DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 6 SEPT. 1921.
35ste JAARGANG No. 47.
Kantoo
l «ngecricht 28,
DE EEMBODE verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke weck in
gaan, doch opzegging van abonnement moei
geschieden voor den aanvang van een nieuw
10 cl.
Al) VERTENTIÊN 25 cent per regel. Billijke
laricven voor handel en nijverheid bij geregeld
advertceren.
AdvertentiSn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Wij kunnen geen goed werk af
leveren indien wij niet op de
kleinigheden lellen.
Binnenland
Mr. de Wijckerslooth.
Tot lid van den Raad van State is
benoemd mr. de Wijckersloot te Utrecht.
Door deze benoeming komt een R.K.
plaats open in het College van Gede-
puteeerde Staten der provincie Utrecht
en moet een opvolger worden aange
wezen voor het lidmaatschap van de
Tweede Kamer. Voor laatstgenoemde
functie wordt aangewezen L. baron van
Voorst tot Voorst.
Kazerne in aanbouw te IJzendijke
voor 5 marechaussees, waarvan 2 met
vrouw en kroost, kost 't rijk f 90.000.
De vroegere woning, een notabel no.
tarishuis, was blijkbaar niet comforta
bel genoeg, want, ofschoon beschikbaar
voor f 16,000, werd ze niet aangekocht.
IJzendijke (gemeente van 2912 zie
len) beschikt over een' post- en tele
graafkantoor inclusief directeur plus 17
beambten, die te zamen f27,000 ver
dienen. Alle onkosten inbegrepen, ko
men post en telegrafie op f29,120 of
10 gulden per inwoner
Bij het afsteken van vuurwerk te
Rotterdam mislukten eenige stukken.
Een vuurpijl geraakte tusschcn de toe
schouwers met gevolg dat enkele per
sonen ernstige brandwonden aan rug
en handen bekwamen.
In het logement van een chinees in de
Delistraat te Rotterdam is aangehouden
een kok terwijl hij bezig was met het
bereiden van opium. Een schaal, waarin
opium aan het koken was, cn een em
mer gevuld met gedeeltelijk bereide
opium, zijn ia beslag genomen.
Dr. Van Hamel Roos schrijtt in het
«Maandblad tegen de Vervalschiogen#
het volgende
Het koint ons wenschelijk voor, haar
aanleiding van zeer talrijke klachten, in
het publiek belang de aandacht te
vestigen op het sehromelijk bedrog dat
nu eens bijwijze van afwisseling
niet geschiedt ten opzichte van de hoe
danigheid der waren, doch hetgeeo
alleen op een onnoodig finantieel ver
lies te staan komt. Wij bedoelen hel
tekort in gewicht op geleverde artikelen
hetgeen een inzender in een der
bladen zeer teekenend met «knijpen*
betitelt.
In de eerste plaats komt daarbij de
melk in aanmerking. Het «Scheutje te
min» van één klant, vormt in een groote
stad een «melkzee# en veroorzaakt
natuurlijk een evenredig finantieel
lies. Er is er alleen quaeslie van lies-
scheo en dus niet van een maat, dan
speelt de inhouds-capaciteit daarbij een
zeer belangrijke rol en wordt de
schuld gegeven aan de moeilijkhkid om
gelijke llesschen te krijgen. Dit moge
nu volkomen waar zijn, doch het be
hoort in geen geval een motief te wor
den om het publiek minder waarde voor
zijn goede geld te leveren.
Wij zouden, om dit euvel dat inder
daad grooter is dan vermoed wordt, te
bestrijden, |in overweging wenschcn te
geven om den vetkoop van melk uit
sluitend toe te staan in officieel gelijke
heele en halve lleBschen, zooals wij
dit b.v. in Duitschland bij den bierver
koop zagen.
Het moge in den aanvang eenige
loeite veroorzaken voor de verkoopers,
•ij gelooven intusschcn dat het alge-
■een belang in deze het zwaarste be
hoort te wegen.
Een tweede misstand die ongetwijfeld
als bedrog gebrandmerkt behoort te
worden, is het schier dagelijks In' de
dagbladen vei melde tekort op het ge
wicht van ons brood. Indien de klant
hierop aanmerking maakl, wordt hij
gewoonlijk met de meest onmogelijke
verontschuldigingen afgescheept. Nu
eens heet het «dat de schaal van den
klant niet juist is,dan weer geheim
zinnig en quasi-wetenschappelijk «dat
de hoeveelheid droge stof voldoende Is#
en eindelijk het brood wat langer dan
gewoonlijk in den oven vertoefd heeft,
en dus minder waterhoudend en der
halve beter is dan het gewone brood
Men kan natuurlijk even goed beweren
dat beschuit voedzamer is dan witte
brood, mits men maar niet vraagt hoe
veel brood men wel voor den prijs van
:n bepaald gewicht beschuit kan koopen.
De broodleverancier heeft te zorgen
le. dat zijn wittebrood een constant
watergehalte bezit overeenkomstig de
gestelde eischen.
2e. dat hij voor een bepaalden prijs
n bepaald gewicht levert.
Het publiek kan in deze krachtig in
zijn eigenbelang medewerken, door hel
brood onmiddelijk na ontvangst te
wegen, en door bij een vruchteloos her
haalde klacht, de namen der overtreeders
ter kennis van den gemeentelijken
Keuringsdienst te brengen.
Het logement «De Vriendschap,
te Leeuwarden, is door brand gedeel
telijn vernield. De eigenaar ontdekte
dat de zolder, waarop des nachts ge
slapen was, in brand stond. De brand-
werd gealarmeerd en wist het
□og al spoedig te bedwingen. Van
de gasten, een 20-tal, is bijna alles
verbrand of door waterschade onbruik
baar gemaakt. Niet één hunner had
Mr. S. van Houten schrijft in zijn
laatsten Staatkundigen Brief o.m.
«Kamerleden zijn volgens den aard
hunner betrekking, de door de kiezers
aangewezen en gecontroleerde contro
leurs der machthebbende ministers en
ambtenaren en moeten hen binnen de
perken houden. Worden zij zelf onge
controleerde regenten, gelijk het tegen
woordig kiesstelsel bcvordett, dan
wordt het volksdeel dat niet in hooge-
of lageren rang in den ambtenaars
kring is opgenomen, geplaagd en uit
gezogen, gelijk reeds duidelijk het geval
is. leder klaagt, doch het orgaan om
die klachten te doen gelden de
Tweede Kamer bestaat als zooda
nig niet meer, daar er tusschcn de
kiesgerechtigden en hunne vereeniglngen
i bepaalde Kamerleden geen band
Slechts als geen verbonden candi-
datenlijsten meer over het geheele
land worden toegelaten, maar in eiken
kieskring de resultaten der stemming
waren opgemaakt, kan evenredige ver
tegenwoordiging ons land weder een
controleerende Tweede Kamer bezor
gen, Wil men die wijziging niet, dan
keere men tot het stelsel van enkele
districten terug, waarvan de schaduw
zijden toch gering waren in vergelijking
met die van het tegenwoordige stelsel,
dat mensclien rn toestanden in den
grond treft, tiet brengt eenige partij
leiders tot overmatige en ongecontro
leerde macht en bevolkt overigens de
gelegde jabroers eventueel zal wel
licht ook het woord jazuster gangbaar
moeten worden - die de voordeelen
van het Kamerlidmaatschap bij zoo
min mogelijk deelneming aan de weik
zaamheden genieten; hun moet trouwens
ook de lust vergaan, als zij slechts mogen
ipreken en stemmen zooals den leiders
behaagt, op straffe van bij afireding
geen plaats weder op de partijlijsten
erlangen.
Buitenland.
- Aan eene Duitsche correspondentie
■i een onzer dagbladen ontleencn we 't
'olgende
«Indien allen in Duitschland er maar
oo over dachten als de beroepsofficier,
die dezer dagen in het weekblad -Die
Weltbühne# over «Die Kriegsscliuld des
Militarisms# geschreven heeft I Hij
oefent daarin een scherpe critiek uit op
:ijn eigen collega's, op zijn beroep, dat
hij desoadanks vnklaart Innig hef te
hebben en op den Duitschen milltarlsti-
schen geest, dien hjj zoo van nabij kent.
Zijn nuchtere oordeel, dal wij Neder
landers, die over deze dingen net zoo
denken, gaarne ouderschrijvcu zullen,
komt uit officiarskringen zelf.
Volgens dezen schrijver is i
Duitsche leger steeds een groote kern
van gezond denkende officieren geweest,
die de uitwassen van het militarisme
niet gaarne zagen, die er volstrekt niet
over gesticht waren, dat de burgerij
het algemeen den officier niet naar zi
persoonlijke capaciteiten, maar naar zi
mooie jas beoordeelde, die er niet ai
dachten goed te keuren, dat tienjarige
keizerlijke en koninklijke prinsjes
de officiersepauletten rondliepen.
Vele Duitsche officieren, tot die groep
verstandigeo behoorend, voelden slechts
minachting voor die burger, welke voor
elke uniform, zij het die welke een
generaal dan wel een piepjong luitc-
nantje omhulde, in het slof boog. Zij
zagen in een leger wat ook het ecnig
juiste oordeel is een noodzakelijk
kwaad, en niet in de eerste plaats een
middel om tot persoonljjke roen
r te geraken.
Eerst onlangs is gebleken dat
Pruisch generaal en wel de zeer bekende
jarenlange medewerker van Ludendorff'.
Hoffmann (dezelfde, die in Brest Litofsk
met den vuist op de tafel sloeg en
uitriep «En nu niet langer kletsen
hebt jullie den oorlog gewonnen of wij
den laatsten tijd vrij ver links staat
zijn politieke overtuiging en dat ook
ondubbelzinnig beeft laten blijken.
De schrijver in Die Weltbühne vettelt
dat het onzinnige drillen, de door-dik-en-
dun monarchenvereering en de militaire
klasse-afscheiding nergens krachtiger be
strijders vonden dan In het olficierskorpa
zelf, in liet bijzonder in Midden- en
Zuid-Dultschland.
Maar hij ia eerlijk genoeg om er
inmiddellijk aan toe te voegen, dat we
ier met een ziekte, een heel gevaarlijke
iekte te doen hebben.
-Het Duitsche volk» schrijft hij, -werd
door déze ziekte aangegrepen en heeft
haar niet den vereischten tegenstand
geboden. Daarin ligt zijn schuld l<
Inderdaad, een ziekte is het.
Men zou zoo oppervlakkig denken,
dat die militaristische kringen nu lang
zaam maar zeker tot Inkeer gekomen
moesten zjjn.
Met innige overtuiging had men be
weerd «het Duitsche volk is door ons,
officieren, in ijzeren discipline opgevoed.
Een revolutie bij ons Duitschers is iets
ondenkbaars
En toch vielen in November '18 alle,
aar ook alle Duitsche tronen als halmen
>or des mnaier's zeis, verbreidde zich
de revolutie met de snelheid van een
prairiebrand en rukte het «gedlsclpli-
neerde volk# den officieren op den
openbaren weg de epauletten van de
schouders I
iu zoo zeggen nu hebben de
Iteeren militaristen door schade en
schande wijs geworden dan toch
wel geleerd. Zij weten nu. dat hun dwaas
staatsgevaarlijk gedoe Duitschland
r de heele wereld gehaat gemaakt
heeft en niet de minste oorzaak tot het
uitbreken van den wereldoorlog Is ge-
Zi) meenen nogallijd, en waarschijnlijk
meesten in oprechtheid, dat slechts
hun leer de eenig zaligmakende is en
dal Duitzchlands grootste ongeluk ligt
in de omstandigheid, dat zij niet langer
de oppermacht in het rijk bezitten.
En bleef het maar bij die ziekelijke
overtuiging
Kn zoo maken we hier, nog geen
drie jaar na de allea en niets omver
werpende revolutie, alweer een wassende
invloed van het militarisme mede,
helaas zoowel op binnenlandse!)- als op
buiteolandsch politiek gebied de meest
ODgewenschte gevolgen na zich zal
kunnnn sleepen.
Haast zouden we vergeten hebben,
it er tientallen jaren geweest zijn,
aarin een luitenant op de kleine
steentjes alleen voor een »Ober«-luite-
nant of hoogcr opzij ging en een dood
gewone burger voor Item respectvol
had plaats le maken.
We herinnerden ons bijna niet
,t in verschillende restaurants
officieren slechts aarzelend toegelaten
werden, terwijl reeksen andere daaren
tegen als minderwaardig I in
otficlersuniform niet mochten worden
betreden.
Ja, ja, dat waren heerlijke tijdi
üp den dag der revolutie, voor Berlijn
den Den November 1918, was al die
heerlijkheid eensklaps voorbij.
De oude Hindenburg stelde 's lands
belang boven alles cn gaf al zijn invloed
dienst van de regeertog. Wat hem
:uwig tot groote eer zal strekken I
Maar Ludendorff bijvoorbeeld legde
weken vóór de revolutie al, liet
bijltje er bij neer en vluchtte,
gevaarlijk werd, In de gehate burgerjas
.ar Zweden,
Nu is, sedert twee jaren, dat alles weer
anders geworden. Regelmatige toestan
den zijn hersteld, vredes zijn gesloten,
heusche heeren zitten naast de roode
broeders weer op de regeciingsbanken,
de socialistische rijkapresident draagt
een Imogen hoed en een pandjesjas,
en het gemoedelijke Beieren ia zelfs
weer heusch-reactionnair I
En nu toonen de militaristen, dal ze
nog ongeneeslijk-siek zijn.
Ze houden, LudendorfT vooraan, weer
propngandarelzen door het geheele
Rijk, organtseeren militaire herdenkings
feestenruien in hun hrutale pers de
massa's op, maken het der eerlijke,
ijverige regeering van Rijkskanselier Dr.
Wlrth steeds moeilijker en zijn hard op
weg om het even oplevende Duitsch-
land opnieuw naar den kelder te helpen.
Het is ongelooflijk maa,- wear, dat
het na drie jaren in de Duitsche Repu
bliek alweer mogelijk is, dat de mili
taristen in volle uniform groote volks
feesten organtseeren, waaraan ex-
koningen, kroonprinsen en prinsen in
uniform deelnemen, opruiende toespra
ken gehouden worden, waarin de tegen-
mrdige ministers uitgescholden worden
>or alles wat leelijk is.
Dezer dagen werd zoo'n feeat in het
Berlijnsche Stadion gegeven. Het was
ren z.g. «Weldadigheidsdag# en tevens
ren herinnering#- en huldefeest voor de
.frontsoldaten# (tegenstelling met de
'Ktappenschweine- en «Heimkricger#).
I.lefat 30.000 personen, meest In de
oude uniform, waren daar aanwezig.
Muziek. Toespraken «die schooiers
m de tegenwoordige regeering', «die
landverraders, die Duitschland in het
ongeluk gestort hebben', >die vader-
landsloozc gezellen die het dappere
nooitgeslagen Leger in den rug gevallen
Kn die tienduizenden gelooven dit
•lies als weer een dogma, en juichen.
Amersfoort
Zondagavond geeft de tooneelver-
eeniglng van -De Jonge Werkman
Parochie Si. Hennen»#, in het Patronaat
aan de Borstraat een toonceluttvoering.,
Op de markt
Appelen f6 4 (18 p. HL., Peren
i f22 p. HL., ,Zandaardappelen
j (650, Hoendereteren (13.50 4
f 15.25 per 100 St., Grasboter I 3.10
f3.50 per Kilo, Kippen 1,75 it (3,
Kuikens (4 4 f0, Piepkuikens 10.40 3
f 1.20, Oude eenden (0.80 4 f 1.50,
Tamme konijnen f 1.25 4 f 2.50, Duiven
f 0.70 it f 1.20 per paar, Magere Varkens
(50 i f75, Zeugen guste f 100 a f170,
Biggen 10 4 f 27.
Aangevoerd warenDO heet. Appelen,
70 heat. Peren, 80000 stuks Hoender-
n, 300 kilo Giasboter, 40 Magere
Varkens, 200 Biggen, 35 Zeugen.
Op 6 September a.s. wordt de nieuwe
telefooncentrale hier ter slede in ge
bruik genomen.
Van dien datum at is het verboden,
gebtuik te maken van den kruk, welke
:h aan het telefoontoestel bevindt.
Het oproepen geschiedt eenvoudig
door de telefoon van den haak te nemen.
In het bijzonder wordt er de aandacht
op gevestigd dat, het op en neer be
wegen van den haak verbreken van
de aansluiting ten gevolge heeft.
Het wekken blijft periodiek aanhouden
tot de oproep beantwoord is;
Tijdens het oproepen van het ge
vraagde nummer, verneemt de oproeper
zoemend geluid in zijn telefoon.
Ingang 1 October is aan I'. J. van
Grasstek ontvanger der directe belas
tingen, invoerrechten en accijnzen op
verzoek eervol ontslag verleend.
De twee Buurlui.
De jooge sociaal-democraat kleurde
en sloeg de oogen neer. Hij herinnerde
zich wel, iets dergelijks gedaan te heb
ben, en twijfelde er niet langer aan,
dat de fabrikant van zijne politieke
werkzaamheid veel meer wisl, dan
mijnheer Schaafs dacht, Daarop daalde
zijne hoop op weik onder nul. De
fabrikant had hem maar doen komen,
om hem eene terechtwijzing te geven.
De heer Rechtman vervolgde echter
op kalmen toon
«Gij houdt uwe overtuiging voor de
beste, ik de mijne. Gij begrijpt dus,
dat gij in mijoe fabriek niet moogt
optreden als agent van de socialistische
partij
«Dat verbiedt de arbeid reeds.
«Ook ik duld het niet. Wij moeten
elkander goed verstaaD. Ik onto
uwe overtuiging niet. ik last
aan; ik ken u het recht tot
eigene overtuiging te hebben,
wilt gij die aan anderen bijbrengen, dan
moet gij dit doen op uwe eigene kosten
niet op de mijne. Of mijn werk daar
onder lijdt of niet, is van onderge
schikt belang.
Op de eerste plaats staat voor mij,
dat mijne arbeiders gerust en tevreden
leven en zich in geval van nood tot
ij wenden in stede van tot eene ver-
eeniging van menschen, die utopieën
:n, om puinhoopen te oogsten. Dat
oor mij e<-.. gewetensvraag. Wilt
gij u onlhoi'dt van het verkondigen
uwer beginselen onder mijne arbeiders,
dan geloof ik het met u te kunnen
wagen, en u eene betrekking in de
fabriek te geven#.
«Maar ais nu iemand mijne overtui
ging aantast?#
«Tk geloof niet, dat dit zal gebeuren,
zeide de fabrikant glimlachend. «Komt
het echter voor, dan kunt gij uwe mee
ning tegenover mij verdedigen. Ik ben
voor de sociaal-democraten te winnen,
mijnheer Wolfram, zorg slechts, dat
ik mij moet buigen voor de deugde
lijkheid uwer gronden.#
«Wie zal daarover beslissen
«Ik, natuurlijk. Wie beslist daarover
dan bij u Kunt ge mijne voorwaarden
«De wereld staat voor u open,
antwoordde de heer Rechtman. «Als
deze voorwaarde te hard schijnt, staat
het u vrij mijne fabriek te verlaten. De
reden van uw vertrek behoeft ge
«Als gij iemand gedaan geeft, be-
hebben dan gij Kn toch sta ik vrijwillig
~n deel daarvan af. Zoolang gij
mijne fabriek onthoudt van agitatie,
uwe overtuiging voor mij geene
reden zijn, om u weg te zenden. Ik heb
mij deze beperking mijner rechten ni
op te leggen. Gij kunt doen, zooals
wilt.#
•Ik wil het probeere».«
«Gij zijl ten allen tijde vrij,#
«Waaneer kan ik aan 't werk gaan .'-;
«Onmiddellijk, De directeur zal u de
noodige aanwijzingen geven. In mijne
fabriek zult ge verschillende bijzondere
inrichtingen leeren kennen. Als ge ruij
bij gelegenheid daarover uwe meening
wilt zeggen, zou mij dat zeer aange
naam zijn. Maar ronduit, zonder vrees,
zooals men dat in dit blad heeft
Bij deze woorden nam de fabiikant
in blad van zijne tafel en en reikte
het den sociaal-democraat toe. H<
hetzelfde blad, dat de oorzaak
geweest van zijne veroordeeling, en dat
ouder meer lage verdachtmakingen
verschillende fabriekinrichllngen
vatte.
De arbeider werd rood tot achter de
ooren. Had de heer Schaaf
weten, dan zou hij het zeker
waagd hebben, den fabrikant otn werk
te vragen voor Wolfram.
-Ik heb dit blad verspreid,# stotterde
Wolfram eindelijk,
«Ik weet het. Gij werd daarom
oordeeld, en nadat gij er voor geboet
hebt, zult gij nu in de gelegenheid zijn,
u te overtuigen, ol deze beweringen
met de waarheid strooken.#
«Mijnheer Rechtman,# sptak Wolfram
na een korte poos terwijl hij zijn hoed
verlegen tusschen de handen di aaide,
-op gevaar af, dat ge mij niet a
leemtliet is beter, dat het er
uitkomt, dan latermen is er nie
geslaagd den schrijver te ontdekken....
ik ben het I Als gij nu uwe fabriek
voor mij wilt sluiten
«Dat verhoede God. mijn waarde.
Alleen wil ik u mijne verwondeung te
kennen geven, dat gij over de inrich
tingen mijner fabriek op eene zoo boos
aardige, veroordeelende wijze een oor
deel velt, zonder ooit onderzocht te
hebben, hoe hare werking in de praktijk
is. Zonder twijfel zult ge dat nu doen,
en als ge het gedaan hebt, zegt ge mij,
wat ge er van denkt. Ik ben er steeds
op uit om te leeren. en als gij uit den
schat uwer socialistische ideeBn mij
wilt mededeelen, hoe de
andere (out daarin kan verbeterd wor
den, zat ik u zeer dankbaar zijn Mijn
verlangeo is, dat al mijn arbeiders zich
in hun toestand zoo behaaglijk vinden,
als de algemeene sociale verhoudingen,
die ik niet geschapen heb, cn welke ik
ook niet kan veranderen, hel veroor
loven. Kn al wat goed is, is mi) in dit
opzicht welkom.#
l)e fabrikant drukte op een knop.
Ken klerk van het kantoor trad binnen.
«Breng dien man naar den directeur,
het is de nieuwe machinist#.
Wolfram wilde nog iets seggen, maar
de fabrikant wenkte met de hand en
hervatte zijn werk.
OL
Veejtien dagen konden sedert de
komst van Wolfram in de fabriek
voorbijgegaan zijn. Karei was in «ijoe
nieuwe omgeving geheel op zijn gemak.
Het werk viel hem niet moeilijk of
zwaar, en tegen het einde der eerste
week werd hij op het kantoor van den
directeur geroepen om met dezen over
het loon te onderhandelen.
Dat waa ieta nieuws voor hem. Overal
heette het; zooveel krijgt ge. en daar
mee basta.
Wordt vervolgd.
