DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken - Vrijdag 9 Maart 1923 No. 97
TWEEDE BLAD.
Buitenland.
De gruwelen van den oorlog.
Indien iets in staat is om de mensch-
lieid te overtuigen, dat de ootlog mis
daad is, moet liet wel deze pas ge
voerde oorlog zijn, schreef dr. Lotsy
onlangs.
Begonnen met den inval in België,
is het resultaat geweest de dood van
millioenen flinke jonge mannen, die
elkaar hebben gedood zonder persoon
lijk iets tegen elkaar te hebben, de
levenslange verminking van tallooze
anderen en het krankzinnig worden van
velen. Onder die verminkten zijn er
men herinnert zich het zenuwschok
kende verhaal van den menschelijken
klomp, die geen ledematen meer bad,,
blind cn doof was die erger dan
dood zijn, en nu, 5 jaar na het sluiten
van den vrede, verpleegt de Eogelsche
regeering er nog eenige tienduizenden
daags meer dan 100.000 in feite
en heeft tientallen van hospitalen
voor oorlogs-zenuwpatiënten moeten
stichten.
De gemeenste oorlogsmiddelenver
stikking door vergiftige, verbranding
door brandende gassen, bommen ge
worpen uil vliegtuigen en Zeppelin's,
torpedeering van schepen en schuilei,
zijn gebruikt.
Van oorlogsrecht is niets, letterlijk
niets overgebleven goederen van par
ticulieren zijn verbeurd verklaard, gees
telijk eigendom (patenten) eveneens,
schepen van onzijdigen eveneens, neu
trale landen men herinnere zich de
behandeliDg, die wij ondervonden
geblokkeerd, vreedzame neutrale onder
danen zijn vermoord, teekenen van ver
dienste (decoratie's, eeredoctoraten,
eerelidmaatschappen) aan hen die ze
verdiend hadden, ontnomen, weten
schappelijke weiken zijn geboycot....
't Is goed, zich dat alles en vee)
meer nog eens te herinneren, nu men
bij onze buren weer op oorlog aansti
Ds ten top verheven vereering
het milltaifisme in Duitschland was
een der oorzaken, maar men heeft daar
het militairisme in zijn ergstcn
vernietigd.
Er waren er die hoopten tijdens den
ootlog niet op een vernietigende neder
laag van ééne partij, omdat zij daar
van geen weikslijken maar slechts een
schijn-vrede, geen vernietiging van het
militairisme, maar slechts een verplaat
sing daarvan vreesden.
Zij hebben helaas gelijk gekregen.
De toestand van thans is ernstiger dan
die van vóór den oorlog. Toen ijiilden
ten minste twee legermachten: de
Dultsche en de Fransche, elkaar
ongeveer in evenwicht, thans niet n
Na het Duiteche, zien we nu het
Franco-Belgischemilitaiisme triomfeeren
Dat alle militarisme uit den booze is,
blijkt alweer uit de herhaling van zooveel
wat in den oorlog is geschied. Wij
hebben weer leugenbcrichten, weer
cotflscatie van particulier eigendom, er
zijn weer onschuidigen gedood en
niemand heeft zekerheid.
De roerige Ruhrstreek.
De Duitsche Rijksregecring, met name
kanselier dr. Cuno, acht de toestand
tengevolge van nieuwe uitbreiding der
Fransche bezetting ernstig.
De Rijksdag is bijeengeroepen.
In Frankrijk woedt verwacht, dat
Duitschland weldra zwichten zal.
In een intervieuw verklaarde de Duit
sche rijkskanselier, dat Duitschland geen
oplossing zal aanvaarden, welke het
Rijnland niet ongewijzigd bij het Rijklaar.
Iutusschen wordt het bezet gebied
finaal afgesloten van 't overige Duitsch
gebied, 't spoorwegverkeer gaat al meer
in verwarring en er is alle vrees vto
de le vensmiddelen voorziening van 1
zoo dicht bevolkte Industrie gebied.
De Dultsche regeering, die haar on
derdanen in de verdrukking naar best
vermogen steunt, bedient zich
automobielen voor lcsensmiddelenaan-
voer enz.
Maar als ook deze auto s door de
l-ranschcn gcrcquireeid worden? Ook
de voorziening met geldmiddelen word'
bezwaarlijk. De 12 milliocn, die onlangs
op de grens van bet Ruhrgebied door
de Franschen werd buitgemaakt, zijn
niet teruggegeven. Telkens wordt be
slag gelegd op Duitsche openbare Uas-
De Duitsche rijkskanselier heeft de
Duitsche bevolking gerustgesteld met
de verzekering, dat dc Duitsche industrie
voorloopig de Ruhr-kolen missen kBn
en dat er geld genoeg is om steenkool
uit Engeland in te voeren. Ondanks
deze aankoopen van Engelsche steen
kool is de koers van de mark niet ge
vallen, zelfs iets verbeterd.
Maar gevaarlijk blijft de toestand zeer
zeker.
meer inhechtenisnemingen van
Duitsche ambtenaren worden gemeld
reeds vallen nu en dan slachtoffers
i 't gewapend Fransch optreden.
Binnenland
Het bondsbestuur van den Alg. Ned.
Bond van Handels- en Kantoorbedien
en heeft naar aanleiding van het feit
at het militair personeel der lucht-
aart-afdeeling te Soesterberg in 2ijn
rijen tijd er verschillende nevenbe
trekkingen op na houdt, waaronder die
handelsreiziger, zich gewend tot
minister van Oorlog.
minister antwoordde dat doorhem
het standpunt wordt ingenomen, dal
militairen gerechtigd zijn in hun vrijeQ
tijd nevenbetrekkingen waar te nemen,
mits de dienstbelangen daardoor niet
worden geschaad. De minister achtte
mitsdien geen termen aanwezig tot het
uitvaardigen van verbodsbepalingen die
aan die vrijheid een einde zouden
Waarschuwing-
Het Centraal Bureau voor de K.S.A.
Nederland te Leiden acht zich ver
plicht met klem te waarschuwen tege-
de misleidende wijze, waarop de zoo
genaamde Nationale VereeDigiDg tot
bestiijding van slechte lectuur »Sint
Nicolaas», gevestigd te Utrecht, werk-
Deze vereeniging, goedgekeurd bij
Koninklijk Besluit van 6 Jan. 1914, is
geen Katholieke Vereeniging. Zij is niet
Kerkelijk Goedgekeurd, Een grondig
onderzoek door ons Bureau te Utrecht
ingesteld bracht aan het licht, dat de
vereeniging «Sint Nicolaas» aldaar vrij
wel onbekend is.
Deze vereeniging durft bet niettemin
aan om een enorme premie-verloting
te organiseer'en. De uitgifte bestaat u t
1000 series van 1000 obligaties, elk
van f2 50, dat is dus totaal 2'/j mil-
lioen gulden 1 Deze loten tracht men
aan den man «e brengen o.a. in het
Zuiden des lands en in Zuid-Holland.
Daarbij wordt als doel voorgespiegeld:
•het constitueeren van eene groote
bibliotheek, hoofdzakelijk bestaande uit
studie- en Apologetische werken'
Vager kan het niet gezegd worden I
Ofschoon het prospectus co zelfs de
keuze der prijzen cn de mededeeling,
dat de uitslag der trekkingen 10 dagen
daarna in alle R.K. bladen zal worden
gepubliceerd bij den oppervlakkigen
lezer sterk den indruk wekken, dat men
hier te doen heeft
waardige, Roomsche onderneming, bleek
hiervan bij ons onderzoek niets.
Het prospectus is ondeiteekend door
den administrateur J. J. van Zeist. Het
steungrage of koopgrage publiek
de gelden voor de pr(
op postrekening no. 81832 van E. M.
Wijsbeek te Soest. Dit blijkt de echt-
genoote te zijn van voornoemden
Zeist, zoodat de vraag zich aan
opdringt of dit echtpaar te zamen de
vereeniging »Sint Nicolaas» vormen.
Voorts geeft van Zeist als adres op
Administrntic van deSt.Nicolaasloterij»,
postbox, Utrecht. Op het eerste gezicht
wekt het reeds bevreemding, dat geen
nummer van de postbox wordt ver
meld, maar nog grooter wordt de ver
bazing, als bij informatie blijkt, dat deze
heer in het geheel geen postbox te
Utrecht* heett, doch de Administratie der
Postergen genoodzaakt is al zijn corres
pondentie door te zenden naar Soest,
waar van Zeist woonplaats schijnt te
hebben. Wij informeerden bij een zeer
wel ingelicht adres te Soest naar boven
bedoelde personen. Zij bleken echter
aldaar onbekend,
Door het iogestelde onderzoek is
bij ons Bureau de overtuiging gevestigd
dat deze vereeniging met geen enkel
katholiek belang iets van doen heeft.
Wij raden dan ook het R. K. publiek
niet met een en ander in te
zich niet door den schijn tc
laten misleiden.
Waarschijnlijk door een misverstand
vindt men deze vereeniging St. Nicolaas
vermeld in de Pius Almanak 1923 blz.
774. Moest die vermeldiDg als reclame
of loozc aanbeveling dienen bij gele
genheid der premie-loterij
Het Centraal Bureau zal zien hoe
deze zaak verder kan worden opgetre
den en houdt zich inmiddels aanbe
volen voor mcdcdeellngen, daarop be-
trekkng hebbende.
Gemengde Berichten
Troepen hongerige wolven maken
in den laatslen tijd de districten inhei
Zuid-Oosten vsn Rusland onveilig.
|H Reizigers, die met sleden uit Simbrisk
is weer een milliard, bestemd voor het onlangs een boer, met zijn gezin door
1 boer, met zijn j
Ia den vooravond liep een 16 jarig
meisje, te Haarlem; op den Kleinen
Houtweg, om zich naar de R.K, Huis
houdschool te begeven. Achter
naderde een auto. Toen deze
onmiddelijke nabijheid van het meisje
was gekomeD, werd gestopteen man
stapte uitnam het meisje op
tilde haar in het voertuig en bond haar
een doek voor de oogeu.
De auto reed intusschen door, alhoe
wel het meisje luidkeels schreeuwde.
Terwijl men haar bij de polsen vast
hield, werd het hoofdhaar afgeknipt.
Ongeveer 10 minuten later werd zij
eer uit de auto geduwdhet bleek
dat zij zich toen op den Heerenweg
bevond, tusscheo de Koediefslaan
de Kerklaan.
Maandag is te Haarlem een vracht
auto, in bet water van dc Bakenesser-
gracht gereden. Alvorens in de gracht
te duiken, reed de auto tegen een lan
taarnpaal, waartusschen een 38-jarige
pakhuisknecht beklemd geraakte en
daardoor een been brak.
Bij den juwelier Nijiand te Zutfen
vervoegde zich een juffrouw, die een
brief overhandigde met verzoek om ant
woord. Daarin verzoekt de firma Becker
BrummcD enkele gouden hor
loges en dito kettingen aan brengster
te willen medegeven, tentinde daaruit
een cadeau voor een jubileerenden be
ambte te kunnen kiezen. Den volgenden
ochtend zou antwoord worden gegeven
en zou dan meteen de tekst
inscriptie opgegeven worden.
Twaalf horloges met kettingen, ter
waarde van f2000, werden meegegeven.
Toen geen antwoord kwam, toog een
der firmanttn naar Brummen om te
informeeren. Hem bleek toen, dat de
firma Becker Zn. van alles onkundig
was cn zij onder baar personeel geen
jubileereDde had. Aangifte bij de politie
rolgde.
De politie te Grootebroek heeft
proces-verbaal opgemaakt tegen een
drietal opgeschoten jongens (waarschijn
lijk ook wel aangeschoten, wegens het
feit, dat in den nacht twee kruisen van
voorgevel der katb. school zijn af
gerukt.
Eeo tragisch geval beeft zich bij
Belfast, voorgedaan, Er wandelde een
kindermeisje langs de rivier met een
jongeije van l'/a ja»'. d»l uitgleed en
in hef water viel. Hit meisje Irachite
het kind te redden, doch zonder gevolg;
beiden zija veidronken.
De eenige ooggetuige van het tra
gisch geval was een meisje,
i hulp kon roepen, omdat ze
hoefte waren dus oorzaak, dat men in
de cultuurstreken al spoedig met over
productie zat, die weer tot prijsdrukking
leidde.
Er komt nog bij, dat de techniek van
den land- en tuinbouw, ook reeds voor
den oorlog, dermate was verbeterd, ook
behulp van de toepassing van
we vondsten door de natuurweten
schappen, dat een sterk stijgende pro
ductie kon voorspeld worden. Nieuwe
igrarische landen begonneD hun export
jit te breiden. En zoo ontstond, ook
al nam de wereldbevolking toe, toch
n productie, die zeer' ruim was te
Transportmoeilijkheden wist men te
overwinnen en daardoor was er een
levendig vertier op de wereldmarkt. De
grootste vootdeelen werden daar be
haald door hen, die in eigen land het
goedkoopst konden produceeren. In
den grond van de zaak werd de con
currentie een strijd over de duurte of
goedkoopte van den arbeid e
bedrijfsbenoodigdheden.
Waar de bodem geringer waarde heeft
en in groote uitgestrektheden beschik
baar is, waar de landarbeid zoo goed
als geheel machinaal wordt uitgeoefend,
daar is de productie zooveel tc goed-
kooper dan in landen, waar de agraii
sche grond duur is cn de landarbeid
voor een groot deel handenarbeid is.
En zoo komen vanzelf de oudere,
dichtbevolkte landen, met sterk ver
snipperd grondbezit achter bij de streken
met dunne bevolking cn groote com
plexen bouwgrond. Zij, die 't goedkoopst
produceeren, winnen hel op de wereld
markt. T.G,
Amersfoort
Agenda voor de openbare verga
dering van den Raad der gemeente
Amersfoort, op Dinsdag 13 Maart 1923,
s namiddags twee uur.
1. Ingekomen stukken en mededee-
llngen.
2. Voorstel van B. en W. inzake
de wijze van het doen vervaardigen
vao meeidere exemplaren van het
nogrrfiicli raadsversiag.
3. Behandeling gcniecntebegrooting
1923.
Bij een bakker, te Maasland consta
teerden twee controleurs van de arbeids
inspectie overtreding. Men wilde den
man verbaliseeren maar hij weigerde
de noodige inlichtingen te verschaffen.
Ook de zoons van den ouden heer
i daartoe geenszins bereid. Nu be
gonnen de ambtenaren, na eerst zoo
vriendelijk mogelijk te zijn geweest, te
dreigen, waarop een der zoons zijn
vuisten gebruikte. In een oogwenk
waren de controleurs de deur uitge
gooid, kwamen in een slop terecht en
werden daar danig afgeranseld. Op het
geroep smoord U kwamen dan eenige
politiemannen ter plaatse, die proces
verbaal opmaakten. Vrijwel bewusteloos
werden de twee slachtoffers buiten ge
bracht; zij moesten onder dokters be
handeling worden gesteld.
Land- en Tuinbouw
Rijksbank filiaal te Dusseldorp, in beslag wolven werd aangevallen, toen hij per
eenomen door Fransche posten. Dal er slede een varken naar de markt bracht,
in deze omstandigheden van een goede De boer, zijn vrouw, hun twee kinderen,
verzorging der Ruhrbevolking niet veel de paarden en bet varkeo werden door
terecht kan komen is duidelijk. de wilde dieren verscheurd.
De wereldmarkt-
In den oorlog moest op alles be
zuinigd worden en het eerst op het
voed'el. Waar men maar kon, ging de
bevolking zoo goed en kwaad ais dat
loopeo wilde zelf over tot het telen
van voedingsgewassen. Daardoor ont
stond minder vraag bij de beroeps-
kweekerr. Armoede en beperkte be-
Van gemeentewege werd aanbesteed
het bouwen van drie woningen in de
Bolderstraat.
Ingeschreven werd als volgtStaal-
an Amsterdam f8900; Buddingh
f 8985 Sraa'en Leüsden f 9240 Engel
van Kuyzen f9484; Vijzel f9637 Vos
f9651; v. Keu'en f9980; Overcem
f9890Rennes f9935 De Bruin Hoog
land f9980; van Dorih f9990; Oerle-
mans f10130; de Wit en Westermeijer
f10365; Barten en de Wilde f10378;
Kuntz f 10449.
Overzicht van de weikzaBmheden
der arbeidsbeurs gedurende de maand
Februari 1923. Afdeeling voor mannen
aanvragen van werkgevers 56 aanbie
dingen van werkzoekenden 1052 aantal
plaatsingen 43 (over de maand Februari
van het vorige jaar waren deze cijfers
resp. 95, 912 en 87. Afdeeling voor
vrouwen. Aanvragen van werkgevers
14aanbiedingen van werkzoekenden
44 aantal plaatsingen 4 (over de maand
Februari van het vorige jaar waren deze
cijfers resp. 24, 43 en 4).
Huldigings-Comité 1923.
De volgende autoriteiten zijn uitge-
oodigd om deel uit te maken var
Eere-comilé.
Eerevoorzitter Mr. J. C. Graaf
Randwijck, Burgemeester v. Amersfoort.
Eere-ledenW. L. F. C. Ridder van
Rappard, Gencr aal-majoor, commandant
|d;r 4e divisie.
T. L. S. Nedermeijer Ridder van
Rosenthal, Kolonel der Huzaren, Gar
nizoenscommandant.
L. A. F. X. Fock, Kanunnik, Deken
en Pastoor.
Ds. K. den Hollander, Predikant der
Ned. Herv. Gemeente.
Ds. A. M. Donner, Predikant der
Gereformeerde Gemeente.
Ds. R. Miedema, Predikant der Re-
monstrmtsche Geref. Gemeente.
A. Rinkel, Pastoor v. h. Kerkgenoot
schap der Oud-Bisschoppelijke Cleresy
M. S. de Pool, Voorzitter v.h. Kerk
bestuur der Ned, Isr. Gemeente.
dat dit comité gevormd is om leiding
te geven aan de wijze, waarop de
Amersfoortsche burgerij uiting zal geven
aan hare gevoelens ten opzichte van
H. M. de Koningin, bij gelegenheid van
baar 25 jarig regeeringsjubileum,
dat het zal trachten te organiseeren
volks- en kinderfeesten, zang- en mu-
ziek-uitvoeringen, sport-demonstraties,
optocht- en tentoonstellingen op het
gebied van bloemen- en landbouwpro-
dat reeds bij het samenstellen van
het comité gebleken is, dat uit alle
kringen der burgerij medewerking ver
leend wordt en ongetwijfeld blijken zal,
dat de burgerij bereid zal worden ge
vonden persoonlijke en geldelijke offers
te brengen,
dat, hoezeer het voornemen bestaat
bij de samenstelling der plannen reke
ning te houden met den ernst der tijden,
wel verwacht kan worden, dat de bij
dragen der burgerij niet in die mate
zullen vloeien, dat de steun der Ge
meente ontbeerd kan worden,
dat het Comité met teleurstelling beeft
vernomen, dat Burgemeester en Wet
houders in de memorie van antwoord
bij de post «Subsidie Oranje vereeniging»
opmerken, dat eene verbooging van het
subsidie niet wordt voorgesteld, omdat
Burgemeester en Wethouders het beter
achten, indien de huldiging en festivi
teiten geheel op initiatief van eu door
de burgerij worden voorbereid en uit
gevoerd,
dat het comité hieromtrent opmerkt,
dat het Huldigings-comité 1923 geheel
onafhankelijk van de Oranjevereniging
werkt en wel wegens het bijzonder
karakter van de huldiging,
dat het bijzonder karakter der huldi
ging van H. M. de Koningin, bij de her
denking van Hare regeering gedurende
een tijdperk met zeer moeilijke omstan
digheden, voldoende blijkt uit de offi-
cicele deelneming van de Laadsover-
heid et van de overheid van bijkans
alle gemeenten,
dat, hoezeer dc opmerking van Burge
meester en Weihouders, dal de huldi
ging en festiviteiten geheel op initiatief
van en door de bevolking worden voor
bereid en uitgevoerd juist, en in over
eenstemming is met hetgeen tot dus-
'erre heeft plaats gevonden, niettemin
i.i. gerekend mag worden op den steun,
moreel en financieel, van de overheid
der gemeente Amersfoort,
Redenen waarom het huldigingseomité
1973 Uwen Raad beleefd verzoekt toe
te staan hetzij een subsidie, hetzij een
crcdiet, waarvan niet dan bij noodzake
lijkheid gebruik zal worden gemaakt,
f2500.—.
Volgend adres is door het Huldi-
gngs-comlté 1923 aan den Raad der
emeente Amersfoort verzonden
Geven met eerbied te kennen, L. A.
Baron van Ittersum en J. L, van der
Moer ten deze, onderscheidenlijk als
voorzitter en secretaris, vertegenwoor
digend het Huldigiogscomité 1923,
't Welk doende
Het Huldigingscomité 1923
VAN ITTERSUM, Voorzitter,
VAN DER MOER, Secretaris.
In de Zondag gehouden bijeenkomst
i »St. Aloysius» hield Ir. Dr. F. C.
Huijgen een le ing over de mogelijk
heid van den Zondvloed, besprak een
viertal natuurkundige mogelijkheden,
citeerde de bijbel, las legenden van ver-
schilende oude stammen voor, om dan
het feit de zondvloed te bevestigen.
Over de R. K. Sportbeweging alhier
citeeren we voor heden de (R. K)
Sport-Illustratie. »Te Amersfoort waren
moeilijkheden ontstaan inzake de room
sche spoit-organisatie, zij zijn thans uil
den weg geruimd. Maandagavond beeft
een conferentie plaats gehad van het
dagelijksch bestuur van den R. K. Voet
balbond met den HoogEerw. Deken
van Amersfoort als gevolg waarvan
thans de WelEerw. Heer Kap. v.
Straelen ia aangewezen om de R. K.
Spoitbeweging in Amersfoort te regelen
en te verzorgen.»
Ook laten we nog het bijschrift volgen
•Over dezen gang van zaken zijn we
natuurlijk buitengewoon verheugdMet
de benoeming van Kap. v. Straelen
kunnen wij de Amersfoortsche sport
wel gelukwenschen. Immers Kap. v.
Straelen is de bekende propagandist
uit de Betuwe waar hij met zooveel
energie en geestdrift geholpen heeft aan
den opbouw der Roomsche spott in
deze streken. Daarom een hartelijk
woord van welkom aan den nieuwen
Amersfoortacben adviseur.»
Bij het examen nuttige handwerken
slaagden te Amsterdam de dames A. A.
Ammerlaan. C. W. M. Botman, J. van
der Lijn, E. M. de Graaf, P. S. van
Lexmond, W. C. Kruis, S. A, Lom-
baerts en J. G. Steeking van hier.
Een villa aan de Euimalaan weid
overstaan van notaris Bolk geveild
en besomde 115.100.
