N.V. Middenstands-Credietbank Bel dan op No. 42 TARWENA Credieten - Incasso's - Deposito's DE EEMBODE R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken ABONNBMBNTBN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prfl» per drie maanden 11.00. Bullen de gemeente Amersfoort 11.10- Afzonderlijke nummers 10 ct. Dinsdag 10 April 1923 No. Zeven en Dertigste Jaargang KANTOOR: LANOEORACHT 28. AMERSFOORT. TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAO ADVBRTBNTlfiN 29 cent per regel. Blliqke tarieven r nijverheid bij geregeld adverteeren. AdvertenHCn m< en VrQdag vóór B uur worden bezorgd. Een bepaal niet worden gegarandeerd. Dien God met al uw kracht, èn de wereld èn het teven zal n bevredigen. Deze raad alleen helpt ons om de taak, ons door de omstandigheden opgelegd, te vervullen, den last des levens te dragen. Zijn de tijden nu moeilijker, zoo komt het er slechts op aan, den levensplicht te aanvaarden met dieperen ernst, met warmer vroomheid, met grootere zelfverloochening dan voorheen. Uan oud-JIimrsfoort. door A. F. VAN BEURDEN, [hond ,1 ju Min vijftig jaar, te rugge, en kuss' dc eersten [stectt', zong vader Vondel in 1657, tot lof vxn Amersfoort. Ook Jonker Everhard Meijster, de bekende zonderling en rijmheld, die de stad met den grooten Kei begiftigde, schoot voor haar in dichtvuur, terwijl de stad niet ongeprezen bleef in den hoogdravenden en zeer langen rijm- lofkrans van Mr. Laurens Bake, heer van Wulveihorst, te vinden van Bemmel II 1007. Maar in een Chroniekje ten stadhuize berustende, vond ik een vers, door een geestelijk heer in 1655 gesmeed, dat het lijdeu en strijden der stad nog eens aanschouwelijk maakt door enkele la Amersfurtum, Die sesmaell voelt der wateren vloedt, En negenmaell het plunderen boet Die 't Vuijr noch negenmaell bedroeft, Is dié niet dick en hart beproeft? God geeft hxer niet meer ongeluckx Die staende bleef in zooveel drucx, 't Zij ver, dat Amersfoort, de stadt Noch zou vergaen, van weelde satt I In het Chroniekje lezen wij nog vol gende feiten, meer of minder bekend. Randenbroeck, ten zuiden der stad, werd in 1349 al verheven als een leen ten Zutphenschen rechten door den bur gemeester van Amersfoort voor de stad, Tijdens het schrijven der chroniek behoorde het aan den wijd vermaarden Jacob van Campen, bouwmeester schilder. lo 1536 wilde men de stad op Sint Cruijsavond aan den Gelderschen Hertog verraden, Dit kwam uit doordat een vrouw de gesprekken afluisterde (Root- selaar 3/283Dc verraders werden ge vangen, onthoofd, gevierendeelden de vier deelen aan de verschillende poorten gehangen. In 1543 kreeg men op 4 Juli bezoek van Marten van Rossum. Men wilde hem buiten de stad houden, zoodat bij er pas na vijfmaal storm loopen in kt Hij nam 80000 Rijders van 24 stu 't stuk als buit mede, een groote som voor dien tjjd. Op dien inval en de taaie verdediging der stad is door de Gelderschen 't vol gend rijmpje gemaakt Amersfoort was een camp vol stieren, Keijrer nochte Koninck Cost haer regieren, Maer Doe Merten van Rossum quam, Die maccktc van elckcn stier .een lam. De jaren 1547, 1552, 1562, 1623 1655 staan geboekt als de jaren waarin het hemelvuur op de torens sloeg deze beschadigde, Ook zijn er vrij nauwkeu-ige aan- teckeningen in te vinden uver de koperen bedekking waarmede in 1655 het spits van den O. L. V. Toren bedekt werd, en lat na degelijke examinatie door afge vaardigden. Het plaatsen van het 12 voet hooge, 750 pond zware kruis wordt ver meld met de bijzonderheid, dat het te Amsterdam gemaakt werd. Het werd geleverd door den smid Willem Her mans, omdat zijne Amersfoortsche con currenten 18 stuivers per pond wilden hebben. Nog wordt vermeld, dat in den jare 1600 op den Heiligenberg bulten Amers foort eene kapel gesticht werd óp een heuvel ter cere van Onze Lieve Vrouw. een les voor de vele aanzienlijke, adellijke geslachten, die Amersfoort in die dagen binnen zijn muren telde, diende het sluitvets In Romt. VI. Van Rome zelf heb ik u nog niel veel verteld, waarde lezer, daarom wilde ik u heden eens rondleiden door de stad en u van enkele merkwaardigbedt vertellen. EerBt gaan wij eens een kijkje nemi ver het geheele stadsbeeld, zooals en dat wel op zijn schoonst heeft in af den Janiculus-heuvel. Rome is ,i zeven heuvelen gebouwd. Men kap zich dus voorstellen, dat men op ver schillende punten mooie uitzichten kan hebben over de stad, vooral legen den avond als de laatste stralen der gouden zon een purperen licht spreiden over koepels en daken. Bekend is hiervoor bet uitzicht van het terras van Pincio, Rome's schoonste park, heen ik u straks nog even hoop te geleiden. Maar breeder en schooner uitzicht dan van den Janicuius heeft men toch nergens. 't Was de eerste groote wandeling, die wij te Rome maakten in gezel schap van een onzer gasihcercn van de Anima, Eetst een eindweegs door de volksbuurten, waar men telkens weer gefrappeerd wordt door typisch Italiaan- sche straattafereeltjes, dan de groote «Corso Vittorio Emmannelex overge stoken en we staan aan den Tiber, dien we ditmaal passeeren over een leelijke ijzeren brug. Foei, wat steekt die in zijn moderne nuchterheid af bij de andere sierlijke en monumentale Tiber-bruggen I Nu tijn we in Trastevere, zooals de wijk genoemd wordt, die zuidelijk van het Vaticaan op den rechter Tibcr-oever ligt (tras Tevere aan de overzijde van den Tiber). Al dade lijk begint de weg te stijgen, wat op een watmen Romeinschen middag niet strekt om de wandeli-ig te veraange namen. Maar onze gids stelt ons gerust de Janicuius is nog geen 100 M. hoog en de weg zal voor het grootste deel beschaduwd zijn. We komen aan een trap, die leidt naar de kerk en bet klooster van San Oaofrio. Onder aan de trap staat een zeer oude eik, welks resten door'ijzeren banden aaneengc- houden worden. Onder deze eik was het geliefkoosde zitje van den beroem D U IJ VIS 'T FUNSTE voor PUDDING, VLA'S den dichter Toiquato l asso en de H. Philippus Nerius gaf hier godsdienst onderricht aan de Romeinsche straat jeugd, wier liefde hij eerst had weten te winnen door aan hun spelletjes deel te nemen. In de portiek van dc ketk zitten een paar broeders, die verwonderd opzien naar de vreemdelingen, die op het uur van de Siesta naar boven komen ge klauterd. Op ons vriendelijk verzoek gaat een met ons mee om ons kerk en klooster te laten bezichtigen. In de kerk bevinden zich de graven van Torquato Tasso (met een zeer schoon monument) en van Kardinaal Mezzo- fanti, de beroemde talenkenner, die meer dan 70 talen en dialecten kende _io 1849 begraven werd. Er waren ook nog heel mooie fresco's en schilderijen te bewonderen, maar men kan niet alles beschrijven op straffe velend te worden. We zagen I or 't eerst iets, wal we later in verschillende kerken opmerkten naast het hoogaltaar een portret en wapen bord van een Kardinaal i.e. van Kard. Andrieu, Aartsbisschop van Bordeaux. Iedere Kardinaal heeft in Rome zijn kerk, (zijn titel kerk), die aldus haar Patroon eert. Iu het klooster brzlch- tigden wij behalve een 20 lal fresco's, die het leven van St. Onophtius uitbeelden, de kamers, waar dc dichter van «Glerusalemme liberator, de laat ste jaren tijus levens, toen zijn geest vermogens begonnen te verzwakken, onder de liefderijke verzorging der kloosterlingen doorbracht en den 25en April 1595 den laAtsten adem uitblies. De monniken hebben uit piëteit voor deu grooten dichter de kamers steeds gelaten, zooals hij ze bewoond had, verschillende souvenirs van den laureatus« bijeengebracht. De Italiaanzche regeering heeft in de vorige eeuw met zoovele andere waarde volle gebouwen en verzamelingen in het bezit van kerkelijke instellingen - ook deze tot «monumento nationale verklaard d. w. z. ze zonder meer ont eigend en de kloosterlingen als potliers en gidsan van dit goedkoope museum aangesteld, terwijl zij zelf de entree gelden opstrijkt. Is liet wonder waar dc regeeriog zoo'n voorbeeld geeft, dat het volk 't met de eerlijkheid zoo nauw niet neemt, en zelfs ecnige jaren geleden een minister wegens verduistering van een paar miljoenijes in staat van be schuldiging werd gesteld Maar laten wij onze wandeling voort zetten en onze gemoedsrust niet laten verstoren dour dingen, die een Italiaan, nienles, nietigheden, bcuzeliogen vindi. We ltoraen op de prachtige «Passcg- giata del Gianicolo« nl. de promenade, over dc niculus, aangelegd door de voormalige tuinen vbu het klooster en een paar particuliere villa's. O,ia oog wordt getrokken door een slank wit torentje: een vuurtoren, die 'savoods van af deze hoogte witte, groene en voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange Gracht no. 4 Telefoon no. 304 Depositorente van 3'/i-5% roode lichtbundels over de stad werpt, een geschenk van in Amerika levende Italianen aan dc hoofdstad van hun vaderland. Even verder alweer een :rgernis, zooals het Rome der laatste halve eeuw, het Rome van 't ééne Italië, den katholiek ze niet spaart een kolossaal monument voor. den op- roerigen Garibaldi, die hoog boven zijn roodhemden op zijn bronzen paard ge zeten een vcrachtelijken blik werpt op het Vaticaan. Aan zjjn voeten ligt een soldaat, die den loop van zijn geweer gericht houdt op den koepel van St. Pieter. Zoo is er in Rome naast het vele, dat sticht en opwekt tot devotie, ook veel dat ergert en prikkelt. Is het niet meer dan ergerlijk, dat juist tegenover het Vaticaan de Communisten hun hoofdkwartier hebben met de beeltenis er voor van den afvalligen monnik en godloochenaar Giordano Bruno Is hel niet ktenkend, dat men in Rome, dat meer dan vijflier. eeuwen onbetwist de stad d"r Pausen was, een monument heeft gesticht voor Victor Emmanuel, die der Paus zjjn stad en zijn staat ontfli il een monument, dat S. Pieter in de schaduw moest stellen De nieuwe richting in het Italiaansche bestuur schijnt betere bctrekkinge het Vaticaan na tc streven. Maar dan zal msn zich ook van dergelijke op zettelijke en tartende krenkingen van den Paus en de geheele katholieke wereld hebben te orihouden en hopen we de bestaande zooveel doenlijk op ruimen of maskeeren. Keeren we Garibaldi den rug toe en 5aan we aan de (teenen borstwering, ie het platform afsluit, genieten den allez-overheerachenden koepel van Sint Pieter, dan de Pincio, de «yuiri- nalis* met het oude zomerverblijf der Pausen, thans «koninklijk paleis», de 1) Deze opzet is echter geheel mis lukt. Zóó zelfs dat een niet-katholiek landgenoot, die in deze zeker niet door antipathireo gedreven wordt er over vonnist, «dat het 't geheele stadsbeeld verstoort met zijn schetterend wit en goud suikerbakkers wit en koeke- bakkers verguldsel en dat hel helaas, zoodra men R»me van een hoogte over- zich met zijn krijtwitte plek op dringt. Waarlijk het moderne Italid komt hiermee allesbehalve artistiek voor den dag!« Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort. Stemt Donderdag a.a. op de Roomsche lijst no. 10 en ge helpt hot Roomache element In de provinciale Stalen van Utrecht ver* sterken. 'Esquilinust met de kerk van Maria ter Sneeuw, de koepels van honderden kerken. i?ome heeft 450 Katb. kerken, voor 't tnecrendeel met koepels ver sierd. Torent vertoont het stadsbeeld la enkele ."de slanke toren van de Maria Maggiorl, de juist genoemde O. L. Vr, ter Sneeuw en geheel rechts reeds bulten de stad die van S. Paulua buiten de muren zflo de eenige, die op vallen. Daar recht vóór ons de geweldige rotonde van het Colosseum morgen zuilen we het gaan bezoeken. Daar over heen in de verte, wazig in de scherpe lucht de bergen bij Tivoli, Castelgandolfo, het vroegere buitenver blijf, der Pausen Prascati en Rocca dl Papain het Albaansch gebergte. Maar siet eens dichterbij, hoe bevallig de kronkelende Tiber hier en daar tusscben de huisenmaasa's te voorschijn komtl Hoe aardig ligt daar het Tiber-eiland. Isola di Tevere, dat door den bouw der kaaimuren de vorm van een groot schip heeft gekregen en vroeger selfs met een groote obellek als mast opgesmukt. Aan onse voeten ligt Trastlverc, een heel oude stadswijk met een eenigssins eigen karakter. De Traateveranen be- weeren 't meest onvervalscbt het Ro- meinrche bloed en den ouden Romein sche geest bewaard te hebben en gaaa daar wat gtoot op. Door de straten van deze wijk maakte eenmaal Sint l'etius zijn kruisweg, evenals zijn god- delijken Meester nagejouwd door een joelende en spottende menigte. Want deze heuvel waarop wij staan, de Jani cuius was zijn Calvarie, Een paar mi nuten verder is op de plaats waar hij 9 Hoe eene roeping komt. Dien nzcht sliepen wij vlak naast elkander, of liever ik veinsd te slspen, want ik kon geen oog sluiten. Daags daarna, toen wij tegen den avond hel kamp naderden wij hadden eene geforceerde marsch gemaakt en bijna in eene rechte lijn zag ik hem beven en verbleekcn hij bleef mij nochtans volgen. «Twee vrouwen van de stam waren bezig met kruiden plukken in bosch. dat wij doorgingen. Hem ziende, namen zij. angstkreten slakende, de vlucht. Woest geschrei beantwoordde de kreten en er ontstond eene onge wone opschudding in het kamp. Mijn imdgezet, ik zou kunnen zeggen mijn gevangene, poogde te vluchten. Slechts ir.et de grootste moeite gelukte het mij hem te weerhouden, maar bet was mij on mogelijk hem nog een stap voor waarts te laten doen. «Intusscben hadden zich al de krijgers van de stam gewapendzij kwamen in allerijl toesnellen inet de boog en de knods in de hand i in een oogwenk waren wij door hen omtlngd. Hunne houding had op dat oogenblik niets geruststellends. Het gezichtt— 'ijand had hunne woede weder doen ontwaken zij zwaaiden hunne wapenen onder de vrecselijkste iicliaamsvcr- draaliogen, terwijl hij, als een leeuw zijn lang hoofdhaar schuddende en met woeste vastberadenheid rondziende voor nemens scheen tijn leven duur te ver- koopeo. Het was een gevaarlijk oogen blik en ik verweet mij zeiven door mijne onvoorzichtigheid de wraak van de Indianen gediend te hebben door hun een slachtoffer te voeren, dat zij niet zouden hebben durven vervolgen. Ik wierp mij tuischen den moordenaar en zijne rechters en hem met mijn lichaam dekkende, richtte ik tot het oppcrhoold hittere verwijlen over zjjn woordbreuk, hem een verrader en een leugenaai noemende. De^F belecdiging, de grootste welke men een wilde kan toevoegen, trof hem diep. Op een tecken van zijne hand zakten de bijlen hij trad zonder wapens op ons toe en reikte zijn vijand dc hand ten tceken van vergiffenis. Terstond wierpen dc Indianen hunne wapens neder, lei wijl de misdadiger, drie malen achtereen nedcrknicleodc, den voet van Arrow Rail nam en dien op zjjn hoofd zette ten blijk van onder werping. «Sinds dat oogenblik was ailes ver geten en dien zelfden avond vierden wij die gelukkige gebeurtenis door een feestmaal waarvoor een door de Indianen geschoten beer nl dc gerechten leverde. Na eenige dagen doorgebracht tc hebben bij die stani. «elke ik het geluk gehad had op den rechten weg terug te voeren, vervolgde ik mijn lange reis. De goede Indianen vergezelden mij tol aan dc grenzen van hun jachtgebied. Op het oogenblik, dat ik, na hun een laatsten keer mijn zegen gegeven hebben, van hen afscheid nam om I gebied der stam van den Bever te I treden, nam de Indiaan, dien ik van de oevers van het meer had teruggebracht, mijne kleine bagage op zijne schouders. Dat het Zwarte Kleed mij ve gunne itcld hem de talloozc gevaren voor o gen, waartoe hij zich vrijwillig veiooideclde. «Ik zal u volgen,» gaf hij mij antwoord, «gelijk de hond den jager, ik zal aan het geluid uwer stern cn aar het teeken uwer hand gehoorzamen mijne broeders hebben mi) vergeven, maar ik moet mij zeiven straffen.' «Het is bijna veertien jaar geleden, dat de man, dien gij daar siat liggen, die woerden gesproken hesft cn sedert i et nimmer cenc klacht over ijjnc ippen gekomen, heeft hij nimmer Iels anders als wortelen en grof brood ge geten, heeft hij nimmer iets anders als water gcdroi ken lederen nacht, hoe groot ook de over dag doorgestane vermoeienissen mogen geweest zijn. staat hij op om te bidden en blijll lang voor God riedeigekrield liggen, terwijl hij Zijne barmhartigheid alsmeckt. Thans keeren wij naar dc wildernis terug en heeft hij genoeg geleefd om zijne broeders tc kunnen ondciwijzcn in dc grondbeginselen van den godsdienst. Ziedaar de gochiedenis van een man. •O I zeg mij nu, besloot dc roltslo- it, terwijl hij een van verrukking gloelcndcn blik ten hemel sloeg, «of hel in eenige positie in de mastschappij den mensch gegeven is, ger telingen tc smaken, die vergeleken kunnen wordcu bij die, welke God aan zijne arbeiders in njn wijngaard voorbehoudt.» •De trompet, die de volgende wacht1 riep. wekte den Indiaan; de colossus stond op en richtte eenige woorden tot den missiouaris, die mij de hand d'ukle cn zich verwijderde, tonder dat ik et j aan dacht hem een woord van dank I toe te brengen. Ik begaf mnaar mjne hut en bleef laag in mfne kangmat wakker liggen, het gemoed vervuld met de zonderlingste aandoeningen. Ge durende de volgende nachten sprak Ik breedvoerig met den priestervan liever lede ontstond er een geheele omkeer in mijne denkbeelden. Toen ik dan ook na eene vaart van veertien dagen bevel kreeg den nilssionnans en zflne met- gesellen asn land te setten, toen ik hen aan den oevzr sag nederknielen, en daarop zonder omzien de woestenijen binnengaan, die rij met hun sweet en misschien met hun bloed giogen vrucht baar maken, maakte een machtig «er langen otn van verre de voetsporen van die apostelen te diukkcn, slch van mg meester. «Tien maanden later liep ons chip met vuile teilen de haven van Genua binnen, waar ik bij mijne aankomst mijne aanstelling alt luitenant ontving, ik antwoordde den minister door hem mijn ontslag toe te tender). Vier jaren verliepen en toen ik weder het dek van een schip betrad (want ik had niet van de zee willen aftlcn), droeg ik het cosluum van nalraoesenier van de vlaot.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1923 | | pagina 1