N.V. Middenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No. 42
Amersfoort.
DE EEMBODE
K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 1 Mei 1923 No.
Zeven en Dertigste Jaargang
ABONNEMENTEN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van
abonnement moei geechleden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prijs (ïer drie maanden f 1.00. Bullen de gemeente Amersfoort 11.10.
A(zonderl|ke Of ------
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DF. EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAQ- EN VRIJDAOMIDDAG
ADVERTBNTIËN 25 cent per regel. Billllke tarieven voor handel en
nijverheid bij geregeld adverteeren. AdvcrieniiSn moeten Dinsdag
en Vrijdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Binnenland
Een vergelen Belang.
De iadiening ten tweeden malen, door
de heeren Rutgers c.s„ van het. wets
ontwerp op de Plaatselijke Keuze, zal
voor- en tegenstanders wel weer in
beroering brengen.
Daar is niets op tegen, «als maar de
heele waarheid beticht wordt.«
Er ontbreekt echter wel iets aan dat
laatste.
De tegenstanders doen het voor
komen, alsof de vergunninghouders
enkel schade van Plaatselijke Keuze
te wachten hebben.
Dat is niet juist.
Er zijn stoffelijke en geestelijke be
langen en de laatste wegen 't zwaarst.
Eu nu mag 't waar zijn dat P. K. in
stoffelijk opzicht velen verlies zal bren-
gen uit een godsdienstig en zedelijk
oogpunt zou de opruiming der ver
gunning voor tal vah herbergiersgezinnen
een groote zegen zijn.
Men moet niet vergeten dat het her-
bergiersbedrijf een zeer gevaarlijk be-
j drijf is voor hen die het uitoefenen.
Allereerst met het oog op het drinken.
Voor niemand is de drank zoo nabij
als voor hen. Voor niemand is hij zoo
goedkoop. Voor niemand en dat is
het eerste geeft het bedrijf zelf zoo
rechtstreeks aanleiding tot drinken. De
gasten zijn dikwijls royaal en met méé-
kaarten en méé-drinken kan menig
kastelein zijn inkomsten beduidend ver-
hoogen,
Wie van nature van den drank niet
afkeerig is of geen ijzersterken wil heeft,
moest haast aan den drank komen. De
slachtoffers zijn dan ook legio.
Maar drinken is het eeoige niet. In
menige herberg hangt een verkeerde
geestelijke atmosfeer. Waar veel ge-
dtonken wordt, wordt veel gepraat, en
veel wat beter gezwegen werd. Hoe
kan het anders bij half of driekwart
I benevelde hoofden.' Ruwe of licht-
t zinnige taal is schering en inslag. Dat
E deugt veor niemand. Zou de kastelein
f alleen er geen letsel van ondervinden
I Maar het ergste is nog de algcmscne
verlaging van het godsdienstig en zede
lijk karakter, waartoe menig herber-
i giersbedrijf haast noodzakelijk becnleidt,
Karakter is leven uit den wortel van
I geloof en beginsel wat kwaad is. be-
I letten, wat goed is, bevorderen. »Wie
I niet met Mij is, is tegen Mij, en wii
I niet met Mij vergadert, verstrooid.
Daartoe zijn wij allen gehouden, maa
I is het voor den kastelein niet bijzonder
I moeilijk Hij is vrij om te schenken of
I niet; bij is niet gedwongen het draok-
I misbruik in de hand te werken, maar
de verleiding is buitengewoon groot,
daar de groote verdienste juist van hei
veel-drinken moet komen. Zoo kfin hij
zich ook verzclten tegen vloeken en
zedekwetsendc taat en verwijderen wie
niet luisteren wil, maar 2al b$ het doep,
vooral met de beslistheid, waaitoeeeu
christenmensch geroepen is, als die
«steenen des aanstoots» juist zijn beste
klanten zijn Laat hetonf stemmen
i tot medelijden, niet tot verachting. Wat
wordt om het geld al niet gedunr. in
alle kringen der samenleving i
I Voor de vrouwen bestaan dezelfde
gevaren in mindere of meerdere mate.
En wat het drinken, én wat de zede
lijkheid betreft. Het laatste vooral wan
neer de man nog een nevenbedrijfuit
oefent en vaak alwezig is. En natuur
lijk als bet weduwen zijn. Het antwoord,
dat ik geven moest aan deu groot
handelaar in gedistilleerd, die mij eens
vroeg, of hij volgens den wensch van
zeker armbestuur een vergunning aan
weduwe verhuren zou, lag
dan ook voor de hand»U moogt die
vrouw niet ongelukkig maken.
Het is al even duidelijk dat een her-
berg-opvocding voorkinderen, bijzonder
aankomende meisjes, allerminst
geluk kan heeten. Al dient de ge
lagkamer ook niet voor huiskamer, dc
deuren blijven niet hermetisch gesloten.
Van zelf worden nu en dan uitdrukkingen
opgevangen, die kinderen niet moesten
hoeren, die zich vastzetten in geheugen
en gemoed en daar een verderfelijkeo
invloed uitoefenen. Hetteere en delicate
van de kinderziel gaat spoedig ver
loren. Dat begreep de man die zijn
herberg aan den kant deed, toen zijn
kinderen g'ooter werden «Ik kon hei
niet langer verantwoorden» zei hij, «mijn
oudste jongen was al 8 jaar.»
Ziedaar de gevaren van het herber-
giersbedrijf in vele gevallen. Want dat
ze niet van toepassing zijn op alle ver
gunningen, ligt voor de hand. Ze zijn
dat vooreerst niet op de groote café's,
meer komt om te rusten,
zich te vrrverschen of met anderen te
praten dan om te drinkenwaar de
alcoholische dranken geen hoofdrol
spelenen waar van een persoonlijk
contact tusschen klanten en directie
geen sprake is.
Het gezegde gaat ook niet
:n deel van de kleine café's, zooals
en er vele vindt op de dorpen met
:n stille, landelijke, uiterst matige be
volking. De vergunning is er bijzaak
en de herbergier oeemt zijn vak waar,
zooals een christenmensch dat doen mag.
Maar het gaat wel op voor zeer vele
izer 20.000 vergunningen,
helaas zoo'n groot gedeelte
Adema van Scheltema rekende 80 pCt.
in katholieke handen is.
De fatale werking van den drank,
die daar bij voorkeur gebruikt wordt,
de soort der bezoekers, het persoonlijk
contact tusschen dézen en den kaste
lein, alsook de invloed die daar op het
meerder gebruik gemakkelijk kao, en
door den prikkel van het eigenbelang
ook lichtelijk zal uitgeoefend worden
dat alles maakt deze gelegenheid
voor de vergunninghouders
gezin bij uitstek gevaarlijk.
Wie het wel met hen meent,
anders dan hun een andere betiekking
toewenschen en bigrijpt maar al te goed,
wat dc Amerikaansche Bisschoppen in
het Concilie van Baltimore van 1884
dienaangaande gezegd hebben
Wij vermanen de katholieken, die
met den verkoop van bedwelmende
dranken hun brood verdienen, ernstig
te overwegen, hoe menigvuldig en
groot de gevaren en gelegenheden
tot zonde zijn, waaiuiede hun bediijf,
hoewel in zichzelf niet zondig, om
geven is. Laat hen, zoo mogelijk,
een meer eervol bedrijf zoeken om
in hun onderhoud te voorzien. Is dat
echter onmogelijk, dat zij d?.n ten
minste met alle kracht er naar streven,
de gelegenheid tot zonde vaa zich
zelf en anderen af te weren.
Onze beste vergunninghouders zullen
die woorden van harte onderschiijvcn.
Zij vinden hun bedrijf noch eervol noch
aangenaam en zouden er liever van
daag nog van afzijn dan morgeit. Maar
het gaat niet gemakkelijk, niet zonder
geweld een heilig geweld en de
wensch wordt geen daad....
De Plaatselijke Keuze kan hen bren-
:n waar ze zijn moeten, in zoovene
lor hen een groote weldaad wezen.1)
Het Centrum. ALPH. ARlENS.
Er valt maar één aanmerking op
deze redeneerir.g lc maken P. K. zal
heel langzaam weiken. De toestand
blijft over het algemeen zooals hij is.
Maar op den duur, bij toenemende
wijziging der ideeën en gewoonten op
stuk van drinken, kan P. K. effect
dan zal de «groots wel
daad» voor veel herbergiers een wer
kelijkheid worden.
Het Rijk en de gemeenten.
Er zijn gemeenten, die onder den
druk van uit sociaal-democratisch
-altruïstische drijven te niet
zouden gaanonder Rijks-curateele
sten worden gesteld.
Is begrijpelijk, dat het Rijk in die
streken en onder de huidige tijdsom
standigheden, wat «straffer» optreedt
r.an vroeger het geval is geweest.
In vroeger tijden, toen gemeentelijke
zelfstandigheid pas werd doorgevoerd,
werden de groote cn de kleinere ge-
eenten beheerd op omzichtige wijze,
Maar deze diogea werden anders.
De soc.-democratische zeden en ge
woonten brachten mee dat men mei
publieke gelden ging omspiingen naai
welgevallen, mits Jan de Kiezer ei
welgevallen in vond.
Dat onder dergelijke omstandigheden
de Slaat zijne hand wat steviger, wat
vaster moet klemmen om de gemeen
telijke autonomiewie zal het niet be
grijpelijk achten
Allerminst hebben de sociaal-demo-
aten recht om den Staat vt
menig geval onvermijdelijke aantasting
verwijt te makenZe zijn er zelf oor
zaak van.
Eerst wanneer, ook in de ge-
eenten, opleeft het besef, dat wij
allen, tot welke maatschappelijke sfeer
ook behoorend, offers ter bezuiniging
;zn brengen, daarmeeoffers
allerlei aard, eerst dan zal 't
oogenblik gekomen zijn, waarop de
Staat niet meer behoeft in te grijpen
op het zeker «groote goed» der ge
meentelijke zelfstandigheid.
Katholieke Universiteit.
In «Das neue Reichc schiijft de
hooglecraar aan de universiteit te Bonn,
dr. Heinr. Schiurs, artikelen, waarin hij
t over de stichting der R. K. Ut
siteit aldus uitlaat
•Op 't oogenblik wordt aan di
groolschen bouw van het Katholieke
or.deiwijs in Holland de sluitsteen
gebracht door de stichting eener R. K,
rsiteit met vier faculteit
dc geldmiddelen reeds aanwezig
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 30.4
Depositorente van 3% - 5%
zijn. De Katholieken hebben niet
tegenstaande hun in verhouding gering
aantal en ofschoon zij ook niet het
'ijkste deel der bevolking vormen,
echter genoeg moed en cffcizin ge
loond, om hun intocht voor te bereiden
tot dezen burcht van Hen geest. Reeds
lang hadden zij Katholieke hoogleeraars-
zr-lel» geslicht aan de Rijksuniversiteit
te Utrecht cn dc Stads Universite:1 van
Amsterdam bij de laatste doceerde zelfs
een kloosterling. Nu zullen dc muren
eener eigen universiteit oprijzen, uit
welke liet licht der wafc wetenschapi
'ijd zal schitteren over het land en
er daarbuiten, gelijk ook het Belgische
.euven doet.
Postwissels
De Directeur-Generaal der P. en T.
uakt bekend; dat in verband met de
in gebruikstelling van postwisselsleuipci-
machines met ingang van 1 Mei a.s.,
intrekking van de in gebruik zijnde,
zulten worden uitgegeven nieuw model
postwissel formulieren, bestaande uit drie
deelen, te weten het lichaam, dat bij
de uitbetaling-door den oostdienst wordt
ingehouden, een rcchlerstrook, strek
kende den afzender tot bewijs van stor-
een Iinkerstrook, welke door
den geadresseerde kan worden behouden,
de aanbieding ter verzending van
nieuw-model postwissels op een
hulppostkactoor, wordt evenwel in ver
band met de behandeling op het be
trokken hoofdkantoor.de rechterstrook
niet ais reju afgegeven, doch wordt den
afzender een uit een register ontleend
ontvangbewijs overhandigd.
Buiteu de dienstaanwijzingen behuc-
n alle gegevens voor den postwissel
daarop door den afzender te worden
gestelddesgewenscht kan daarbij de
hulp van den postambtenaar wordeD
ingeroepen.
Gedurende de maanden Mei en Juni
s. worden nog voorradige oud-model
postwissels en verrekenings-postwissels
aan de postkantoren tegen ni
geruild.
Ons Leger.
In dc Eerste Kamer heeft dc Minister
Oorlog de verklaring afgelegd, dat
met het ontwerp inzake dienstweigering
zooveel mogelijk spoed wordt betracht.
De Heihalingsoefeningen kunnen niet
'orden gemist.
Wat de afvloeiing betreft, zijn drie
klassen iugesteld. Klasse. A moet ge
heel behouden blijven. Klasse C vloeit
geheel af er. klasse B vloeit af naar de
gezinsomstandigheden. Gebleken is ech
ter da' vele commissies met de rang
schikking belast, zich niet aan deze
formuleering hebben gehouden.
Langer kan met de afvloeiing niet
gewacht worden.
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort
Gemeenteraad Amersfoort.
Alle Roomsch Katholieke stemge-
•chtigdcn worden dringend uitgenoo-
digdbij de a.s. Gemeenteraadsverkiezing
te stemmen op no. 1 van de Roomschc
lijst no. 3.
Op het stembijlet zoeke men dus lijst
3, en cp die lijst moet rood ge
maakt worden het vakje voor den
eersten candidaat van die lijst, dr. J. W.
Jorissen, wethouder, aftredend lid.
Wanneer ge namcD bijschrijft of
meerdere vakjes rood maakt, wordt uw
billet ongeldig verklaard.
Door no. 1 van lijst no. 3 te stemmen
bevordert ge ook de verkiezing van de
daaropvolgende personen der Roomsche
lijst.
Wanneer alle Katholieke stemgerech
tigden plichtgetrouw zijn en stemmen
als boven is aangegeven, mogen we
verwachten, dat de Amersfooitsche
gemeenteraad in meerderheid rechts
wordt.
Een feit van vérstrekkende beteekenis.
Morgen, Woensdagavond 7 uur, zal
de Zeereerw. Hoofdaalmoezenier, kolo
nel F. H. J. Evers uit 's Gravenhage,
een plechtig Lof celebreeren in de kerk
aan het Zand, waaronder de opdracht
van de nieuwe leden der miiilairen-
vereeniging zal plaats hebben. R. K.
Officicien en onderofficieren worden
daarbij uitgeooodigd en andere belang
stellenden hebben toegang.
Aan de deelnemers van de voor-
jaarsgroep van den tuin wedstrijd wordt
bekend gemaakt, dat zij eerstdaags een
keuring van hun tuintjes, door de daar-
- Margaretha Woodford.
Zij zag er ziekelijk uit en was veel
veranderd, sinds vrouw Hale haar ge
zien had,
Vrouw Hale betuigde haar hare deel
neming, beklaagde haar wegens hare
eenzaamheid, luisterde naar alles wat
Margaretha van hare zuster vertelde
begon toen een geheel verslag ven hare
eigen aangelegenheden. Zij sprak tel
kens van den zieken heermaar het
was niets buitgewoons, dat er zieken
in de boerenwoning verpleegd werden
en Margaretha was te lusteloos om zee:
nieuwsgierig te zijn naar dezen lijder it
het bijzonder.
Een oogenbiik later verontschuldigd!
vrouw Hale zich, dat zij haar even alleen
moest latende keukenklok waarschuw
de haar, dat het lijd vpor den zieke was
onr in te nemen. Zij kwam met eene
droevige uitdrukking op haar vriendelijk
gelaat terug.
«Is die heer erger f» vroeg Margare
tha, welke al den tijd, dat vrouw Hale
afwezig was, door het open raam
een maandroosje had staan zici
toch niet eens geweten zou hebben of
de rozen van vrouw Hale al in bloei
stonden of niet.
»Hjj zal het niet lang meer maken
dat hij e: kei hier is gekomen
lerven,» antwoordde vrouw Halc,
zich met de handeu over de oogeu
strijkende. «Hij is te goed om te blijven
leven, juffrouwzoo geduldig cn zoo
dankbaar voor de geringste vriendelijk
heid, en ik zou wel eens willen welen
wie tegen hem onvriendelijk zou kuiuiei?
zijn. Laat eens zienhij is hier gekomen
juist na het trouwen van juffrouw Clara
en den volgenden dag werd hij op eeoi
gevaarlijk ziek. Juffrouw Woodford,
ging zij voort, «ik zou u wel eene gunst
willen vragen, als ik dut 1de magikT
«Ik zal heel blij zijn als ik iets voi
doen kan, vrouw Hale.»
«Zoudt gij dan niet van lijd tot tijd
middags eens hier kunnen komen
dal is zijn beste tijd om hem
voor te lezen f Hij tobt zich altoos at
om zelf te leen.»
Margaretha keek verlegen en
wat zij zou antwoorden.
«Het is veel gevergd, ik zie het al
het zou u zoo veel tijd wegnemen,
sprak vrouw Hale treurig.
«Dat is het niet,» sprak Margaretha
«mijn tijd is zoo kostbaar niet
voor een geheel vreemde I Dat
niet gaarne i ien, vrouw Hale.»
«Ik weet zeker dat gij het om hem
[niet behoeft te laten; hij is een Ueel|
fatsoenlijk mensch.n
maar die heer zou het zelf m
schien niet begeeren,» voerde Mar$_
retha aan, heimelijk hopende dat dit het
geval zou zijn.
Mag ik hem zeggen, dat eene dame
i mijne kennis hem van tijd tol tijd
i eens iets zou willen vooih
hij het gaarne had Ik zai niet zeggen
wie gij zijt.»
Margaretha zeidc ja, omdat zij zich
icbaamdc neen te zeggen. Vrouw Hale
ging dcarop terstond naar boven
kwam een oogenblik later ir.et een z
antwoord teiug. waar in den
vreemdeling haar zijnen dank liet b;
tuigen en zijn verlangen om van
welwillendheid gebruik te maken.
Vrouw Hale verzocht haar nu
volgendeu dug te willen komenuusiel
diende nergens toe. Toen zij dien avond
hare bezoekster het luk uitliet kon zij
een glimlach van zelfvoldoening
weerhouden.
De belangstelling va.i Margaietha was
gaande gemaakt, maar zij keerde niet
temin met looms schreden huiswaarts.
Zij dacht er al wandelend ov
het vei zoek van vrou Hale
zonderling was; «mnar, dacht zij, ik
ben eene vrouw van middelbare jaren
en zie er ouder uit dan ik ben. Ik mag I
toorrecb: van rijperen leeftijd
gebruik maken ik moest blijde zijn met
eene gelegenheid om iemand van dienst
e zijn, doch ik vied het onaangenaam.'
Den volgenden morgen ontwaakte
:ij onder den icdruk van iets bijzonders,
dut haar dit:, dag wachtt.-maat er
kwam een brief vat, Clara en deze gal
hare gedachten een andere richting.
Waaischijnlijk zou zij de afspraak niet
irouw Halc geheel vergeten hebben,
cdien deze niet eene bocd-.clinp bad
gezonden, wantin zij herinnerd werd,
dat men haar verwachtte.
Hat was reeds tamelijk laat. Zij deed
haastig hoed en shawl om en liep vlug
nuar de boei'lcrii. Vrouw Hak stond
haar te wach'en.
«Ik ben blijde, dat gij er zijt, juffrouw
zieke menschen zijn juist als kinderen
het valt hun mocielijk van iets afstand
te doen wat hun beloofd is. Hij
vreeselijk tcleurgeste'd geweest zijn, als
gij niet gekomen waart.
«Hij heeft de beide groote kamers
op het zuiden, Hij is gekleed e
op de canapé. Hij viel flauw vat
moeienis, toen hij daar was, maar hij
heeft na dien tijd een goed slaapje
gedaan.
Vrouw Hale hield even op om adem
te halen eer zij asu de deur tikte.
De kamer was groot cd laag van
letdieptng, de smalle vensters, door
klimop overschaduwd en diep ingezet
in den dikken muur, gaven niet veel
licht en het was buitendien een be
wolkte lucht. Er biandde een vuur in
den itaardmaar het hoofd van den
zieke was tegen licht en hitte beide
beschermd. Margaretha vermoedde dal
de vreemdeling eene beweging maakte
als om op te staan, want vrouw Hale
liep haastig naar hem toe, zeggende
«Als gij niet stil blijft liggen, mijn
heer, gaai de juffrouw heen en komt
niet meer terug. Wij willen niets van
die complimenten weten, is het niet
ZOO, juffrouw
'iet zou mij spijten als ik de ge
ringste stoornis te weeg bracht en mijn
heer zich om mij wilde inspannen,
sprak Margaretha.
Toen zij sprak, sloeg de vreemdeling,
die zijne oogen gesloten had, ze weder
op en vestigde ze op zijoe bezoekster.
Margaretha was naar het raam gegaan,
waarheen vrouw Hale haar volgde met
ecu lagen stoel en een voetbankje. Het
licht viel op haar gelaat, maar zij had
haren hoed en hare voile niet afgelegd.
(Wordt vervolgd.)
