TARWENA
R. K. SPAARBANK
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Vrijdag 4 Mei 1923 No. 10
Zeven en Dertigste Jaargang
ABONNEMENTEN kunnen elke week in gaan, doch opzegging van
abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prijs per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort 11.10.
Alzonderllke nummers 10 et.
KANTOOR: LANQEGRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAQ- F.N VRIJDAOMIDDAQ
ADVIJKTBNTIÊN 21 cent per regel. Blll|kc larleven voor handel en
nijverheid hij geregeld advcrtcercn. AdvcrtcntlCn moeten Dinsdag
en VrQdng vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
In Rome.
VIII.
Roma aeteroa: Rome de eeuwige stad
Daar is geen stad in de wereld, die
een geschiedenis heeft als Rome. De
oudste verhalen dier geschiedenis als
van haar stichting an. 754 vóór Christus,
van haar stichters Romulus en Remus,
van haar eersten strijd om het bestaan
de Sabijnsche maagdenroof,) en haar
uitbreiding onder de eerste koningen
behooren eigenlijk meer bij de legende
dan bij de geschiedenis thuis.
Maar reeds d&'ir is sprake van het
Forum, het hart van het oude Rome.
Bijna heel de geschiedenis der Repu
bliek en van het latere keizerrijk, van
dat Romeiusche Rijk, dat vijfhonderd
jaren lang de oude wereld beheerschte,
heeft zich afgespeeld, of liever is ge
maakt op het Forum te Rome.
Voor wie Oud-Rome komt zien, is
dan ook het Forum het brandpunt van
de belangstelling. De geschiedenis, en
antiquiteiten-lessen, de studie der klas
sieke Latijnsche auteurs, kortom, heel
de humanistische vorming op Gym
nasium en Seminarie ontvangen, heeft
wel zoo diep ingewerkt, dat het bezoek
aan het Forum ook een der hoofd
punten was van ons Rome-program,
Ik zou u dan willen uitnoodigen ons
vandaag te vergezellen bij onze rond
gang over het Forum, waaraan een
bezoek van bet Colosseum zal aan
sluiten. Een der priester-studenteo, en
wel een die bijzondere studie van het
Forum en zijn oudheden heeft gemaakt,
zal onze gids zijn. Als hij bij mijn lezers
een even belangstellend, oplettend
dankbaar gehoor vindt als hij ons en 1
mede Luxemburgsche gezelschap, dat
van de partij was, zal hij tevreden zijn.
Laat ik eerst voor degenen, die niet
op de hoogte zijn, ve. tellen, wat het
Forum was, Daarna gaan we zien
het nu nog is.
Het woord «Forumbeteekent
het algemeen een open plaats in i
stad, een markt, waar het volk
handeldrijven en ter bespreking
algemeen belang bij eenkwam, en w
verschillende publieke vermakelijkheden
plaats grepen. Het Fransche woord
«foire* (is jaarmarkt, kermis) schijnt
ervan afgeleid te zijn.
Zulke «fora* ontstonden er te Rome
in den loop der tijden verschillende.
Men had er een forum piscarium of
vischmarkt, een forum vinarium of wijn
markt, een forum suarium of varkens-
markt, enz. Doch het forum Romanum,
de »grootc marktzouden we kunneD
zeggen, bleef steeds het Forum,
Het lag midden in de oude stad,
ingesloten tusscheu vier heuvelen het
kapitool, den Falatijn, de Velia en den
Esquilijn. Op en om het Forum ont
wikkelde zich geleidelijk de oude stad.
De moerassen, die zich op deze lage
plaats tusschen de heuvels bevonden,
werden al spoedig drooggelegd en het
overtollige water door ondergrondsche
kanalen weggevoerd. Bekend
de Cloaca maxima, die zoo
was, dat men er met een wagen vol
hooi door lijden kan. De rui'ner hier
van zijn nog te zien. Venus Cloaciua,
die er een tempel kreeg, was c'
schermstcr dezer waterleidingen.
Het Forum was de natuurlijke schei
ding tusschen de Latijnen op den Pala-
tijn en de Sabijnen op het Kapitool,
twee stammen eerst met eikander in
strijd, maar die later samen het ééne
koninkrijk vormden. Zoo werd het Fo
rum de aangewezen plaats van samen
komst en werd het de spil. waar later
alles om draaide het werd de plaats
verzameling des volks. Er werd
beslist over oorlog en vrede, Vreemde
gezanten, werden er ontvangen, er
werd handel gedreven en godsdienstige
burgerlijke plechtigheden wetden
er gevierd, er werken redevoeringen
gehouden en wetten gemaakt, hel werd
de zetel der administratie en middel
punt van heel het maatschappelijk
leven van Rome en daardoor later van
de geheele wereld. Hoe meer het poli
tieke leven er zich concentreerde, hoe
de handel er moest wijken en
overgebracht werd naar andere Fora,
waarvan we boven spraken. In den
bloeitijd van het Romeiusche keizerrijk
vond men er nog slechts juweliers,
bankiers, geldschieteis en wisselaars,
die allen in fraaie gebouwen hun be
drijf uitoefenden.
Het forum was intusschen bebouwd
et een verbliudendc pracht van tempels
paleizen. Wat men daarvan bij de
oude schrijvers leest en wal kunste
naars daarvan met behulp der oude
gegevens en nog bestaande ruïnen in
teekening hebben gebracht is sprookjes
achtig van rijkdom. Langs de Via Sacra,
de heilige w.-g, die midden over het
Forum liep, reide zich tempel aan
tempel, paleis aan paleis, alles van het
rijkste en kostbaarste materiaal uit de
geheele wereld bijeengebracht. Zes en
dertig triumphbogen, die in het fijnste
beeldhouwwerk getuigden van den roi
van Rome's triumpheerende keizers
legeraanvoerders, overspanden den weg,
op hoeken en pleinen nog
standbeelden, zuilen en fonteinen
opgesmukt. En hoog over al dien
pracht en rijkdom heerschten de pom
peuze keizerpaleizen van Tiberius en
Caligula op den Palatijn.
Daar in die majestueuze omgeviug
lelde de trotsche Romein zich wereld-
beheerscher. Daar op het Forum im-
rs kwamen gezanten van alle vol-
en der bekende wereld hun hulde
onderwerping betuigen en hun schat
tingen offeren. En wee hun als ze niet
de oppermacht van Rome wilden hul
digen cn zich aan haar leiding onder
werpen I Dan werd datzelfde Forum de
schouwplaats van het tragisch einde
van hun hopeloos verzet. Marius voerde
er een Spaansche koning Jurgurtha,
Germanicus de oproerige Germaansche
vorsten, Titus de Joodsche priesters
als slaven aan zijn zegewagen geketend
mee. En als dan midden op het Forum
de triumphator afsteeg om voor 't beeld
van Jupiter te olTeren en zich door den
Senaat te laten huldigen, werden de
ongelukkigen onder den spot van het
volk terzijde geleid naar de Career, de
Marmertijnsche gevangenis om daar
gewurgd te worden cf in onderaardsche
holen te versmachten.
Wordt vervolgd,
TH. BREMER, Pr.
'T FIJNSTE voor PUDDING, VLA'S
DUIJViS
O H EERLIJK - VOEDZAAM - VOOROEeUG
l'IANOI.HERAKES
Dipl. MIJ. I. b. v. Toonkunst den Haag
Bill. Cond. fr. br. onder letter A.
bureau van dit blad.
Binnenland
AMERSFOORT
onder controle Centrale Accountantsdienst
van den Nederlandachen Boerenbond.
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden worden
gehouden R. K. JONGENSSCHOOL BREEDESTRAAT.
ZONDAGS van 12 tot 1 uur
WOENSDAGAVONDS van 7 tot 8 uur.
Dadelijk ingaande Rente 3"i0 pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Da financieele toestand.
Minister de Geer heeft eens glashelder
aangetoond, dat de versobering, die
van velen ongetwijfeld offers vraagt,
allerminst is bet brengen van «afgoden
offers op het altaar vau den heiligen
gulden.*
Indien de gulden eens werkelijk in
aarde zou dalen, zou men heusch niet
zeggenhet is maar de gulden, die
daalt, dat ding laat ons koud. Neen,
men zou onmiddellijk pogen, om de
daling te coinpenseeren door aan te
dringen op hoogcre nominale loonen
en salarissen. Maar al spoedig zou ook
hier ter lande, eveneens elders, blijken
dat die compensatie niet in afdoende
matu mogelijk is. En dan zou men,
zooals Minister De Gerr terecht op
merkte, wel tot het besef komen, dal
«de veiligstelling van den gulden is di
veiligstelling van den niensch, voor zoo
ver 't zijn |stolfelijke behoeften betreft,
Het grootkapitalisme zou van d<
muntverzwakking betrekkelijk nog het
minst nadeel hebben.
Groote kapitalisten hebben in den
regel hun bezit belegd in goederen, in
fabrieken en vaste bezittingen. De
waarde daarvan volgt niet den terug
gang van de munteenheid.
Het kind van de rekening worden de
kleine obligatiehouders, de kleine be
leggers in spaarbanken, de deelgerech-
ligden in levensverzekeringsmaatschap
pijen, pensioen- en andere sociale
fondsen. Het kind van de rekening
worden vooral ook degenen, die van
vaste salarissen en loonen moeten leven.
Terecht noemde de Mioister dan ook
de veiligstelling van den gulden het
grootste sociale werk, dat in deze dagen
valt te verrichten.
Natuurlijk kan er verschil zijn over
met het oog op die veiligstelling te
nemen maatregelen, Men kan het ge
vaar overdrijven cn handelingen ver
richten, die uit sociaal oogpunt zeer
bedenkelijk zijn. Maar zonder onaan
gename maatregelen zal het niet gaan.
Daar zijn er, die den toestand met
n zorgeloos optimisme beschouwen.
Maar Minisrcr de Geer heeft nog eens
met de cijfers aangetoond, dat voor
zulk een optimisme geen grond is.
Er is reeds een groot tekort, ondanks
een hoog belastingpercentage en ter-
'ijl de middelen nog ruim vloeien.
Er is een tekort van 37 millioen
op den gewonen dienst.
Het spoorwegbedrijf heeft een tekort
in 30 millioen. Dc Regeering schreef
dit tekort op den crisisdienst. Brengt
HOfc: gc ccn ADEK ook beziet,
Fouten vindt ge daarin NIETI
L. POSTHOUWER, Utr.straat 25
hel nadeelig spoorwegsaldo op
den gewonen dienst, dan slijgt liet
tekort tot 77'/j millioen.
In het jaar 1924 moet voor hel eerst
op de begrooting worden gebracht de
jnarlijksche bijdrage voor dc vrijwillige
verzekering krachtens de Ouderdomswet,
Een bedrog van 12 a 15 millioen. In
weerwil vao de bezuiniging zou liet
tekort bij die becijfering dus nog 90
millioen bedragen.
Maar bezuiniging wordt afgekeurd.
Met name wordt dc 8 '/j pet. bestreden.
Had men die niet ingevoerd, dan zou
het tekort nog 15 millioen grooter zijn,
dus 105 millioen bedragen.
Ja, maar, zegt men, er moet worden
bezuioigd op militaire uitgaven. Even
wel wil men dam bij verkregen rechten
ontzien en behoorlijke wachtgeldrege
lingen. Rekent men daarbij mee het
feit, dat op de militaire begrootingen
dc pensioenlasten drukken, dat in de
Marine-bcgrootlng ccn groote 10 mil
lioen zit voor nict-milltnire uitgaven,
het loodswezen, etc,, dat op de
Ooilogsbngroo'ing ook bedragen voor
politic zijn uitgetrokken, dan is het
dijk, dat zelfs de
leger en vloot
jaren r.og lang niet het halve tekort op
den Staatsdienst weg zou werken.
Al ware liet mogelijk, om ons aan
alle internationale verplichtingen te ont
trekken, dan nog zou men door de
afschaffing van het leger niet
der-aangename bezuinigingsmaatregelen
kunnen ontkomen. Vrijzinnig- en sociaal
democraten zouden dan ook, waren zij
»n het bewind geweest, eveneens tot
laairegelen als de pensioenkorting etc,
de toevlucht hebben moeten nemen.
Het kon eenvoudig niet anders.
Oak door een meer economische
inrichting van den Staatsdienst, hoe
noodzakelijk overigens, kan men er niet
alleen komen,
Natuurlijk moeten dc bezuinigings
voorstellen steeds goed bekekeu worden.
In het algemeen Is af te keuren, dat
in de bezuiniging anti-sociale tendenzen
openbaar worden.
Maar hel optreden van sociaal-demo
craten en anderen, de wijze, waarop zij
over de bezuiniging spreken, is niet in
het belang van ons volk.
In arbeiderskringen zal men met vol
doening constatccren, dat Minister de
Geer zich verzette tegen verliooging
der indirecte belastingen, door sommige
Eerste Kamerleden aanbevolen.
Amersfoort
Stommen.
dagen vóór de stemming
de gemeentcraadsverkleziog bespreekt
en beziet van katholiek standpunt, doet
verdienstelijk werk.
Voor de Roomsche lijst ijveren.
emmen voor die lijst winnen't Is
plicht voor allen.
Doch om met volle overtuiging ook
anderen te kunnen aanvuren en goeden
invloed te kunnen uitoefenen, moeten
geen pretje van maken, doch
eens even overwegen de groote be-
teekenis van ons kiesrecht.
Er zijn onder onze geloolsgenooten
Briuin vin PiIii B. van tlwvitii
Missionaris van hat H. Hart.
Aan boord van de «Zeeland* 30 jan.
't Is nu half zevennog een uur varen
en wij zijn in Engeland. Gelukkig heb
ik nog geen griep en ook geen last
van zeeziekte, al schommelt dc boot
aardig, Een oogenblik heb ik mijn maag
sterk tegen dc balustrade moeten druk
ken. 't Scheelde wemig, maar alles is
behouden. Zoo juist copieus gedineerd,
tegen de zeezieklc Een Broeder heeft
niets gegeten. De scheepskijker heb ik
al flink gebruikt.
Aan boord van de «Jervis B.-y* '23.
M'n kaart uit Londen (hierboven af
gedrukt Red.) zult u wel hebben ont
vangen. Ik schreef U al dat ik tot
zeeziek was geweest. Nu
wat r
a de r
t laatste afscheid was natuurlijk
ons eerste werk de boot «de Zeeland*
eens op te nemen. De hofmeester ol
«Purser* hoe de man heette of wal
hij piecies was, weet ik niet,
er trouwens teraloud bij om ons rond
te leiden. «Heeren, li hebt de boot
nog niet gezien, en 't is toch van be
lang, dat U weet, waarop U telsi.*
Wij niet hem mee I Hij bracht ons i
de eetzaal. «Hier, mij-ie heeren,
kunt U een en ander gebruiken. Van-
.vond om half zes wordt er gedineerd,
de heeren kofficn toch ook aan tafel.'
kunt reeds nu een broodje
gebruiken of cakes of iets dergelijks.
mag ik de heeren voorzetten
Een kop koffie. Cakes?.... «Dank UI
We hebben zoo juist een uitunijtertje
gebruikt, wc zullen wachten tot 't diner*.
werd zoo ontdaan, dat) InJ
vergat ons nog verder rond te leiden.
We gingen dus allen weer naar boven
begaven ons naar 't dek om c.
:r de groote plas te kijken. De
Zeeland ging er llink over. Schuim:
len van belang, 't Water schuimde
siste om de boot, dat het een lust w
Br. Wijnans kreeg er al gauw genoeg
van, ging uaar de rooksalon, waar bij
langbccns op de kussens ging liggen
cn bleef liggen tot ongeveer 't einde
van de reis. Pater Scelen nam zijn
prismakijker, ik zet m'n scheepskijker
voor m'n oog, en we begluurden alles
wat Ier te begluren viel. Geen gemak
kelijk werk. Soms zat kijker boven mijn
oog. dikwijls er onder, zelden er voor,
lOe tijd is ook al zoover, sinds dat we
Ivoor 't laatst op ons hobbelpaard zaten.
|Ue zee was tamelijk onstuimig meen-
we, ofschoon desku .digcn ons be
weerden, dat 't bijzonder stil was.
's Avonds werd 't echter rumoeriger.
We behoefden echter niet op sterkere
wind te wachlen, om onlekker te woi-
den. Pater Seelen en Br, Adrichem
verdwenen na ecnlgen tijd ook va'
cn zuchten eveneens dc kussens
de rooksalo i op. Zelf bleef ik nog
fiissche lucht happen, 'i Water,
i giijsachtig r.n troebel, was lang-
zamerhaild prachtig blauw-groen ge
worden. Achter bij den schroef werd
het echter tot vlokken wit schuim ge
malen, waarvan cen large streep op
/ce zichtbaar bloif. 't Is het mooiste
plekje, bij den schroei, maar men wordt
er geweldig op en neer gewipt. Op
den duur werd tk er ook wat onlekker.
Dc chocolade van 's morgens leek niet
goed geplaatst; bovendien gevoelde ik
me hongerigik gir g dus naai
rooksalon, belde den purser op. e
stelde een broodje. «Maar mijnheer,
das bederft U uw eetlust voor 't diner
»'t Zal wel gaan ik ben gewoon oi
4 uur wat te gebruiken, en heb va
middag zoo goed als niets gehad*.
•Ja, maar mijnheer I» «Gaatdus niet?*
«Zeker wel, mijnheer* antwoordde de
bezorgde purser «maar Uw eetlust
hall zes....* «Maak U daarvoor i
ongeiusi. Ik verzeker U, dat U dal zal
ecvallen*.
Hij weg, om cen broodje te halen,
Intussclten ging tk weer naar de schroef
mijn lozerltaedje te biddenmijn
vier had ik al gebrden. Juist
klaar, toen de anderen kwa
kijken En waarcmpcl. daar kreeg ik
waarschijnlijk cenaanvallcije van geeuw
honger. Ik moest ntiir dc leuning, en
meende d.t'Jie ook al niet erg
stond. Maar mijn uitsmjjtcrtje
'a middag* bleef er inik palttc al
energie bij elkaar, stapte zoo cordaal
mogelijk nanr de eetzaal, waar de
purser me al tegemoet liep«Ja mijn
heer, U moet noodzakelijk cen broodje
gebtuiken U bent bleek van den hon
ger gauw m'nheer, plaatst U hier. Eu
nu tl nk eten*. Ik liet 'tme geen twee
maal zeggen, had 'l brood].: spoedig
naar binneiigeweikt, an gevoelde me
toen weer mensch.
Toch vond ik liet raadzaam niet
meer naar den schroef te gaan; daarom
zette ik mij ook maar bij de anderen
in de rooksalon. las de nieuwste An-
naai door Br. Wijnana meegebracht, van
voor lot achter uit. schreef toen een
paar kaartjes en hield me ovifigens
rustig. Om half ze* diner. Ik vermeld
er slechts vun, dat ik toen vuur'teerst
van m'n lever, echte Zecuwsche oesters
gegeten hebme dunkt ze zijn 't geld
niet waard, wuarschijnlijk heb ik ze ook
voor 't laatst gegeten.
Br. Wijnands was de eenige die bijna
niet at. Wij deden ons best. 't Diner
was ovciigens overvloedig. Ik begreep
toen de bezorgdheid van den purser
maar ik vctg.it op't eind nog te vragen
of 't broodje mijn eetlust bedorven had.
Tegen acht uur 's avonds kwam de
lingelsche kust in zicht, en weldra
zetten we vort aan wal, Maar niet te
gehaast zijn. Op de bcot hadden we
al eru biljet moeten invullen, wie we
waren, wille beroep, waar we heen
gingen, waar wc in Engeland wilden
logeereeenz Nu begon 't spelletje
opnieuw, l'.msen I «ten zien, kaartjes
ti.oncn, enz. Dan de douane paaseeren.
Eerst een lange poos wachten. Einde
lijk kwamen we aan de beurt, Ot we
mets aan te geven hadden. Neen, mis
achten een p.iar sigaren I Gaat U maar
door I Dat viel mee. E'-n agent van de
boot kwam op ons toe. Hij wilde voor
ailcs zorgen. Wc moesten 't maar aan
hem overlaten te zorgen dat de koffera
aan boord van den Jerviz kwamen,
't- Zou ons ongeveer een pound kosten.
Wordt vervolgd.
