N.V. Middenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 8 Mei 1923 No. 11
Zeven en Dertigste Jaargang
AUONNBMBNTBN kunnen elke week in gaan, doch opzegging vin
abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prfls per drie maanden fl.OO. Bulten de gemeente Amersfoort f 1.10.
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG
ADVERTBNTIËN 25 cent per regel. Blll(ke tarieven voor handel en
nijverheid bij geregeld adverteeren. Advertentie moeten Dinsdag
en Vrijdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
God wil de orde.
Waar Gods geest heerscht, daar
is orde,
Wie ordelijk leeft, leeft, voor God.
Bewaar de orde, en de orde zal
U bewaren.
R. K. Sociale
Uereeniflingen en Politiek.
Hieronder vioden onze lezers af
gedrukt de nu zoo actueele offi-
cittlt bisschoppelijke uitspraken om
trent de splitsing tusschen sociale en
politieke actie. Zij zijn te vinden inde
bekende verzameling, door den Zeer-
Eerw. Pastoor G, van Schaik in op
dracht van Z. D. H. den Aartsbisschop
uitgegeven.
Ie. In zijne vergadering van 25 Sept.
1917 heeft het Doorl, Episcopaal naar
aanleiding van een ingekomen verzoek
beslist dat het voorzeker wenschelijk
is, dat de R. K. Standsorganisatien haar
leden ook op politiek terrein ontwikke
ling bijbrengen en hen aansporen als
lid tot de R. K. Kiesvereeniging toe
te treden, ten einde aldaar hunne poli
tieke belangen te behartigen, doch dat
die organisaties als zoodanig, of huomj
besturen, niet met de besturen der Kath.
Kiesvereenigingcn in overleg mogen
treden, om in of door die Kiesvereni
gingen hunne Standsbclangen te doen
behaitigen, en dat zij het stellen van
candidaten aan de R. K. Kiesvereni
gingen hebben over te laten.
2e. Schrijven van het Doorl. Episco-
d.d. 5 Febr. 1918, gepubliceerd 11 Febr.
1918: »De Aartsbisschop en de Bis
schoppen van Nederland brengen bij
deze trr kennis van alle Katholieke
sociale Organisaties, dat het
eenkomstig het meermalen uitgedrukt
verlangen des Pausen hun ernstige
en uitdrukkelijke wensch is, dat de
sociale organisaties in het algemeen de
zuiver politieke actie steeds zullen hou-
deobuiten hune sociale werkzaamheid.
In het bijzonder zullen zij zorg dragen,
dat in en door de sociale organisaties
nimmer over te stellen candidaten voor
de vertegenwoordigendelichamen worde
beraadslaagd, noch in welk ver
wijderd verband ook op candidaat-
stellingen of op het verkiezen van be
paalde candidaten eeoige invloed worde
uitgeoefend dat in de Katholieke Kies
verenigingen de ledeD der socialé
organisatie zich niet gedragen als leden
der organisaties, maar als Katholieke
staatsburgers, met allen medewerkend
tot bereiking van het doel, dat de kies-
vereenigiogen zich hebben gesteld
de leiders der sociale organisaties aldaar
er niet naar streven op welke wijze
en met welke middelen dan ook
zelf z.g. standscandidaten te stellenc och
zullen eischen dat door anderen bij het
stellen van candidaten met het ledental
der sociale organisatie worde rekening
gehouden, maar, onder de leiding der
politieke besturen, zullen medewerken
die personen te brengen in de vertegen
woordigende lichamen welke onge
acht tot welken stand zij behooren
den meesten waai borg bieden, de door
de Katholieken aldaar te vervullen taak
te zullen volbrengen.-
Tn Rome
IX.
Hoe dikwijls hebben de hellingen der
•uvels weeigalmd van het gejubel des
'olks als zulk een gelauwerd trium
phator staande in zijn zegekar door vier
paarden getrokken de veldhecrs-
i de hand de Via Sacra af kwam
Vóór hem uit gingen zijn legioenen
breedc rijen, dan de afgodspriesters,
die de met bloemen en linten bekran-
offerstieren geleidden achter hen
volgden de overwonnenen en gijzelaars
de wagens beladen met buit, goud
kostbaarheden, die de ov<
onder het plebs van Rome verdeelen
ging-
Op het Forum stonden ook de rostra,
spreekgestoelten in deu v
scheepsnebben, waarom het volk zich
verdrong om de welsprekendheid
redenaars als de Gracchi, Antonius
Cicero te bewonderen. Daar was het
dat Cicero de terechtstelling der op
roerige bentgenooten van Catilina den
volke verkondigde met 't enkele woord
xvixeruut. d. i. zij hebben geleefd.
Op het Forum werden de Consuls
gekozen, zijn de Keizers uitgeroepen.
Op het Forum werd Julius Caesar ver
moord. Op het Forum hebbeo ook
verschillende zijner opvolgers zich als
goden door het volk doen vereeren.
Het Forum heeft meer dan één plaats
ter wereld het toppunt van wereldsche
schittering en glorie gezien.
Margaretha Woodford.
nadat «enige woorden van beleefdheid
door vrouw Hate, die bij hem stond,
vsn wege deu vreemdeling aan Marga
retha waren overgebracht, en door deze
met minder verlegenheid waren beant
woord dan zij gedacht had te zullen
gevoelen, begon zij hare taak uit hel
boek, waarin hg zelf beproefd had
lezen Vrouw Hale ging bij hem zitten
breien Margaretha zat op eemgen
afstand voor het raam.
Zij bezat een heldere, aangename
stem, zelfs diep van toon
vrouw maar op den vreemdeling
scheen zij geene uitwerking te hebben
zij woelde het hoofd onrustig heen
wi6r en vrouw Hale bemerkte, dat zijni
wangen gloeideu en zijne oogen schit
terden. Toen Margaretha even zweeg,
stond hij op.
Gij verlangt naar uw kopje thee,
mijnheer Ik zal het gaan halen
Margaretha wilde voorlgaan met
lezen, maar ffé vreemdeling, overtuigd
dat .tij vermoeid inoest zijn, begon ie
praten. E-.nsklaps begat hem zijr-
xwakke stem in het midden van ei
volzin,
Margafetha stond op en ging naar
Tilus, de eene aan den west, de
andere aan den oostkant van het Fotum.
Hoe mishandeld en verweerd ook tocnen
tij nog in prachtige, haast overladen
reliefs de kunst en de vaardigheid van
de beeldhouwers dier oude tijden.
Titus heeft onze bijzondere be
langstelling. Naast de voorstelling van
den zegevierenden triumphator ziet men
er rechts en links afgebeeld de oorlogs
buit, die hij uit den tempel had mee
gevoerd de tafel der toonbrooden, den
mige gouden kandelaar, het reuk
offer altaar eoz. En men denkt even
schrik aan het gruwelijk Godsoor
deel, dat de joden over zich afriepen,
voor Pilatus' paleis stonden te
schreeuwen »Zijn bloed kome over ons
i over onze kinderen..
't Is ondoenlijk alles te vermelden,
at we er hebben gezien en wat onze
bekwame cicerone ons van al die bouw
vallen wist te vertellen, als had hij het
alles nog in zijn volle glorie gekend.
Mijn reisbrief zou te veel op een cata
loog van een museum gaan gelijken.
Laat ik nog even uw aandacht vestigen
op de bouwvallen van het Atrium Vestae
het tehuis- der Vestaalscbc Maagden,
kuiscbe jonkvrouwen, die het heilige
vuur in Vesta's tempel steeds brandend
moesten houden en tc Rome steeds in
hooge aanzien stonden. Tusschen de
ruïnen heelt men opgesteld een twintig-
f meer gehavende standbeeljjea 1
Een grauw stoffig veld vol ruïnen,
een doodenakker vol zerken en brok
stukken en bouwvallen, waarover in de
middeleeuwen rustig de koeien graas
den. Hier zien we als een voorafbeel
ding van het einde der wereld, hoe
alle wereldsche grootheid vergaat
puin en stof. Sic transit gloria mundi
Met de tram aangekomen op de
Piazza Venezia gaan we achter het
monument van Victor Emmanuel langs
en staan weldra voor dat kerkhof der
heidensche beschaving. Het ligt pl.m.
15 M. beneden de belendende straten.
Heel deze ruimte is dicht geworpen en
ovetbouwd geweest, waardoor bewaard
bleef, wat er nu nog is. In het begin
der vorige eeuw begon men met de
ontgraving, die nog steeds wordt voort
gezet. Toen ru'tm honderd jaar geleden
Goethe in Rcme was, kon men nog
juist de omtrekken van het Forum
wijzenbijna alles zat toen nog onder
den grond.
't Is een troosteloos gezicht al die
brokstukken van vergane grootheid en
schoonheid rondom u te zien. Een
groote kist vol verbleekte doodsbeen
deren is het Forum wel genoemd. Hier
een kapiteel, daar een stuk van een
kolom, daar stukken van een architraaf,
waarop men nog overblijfselen van het
rijkste beeldhouwwerk kan bewonderen.
Hier en daar staat nog een gedeelte
colonnade, van een tempel of
basiliek overeind. Midden op het Torum
staat nog één zuilze was de laalste,
die het zag oprichten tegen het einde
:ijn glorie tijd ze wetd opgericht
:re van Phccas een onbeteckenend
soldaten-keizer uit de 7e eeuw. Overi
gens zijn nog het best bewaard de twee
triumphbi gen van Septimus Severus
der ^Mtaalschi
heb V'; ..V- -:M
een ov
aze aaWRnt ge
Ischen, die
lorscbijn
over den
twee wolven
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3'/2 - 5%
heeft gehaald.
Wij maken
Palatijn, waar onze
wordt door een kooi
ter herinnering aan de wolvin, die Ro
mulus en Remus zou hebben gezoogd.
Van de hoogte af hebben we over de
bouwvallen der keizerlijke paleizen been
een breed uitzicht over het Forum en
het Kapitool aan „de overzijde, waar
nog steeds de ganzen snateren in hun
kooien als in de dagen van den over
val der GalliSrs. Ter rechterzijde dalen
wij nu af naar hel Colosseum, het groote
amphitheater, dat keizer Vespasianus
door 120GO Joodsche gevangenen 1 et
bouwen. Het is^het grootste der bouw
werken, die van het oude Rome be
waard zijn gebleven. Het kon 80000
toeschouwers bevattende groote
zaal van het Paleis van Volksvlijt te
Amsterdam ternauwernood 5000
eenig denkbeeld geven van
afmetingen.
AUetlei spelen werden er in dezen
schouwburg gegeven voor het volk, dat
riep om »brood en spelen.. Nu eens
het gladiatoren (zwaardvechters),
rst voor den keizer traden, neer-
en hem toe riepen»Heil u
Caesar! zij, die gaan sterven, groeten
dan een bloedigen strijd op
leven en dood aan te gaan met hun
ipenmaker3 of met wilde dieren. Dan
werd er een leeuwen- of tijgerjacht ge
organiseerd als schouwspel vo
volk. Zelfs zeegevechten werden
toond, waarvoor de arena in een
veranderd werd. Door deze hallen ook
weetklonk telkens de roep: »de Chris
tenen voor de leeuwen U en bij duizen
den hebben hier de Christen martelaren
neergeknield en gezongen ol gebeden
als het gebrul der aanstormende leeuwen
tijgers hen deed sidderen. Sterke
inen, maar ook zwakke vrouwen,
kinderen, afgeleefde grijsaards, Pausen,
bisschoppen en priesters zijn hier onder
het gejuich van een verdierlijkte volks
massa gedood en verscheurd en ver
slonden door de klauwen en muilen der
wilde dieren. En als de dieren zat ge
geten waren en de lijken naafloop naar
buiten werden gesleurd stonden daar
andere christenen gereed om de dier
bare o"erblijfselen der bloedgetuigen
heilige vercering cn schrijnetiJe
n in lijnwaad te wikkelen en in
,de nachtelijke stilte over te brengen
naar de rustplaats der Catacomben. Tot
ook eeDmaal hun beurt kwam
U zult begrijpen, hoe hier eenzelfde
stemming over ons kwam als in de
Catacomben. En ook hoe wij slechts
met bitterheid meer denken konden aan
de boog opgevoerde heidensche cultuur,
die omdat zij de ziel miskende en
de lusten des lichaams botvierde en
teiheerlijkte tot zulk een verdier-
lijking kwam. Het menscbelijk verstand
liet verlicht door het geloof, de men-
ichelijke wil niet ingetoomd door Gods
wetten.!
Hoe dankbaar gevoelden wij ons
jegens de duizenden Christenhelden
veel grooter dan de triumphators v
Forum die door den moed hun-
overtuiging, gesterkt door Gods
genade, geen lijden te groot achtten en
door hun bloed het zaad der geloofs-
prediking hebben doen kiemen
schoone vruchten dragen.
'a sempiterna super capita
u glanst hel aureool der eeuwig
durende blijdschap om hun hoofden1
TH. BREMER,
apé Zijne oogen waren gesloten,
zijn hoofd was achterover gevallen en
h§ zag doodsbleek. Een oogenblik stond
Margaretha besluiteloos wat te doen
zij wilde zich juist otnkeeieti om viouw
;aan roepen, uien do gesloten
oogen zich wsder opentten. Er stond
glas water op de tafelzij bracht
hem cn hij glimlachte haar dank
baar toe.
Vertel hel r.ict aan vrouw Hale ik
ben bijzonder zwak van daagmaar
het i9 niets,, sprak hij.
Vrouw Hale kwam nu met dc thee
binnen en Margaretha wilde onopge-
merkt heengaan, maar de zieke scheen
hare beweging gezien te hebben.
Mijnheer vindt dat het tc laat
u is, juffrouw, om alleen dc weide
over te gaan. Maik zal u t'huis brengt
sprak vrouw Hale.
Maar Margaretha schudde weigerend
haar hoofd en ging heen.
Zij las dien avond in een boek, lang
te voren ten geschenke ontvangen
Claia's echtgenoot, maar het was
nu toe onopengesneden gebleven. Thans
stelde zij er belang in, bleef er tot laat
in den nacht in lezen cn sliep goed
toen zij zich ter rust had begeven.
»Ik twijfel er ar.Q of liet wel goed
is u vandaag boven te laten,, sprak
Amersfoort
De gemeente secretaris.
Het optreden van den beer Hofland
i zijne volgelingen in den Raad bij
de ontslagaanvrage van den beer Veen-
stra, staat velen tegen.
Ook ons.
Het onthouden van het praedicaat
eervol, aan den eersten dienaar der
gemeente na een ruim tienjarige trouwe
ambtsvervulling, is niet te rijmen
den plicht van dank, dien men te
zichte van dien ambtenaar had te
vullen, nu hij, na veel, en ongetwijfeld
vrouw Hale, toen zij Margaretha deu
volgenden d»g le gemoet kwam, »maar
mijnheer dringt er zoo crnsiig tp
'i li mei wil terughouden. Hij heeft
slechten, omusugen nacht gehad
as vau morgen koortsig. Hebt gij
van iemand zijeen naam hooren
ieii, Whilyear, juivtouw. Hij ts
met Zonheuvel en al dc omstteken hier
es goed bekend.
Toen zij binnen kwam, zag zij met
welk een blijde uitdrukking op het ge
laat Whilyear haar de hand toestak.
-Ik kan niemand, die zoo vriendelijk
voor mij is, niet als eene vreemd:
beschouwen,, sprak hij, toen zij hein
hare hand gaf, »ik was bang dat
Hale u zou terughouden..
De zteke had verscheidene boeken
zijn bezit, dichtwcikcn vooral,
»n sommige Margaretha onbekend
aren. >ln :nemoriam« werd dien dag
Dor het eerst door haar opengeslagen.
Haar hoorder scheen die verzen van
buiten te kennen. Hij verzocht haar het
eene lievelmgs-vers voor, het andere
Da te lezen zij vond ze heerlijk schoon
de diepe weerklanken der gevoelens
van haar eigen hart, hare eigene ziel.
Vrouw Hale had de kamer verlaten,
uit vrees van in slaap te vallen. Onge
vraagd opende Margaretha het venster,
toen de welluideade stem zweeg beiden
luisterden zij nu naar het gezag d<
lijster in de stilte van den avond.
Toen vrouw Hale de trap weder
opkwam, beantwoordde Margaretha,
nadat zij het venster gesloten had, den
blik van den zieke met een Hauwen
glimlach stond op om heen te gaan.
Ik begrijp liet niet i maar zij is hel I.
sprak hij zacht, toen dc deur zich achter
haar sloot. >Hoe is de voornaam
de julvrouw Woodford, die getrouwd
is op den dag, toen ik hier kwam
vroeg hij aan vrouw Hale.
Clara, mijnheer.
-Hoe kan dat? Clara Woodford
it zes jaren gestorvenik heb de
doodadverientie tn de Engelsche dag
bladen gezien.»
O, dat was kleine Clara, mijnheer
stiefzusteitje van jufvrouw Woodfotd.»
Ik geloof, dat ik te ongeduldig ben om
beter te kunnen worden,, merkte de
heer Whilyear den volgenden morgen
tot vrouw Hale aan.
Het was een drukkend warme dag
de zieke scheen onrustig van ongeduld
naar den middag. Vrouw Hale was
blijde, dat Margaretva vroeger kwam
dan anders. Na hare komst werd hij
kalmer, maar hij was zichtbaar uitgeput.
I Vrouw liale bad bet druk en liet hen
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort
goed bedoeld werken en streven, den
tijd van heengaan gekomen achtte.
Wij zijn nooit groote bewonderaars
geweest van het systeem-Veenstra en
hebben in den loop der jareD, wanneer
het pas gaf, Diet nagelaten zulks te
toonen.
En dat vroeg of laat een dergelijk
in of meer tragisch slot als nu moet
geboekstaafd worden, het eind zou zijn
van zijn loopbaan, stond bij ons al
ren vast.
Zonder het te willen of te weten
heeft de betrokkene een en ander naar
stig voorbereid.
De veelheid zijner probeersels op
gemeente-terrein -moest vroeg of laat
leiden tot deceptie, te meer nog, wijl
hem voldoend psychologisch inzicht
ontbrak.
Stoere werkkracht kan veel verzetten,
aar ze is niet de universeele factor
>or het begeerde succes.
Een groote tactische fout was onge
twijfeld zijn uitlating tegenover Ged.
Staten, die de Amersfoortsche voogdij
voeren. Bij slot van rekening was en
de Soc. Democratische fractie maar
man sterk en 't is dus ongerijmd te
veronderstellen 01" voor te wenden dat
dit half dozijn vroede vaderen Amers
foort naar den flnancieelen ondergang
zou kunnen sturen. We achten zoo'n uit-
lating|bo vendien ook allesbehalve vleiend
voor de overige fracties in den Raad
hun onvermogen of wil-loos-: ijn zou
alleen kunnen teweegbrengen wat de
gemeente-secretaris te Utrecht consta
teerde.
Veel van wat hier werd opgezet, be.
antwoordde op deD duur niet aan de
hoog gespannen verwachtingen. Daar
door werd de toestand zorgelijk. Die
teleurstellende ervaring bracht den se
er toe de Socialisten als ruï-
factor te signaleereo, hoewel
evident is dat zulks niet met de feiten
De Gemeente., een periodiek ge
wijd aan behandeling van gemeenle-
:tjd alleen.
Zij verheugde zich over zijn rustigen
slaap even innig als eene moeder over
die van haar lijdend kind.
Toen zij dagelijks meer bekend werd
met het zachte gemoed van den lijder,
zijne tecdere dankbaarheid ondervond
cn getuige was van zijne zorg voor
degenen Tic hem omringden, werd alles
wat zij voor hem deed, meer en meer
het wetk der liefde.
Op zekeren d g, toen het onophoude
lijk regende, was Margaretha niettemin
den weg naar de boerderij opgegaan
zij had er niet eens over gedacht of zij
er wel aan deed te huis blijven zou
eene sombere leemte in haren eigen dag
hebben veroorzaakt en, zij had reden
om te gelooven in dien van den heer
Whilyear niet minder.
De zachte koelte gaf aan hare wan-
:n een lichte kleur, die in eeD donkeren
blos veranderde, lom vrouw Hale met
goed geveinsde, zoo al geen
gemeendeD, uitroep van verbazing, haar
te gemoet kwam. »Vsn daag had ik
u in het geheel niet verwacht, jufvrouw I
Mijnheer Whilyear heeft ook al dikwijls
gezegd, dat het wéér u wel zou terug
houden,
(Wordt vervolgd.)