N. V. Centrale Crediet- en Landbouwbank
J.J.VAN HAMERSVELD
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
VRIJDAG 14 OCT. 1921.
35ste JAARGANG No. 58.
Kantoor
langegracht 38.
DB EEMBODE verschijnt Dinsdag-
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week in
gaan. doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor oen aanvang van een nieuw
kwartaal.
Prijs per drie maanden ft. 00 Bultende
gemeente Amersfoort 11.10. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
AD VERTENTlfiN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverleeren.
AdvertentiSn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Ben bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Al le goed. boeck-man
Zelden een kloeck man.
Ulat levend maakt.
Een gemeen-koperen, doch
guide ring is op het oog ni<
echt-gouden te onderscheiden. Maar
werp beide ringen in het vuur, en weldra
blijkt het groot verschil.
Zoo voldoen op het oog een massa
katholieken.
Trouw vervullen zij hun zondag-plicht
leven niet wat men noemt «ongeregeld»
doen mee aan al wat roomsch is, bin
nen en buiten de kerk. Doch laat de
omstandigheden niet veranderen.
Duwt die menschen niet in den groo-
ten strijd, waar de meeningen elkander
kruisen, waar het leven, dat zij zien en
hooren, opbotst tegen de leer, die zij
belijden.
Zet hen vooral niet op er
post, waar 't niet meer aankomt op
onbewust meegaan en willoos meedoen,
maar op sterk alleen staan en trouw
alleen-doen.
Spoedig zal hun katholicisme
opgelegd verguldsel blijken. Zij zijn niet
massief katholiek.
Of zien we niet herhaaldelijk, hoe
menschen, die van jongsaf in een katho
lieke omgeving hebben verkeerd,
maal buiten die omgeving gekomen, zoo
bar gemakkelijk hun roomsche gewoon
ten, zelfs hun roomsche plichten ver
zaken Toch waren het vroeger geen
huichelaars. Ze meenden 't oprecht.
Maar zij droegen de kracht niet in zich
mee, om godsdienstig en zedelijk iemand
te wezen, die zich-zelf kon zijn.
Meedrijven op den stroom van
roomschen sleur dat konden
klaar vast het roer en recht den koers
houden in de wielende woeling
ziedende leven, dat konden ze ni«
oog zag de bakenlichten niet, die alleen
voor heldere kennis zijn; hun hard miste
de kracht, die alleen een overtuiging
geven kan. En bij een plotselinge be
wustwording van het gevaar hebben zij
misschien nog^gens gepoogd hun geest
en hart te verankeren, doch
geen vast p.unt in de diepte,
hun anker grijpen kon.
Zoo'n vuurproef echter is niet
altijd noodig. Laat de tijd z'n gang
Bij, den koperen ring slijt de gouden
buitenkant gaandeweg afhet onedel
metaal komt al meer te vootscbijn
hier en daar vertoonen zich groene
roestvlekken.
De echt-gouden ring kan wat doffer
worden door hel gebruik, heeft van tijd
tot tijd den poets noodig, maar blijft
toch wat hij was en isvan onversljt-
bare echtheid.
Zoo blijft ook een katholiek, die van
binnen is wat hij van buiten lijkt, trouw
zijn roomsche plichten en gewoon-
Bij hem zijn dat geen oplegsels of
lanhangsels, maar levensfuncliën e
katholieke ziel.
Van stof en smet blijft hij ook
ijdoch hij poetst zich eens af in de
biechtstoel, en glanst weer.
Maar de sleurkatholiek verliest ge
makkelijk ook het uiterlijk van zijn gods
dienst laat op den langen duur ook
ormen los. den een na den ander,
de last of de lust van het ©ogen
blik dat meebrengt.
Wat zou hij ook aan vormen blijven
hechten, waarvan hij de reden van be
staan niet vermag in te zien, die voor
hem maar leege vormen zijn, overtollige
o krullen aan zijn leven, o">namen-
ie niet zijn in den stijl van zijn hart
den blik verbreed van het
individu naar de massa. Ziet Daar de
s.g. roomsche landen. Dikwijls worden
wij daarheen gewezen, doch al te vaak
.ar den liukschen kant alleen. Wat
Een volk van jongsaf katholiek ge
slacht op geslacht; de schat des geloots
viel er allen ten deel, zonder dat iemand
moeite had dien te verwerven de een
den andermaar allen werden
gedragen door den sleur. De locomo
tief liep nog maar de vuren onder den
ketel waren gedoofd, de stoom was
verwaterdalleen de inertie hield de
wielen in beweging, die aldoor nog
vertraagde. Of meent ge dat daar anders
de Loge aandurfde wat ze vaak bestaat
Leeren en verstaan we dit
Niet dó&r is een katholiek land of
n katholieke streek, waar allen katho
liek gedoopt zijn doch dSar waar allen
Katholiek léven.
En niet daar is katholiek leven,
vele en mooie katholieke kerken s
veel gouden plechtigheden plaats
hebben en veel broederschappen zijn
lange ledenlijsten, en veel proces-
trekken met kleurige vanen, doch
.r katholieke daden worden gesteld,
katholieke overtuiging, uit Katho
lieken geest.
Een doopbewijs is immers geen
tificaat van een godsdienstig leveD,
als het een ticket voor den hemel
en het lidmaatschap van Room
sche vereenigingen, het meedoen
Roomsche actie, het deelnemen
Roomsche plechtigheden, zelfs het veel
vuldig kerkbezoek is niet altijd een
betrouwbare peilschaal om den hoogte
stand van het Roomsche harlelcven af
Maar 't is de geest, die levend maakt,
de geest, die 't uiterlijk doen en laten
moet bezielen en beheerschen,
inderdaad een leven te doen zijn, geen
poppenspel bewogen aan de touwtjes
van den sleur, geen tooneelvoorstefling
ook gespeeld onder den dwang van 't
menschelijk opzicht. T. G.
zal er komen.
Het schrijven, dat
gezamenlijk hebben geiicht tot ons volk,
bevat de groote argumenten, die be
wijzen, dat de Roomsche Universiieit
er komen moet. Op drie dingen heb
ben zij vooral gewezen
Eerstens neutraal onderwijs bestaat
niet en als het kon bestaan, dan zouden
wij het onvoldoende vinden en gevaarlijk.
Op de tweede plaats wij, Katholieken
van Nederland moeten meer mannen
en vrouwen'Jiehben. die de hoogete
wetenschappen beoefenen.
Op de derde plaats wij willen men
schen zijn uit één stukwij hebben van
Gods Goedheid de geloofsgenade ont
vangen van Roomsch standpunt uit
willen we nu ook de wetenschap be
oefenen. Dit is ons recht en onze plicht.
Hebben wij een tekort aan mannen
in wetenschap Helaas, ja. Wij zijn
onder de studenten lang niet evenredig
vertegenwoordigd, om over de profes
soren eens niet te spreken en over de
hoogere ambten en beroepen.
We weten hoe wij eeuwen gezucht
hebben onder uitsluiting en achteruit
stelling.
Maar ook de neutraliteit van het
hooger onderwijs heeft meerderen terug
gehoudeD. Zij voelden weinig voor een
opleiding, die met hun dierbaarste be
langen meermalen in conflict kwam.
De dcide reden van het Bisschop
pelijk schrijven is het recht en de plicht,
die we hebben om onze Roomsche
overtuiging in vollebreedte te ontplooien,
Het licht van het geloof moet ons
voor dwaling behoeden bij de vragen
r de belcekenis van deze wereld
van dit leven. In dat licht
Gods werk bezien in de geschiedenis
van de menschheid. Daarom moet voor
geleerden gelegenheid bestaan
te spreken van den professoraten
leerstoel en voor onze kinderen gele
genheid om ook hooger onderwijs
hooren, ten volle bezield door onzen
godsdienstj
Leiding blijft noodig in iedere samen
leving. Rusland kan zelfs het moordende
communisme niet hebben zonder leiding.
Van de leiding hangt alles af bij de
socialcD, In een klooster, dat eeD com
munisme kent naar christelijk ideaal,
leiding. Wat is eeD bond zonder
bestuurKan een stands- of vakorga
nisatie leveD zonder leiding
Welnu, van de Universiteit komen
de meeste leiders. En gelukkig,
hoe beter zij onderlegd zijn, hoe veiliger
de leiding. Zijn onze Aalberse en Ruys
geen mannen, die zonder de Univ
siteit, niet hadden kunnen zijn, wat
:ijn En vragen
ARNHEM SOEST -
TWELLO - UTRECHT
8TEENBERGEN
Rentevergoeding voor Deposito's
Direct opvoréerbur 2'/i pet. Met 10 dagen opzegging 3 pet.
Een maand vaat 0 pet. Drie maanden oplegging *'lt P«t.
Ban Jaar opzegging 6 pet.
het Taylorstelsel Zijn het geen mannen,
de Universiteit studeerden
Hebben ook de werkgeveis niet hun
eurs, die hoogere studiën maakten
sijn er onder de hoogere ambtc-
i niet talrijke met akademische
opleiding
Bedenkt nu eens, welk een beteekenis
de levensopvatting, de godsdienst heeft
al die personen. Gij neemt geen
ongeloovige als voorlichter voor uw
sociaal program. Gij neemt geen socia
listisch meester in de Rechten als
rechtskundig adviseur voor uw veree-
nigingen. Gij wilt naar de Kamer, naast
andere personen, wetenschappelijk ge
vormde mannen en vrouwen, die hun
Katholieke overtuiging consequent be-
wilt ge ais1 leeraar voor uw
kinderen aan de H. B. 5. of het gym-
En in hoeveel omstandigheden
geeft gij niet de voorkeur aan den ge
neesheer, die evenals gij denkt over
de beteekenis van het leven en over
het* recht op leven en over den kinder-
En wordt juist van de Universiteit
uit niet de leer op leven ei
leving verbreid Waar is het socialisme
als stelsel gegroeid Was dat niet
de Universiteit
Zeker door bijzondere middelen
opvoeding thuis, opleiding aan Room
sche onderwijs-inrichtiDgen, katholieke
studenten vereenigingen enz. hebben wij,
Goddank, voortreffelijke Roomsche man
nen. Dat is de kracht van ons heilig
geloof, die hen behoed, bewaard heeft.
Maar daarom is dat niet de normale,
niet de ideale toestand. Evenmin als
voor uw kinderen de «neutrale» school
een ideaal was
Verleent allen uw steun uw gebed,
uw propaganda en uw geldelijke bijdrage.
Het geldt hier een groote zaak.
Amersfoort
De R. K. Universiteit.
(Ingezonden).
De stem van den Paus en van onze
Bisschoppen heeft geklonken.
Onze geestelijke voorgangers hebbeD
geen raadslieden, geen rechtskundigt
adviseurs, die gestudeerd hebben aar
de Universiteit En waar zijn odzi
advocaten vandaan En waarvandaan
onze rechters? Zeker er zijn uitstekende
mannen en vrouwen, die met groote
gaven toegerust, buiten de Universiteit
om, bekwaamheden hebben verworven
de maatschappij mede voorlichten
leiden. Maar moeten zij niet dikwijls
hun licht opsteken bij de gestudeerden?
En waar wordt de economie, de staat
huishoudkunde bestudeerd Wie kunnen
het bedrijfsradenstelsel met gezag uit
werken En wie raadpleegt gij voor
beroepskeus, wie voor bestudeering van
R. K. Oudersavond.
Voor eenige weken geleden werd
door de gezamenlijke R. K. Jeugdver-
eenigingen hier ter stede een propagan-
da-avond gehouden ten bate van het
jeugdwerk onder onze R. K. boven-
leerplichtige jeugd. De groote toeloop
deze vergadering was het bewijr
:en levendige belangstelling in ht
R. K. Jeugdwerk. Door deze blijken
van sympathie bemoedigd, besloten de
gezamenlijke R. K. Jeugdvereeoigingen
thans een tweede stap te doen in die
richting en te gaan houden een speciale
oudersavond uitsluitend voor de ouders
Zaterdags né 1.00 uur
worden geen bestellingen
meer aan huis bezorgd.
Hoofdagent „AmsteT'-Bieren.
die kinderen, die zijn aangesloten
bij onze Jongens en Meisjespatronaten,
Burger-jongelingen-vereeniging of Joug-
Vrouwenbond. Was het de bedoeling
van de reeds gehouden vergadering
propaganda voor het jeugdwerk naar
buiten te voeren, thans beleggen ge
noemde jeugd vereenigingen een bijeen
komst alleen voor de ouders om met
hen het zoo gewichtige vraagstuk der
opvoeding te bespreken en tegelijkertijd
hen te wijzen op de hulp, die de ver
schillende jeugdvereenigingen willen
bieden bij de uitvoering van die ge
wichtige laak.
Of zij nu weer een volle zaal zullen
hebben Thans, nu alleen en uitsluitend
de ouders verzocht zijn 1
Wij twijfelen daar geen oogenblik aan.
Wie is niet onder onze ouders over
tuigd van het groote gewicht van het
opvoedings vraagstuk
En wie van onze Roomsche ouders
juicht in onze moeilijke tijden niet van
ganscher harte iedere poging toe, die
door de Roomsche Jeugdvereenigingen
gedaan wordt om hen in het werk derop-
voediDg te steunen.
Toont dan uw belangstelling door
aller opkomst.
De zaal moet dien avond vol zijn
i nu alleen met Roomsche ouders,
die toonen in onzen tijd nog oog en
hebben voor de meest gewich-
i alle werkenvorming en op
voeding hunner kinderen.
Dezer dagen worden u toegangsbe-
jzen aangeboden.
Een klein geldelijk offer wordt daarbij
van u gevraagd voor de R. K. Jeugd
vereenigingen, die zonder dat bun arbeid
'et kunnen doorzetten.
Wie zou er weigeren
Een offer voor het jeugdwerk; een
offer, dat ge geeft voor uw eigen
kinderen.
En dan daarnaast op Dinsdag 25
October een volle zaaldan zal het
jeugdwerk in Amersfoort weer een
goeden dag in de annalen van zijn
geschiedenis kunnen boeken.
Generaal Lamoricière.
EEN LEVENSBEELD
dook Jos, F. H. Hambrs
vn
Daar klonk tot hem, in I860, de
roepstem vao den Paus.
Het hebzuchtige Piemont had zijn
gulzige grijparmen uitgestrekt naar het
erfgoed van Sint Petrus.
Pius IX had het zielvol oog op La
moricière geslagen en hem uitverkoren
als den veldheer, die aan het hoofd
der pauselijke troepen, de Kerkelijke
Staten tegen zijn belagers zou verde
digen.
Toen de Generaal in het bezit was
van den brief, waarin de Vader der
Katholieke Christenheid, den
zijn verdediging opriep, zeide hij tot
zijn omgeving: «ziedaar een zaak, waar
voor ik gaarne zou willen sterven.
Vele zijner vrienden, waaronder meer
dan één wapenmakker met een schit
terend militair verleden, die naast hem
of onder zijn bevelen in Afrika gestre
den had, wezen hem op de moeilijk
heden. die de aanvaarding van het
opperbevel over het pauselijk leger
zouden meebrengen.
Zij trachtten hem te overreden, de
opdracht van Paus Pius van de hand
te wijzen.
Italië zal het graf worden van Uw
militaire reputatie. De overmacht zal
U verpletteren.» Zoo luidde hun waar
schuwing.
Maar de edele bekeerling antwoordde
,op al die bedenkingen: «Wanneer een
grijze vader zijn weergevonden zoon
oproept, om hem tegen de belagers
zijner goederen bij te staan, dan geeft
e zoon zonder aarzelen gehoor aan
stem zijns vaders. Ik ga.»
En hij spoedde zich naar Rome.
De oude krijgsman was in hem ont
waakt en met jeugdigen ijver al9 eens
Noord-Afrika, verdiepte hij zich in
legerzaken, bracht het luttel aantal
pauselijke troepen op voet van oorlog
en het land, zoover de beperkte hulp
middelen toelieten, in staat van ver
dediging.
Daar bruisteD, gelijk de watereD van
:n onstuimigen bergstroom, de over
machtige Piemonteesche legerscharen
.n onder generaal Cialdini.
Lamoricière leed op 18 September
1860 zijn eenige. maar grootsche neder
laag bij Castelfldardo. Hij trok terug
op Ancona.
Deze kustplaats aan de Adriatische
zee, door een zwakke bezetting
dedlgd en onvoldoend-: versterkt, werd
al spoedig van den zeekant.door
Piemontecsch eskader gebombardeerd,
terwijl de kanonnen van Cialdini bres
op bres schoten in de wallen der vesting.
Ancona capituleerde op 29 September.
Lamoricière trok af met krijgsmans
eer en snelde naar de Eeuwige Stad.
Daar wierp hij zich aan de voeten
in den Paus-Koning, die zijn edelen
veldheer ophief, hem in zijn armen
sloot en den balsem zijner hoogepries-
terlijke troostwoorden liet nederdruppe-
n in het lijdend hart van den over-
anncn held.
Zijn laatste levensjaren zou de Gene-
al in zijn vaderland doorbrengen,
aar inmiddels een amnestie afgekon
digd was, waarin ook hij was begrepen.
Al spoedig bouwde hier een groep
liberaal-katholieken torenhooge
wachtiogen op den man, dien n:
werktuig wilde gebruiken, om bij den
H. Vader een verzoening tot stand .te
brengen tusschen de beginselen d>
Revolutie van 1789 en de leerstellingen
der Katholieke Kerk.
Maar Lamoricière onttrok
den kinderlijken aandrang v
utopisten door hen toe te vo
ben de soldaat van den Pau
zijn theoloog».
Overigens», voegde hij aan dit dui
delijk antwoord toe, »dc beginselen van
1789 dragen in hun schoot het Liberalis
me en zijn niets dan de loochening der
erfzonde.»
We zijn aan het eind gekomen v:
een rijk en veelbewogen leven, dat wij
voor de lezers en lezeressen
Eembode», in vogelvlucht hebben
geschetst.
De dood sloeg zijn hand
edelen man, toen hij nog in de kracht
zijns levens was.
De Generaal vertoefde voor zaken
op zijn kasteel bij Amiens en stond op
het punt af te reizen, om zich op het
vaderlijk slot te Chillon weer bij de
zijnen te" voegen.
Het was op Zondag 10 September
1865; des morgens was hij tot de H.
Tafel genaderd.
De uren van den dag waren ge
bruikt om zich voor zijn vertrek voor
te bereiden en de avond was omge
vlogen in een onderhoud met den
pastoor der parochie, over het nut der
Aflaten voor de zielen in het Vagevuur.
Om tien uur verliet de pastoor het
kasteel. Ten twee ure in den nacht
werd hij uit den slaap gewekt en bij
den Generaal geroepen.
Lamoric-ère was overvallen dot
icvtgen aanval van benauwdheid. Hij
eed aan een hartziekte. De ijlings toe
geschoten geestelijke vond den ster
venden held in knielende houding voor
zijn legerstede, de lippen op een kruis
beeld gedrukt, dat hij krampachtig
omkneld hield.
Ia deze houding ontving Lamor.-ière
de generale absolutie en enkelejoogen-
blikken daarna trad kalm de nood in,
dien hij ontelbare malen in de vlaw'.en
van Afrika en het laatst als strijder
voor de rechten van St. Petrus' Stoel, on
verschrokken onder de oogen had gezien.
Zij, die de waarde van 's menschen
leven slechts afmeten naar het tastbare
succes, dat materieel droombeeld van
alle eerzuchtigen, zij zullen in Generaal
Lamoricière slechts een van de mil-
lioenen stervelingen zien, wier geheele
geschiedenis valt samen te vatten in de
woordenhij leefde, stierf en werd
begraven. Maar zij, wier oog niet blijft
ten op het plekje aarde, dat ztjn
-iTelijk hulsel bedekt, den blik des
Geloofs teu hemel slaan en de eind-
zegepraa! van den mensch. door de
wolken heen, speuren in het Rijk boven
de sterren, zij zullen in Lamoricière
den Roomschen krijgsheld eeren, die
waardig is voort te leven in de herin
nering der toekomstige Katholieke
geslachten.
eer recht dan op den aan den
het standbeeld van Pompejus
doorstoken Komeinschen Triomphater,
is op den overwonnen held van Castel
fldardo de lofspraak van toepassing,
door Shakespeare in zijn «Julius Cesar»
tn den mond gelegd van Marcus
«Hij was de edelste van alle Romei-
nen. Zijn leven was vol édele daden
en alles wat grootheid vormt v n ziel,
van karakter, van deugd, had de Na
tuur (hem geschonken, en wél mocht
zij uitroepen: «Hij was een man.»
EINDE.
