E EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOK AMERSFOORT EN OMSTREKEN
PIN'SDAC. 27 SMIT. 1921.
35ste JAARGANG No. 53.
1 angegracht 28,
du kemisodë verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Prijs per drie maanden f 1.00 Buiten de
gemeente Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke
10 et
Adverlentlün moeten Dinsdag en Vrijdag
vrtiïr 8 uur worden bezorgd, hen bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd,
Ziel op uw meerderen en niol
up uw minderen, d.w.zop lien
die beier en vromer, en niet op
hen die slechter zijn dun gij. Dun
zul hel n een prikkel zijn lot in~
spaiiningvanul uw zedelijkekruehl,
een prikkel ten goede.
Ucorbmiding.
Dezen winter zal ons kiezerscorps
moeten worden voorbereid tot den
grootcn politieken strijd, dien we in de
lente van 1922 verplicht worden te
Degelijk en rustig zal die voorbe
reiding moeten geschieden, zoowel door
het geschreven als door het gesproken
Vóór alles en in alles zal men de
ideeüo van kiezers en kiezeressen moe
ten los maken van allerlei materieelc
nevenzaken en ze leeren zien alleen
naar het beginsel, naar de grondge
dachte van ons Katholiek pariijleven.
Wanneer indertijd onze Bisschoppen
herderlijk de Geloovigen meenden ale
moeten aanmanen tot nederige berus
ting in het lot. dat hen treft, hen te
moeten opwekken om de bittere be-
iv-nrvingm, die God» Voorzienigheid
óver ons laaf neerkomen met gelati
held te verduren» dau begrijpen
zoo volkomen dat die taal door de
sociaal-democraten wordt teruggewezen
maar voor ons ligt er eene bclangrijki
vingerwijzing in, hoe we te spreken ei
te handelen hebben ook op het terreii
der politiek.
Wanneer we de onzen aansporen
met ons het volgend jaar eendrachtig
saam te werken, dan moeten we dai
doen, zonder op anderen te letten, op
onze eigene wijze.
Welke heilstaat er ook moge komen,
steeds zal deze aarde blijven, gelijk
Dr. Scliaepmait het placht le zeegen
een oord van zeilende, lijden, dood<
Maar daaraan worde toegevoegd, dal
dit aardsch bestaan ondragelijk wordt,
wanneer ons ontnomen wordt hetgeen
te midden der grootste rampen tot ge
luk en viede strekken kan: godsdienst
en geloof, En daarom dat bewaard
vóór alles, ook door de Staatkunde,
ntede derhalve daarom Christelijke
De oorzaken der maatschappelijk)
beweging zijn door Paus Benediclus XV
in zijn eerste encycliek zoo beider aan
gegeven. Ze zijn gelegen hierin: adat
de onderlinge welwillendheid verdwe
nen isdat 'l gezag van hen die aan
het hoofd slaan geminacht wordtdat
de klassen der burgers onderling op
onrtclitmatlge wijze twistendat de
standvastige en vergankelijke goede
n zoo hegeerig worden nagestreefd,
sof er geen andere veel heerlijker
lederen den mennek Ier bereiking
uren voorgesteld«.
Zon zien we duidelijk welke midde
lt moeten worden aangewend ter ver
betering, zien we duidelijk dat alles
moet worden gedaan om te bewaren
het Geloof, te bevorderen het gods
dienstig leven, te leven naar Christe
lijke zede, te eerbiedigen het gezag.
Daarom christelijke staatkunde in hel
welbegrepen belang van land en volk.
De predikers van het Evangelie der
[tevredenheid, de sociaal democraten,
verkeeren begrijpelijkerwijze steeds
«enigermate in gunstige conditie zoo
lang zij zich aan dc Krgccrlngsverant-
woordciijkheid blijven onttrekken, en de
groote massa des volks die taktick niet
doorziet. Maar duidelijk zijn de om
standigheden hun dan thans buitenge
woon gunstig, nu de ontevredenheid
zich van zoovelen heeft meester ge
inaakt, en een belangrijk deel van ons
volk nog op dat lage peil van ontwik
keling staat, dat het om uiting te geven
,n ontevredenheid.,, rood stemt.
Waar zóó de zaken staan, is onzer
zijds ongetwijfeld krachtige actie ge-
Naar onze meening echter behoort
door ons geen wedloop te worden aan
gegaan met de sociaal-democraten in
het becritiseeren van de Overheid, in
het afgeven op allerlei maatregelen, in
het maken van reclame, in het aan-
len van allerlei agitatie middelen, in
liet doen van voorstellen, die toch niet
worden aangenomen enz. enz.
Tijdelijke successen mogen daardoor
te bekomen zijn, de middelen blijven
afkeurenswaardig.
Onze politiek zij en blijve den naam
ui christelijke politiek ten vollcwaardig.
Kn daarom gehandeld volgens onze
beginselen, me. onze middelen, naai
■t door ons voorgestelde doel.
Wij moeten er naar streven dat de
jmendf regeering een rechtsche zij.
En zulks kan verkregen, indien allen,
die behooren tot de rechtsche partijen
liet volgend jaar rechts stemmen.
Dat bevordere daarom ieder ii
eigen kring.
Hier en daar worden pogingen aan
gewend om ons te verdoelen, om on
op politiek terrein in velschillende
standen tegenover elkaar te plaatsen.
Wij hopen en vertrouwen dat die
toeleg niet gelukken zal. Dan zoude
niet hersteld worden die onderling wel
willendheid, waarvan het te loor gaan,
naar 's Pausen woord, juist een der
ooi zaken der maatschappelijke ellende is.
Neen, allen gezamenlijk zullen we,
bezield met groote liefde voor het volk,
gelijk het christenen betaamt, een
drachtig samenwerken op politiek ter
rein, steeds overtuigd, dal zij het meest
aanspraak hrbbcn op bescherming en
steun, die het zwakste zijn, zóó aan de
wereld toonend, tot welke heerlijke
resultaten leidt de toepassing der chris
lelijke beginselen ook in wetgeving en
Staatsbestuur.
1 en grootste geleerden is dienten
gevolge slechts gedeeltelik-bewust, zodat
ook hiervoor gelden kanhet leven Is
'n dróóm.
't Verwonderde mij dan ook geens-
lts, toen laatstelilr iemand die 'k toch
s Katholiek kende mij z'n ergernis
tte over 't gebruik van »'t zakjes
En, z'n argumenten had ie er voor't
leidde af van 't gebed, bracht de materie,
t aardse in 't meest buitenaardse't
ipgnan in de indrukwekkende plechtig
heden van de H. Mis. W.'il was in
deze man gebeurd1 Was 't 'n nn-Kathc-
lieke uiling van 'rn Neen, geenzins,
veeleer 'n hoog te apprcclcereu (ook
wegens z'n zeldzaamheid) verschijnsel
man gaf blijk van nu le denken,
/enet legen wal 'm zielloos leek
En, we twijfelen er dan ook niet aan,
of, nu We de aandacht op 't koliekteren
gevestigd hebben, menigeen 't met 'm
ééns is. Toch, ten onrechte, daar meri
dan blijk geeft van niet-begrijpen, van
niet te weten welke de bedoeling is
iii deze kerkelijke handeling.
In de kollekte vinden we letug de
herinneringen aan de tijd der eerste-
Kristenen. Ze boden, de indientijd in
:lke II. Mts dienstdoende diaken, be-
lalve brood en wijn voor 't H. Misoffer,
ook .indere gaven uls «offers» (oblalio-
aan, die bestemd waren voor de
n, weduwen en de geestelikheid.*
de bedoeling (en hiér ligt het
zwaartepunt, om aldus hun eigene cITei-
giftcu te kunnen verenigen met 'l God
delijk Olferj dut op 'l altaar voltrokken
ging worden, liet schenken van giften
had dus 'n zeer betcekcnis-rijke grond.
Ditzelfde gebruik i; nog heden ten dage
ven, zij 't om prakttese redenen,
arm van gave verschillend. Welnu,
en voelt men de lituigicse kracht
van het grote ge al Ceremonieën, en
imbolen dan zal men zich behoed weten
tegen ergernissen en ook tegen lauw
heid. 'n Aansporing dus, om te zoeken
naar de diepe zin van onze liturgie om
des te beter (e ku-.nen meeleven met
de verheven Kerk' 'ijke gebei
Hie:
S.
danken de stipendia hui
Binnenland
,,'t Zakje**
(Ingezonden.)
Het leven van ieder onzer bestaat
uit zoovelerlei handelingen, wc hoorenen
zien zóóveel verschillende dingen en da
den dal T door beperktheid van onze
geestelike vermogens niemand mogelik
is van dit alles kUar-bewust te zijn.
Het leven van de sterkste persoonlik-
Het hoofdbestuur van den Ned.
Bond van belastingbetalers heeft een
request gestuurd aan den Minister van
Bioncnlandschc Zaken, waarin verzocht
wordt, dc verdubbeling van het inko
men van de Kroon en andere leden
van het Koninklijk Huis niet in de
Grondwet vast te leggen. Het hoofd
bestuur erkent de historische rechten
van dc Kroon op hooger inkomen. H>
meent echter, dat door in deze dm
tijden het inkomen grondwettelijk l
ftxeeren, in den lande het denkbeeld
wordt gevoed, dat de duurte blijvend
zal zijn. Er is echter een breede schare,
die vuriglijk naar het einde vui
duurte verlangt, endit einde
wacht, nu in andere landen de koop
kracht van het geld weer begint toe te
n. Daarom dieni de wedde v:
Kroon bij speciale Rijkswet te worden
geregeld, die In vei band met de vfiri-
eering van de koopkracht van hel geld,
periodiek moet worden herzien terwijl
de Grondwet In dezen geest moet wor
den gewijzigd, desnoods met vermel
ding van een minimum inkomen van
de Kroon,
Vervolgens noemt adressant het zeer
onjuist, de schadeloosstelling voor dc
leden van de Tweede Kamer te ver-
hoogen, Oorspronkelijk was de schade
loosstelling I 2UU0, thans bedraagt zij,
Inclusief liet abonnement eerste klas
op de Ned. Spoorwigen, f3850. De
Tweede Kamer heelt het voorbeeld
v.-tn zuinigheid te gevenmet dc daad.
Zou de schadeloosstelling nu, nadat de
duurte haar hoogtepunt heeft bereikt,
nog meer worden verhoogd, dan zou
hiervan het noodzakelijk Kev°lR z'jn-
dat het ambtenarencorps ook weer om
nieuwe traktement» verhanging ging
vragen, zoodat een nieuwe depreciatie
van den gulden en nieuwe belastingen
niet zouden kunnen uitblijven.
Maar, zoo besluit het request, meent
de Minister van Bitincnlandschc Zaken
toch, dat verhooging van schadeloos
stelling aan leden van dc Tweede
Kamer niet nchterwcge mag blijven,
dan mag in geen geval deze verhoo
ging van schadeloosstelling in dr
Grondwet worden vastgelegd, maar
moet volstaan worden met opneming
van een maximum in de Grondwet,
zoodat bij iedeie toeneming van de
koopkracht van het geld, het de Kamer
gemakkelijk valt. de schadeloosstelling
telkenmale in verhouding te verrni
deren.
De Oude of St. Hypolituskcik
een van de weinige gebouwen, welke
Delft uit de Middeleeuwen heeft
gehouden. De bekende scheefverzakte
toren aan de Oude Delft, dateert ver
moedelijk uit 1250. Hij heeft als onder
bouw een Krankischen wachttoren, De
kerk zelf is in den loop der volgendt
eeuwen dikwijls vergroot, Sedert 1548
heeft zij haar legenwoordigen
dat jaar is ook de toren tol de hoogte,
welke hij thans heeft, 90 meter, opge
trokken.
In dit merkwaardige bouwwerk ont-
oud brand, die zoo lievig toenam,
it men voor het behoud- der kerk
Gelukkig kon men met vereende
krochten het vuur bedwingen en ging
slechts een zijbeuk verloren. Orr
zlchtige loodgieters veroorzaakten den
Bij de Staatsbegrooting is een staal
gevoegd bevattende dc machtigingen
tot aanvaarding van makingen en schen
kingen gedurende 1920, verleend aan
kerken cn stichtingen van weldadigheid.
Het totaalgcneraal van alle makingen
i schenkingen aan de verschillende
kerken cn stichtingen in het jaar 1920
f 1.795.791.27Daarvan kwam
f 1.170.730,005 aan kerken m kerkelijke
.tellingen cu (625,061.27 aan kerke
lijke instellingen van weldadigheid.
De Katholieken vermaakten niet mi
der dan f 1.046.511.88'., (f641.401.56'
kerken en kerkcl. stichtingen
1305.110.32 aan instellingen van wel
dadigheid), dat is van het totaal gene-
raai van f 1.795.791.27'ruim 58 per
cent, terwijl het percentage der Katho
lieke bevolking nauwelijks 35 is.
Amersfoort
De gewone maandel. godsdienst
oefening voor liet Garnizoen zal door
den M.-ij,-aalmoezenier Padbcig worden
gehouden Dinsdag half 4 (conferentie)
en Woensdag-morgen hall-8 (.H. Mis
met algem. H. Communie) Dinsdag
avond van 6 8 gelegenheid lot biechten.
Donderdagavond bracht de Hoofd
aalmoezenier Kolonel I'. Evers een be
zoek aan onze R. K. Militairen veree-
niging. Bij zijn intrede in het gebouw,
in gezelschap van den pastoor van het
Garnizoen eri den Directeur der Ver-
"eenlglng, werd het Wilhelmus gezongen.
De zaal was versierd en ecnige Heeren
Officieren en Onderofficieren waren
mede aanwezig. Na het welkomstwoord
Kap. Brouwer, den Directeur, sprak
de Hoofdaalmoezenier eenige woorden
de vele aanwezige soldaten, hen
aansporend trouw hun plicht te doen
des avonds de vereeniging te be
zoeken en reikte den afzwaaiende Ca
valeristen dc diploma's uit. Ook de
Garnlzoenspastoor sprak nog een waar-
deerend woord, waarna de muziek voor
enkele nummertje* zorgde en men
overging tot liet lijsbillarten, dat den
avond vulde. De hoofdaalmoezenier
onderhield zich nog eenige oogenblikken
met dc soldaten en verliet daarna hel
gebouw.
In de maand November tal een
speciale propaganda worden gevoerd
n het getal R. K. georganiseerden
l den werkenden stand beduidend op
Om de noodige propagandistische
krachten vaardig te maken wordt Vrijdag
30 September in »St. Jozef» een ver
gadering gehouden, waarin de heer
A. C. de Bruijn als spreker zal optreden.
De R, K. Werkliedenver. «St. Jozef»
houdt eene Ledenvergadering op Don
derdag 29 Sept. des avonds half acht.
De agenda vermeldt: l. Opening.
Notulen. Installatie. 2. Behandeling
Beschrijvingsbrief Centrale Raadsver
gadering. 3. Mededeelingen. 4. Rond
vraag en sluiting.
Marktbericht. Appelen f6 a 120;
peren f 10 li f 25 zandaardappelen
f5.50 ii f6.50 per H.L.; eieren I 14.50
a f 16.25grasboter f3 i f3.50; kip
pen f 1.50 hf 2.75 kuiken* f5 50 5 f 6;
piepkuikens f0.60 5 11.20; tamme
konijnen fO.OO i f2.-; duiven f 1. -
i f 1.20 per paar zeugen f 75 5 f 150
biggen f 10 a f26. Aangevoerd waren
ongeveer 250 heet. appelen, 30 heet,
peren, 150 heet. zandaardappelen
60000 stuks hoendereieren, 250 kilo
grasboter, 100 biggen en 10 zeugen.
De minister van Handel heeft vast
gesteld, dat de verkiezing voor de nieuwe
Kamers van Koophandel niet vóór
Eebr. 1922 zal kunnen plaats vinden en
dat dc nieuwe Kamera niet vóór 1 April
kunnen worden geïnstalleerd.
De op 1 Jan. 1922 aftredende leden
zullen dus zitting hlijven nemen, totdat
de Kamers worden ontbonden.
Naar de Telegraaf verneemt, ligt het
in de bedoeling van den minister van
Oorlog bij aanneming der legerwetten
over te gaan tot opheffing der garni
zoenen in onderscheiden plnntsen cn de
infanterie regimenten te legeren in garni-
plaatsen in de nabijheid waarvan goede
oefcnings-terrcinen zijn gelegen.
Allereerst komen daarvoor in aan-
merkiug parnizoensplaalscn nis Amers-
I foort, Ede, Harderwijk, Breda, Arnhem
Voor wat Amsterdam betreft, moet
het in de bedoeling liggen het 7e reg.
naar Amersfoort over te plaatsen.
Kaasmarkt.
Aangevoerd 62 wagens bevattende
12500 Kilo. Prijs 162 5 f71 per 50
Kilo. Handel vlug.
Generaal Lamoricière.
EEN LEVENSBEELD
noon Jos. P. H. Hamers
IV
Verdiende de Generaal ook al het
verwijt, dat hem positieve, scherp om
lijnde godsdienstige beginselen ontbra
ken, hij was een man van orde, een
handhaver van 'l gezag, een voorstander
van een vast en rechtvaardig regeerings-
beleid.
Den val van koning Karei X door
de Juli-oniwentehng van 1830, had de
toenmaals jonge officier, die opging in
zijn zucht om zich in den knjgsdienst
te onderscheiden, met vrijwel onver
schillig oog aanschouwd.
Echter, nog minder was hij ingeno
men met het burger-koningsschap van
huis Orleans, waarvan hij het historisch
recht tot regeeren, niet wilde erkennen.
Bovendien, een rogeering, op de bar
ricaden van Patijs in bloed geboren,
die zich aan zijn oog ontpopte als een
middending tusschcn behoudsgezindheid
en revolutionnair regiem, bezat
Lamoricicre, die een man was uil
stuk, niet de minste aantrekkelijkheid,
Door zijn lang gerekt verblijf in Afrika,
waar hij menigen nacht onder een don
kerenden sterrenhemel had doorwaakt,
is zijn diepe en krachtige geest gerijpt
de ontembare energie, welke uitging
n de zwervende Arabieren, had een
onvergetelijken indruk gemaakt op zijn
verstand en gemoed.
De Generaal meende het geheim
dezer wilskracht in naar Europeesche
begrippen onbeschaafde volksstammen
bespeuren, in de nauwe verbinding
a den godsdienst met de wereldüjkt
macht. Daaraan ontleende hij voor zicf
de gevolgtrekking, dat de stelselmatige
scheiding van beide, een der grond
beginselen van het Liberalisme, dzn
ondergang der christelijke staten ten
gevolge zou hebben en deze als
weerlooze prooi zou toewerpen
Socialisme en Anarchie.
Inderdaad, een treilend en scherp
inzicht, want in die dagen verkeerden
deze verderfelijke dwalingen pas in een
stadium van nauwelijks merkbare wor
ding.
»lk geef niets zoo schreef Lamo
ricière omstreeks dien lijd in zijn kern
achtige taal om het wormstekige
hout, waarmee men de gaten in de
muren tracht te bespijkeren van
gebouw, dat men met den naam
grondwettige regecring gelieft te be
stempelen. Naar mijn overtuiging is het
:ven onmogelijk, zonder een genu
ichappelijk geloof, zonder een vasten,
zedelijken band, die alle leden sa
houdt, de samenleving in een normaal
werkend organisme le omvatten, als uit
de zandkorrels der Sahara een
scheppen.»
Elders vergelijkt hij Frankrijk, geestig
bij een balsturig ros, waarop reeds
zóóveel ruiters de kunst van paard
rijden trachtten te leeren, dat liet dier
en schuw geworden is en leder,
:r zich toe zet, het met teugels
sporen tc bedwingen, van zich afwerpi
tot zandruiter maakt,
Dc gapende wonden, waarai
maatschappij lijdt heet het verder
zijn een ongebreideld egoïsme, de
gliding van den stolTelijken rtjkdui
het gebrek aan geloof.»
Is het niet, alsof deze »gé éral
d'Afiiqtie», dc »gapende« wonden van
onzen tijd aan 't pellen was
Wel verzette Lamoricière, tijdens zijn
bestuur in Algerije, zich aanvankelijk
tegen een stelselmatige geloofsverkon-
diglng onder de Arabieren, wat luj in
zijn waan als een aanslag op dc vrijheid
van geweten afkeurde. Maar al heel
gauw zag hij deze zaak in hooger licht
cn was hij het, die bij de regcering te
Parijs aandrong op het zenden van aal-
priesterH naar N.-Afrika.
Als gouverneur van Oran herschiep
dc Generaal een Turkschc moskee in
Katholieke kerk en stelde er een
pater Jezuïet als zielzorger aan, ondanks
de tegenkanting van het liberale minis-
in Klankrijk, dat bevreesd was
onlusten onder de Mahomedaan-
sclie bevolking,
«Jezuïet of niet, verklaarde hij kort
en bondig, dal is mij hetzelfde. Ga!
maar voort, pater, met liet vervullen
uw taak. Als men l' daarin Itind-
dan zal ik U op mijn breede schouders
Wanneer iets in staat is, ons te doen
inzien, waartoe een overigens krachtig
zich naar buiten ontwikkelende staal,
onder den invloed van een ongebrei
deld en consequent doorgevoerd Libe
ralisme kan geraken, dnn is het wet de
binnenlandsche toestand van Frankrijk
aan het eind der regeering van den
burger-koning Louis Philippe,
Het staatsgebouw in al zijn geledin
gen, was slechts een ondergraven, be
pleisterde ruïne, die elke windvlaag
vermocht omver te werpen.
De reeds lang dreigende vlaag,
op 24 Februari door de straten
Parijs gieren.
De talentvolle, rnaar lè weifelende,
bovendien van Voltairiaansche begin
selen doortrokken koning, was er niet
in geslaagd, het opfden duur één enkele
partij naar den zin te maken.
Vergeefs had hij, door het in werking
stellen der beginselen van 1789, de
revolutionnAire elementen des lands
trachten te bevredigen vergeefs werden
de Jezuïeten uit Frankrijk verbannen en
nam dc vorst, zooal niet een beslist
vijandige, dan toch een meer dan koele
houding nan tegenover den Vader der
Katholieke Christenheid.
De Revolutie, waarmee de grijze
koning coqueteerde, werd steeds stout
moediger en eischte altijd-meer.
Het verbod van minister Guizot tot
het houden der aangekondigde politieke
feestmaaltijden, was voor de omwen-
telingsgezinden het sein, om handelend
Binnen twee dagen had de Revolutie
iar sloopingswerk verricht.
Louis Philippe's bijna achttienjarige
Koningsheerlijkheid stortte in puin en
hij zeil vluchtte met zijn gezin, naar het
voor onttroonde vorsten steeds gastvrije
Engeland.
(Wordt vervolgd,)
