DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 16 AUG. 1921.
35ste JAARGANG No. 41.
Kantoor i Laacagracht 28, Amersfoort
DE EEMBODE verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week in
gaan, doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Prijs per drie maanden f 1.00 Bulten de
gemeente Amcraioort 11.10. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
AD VERTENTIBn 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteercn.
AdvertentlSn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Hooge betrekkingen zyn gevaar
lijk voor het karakter, want zij
nemen dikwijls de bescheidenheid
weg.
huisgezin en Umeniging,
(Ingezonden.)
Dat we in dezen tijd, méér dan in de
laatste eeuw, 'n uitgroei van 't
eeoigingsleven doormaken, meen 'k als
vaststaand feit te kunnen konslateeren
en daiirdoor volgende beschouwing
en kritiek op te mogen bouwen. In
de konstateering van 't feit ligt tevens
opgesloten, dat we de voor- en nadeelen
er van ondervinden. Steunt 't vereeni-
gingsleven op 'n ideaal fundament, is
n.l. 't hoofddoel ervan'n zoo nabij-
mogelik komen van ons groote levens
doel, houden de centrale krachten
vande leiders, dit steeds voor oogen
en zijn ze dus geen mis-leiders van de
vereenigde massa, die bedacht zijn op
eigen, materieel, voordeel, in dit geval
kunnen we van 'n schoon, 'n volkver-
hcffend vereenigingsleven spreken. In
'n zoo bloeiend vereenigingsleven, zal
altijd als eerste, als heiligste vereeniging
gewaardeerd en beschermd worden't
Gezin. Zoo 'n vereenigingsleven heelt
z'n opkomst en bloei vóór alles te
danken aan het /nwrVrVr/r-leven als oer
bron van geestelike kracht. Eerst nil de
belangstelling, liefde en opoffering voor
z'n aller-naasten, kan belangstelling,
liefde en opoffering voor z'n naaste
komen. Uit het bestaan van 't eerste,
komt noodzakelijk voort het tweede,
maar, zónder het eerste kan ook 't
tweede niet bestaan. En 't is dan ook
in perioden van maatschappelijke op
bloei dat we altijd waarnemen hoe heilig
't familie-leven geschat wordt, met welks
al-zijdige, weldadige, invloed tengevolge
van z'n intimiteit vergeleken, 't vereeni
gingsleven toch altijd koud is. 'n Ge
zonde maatschappij zal dan ook steeds
het gezin als hoogste vereeniging, intact
laten, 't zooveel mogelik beschermen
en alles aanweoden wat tot welstand
daarvan geestelijk zoowel als stoffe
lijk dienen kan. Niet toegelaten worde
dan, dat 't vereenigings-leven inbreuk
maakt op het gezinsleven.
Zeer zeker hebben de verschillende
charitatieve- en wetenschappelijke-ge-
nootschappen, de stands- en vakorgani
saties en de politieke vereenigingen hun
goed recht van bestaan. Goed gefun
deerd kweeken ze de schoone deugd
van naastenliefde aan, dragen ze bij tot
inniger geestelik leven. Maar dit blijft
'n oer-waarheidallereerst is men ge
zins-lid, daarnet vereeuigings-lid. Nemen
de vereenigingen te veel hoofd-en-harl,
te veel tijd in beslag dan doen ze af
breuk aan het gezins-leven, komt er
in beide 'n defect, daar hierdoor de
voedingsbodem voor alle vereenigings-
Nemen we den tijd-van-nu waar dan,
zien we dat, behalve het vijftal boven
genoemde vereenigingen er 'n till van
andere bestaan. Dit brengt ons tot na
denken en tot 't stellen van de vraag:
van maatschappelijk belang
dat die bestaan, doen ze geen afbreuk
familiale leven? En, de laatste
zullen we zijn om die bonden da.'elik
sen 'n kaartklub, 'n sportklub,
'n amusementsklub, ze zijn op-zich on
schuldig, ontstaan als ze zijn uit de
natuurlijke, de on-veranderbare behoef
den mensch. Toch kunnen we
niet nalaten het feit te signaleeren, dat
niet straffeloos in de, hoewel in-
n onschuldigen, vereenigingen kan
opgaan, zonder daarmede de meest-
belangrijke vereeniging: 't Gezin, te
benadeelen. Hoe menig huisvader die
Inderdaad voor 't vereenigingsleven 'n
kracht van beteekenis is, moet daardoor
'n gezin te kort doen. En 't voorbeeld
an 'n kennis die in allerlei vereeni
gingen werkte, maar op 'n gegeven
moment zei: 'k bedank voor 'n deel
ervan!, lijkt ons nog voor velen na-
volgenswaard.
Gelijk deze man zijn er velen die
met hem moesten zeggen»al die ver
gaderingen, al dat werk buitenshuis voor
deze-en-die vereeniging, 'k kan 't niet
goed waarnemen zónder m'n ouder
plichten, m'n gezinsplichten naar be-
hooren te vervullen.» De ont-hmselijking
wel 'n ernstig nadeel van 't zoovéél
eischend vereenigingsleven. Velen zijn
reeds zoozeer er aan gewoon dat deze
hoofdzaak, 't gezins-schap, op den
achtergrond gekomen is en 't voor
naamste terrein van hun werken buitens-,
huis is verplaatst, dat 't eigen-huis in-
plaats van de geliefdste en de gewijde
plek waar hun éérste sociale plicht ligt.
is verworden tot algemeene «ruif* en
■naclitkooi* voor 'n bepaalde groep
soortgenooten. Dit is wel 't ergste exeós,
het criterium (ofschoon met sterk-indivi-
ducelc verschillen) ligt o. i. hierin, of
de géést die in 't gezin beerscht, door
't drukke buitenshuize vereenigingswerk
niet wordt benadeeld. Dan reeds gaat
't gezinsleven kwijnen en degenereert
tol bovengenoemd excès: de geestelijke
dóód ervan Maar 't zijn niet alleen de
ouders, ook onder de kinderen en jonge
lingen zijn er 'n groot getal die opgaan
in hun veelvertakt vereenigingsleven.
Ook hier willen we niet hen, die van meer
dere dezer vereenigingen (besluurs)-lid
r de vierschaar roepen, nv
er toch op te moeten wijl
dat velen van onze moderne jeugd zich
allereerst klublid, daarr.it pas gezins lid
gaan voelen, 'n Dikwijls voorkomend
schijnsel is dat verscheidene van zulke
jongelui de mond vol hebben en doen
iieeaen alsof ze 't hart vol hebben
allerlei belangrijke maatschappelijki
zaken, maar wier taal holle nabouwerij
er hart zich niet veredeld heeft
onder de warme, weldadige invloed
't gezins-leven. 't Zijn vooral deze die
groot-geworden de hardste schreeuwers
zijn tegen 't volk, de meesl-hartelooze
die onder 't mom van algemeen-\>e\aa% te
dienen, slechts hun eigen belang zoeken
adigen. Toekomstige r
dienarenLevend als aan 't ouderhuis
onttrokken, zijn dezulken feitelijk ge-
socializeerd.
Witt hiertegen te doen? De dtftói-
oplossing van dit probleem kinnen
iet, en we wagen 't daarom ook
niet, geven. Maar wel 'n lijn waarlangs
gewerkt kan worden om de goede rich
ting naar 't doel: 't ware gezins-leven
op de eerste plaats te herstellen, te
bestreven. Voor de ouders is 't voor
de-hand liggend hun gezinskriDg door
hun tegenwoordigheid en belangstelling
eikaars leven en in dat van de kindc-
n zoo hartelijk, en gezellig mogelik te
maken. En voor de jongeren en de
kinderen vooral, stelle men de ver
schillende vereenigingen in dienst van
de toekomstige ouderpositie. Men leere
ar hun aanleg voor een-en-ander
Iwikkelco {cere ze vertellen, knut
selen, zingen' en instrumenten bespelen,
voordragen, verschillende spelen om ze
later geschikt te maken hun gezin tot
'n hooge graad van gezelligheid, weder-
ijdsclie waardeering en hartelijkheid op
voeren. Wal is voor intnigeen die
latere leven veel wederwaardigheden
heeft, 'n gelukkige herinnering z'n
lieve-thuis? Veel vereenigingen zul
len dus in dienst gesteld worden van
hun toekomstige verdwijning.
Geleidelijk het «wrwicht te brengen
tusschen gezins- en vereenigingsleven is
'n schoone taak, van ontzaglijk belang
de toekomstige geslachten. S.
Binnenland.
Niouwe banen.
Hel is bekend, aldus mr. Kortenhorst
het Patroonsblad, dat de Grondwets
herziening, die aanstaande is, naar alle
icbijnlijkheid de mogelijkheid zal
:n om aan andere lichamen
buiten de provincies, de gemeenten en
de waterschappen verordenende be
voegdheid te geven. Dat wil dus zeg
gen, dat bet mogelijk wordt om b.v.
op onderwijsgebied bindende regels te
doen vaststellen door organen voort
komende uit belanghebbenden bij hel
onderwijs, doch ook dat op het gebied
'van den arbeid nieuwe vormen van
wetgeving zich baan kunnen breken.
Met een geleerd woord wordt dit
geooemd de «decentralisatie* van Wet
geving, uitvoering en rechtspraak.
Wanneer eenmaal de Grondwet ge
wijzigd zal zijn, bestaat de grondwet-
rlijkc mogelijkheid om voortaan tal
van zaken, die thans door de politieke
lichamen en door de staats-ambtenaren
geregeld worden, te laten behandelen
door vertegenwoordigers van de belang
hebbenden zelf.
Typeerend voorbeeld is de Arbeids-
ct. Deze wet is gelijk Minister
Aalberse bij de indiening zeide
de meest ongewenschle man:
stand gekomen n.l. zij is voorbereid
door ambtenaren, die buiten het be
drijfsleven staan, zij is aangenomen
door de Tweede Kamer, waarin bijna
geen praclische bedrijfsleiders zitting
hebben.
wet had moeten worden ge
maakt door werkgevers en arbeiders
gemeen overleg. Dat zou het ideaal
geweest zijn.
Ander voorbeeldde Ziektewet-
Talma is een specimen van de ouder-
weische manier, om wetten uit te
i.l, door middel van ambtenaren hier
tegenover staat de Proeve Posthuma,
die de uitvoering in handen legt
belanghebbenden.
Weer een ander voorbeeld de recht
spraak berust als regel in handen vai
de staats ambtenaren der rechterlijkt
macht; dat is d: oude school, die in
de meeste gevallen ook nog de juiste
is maar daarnaast staat de rechtspraak
door scheidslieden door partijen zelf of
door een onpartijdig college buiten de
partijen Jjenoemd.
Men voelt en tast, dat er een groote
toekomst zit in die nieuwe methode
wetten te maken, om wetten uit
'oeren en om recht te spreken.
Juist in den oorlog is de staat zoo ver
gegaan in zijn bemoeiingen met het
ipenbare en het bedrijfsleven, dat velen
'an oordeel zijn, dat het zoo niet
langer gaat.
Hoe omvangrijker de overheidstaak
wordt, des tc geringer wordt de macht
van de Regeering en van het Parlement.
Dit moge als een paradox klinken,
toch is het de waarheid. Wie
heeft de macht in ons land in menig
opzicht Niet de Kegecring, niet de
Tweede Kamer, ook niet de overige
iChtige organisaties van werkgevers
arbeiders maar de ambtenaar. Zon-
in het minst het karakter en de
bekwaamheid van den Nederlandschen
ambtenaar ook maar in het geringste
te willen aantasten, gevoelt een ieder
de macht van de geheimzinnige amb
tenarij. De tout schuilt niet in den per
soon des ambtenaars, maar in het
systeem. Welnu het systeem van het
sstuur is voorwerp van critiek en
rengt onze gedachten weer terug naar
de Middeleeuwen, toen het de onder-
emers waren in hun gilde vcree-
igd die de bestuurders der Stad
aanwezen, die de belastingen vaststel
den, die de verordeningen controleerden
en die zelfs het recht van oorlog en
vrede hadden.
Natuurlijk deugt het Middeleeuwsch
systeem niet meer voor onzen tijd,
r het beginsel zelf van autonomie
het bedrijfsleven is kerngezond
absoluut van onzen tijd. Alleen zij ni
lerst voorzichtig in de toepassing.
Onze Post.
De grappigste instelling hier te lande,
aldus L. in het Nieuws v, d. Dag, is
Wil n.en een briefkaart koopen, dan
kost deze, vöof het binnenland, 7'/j
cent, plus zooveel verloren werktijd,
I vóór u staat
een juffrouw, die belasting betaalt
het Rijk, per giro,
een heer, die hetzelfde doet
de gemeente, per giro.
1 jongmensch, die cigaretten
betaalt aan zijn winkelier, per giro.
een dame, die plakzegels koopt
het boekje van haar dienstbode,
een vrouwtje, dat geld haalt op
haar spaarbankboekje.
6e. een oude man, die ouderdoms
rente komt halen.
Wat drommel, heeft dit alles
de post, met brieven-vervoer te maken
En dan de dienst 1
Zondags wordt niet besteld (behalve
stukken uit het buitenland) tenzij me
op welke wet berust dit zegeltji
koopt met «op Zondag bestellen» c
langebeurt het nog niet.
Telegrammen gebruikelijk in
>poedeischend,e gevallen 1
gedurende 12 van de 24 uur
zenden, behalve 's Zondags dan kan
dit 20 van de 24 uren niet. Telefu-
an men in de kleinere plaatst
I, want niemand kan er ei
oog op houden wanneer de telefoon
open of gesloten is, en wie op inter
communale aansluiting wil wachten
Job's geduld hebben.
Postwissels kan men slechts op zekere
rn aanbieden en ontvangen, aange-
teekende stukken 's Zaterdags na een
zeker uur niet meer verzenden en voor
al die faciliteiten betaalt men meer,
eer, steeds méér 1
Een kwart-eeuw geleden zoowat werd
stadsport ingesteld: zeer rationeel want
de post kan binnen den stadskring
goedkooper werken daar het vervoer
per spoor wegvalt. Voor eenige jaren
het was op 1 Oct. 1908 beleefden
dat ook goedkoopere briefkaarten
de stad werden ingevoerd. Op
dit oogenblik, sedert de stadsport weer
afgeschaft is, kost een brief binnenlands
tweemaal zooveel als vroeger, een
brief binnen de stad meer dan drie
maal zooveel, een briefkaart voor het
stadsverkeer ongeveer viermaal zooveel
als vijf jaar geleden.
Welk ander bedrijf wijst zulke ver
hoogingen aan
En dan de vlugheid van de post.
Steekt men 's avonds om half acht
:n brief in de bus, die in een nabu
rige gemeente moet bezorgd worden,
dan bereikt deze pas den volgenden
morgen als .lies goed gaat om
uur zijn bestinning, wat 10 ct. kost.
Als eenige personen zich vereenigden
konden zij voor dentelfden prijs deze
brieven per bode binnen een uur
bezorgd hebben, maar dat mag niet.
De Staat heeft immers het monopolie.
Juist en daar zit het zeer men
overlaadt de post met zaken die niet
der post zijn, men maakt de snelheid
der electriciteit illusoir, door de post
uur van de 24 voor tel-.-grammen
sluiten, in één woord men doét juist
zooals men wil, omdat er geen con
currentie mogelijk is.
Als morgen post en telegraaf vrijge
geven worden, ben ik er zeker van dat
een uitstekenden dienst met dag-
nachtgelegenheid tot telegrafeeren
zullen hebben, tegen het oude tarief
maar die dienst zal geen kassierszaken
doeD, geen ouderdomspensioenen uit
betalen, geen plakzegels voorde arbeids
wet verkoopen, doch evenals iedere
particuliere onderneming datgene
verrichten waarvoor zij in het leven
geroepen 19,
Amersfoort
Het publiek wees bij stemming de
volgende étalages als «mooi» aan
470 stemmen waren als volgt ver
deeld.
Bokking 102, Brandsen Zn. 91,
A. v. Vreumingen 43, Wed. G. van
Eeden 28, H. W. ten Hove 22, «Voor-
is* 17, «De Adelaar* 16, A. Lam-
brechts 10.
De jury beoordeelde als volgt
Extra prijs Boekenoogen.
a. Verkoopkrachtige etalage: 1 Al-
bert Heijn. 2 G. G. Veenendaal, boek
handel. 3 A. Lambrechts, Arrh.str. 4
A. de Vries, goud ca zilver. 5 Winkel
Unie-Maatschappij.
b. Meest smaakvolle etalage.
1 G. J. Sasbach, Utr.weg. 2 «Patriae
Utr.weg. 3. G. Wolbers Stationsstr. 4
H. B. Rouwhorst, groentenhandel. 5
Ph. J. du Chattel, Utr.str.
c. Meest bijzondere etalage.
1 fa. H. Bokking en Zo. 2 Gebr. v.
Eeden. 3 H. W. ten Hove. 4 P. vau
Gent Leusderweg. 5 extra vermelding
IJmuidzr Vischhandel.
De twee Buurlui.
i.
Zacharias Brommer stond bekend als
een zeer soiled man, die door buiten
gewone vlijt en een aan gierigheid gren
zende spaarzaamheid in korten tijd et
welgesteld man was geworden. Zijl
wieg had in een klein dorpje gestaan,
maar nadat hij als soldaat in de stad
was gekomen, was bij, na zijn paspoort
gekregen te hebben, daar als zoovele
anderen gebleven. Geleerd had hij e
lijk niets dan wat een jongen op
dorpsschool leert. Zijne ouders v
arme menschen, en eerst had hij dr
kudde naar de weide gedrevendaarna
had hij als daglooner alle werk ver
richt, dat hem onder de handen kwam,
waardoor hij, behalve eenige kennis van
den landbouw, nog een menigte huise
lijke vaardigheden had verkregen, die
hem persoonlijk zeer te stade kwamen.
Hij deed zoo wat van alles, zonder dat
hij iets grondig kende. In de stad
hij huisknecht in de meest verschillende
gedaanten, hij verhuurde zich ook hier
voor allerlei werkzaamheden. Zoo kwam
hij ook als huisknecht in eene zaak,
welker principaal hem het onderhoud
van zijn bij de fabriek gelegen tui
droeg. Daar hij op een landbouwdorp
geboren en opgegroeid was, kon hij
met spade en hark omgaan, ook had
hij daar wel eens violieren en rozema
rijn geteeld, en bezat dus ook eenige
kennis van bloemen. Toen zijn heer
hem vraagde, of hij tegen een extra
belooning de zorg over den tuin op
zich wilde tremen, had hij, zonder zich
te bedenken, ja gezegd, dat deed hij
altijd wanneer de andere hem waagde
hem iets toe te vertrouwen,
hij het dan niet wagen, het
nemen? De zaak ging immers
zijn risico, maar op die van den ander,
Hij had hel er langen lijd goed afgi
bracht, want als hij iets niet wist c
bok schoot, nu, dan vraagde hij
anderen om raad en den volgenden kee
vermeed hij de vroegere fouten.
Iolusschen zou aan dit goede leventji
toch een einde komen en wel op d<
volgende wijze:
De heer had een met kiezel bedekt
plaatsje, waarop jonge Amerikaansche
linden stonden, die hunne takken reeds
zoover hadden uitgespreid, dat zij eene
heerlijke schaduw gaven. De vrouw
van den heer was gewoon op dit koele
plekje met hare kleinere kinderen den
namiddag door te brengen.
Op zekeren dag in hel voorjaar kwam
de heer in den luin en zag zijne Zacha
rias in de lindehoomen zitten, waar hij
ijverig bezig was, om de zwaarste tak
ken uit de kruinen te snoeien. Op den
grond lagen er reeds eenige zoo dit
als een arm.
«Om 's hemels wil, Zacharias
schreeuwde de heer, «wat vocit gi
daar toch uit? Gij vernielt me al die
hoornen I*
neen, mijnheerze zijn veel tc
dicht. De zon kan er in 't geheel niet
eer door
«O, Sancta Simplicitas I* riep d,
heer. «Ik wacht nu al vijf j iren oir
schaduw te krijgen, en daar snoeit hij
me in vijf minuten de takken weg, optlr
de zon er doorheen zal kunnen -ctiij-ienl
De zaak was eenvoudig deze: vrucht-
boomen snoeit met trechtcrvorn. n
opdat de zon er in kan schijnen
vruchten doen rijpen. Dat mei
vruchtboomen zoo behandeld!,
onze Zacharias, maar de reden daarvan
was bcm onbekend. Toen de
schoone takken op den grond zag lig-
gen, weende zij bittere tranen, want
zij had met vreugde den weligen groei
der boomen gezien en zich reeds bij
voorbaai verheugd op' de heerlijke
schaduw, die zij zouden geven, En nu
was haar genot voor dit en het vol
gend jaar vergald, en de natuurlijk
grootere oogst van lindebloesem kou
haar daarvoor niet schadeloos stellen,
Het gevolg van dezen kolossalen bok
is, dat de heer Bronimel ten minste
het intcllcctueelc gedeelte van den
houw verloor, hoewel hij ook op aan
wijzing van een ervaren tuil
iltijd spitten en wieden mocht. In den
loop van een, twee jaren had hij echter
eenige kennis van den tuinbouw opge-
dean, en besloot hij daarvan profijt te
trekken. Hij trad lil dienst bij een
vooral veel werk maakte
groenleuteell.
Hij bleef daar als daglooner en knecht
gedurende eenige jaien toen stierf de
Eenigen tijd leidde de heer Bi
de zaak, daarna trouwde hij dt
weduwe. Zoo werd hij een hoewel
rijk, dan toch welgesteld man, en c
gunstige verandering in zijn lot schreef
hij aan niets anders toe dan aan zijni
buitengewone vroomheid. Hij beweerde,
dat het de zegen Gods was,
Zijn buurman »Bn den overkant, de
schrijnwerker Schaats, beweerde, dat hij
dat gaarne zou gelooven, als buurman
Brommer het niet zelf zeide. Dat iemand
bij elke gelegenheid zijne vroomheid
zelve hemelhoog verheft én zich daarbij
kwaad over de goddeloosheid van alle
andere menschen, dit scheen hem toch
:t in den haak. En dat de heer Brom-
er aldus deed was ongetwijfeld waar.
Deze karaktertrek van Brommer was
oorzaak, dat buntman Schnafs op een
isravond na het avondeten zijne pijp
meer zorg dan gewoonlijk stopte
daarna met langzame schreden in
buurmans tuin ging, waar het geheele
gezin nog bezig was met liet begieten
der planten.
«Gij zijt zeer vlijtig, buurmanzeide
de schrijnwerker. «Het is vandaag warm
«Ja, ja, buurman Schaafs,* antwoordt
Brommer, terwijl hij met zijn hemds-
nouw het zweet van zijn voorhoofd
'eegde. 'Als men als een eerlijk man
door de wereld wil, moet men niet
luierenOnze Lieve Heer geeft niets
voor niets, Maar als men werkt, dau
heeft men ookGrietje, niet gespeeld,
vooruil, gauw die bedjes begoten of
ik zal u helpen!*
De laatste bedreiging was gericht tot
een meisje van ongeveer tien jaren, die
twee gieten vol water naderbij sleepte
ondertuBschcn gal de vrouw den leer
jongen om de ooren, die voor het
avondeten twee struiken andijvie te
veel had afgesneden.
Wordt vervolgd.