van den heer was gewoon op dit koele plekje met hare kleinere kinderen den namiddag door te brengen. Op zekeren dag in hel voorjaar kwam de heer in den luin en zag zijne Zacha rias in de lindehoomen zitten, waar hij ijverig bezig was, om de zwaarste tak ken uit de kruinen te snoeien. Op den grond lagen er reeds eenige zoo dit als een arm. «Om 's hemels wil, Zacharias schreeuwde de heer, «wat vocit gi daar toch uit? Gij vernielt me al die hoornen I* neen, mijnheerze zijn veel tc dicht. De zon kan er in 't geheel niet eer door «O, Sancta Simplicitas I* riep d, heer. «Ik wacht nu al vijf j iren oir schaduw te krijgen, en daar snoeit hij me in vijf minuten de takken weg, optlr de zon er doorheen zal kunnen -ctiij-ienl De zaak was eenvoudig deze: vrucht- boomen snoeit met trechtcrvorn. n opdat de zon er in kan schijnen vruchten doen rijpen. Dat mei vruchtboomen zoo behandeld!, onze Zacharias, maar de reden daarvan was bcm onbekend. Toen de schoone takken op den grond zag lig- gen, weende zij bittere tranen, want zij had met vreugde den weligen groei der boomen gezien en zich reeds bij voorbaai verheugd op' de heerlijke schaduw, die zij zouden geven, En nu was haar genot voor dit en het vol gend jaar vergald, en de natuurlijk grootere oogst van lindebloesem kou haar daarvoor niet schadeloos stellen, Het gevolg van dezen kolossalen bok is, dat de heer Bronimel ten minste het intcllcctueelc gedeelte van den houw verloor, hoewel hij ook op aan wijzing van een ervaren tuil iltijd spitten en wieden mocht. In den loop van een, twee jaren had hij echter eenige kennis van den tuinbouw opge- dean, en besloot hij daarvan profijt te trekken. Hij trad lil dienst bij een vooral veel werk maakte groenleuteell. Hij bleef daar als daglooner en knecht gedurende eenige jaien toen stierf de Eenigen tijd leidde de heer Bi de zaak, daarna trouwde hij dt weduwe. Zoo werd hij een hoewel rijk, dan toch welgesteld man, en c gunstige verandering in zijn lot schreef hij aan niets anders toe dan aan zijni buitengewone vroomheid. Hij beweerde, dat het de zegen Gods was, Zijn buurman »Bn den overkant, de schrijnwerker Schaats, beweerde, dat hij dat gaarne zou gelooven, als buurman Brommer het niet zelf zeide. Dat iemand bij elke gelegenheid zijne vroomheid zelve hemelhoog verheft én zich daarbij kwaad over de goddeloosheid van alle andere menschen, dit scheen hem toch :t in den haak. En dat de heer Brom- er aldus deed was ongetwijfeld waar. Deze karaktertrek van Brommer was oorzaak, dat buntman Schnafs op een isravond na het avondeten zijne pijp meer zorg dan gewoonlijk stopte daarna met langzame schreden in buurmans tuin ging, waar het geheele gezin nog bezig was met liet begieten der planten. «Gij zijt zeer vlijtig, buurmanzeide de schrijnwerker. «Het is vandaag warm «Ja, ja, buurman Schaafs,* antwoordt Brommer, terwijl hij met zijn hemds- nouw het zweet van zijn voorhoofd 'eegde. 'Als men als een eerlijk man door de wereld wil, moet men niet luierenOnze Lieve Heer geeft niets voor niets, Maar als men werkt, dau heeft men ookGrietje, niet gespeeld, vooruil, gauw die bedjes begoten of ik zal u helpen!* De laatste bedreiging was gericht tot een meisje van ongeveer tien jaren, die twee gieten vol water naderbij sleepte ondertuBschcn gal de vrouw den leer jongen om de ooren, die voor het avondeten twee struiken andijvie te veel had afgesneden. Wordt vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1921 | | pagina 1